27ste Jaargang VRIJDAG 26 JUNI 1936 No. 8454 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS BERICHT. Van Zeelands regeeringsverklaring 3)e DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekS 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 V Krachtig Ingrijpen noodzakelijk Door het Tweede-Kamerlid Van der Heide (S.D.A.P.) waren aan den Minister van Justitie vragen gesteld over de hech tenis in gemeenschap, in welke vragen werd gewezen op de zedelijke besmetting van bedoeld samen-zijn. De Minister heeft in zijn antwoord op deze vragen gezegd, dat tegen de bedoelde zedelijk besmetting „zooveel mogelijk" moet worden gewaakt en dat hjj daarop de betrokken autoriteiten nog 'ns had gewezen. De „Volkskrant" merkt naar aanleiding van dit antwoord op: „Hoeveel kloeker, tevens minder for meel en zakelijk zou de minister zich hebben betoond, indien zijn antwoord de verklaring had ingehouden, dat ter wille van zedelijke besmetting alle moodige maatregelen onverwijld zullen worden genomen en gebrek aan plaats ruimte nooit als een verontschuldiging mag gelden voor het bestendigen of in het leven roepen van een zedelijk ge vaar". Wij sluiten ons bij deze opvatting van de „Volkskrant" volkomen aan. Van minister v. Schaik hadden wij op pen dergelijke vraag in ieder geval een krach tiger antwoord mogen verwachten. Wij willen hopen en vertrouwen, dat het de bedoeling van den minister is, het ant woord op de gestelde vragen te geven in doeltreffende daden in plaats van in krach tige woorden! - V De Romeinen en wij Wij namen gisteren over een beschou wing uit de „Utrechtsche Courant" over zonnebaden, waarin o.m. er op wordt ge wezen, dat de decadentie der Romeinsche .beschaving zich o.a. uitte in badmisbrui- ken. Een lezer maakt ons attent op wat H. Leopold schrijft in het tweede deel van zyn „Romeinsch leven" blz 99. In kleinere plaatsen was maar één bad, dat op verschillende tijden door mannen en vrouwen gebruikt werd, in grootere lagen de beide inrichtingen vlak naast elkander om exploitatiekos ten te sparen. Het kwam ook voor, dat mannen en vrouwen gezamenlijk baden, wat echter niet voor fatsoen lijk gold. Telkens verboden de kei zers deze combinatie, maar, wat juist die herhaling bewijst, tevergeefs. De Romeinsche keizers verboden tel kens het „gemengd" baden, dat in dien tijd „niet voor fatsoenlijk gold". Onze regeerders en bestuurders zeggen er ook wel 'ns wat van. Een strooibiljet der S.D.A.P. De S. D. A. P. en het N. V. V. versprei den een strooibiljet, dat voor een groot deel is gericht tegen de Tweede Kamer-fractie der R.-K. Staatspartij. Deze stemde op 9 Juni tegen de voorge stelde regeringsmaatregelen inzake aan passing aldus kunnen bedoelde voorstel len in het kort worden aangeduid. Zjj had o.i. ook anders kunnen stem men! Naar onze meening kan het voor-stem men van S. D. A. P. en anderen heel goed worden verdedigd, ook al zijn die voorstem mers het niet eens met de politiek der re geering en al bevredigde hun de bedoel de ontwerpen niet geheel en al. Toch kunnen ook heel goede gronden worden aangevoerd voor de houding der Tweede Kamerleden van de R.-K. Staats partij. De voorzitter der fractie, mr. Go- seling, heeft dit duidelijk aangegeven. Zij stonden n.l. op het standpunt, dat, waar de regeering met haar aanpassings-maatrege- len niet verder wilde gaan, de voorgestelde maatregelen slechts een verplaatsing van te zwaar drukkende lasten zou den beteekenen, geen verlichting. Maar niet alleen de R.-K. Staatsparty stemde tegen! Ook alle Christ.-Hist., óók alle liberalen, óók vele anti-rev. Maar alléén tegen de R.-K. richt zich het strooi biljet der S. D. A. P. Met „onvriendelijk" is deze houding der S. D. A. P. te welwil- i nd aangeduid! WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN HET SCHOOLEXAMEN WEG? De Volkskrant vangt een beschou wing over de examens aldus aan: „We zijn hhans in den examentijd of, zooals men het wel eens met eenige overdrijving uitdrukt, de eene helft van Nederland examineert de andere. Examens schijnen een noodzakelijk kwaad. Men zou kunnen meenen dat de on derwijzer in zijn klas die het heele jaar de leerlingen heeft gehad ook zonder examen best weet welke leer lingen wel, welke niet „over" kunnen. En zoo weten ook de leeraren (en leeraressen) aan kweekscholen, hoo- gere burgerschlen en gymnasia zon der examen, welke leerlingen tot een hoogere klas kunnen worden bevor derd, welke geoordeeld mogen wor den met goed gevolg het geheele on derwijs te hebben gevolgd en met het einddiploma mogen worden beloond. Maar er zijn nu eenmaal examens en ze zullen voorloopig nog wel wor den gehandhaafd. De goede leerlingen moeten aan de kwade kansen van een examen wor den blootgesteld, de minder goede hebben het profijt, dat ze er wellioht kunnen „doorrollen". Het komt voor dat goede struikelen en minder goede boffen. Daar is, zoo lang examens bestaan, niets aan te doen. De toevallige cijfers beslissen. Toevallig, wat kan afhangen van de oogenblikkelyke gesteltenis van de candidaten, van hun meerdere of min dere vrijmoedigheid, van de gekozen examenstof, een onderdeel dat men best, een ander dat men minder goed kent. Een examen houdt altijd iets van een loterij". En dan wijst het blad er op, dat in het „Handelsblad", door den heer v. Raalte, een pleidooi wordt gehouden, om de schoolexamens te doen vervangen door staatsexamens, met name wat de Kweek scholen betreft. De Volkskrant zegt daarvan: „Bij alle kweekschoolexamens waken gecommitteerden voor een goede en tegen een slechte gang van zaken. Is het met deze waarborg noodig de leerlingen het gevoel van rust te ont nemen, dat het examen in de eigen omgeving, afgenomen door de eigen leeraren, geeft? Is het zooveel beter examen te laten afnemen in een vreemd milieu door personen, van methoden en leergang op een bepaalde kweekschool niet op de hoogte, onbekend met denk- en geestesrichting? De candidaten zooveel mogelijk op hun gemak stellen is een eisch van mensohelijkheid: voor de meeste jon gelieden blijft het ongewone en ze nuwachtige van het geval toch als be lemmering over." BEDRIJVIGHEID VAN VOVA Wy lezen in de T y d: „In zijn jongst verschenen nummer constateert Vova op blz. 1: „bedrijvig heid der R.K. Staatspartij" en geeft dan eenige beschouwingen over. „den kaderdag" van het R.K. Werk liedenverbond. Waar de R.K. Staats partij al niet goed voor is. Blijkbaar draagt de R.K. Bouwvak- arbeidersbond St. Joseph de onkosten voor de afvaardiging zyner vertegen woordigers en wel, zegge en schrijve /2.50 per persoon als „zakgeld" en vry reizen per spoor. Het vervolgt dan: „Duizenden guldens contributiegeld der arbeiders zullen worden uitgege ven om het kader van het R.K. Werk liedenverbond met een uitstapje naar Amsterdam te lijmen". Maar wij zouden Vova nu wel eens willen vragen: „Betaalde de leider het uitstapje naar Indië uit zijn eigen zak?" Betalen kameraad Van Duijl en Hoogewind zelf de reis naar de gewes ten Sumatra en Java, die 1.1. 17 Juni is aangevangen? Komt er voor kameraad Hoogewind nog niet een verlengstuk je aan deze reis, n.l. van Java naar Nieuw-Guinea, voaral nu hij optreedt als hoofd van Indische zaken?" RECHT OP VACANTIE. De Avondpost (lib.) herinnert er aan, menigmaal een pleidooi te hebben gevoerd voor het recht op vacantie voor allen. Wij blijven het aldus het blaól een zeer ernstige leemte virfden, dat onze wetgeving daaromtrent geen bindende voorschriften bevat. Maar er is nu een lichtpunt! Het blad vervolgt: „Gelukkig: Nu is men het in Genève over dat recht eens geworden. De correspondent van de „N. R. Crt." telefoneerde gisteravond aan zijn blad: „De 20ste Intern. Arbeidsconferen- tie is vanavond geëindigd. De con ferentie heeft vandaag nog het ont- werp-conventie over de betaalde va cantie der arbeiders aangenomen, vol gens welke aan de meeste arbeiders het recht op ten minste zes dagen be taalde vacantie wordt toegekend. De aanneming geschiedde met 99 tegen 15 stemmen, zoodat de vereisch- te 2/3 meerderheid ruimschoots ver kregen was. Van de Nederlandsehe gedelegeer den stemden de regeerings-gedele- geerden prof. Aalberse en mej. Stem berg, en de arbeidersvertegenwoordi ger Ameling voor, de vertegenwoordi ger van Nederlandsehe werkgevers Molenaar tegen". Deze laatste mededeeling werpt voor ons een schaduw over het geval len besluit. Dat Nederlandsehe werkgevers on der de (weinig e) tegenstemmers behoorden achten wij in hooge mate betreurenswaardig- En dat een be kend liberaal man deze tegen-stem uitbracht, niet minder. Wij hopen dat onze Regeering niet zal nalaten, met een voorstel te ko men. Ook in nabuur-landen heeft men in den laatsten tijd ingezien, dat va cantie (met handhaving van loon na tuurlijk, anders is het geen vacantie) een recht is, dat de wetgever dient te erkennen. 99 tegen 15. En onder die 15 de ver tegenwoordiger van de Nederlandsehe werkgevers. Mooi is anders". De wereld in vogelvlucht Genève komt-dezer dagen weer in het brandpunt der belangstelling te staan. Vandaag begint de zitting van den Vol kenbondsraad, welke voorafgaat aan de Assemblée van den Volkenbond, welke Maandag a.s. begint. Men zal zich herinne ren, dat deze buitengewone bijeenkomst -van den geheelen Volkenbond bijeen is geroepen op initiatief van Argentinië in verband met het verloop van zaken in het Abessijnsche conflicht. Voordat de Raad bijeen kwam hebben de zeven ex-neutrale mogendheden (o.a. Nederland) hun stand punt gisteren besproken in een afzonder lijke bijeenkomst, waarbij zij tot de con clusie zijn gekomen, dat het beter is, zich vóór opheffing der sancties uit te spreken. Met betrekking tot de niet-erkenning van Abessinië's annexatie door Italië willen de zeven landen eerst kennis nemen van de bedoelingen van Argentinië, en over de kwestie van de herziening van het Volken- bondsandvest zouden zij vandaag nog vergaderen. In den Raad zou volgens verklaring van senator Bérenguer in den Franschen Senaat de Fransche regeering een voor stel indienen tot het universeel maken van den Volkenbond. Daar een dergelijk voorstel tot voorwaarde heeft, dat Duitsch- land, Japan en Amerikr. tot den Bond toe treden resp. erin terugkeeren, iets waarop tot nu toe nog weinig kans bestaat, spe ciaal wat Amerika en Japan betreft, ge- looven wij niet, dat het in deze zitting van den Raad of van den Volkenbond tot ingrij pende besluiten zal komen. Men zal de sancties afschaffen; misschien zal men een regeling treffen inzake de erkenning van Abessynië, maar de rest zal wel worden uitgesteld. Komt tijd komt raad. De Negus is inmiddels ook te Genève gearriveerd, volgens zijn zeggen met veel goeden moed. .Wanneer hij deze illusie werkelijk koestert, zal hij weldra een illusie armer zijn. BUITENLAND. De „neutrale" mogendheden hebben hun goedkeuring gehecht aan de opheffing der sancties. (2de blad). Een Fransch voorstel tot universeelma- king van den Volkenbond. (2de blad). Zal de opstand in Palestina overslaan naar Transjordanië? (2de blad). BINNENLAND. Invoering van een nieuwe baconregeling. (2de blad). De jaarvergadering van den Bond van Bedrijfsautohouders in Nederland. (2de blad). Zij die zich per 1 Juli a.s. wenschen te abonneeren op „DE LEIDSCHE COURANT", ontvan gen de voor dien datum verschij nende nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. Meeningsverschil tusschen de zuivelorga- nisaties en den minister. Gevraagd ontslag zal worden ingewilligd. (2de blad). Tusschen Nederland en Hongarije is een regeling tot uitbreiding der handelsbetrek kingen geparafeerd. (2de blad). Regeling inzake verplichte teruglevering van ondermelk treedt 28 Juni in gewij- zagden vorm in werking. (2de blad). OMGEVING. Aanbesteding van een nieuwe parochie kerk te Zevenhoven. (1ste blad). (Van onzen Correspondent). BRUSSEL, 25 Juini Leest men de regeeringsverklaring van Minister-President van Zeeland aandach tig, dan ontdekt men spoedig een eigenaar digheid: het lijkt wel of er twee van Zee lands aan 't woord zijn. To" i het bekend ging worden, dat van Zeeland ook het nieuwe kabinet weer zou gaan leiden, werd erby verteld, dat hij met een gloednieuw program en zeer vergaande hervormingen voor den dag zou komen. Men kent de ge schiedenis met de kabinetsformatie even wel: inplaats van de sterke van Zeeland, die de partijen zou ketenen, heeft de socia listische partij van Zeeland in haar strik ken gevangen. Dat beeld geeft de regee ringsverklaring duidelijk te zien. Er is nog wel iets overgebleven van den vooruitstre- venden modernen staatshervormer, maar de socialisten hebben zijn vleugels leelijk gekortwiekt, zoodat na eenige tiraden over de vorming van een Raad van"State en inog enkele andere indrukwekkende besluiten, met geen woord gerept wordt over het cor- porativisme, dat een wettelijke regeling in 's-lands constitutie zou krijgen. Dat riekte zeker teveel naar fascisme en dies zullen het de roode broeders wel geeümineerd hebben. Maar wat de regeeringsverklaring nagenoeg heelemaal bevat: dat is het roode partijprogram, dat zyn de tallooze eisch en die de vakbonden hebben gesteld op good luck en die nu ineens misschien wel tot him eigen schrik ineens tot re- geeringsdesiderata zyn gepromoveerd. Dat van Zeeland mee zou gaan in billij ke eischen van loonsverhooging, van rede lijken arbeidstijd e.d., het ware te begrij pen. Doch wat moet men nu ineens kwes ties als de veertig-urige werkweek aan de orde stellen en meer van die gevaarlijke experimenten, die men in een tijd van eco nomisch herstel wel het minst kan onder nemen. De schrik van het oogenblik zit er bij de Regeering ongetwijfeld in. Het geweldige succes der stakers, de bereidheid om tegen gendarmen en bajonetten in, verbetering van levensvoorwaarden te veroveren, de gebleken onbetrouwbaarheid van een ge deelte der openbare macht, dat alles heeft de Regeering murw gemaakt en zij haastte zich door een regen van beloften opfris- sching te brengen in de zwaar geleden at mosfeer. Vergelijkt men den nuchteren rekenenden van Zeeland van het eerste kabinet met Sinterklaas van Zeeland van het tweede kabinet, dan vraagt men zich toch af, hoe iemand zoo snel in zijn opvattingen kan veranderen. De devaluatie in België kon plaats vin den, omdat er een vastomlijnd herstelplan van Zeeland was. Dit plan hield alleen re kening met nuchtere cijfers: de bedrijvig heid kon stijigen, wanneer de productiekos ten slechts uiterst matig zouden oploopen, dus wanneer de lasten, ook de loonuitkee- ringen voor staat en particulier bedrijfs- loon niet zouden omhoog gaan. Scherp heeft de Regeering daarop toegekeken. Wel wat al te rooskleurig werd soms het ver loop van de detailprijzen voorgesteld, om toch maar een noodzakelijke loonsverhoo ging te ontkomen. Mocht na een jaar van devaluatie dan ook geconstateerd worden, dat het economische leven van België her stellende was, dat de bedrijvigheid toenam en de werkloosheid verminderde, dan is dit voor een niet gering gedeelte te danken aan de groote massa der arbeiders en an dere loontrekkenden, die gezwegen hebben over looneischen en het devaluatieprogram niet in de war wilden brengen. De socialistische kopstukken in het eer ste kabinet-van Zeeland hebben zelf inden verkiezingsstrijd stad en land afgeloopen om overal te verkondigen, dat het econo mische leven weer beter ervoor stond. Lo gisch hebben him volgelingen dan ook ge vraagd hen dan nu ook maar in die ver beteringen te willen laten deelen. Het had nu op den weg van v. Zeeland gelegen, om met de noodige voortvarendheid, maar ze ker niet zonder groote bezonkenheid aan de lotsverbetering van het geheele volk te arbeiden. De voortvarendheid is er: afgeperst. De bezonkenheid echter is weg. Indien van Zeeland gaat verwezenlijken, wat de re- geeringsverklairng opsomt, dan wordt het bedrijfsleven met een dermate nieuwe last gedrukt, dat de activeering van de deva luatie practisch weg is. In sommige bran ches heeft de thans categorisch verordon neerde loonsverhooging reeds dergelijke werking. Van Zeeland is aardig op weg een zoo- danigen blunder te slaan, dat zijn naam als de man, die aan de crisis een halt toe riep, weg is. Reeds staat de eene helft van de openbare meening tegenover hem; de domme massa, die niet verder rede neert, beschouwt de stakingen een gevolg der devaluatie. Zij vergeet echter, dat de stakingen begonnen in het goudland Frankrijk. Straks krijgt nu van Zeeland ook de andere helft tegen zich, wanneer het tweede kabinet van Zeeland zal heb ben vernield, wat het eerste kabinet met veel goeden wil en opofferingen heeft op gebouwd. Er wordt intusschen gemompeld, dat veel van wat er in de Regeeringsverklaring is gepubliceerd alleen maar ddent pour cal mer le moment, dat er dus niets van in huis zal komen. Men denke daarbij bijzon der aan de veertigurige werkweek. Nie mand minder dan de hoofdredacteur van het socialistische hoofdorgaan „Le Peu- ple", A. Wauter, sprak van den veertig urige werkweek als van een opzettelijke mystificatie alleen ten gebruike bij de ar beiders bedoeld. Zullen echter de communisten, die ge bleken zijn, veel handiger te zijn in het ontketenen van stakingen en herrie, en die overal groot succes hebben bij de mas sa, de heeren socialisten en hun gevangene van Zeeland de vrijheid laten om de be loofde punten niet uit te voeren? Geen sprake van. Een der communistische aan voerders van de wilde stakingen in Parijs verklaarde in een zijner toespraken: De

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1