27ste Jaargang
DINSDAG 23 JUNI 193S
No. 8451
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
DE BLOEMBOLLENSANEERING
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 t
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Een rede, die niet
op haar plaats was
Vanmiddag ter gelegenheid van de luis
terrijke viering van het driehonderd-jarig
bestaan der Utrechtsche Universiteit heeft
de rector-magnificus dier Universiteit,
prof. dr. Vollgraff, in een plechtige bijeen
komst, bijgewoond door H. M. de Konin
gin en talrijke autoriteiten, een herden
kingsrede gehouden, waarin hij zijn mee
ning uitsprak over de „Hervorming",
„wier zonen wij zijn", aldus de hoogge
leerde spreker, die de fijnheid van geest,
de perfecte beschaving had, om hier een
voudig de aanwezige katholieken te ne-
geeren. De „Hervorming", aldus de rector
magnificus, is de oorzaak geweest van den
geestelijken en stoffelijken bloei der Uni-
virsiteit. Met de „Hervorming", aldus
citeerde deze spreker, is het rijk van den
geest begonnen, die het ware en het
eeuwige zoekt!
Aldus uitte deze hoogleeraar op zulk
een bijeenkomst in zulk een milieu zijn
persoonlijke waardeering voor de Hervor
ming met negeering, volkomen negeering
van hen, die niet aldus oordeelen, die bui
ten de Hervorming staan.
't Is, of vanmorgen de Leidsche hoog
leeraar prof. dr. Huizinga wist, dat zulk
een rede zou worden gehouden. Hij heeft
n.l. eraan herinnerd, hoe groot en breed
de wetenschapsbeoefening was, o.a. door
Paus en Bisschop, reeds voor het jaar
duizend! Men leze het verslag van
laatstbedoelde rede elders in dit nummer.
V Een tekort in den
hoogeren stand
De nieuwe St. Adalberts Vereeniging
heeft h?ar eersten Landdag gehouden te
Nijmegen.
Op dien Landdag is van meerdere zij
den de sprekers waren prof. dr. T.
Weve O.P., Antoon van Duinkerken en
prof. dr. A. v. Rooy aangespoord, dat
de „leidende", de „hoogere" stand meer
actief zal deelnemen aan het openbare
leven.
Inderdaad, hier moet een verzuim wor
den geconstateerd. Daar zijn er te velen
in den „hoogeren" stand te spreken van
„leidenden" stand is met het oog op dezul
ken héélemaal een dwaasheid, want zij,
die wèl behoorden te leiden, leiden in
werkelijkheid niet, tenzij in het aangeven
van wat de onderlinge omgang aan be
leefdheidsvormen eischt e.d. daar zijn
er te velen in dien stand, die in het open
bare leven weinig doen van waartoe zij
krachtens hun maatschappelijke positie
zijn geroepen. En doordat de hier bedoelde
personen vaak zijn aangetast door liberale
opvattingen en praktijken zijn ze hééle
maal niet te vinden, voor het openbare
katholieke leven.
't Is gemis aan sociaal besef en ook ge
mis aan godsdienst-kennis, welke zoo ve
len onder de maatschappelijk-hoogeren
stand doet neerzitten in loomheid en
sloomheid en dat ook in dezen tyd!
De „Volkskrant", die naar aanleiding
van bedoelden landdag enkele opmerkin
gen maakt, schrijft o.m.:
Zegt het niets dat een gezaghebben
de stem er op wees dat onze katho
lieke arbeiders ontzaglijk veel goeds
hebben gedaan en dat in de groep van
de „leidende" stand nog te weinig so
ciale katholieken worden aangetrof
fen?
Of dat de mijnwerkers, door pater
Jacobs gevormd, aan de heeren wer
den voorgehouden als meer van de
godsdienst wetend dan zij?
Vooral dat gemis aan kennis van den
Godsdienst en daardoor ook vaak een
gemis aan een vurige, geestdriftige liefde
voor den Godsdienst is zoo bedroevend!
De groote massa weert personen uit den
„hoogeren" stand geenszins uit de
functies in het openbare leven. Integen
deel, zij ontvangt graag steun en leiding
van dien kant, tenzij 't duidelijk is, dat
die steun en leiding worden gegeven, om
er uiteindelijk eer en geld mee te verdie
nen! Want helaas is 't ook waar, dat vaak
percentsgewijze het aantal van de
baantjes-jagers onder den „hoogeren"
stand, die aan het openbare leven deel
neemt, grooter is, dan onder de andere
standen.
In dezen tijd heeft het openbare leven
en ook in 't bijzonder het openbare ka
tholieke leven noodig de steun en de
leiding van hen, die men bedoelt als men
spreekt van den leidenden, den hoogeren
stand. Als die steun en die leiding worden
geschonken, edelmoedig en onbaatzuchtig,
ter liefde Gods, dan zijn ze, vooral
nu, van onschatbare waarde.. Maar dan
brengt óók de loomheid en sloomheid,
welke deze steun en leiding niet doen
geven, vaak een onschatbare schade mee!
V Een gevaar voor
de democratie
Gisteren heeft in den Leidschen Ge
meenteraad de S.D.A.P. weer 'ns haar
best gedaan, om de democratie een flin-
ken duw naar achteren te geven.
Zij heeft den Raad geruimen tijd laten
praten over een aangelegenheid, waarbij
ze zelf toegaf, dat het n i e t s zou uithalen,
dat er niets zou worden bereikt; over
een aangelegenheid (bepaling van de Ico
nen in werkverschaffing) waarin de mi
nister van Sociale Zaken de beslissing
heeft en de beslissing neemt zonder eenige
inmenging, hoe dan ook, van het bestuur
der gemeente, waarin de werkverschaffing
geschiedt.
Als een gemeenteraad telkens langen
tijd besteedt aan zaken, die, klaarblijke
lijk, feitelijk niet des gemeenteraads zijn,
is hij bezig zijn eigen graf te graven!
SPOORWEGARBEIDER DOOR ELEC-
TRISCHEN TREIN UIT HAARLEM
GEGREPEN.
Op slag gedood.
Hedenmorgen is te Vogelenzang de 43-
jarige spoorwegarbeider W. uit Heem
stede door een electrischen trein, komen
de uit de richting Haarlem overreden en
op slag gedood. W. was gehuwd en vader
van 5 kinderen.
Het slachtoffer werkte hedenmorgen
aan den spoorlijn Vogelenzang, gemeente
Bloemendaal. Hjj zag een trein uit Leiden
aankomen en ging daarvoor opzij. Daarna
ging hij weer aan den arbeid, zonder er
aan te denken, dat er nog een trein uit
Haarlem naderde. De man werd door de
zen trein gegrepen en op slag gedood.
DE NIEUW-BENOEMDE PASTOOR TE
ZOETERWOUDE (H.R.).
De ZeerEerw. Heer J. J. M. v. Vastenhoven
NIEUWE UITSPRAAK TE
HAARLEM
„Bloembollencultuur" wenscht
opheffing inlevering surplus
tegen vergoeding en geen
minimu m-prijzen
Nadat de voorzitter, dr. A. J. Verhage,
zijn openingsrede heeft uitgesproken, wordt
het voorstel tot statutenwijziging na eeni
ge discussie met groote meerderheid aan
vaard, zoodat in het vervolg een vijfde
deel van het totaal aantal afdeelingen een
algemeene vergadering kan doen uit
schrijven.
Dan wordt op voorstel van het hoofdbe
stuur het saneeringsvraagstuk weder in
bespreking gebracht.
Een der leden protesteerde tegen het ne
men van besluiten over de saneering op
dit tijdstip. Het komt spr. juister voor de
beslissing aan te houden tot de September-
vergadering, daar men dan een beter over
zicht heeft. Wanneer nu de saneering
wordt verworpen is het hek van den dam!
Het voorstel tot behandeling wordt echter
met algemeene stemmen aangenomen.
De voorzitter brengt hierna aan de orde
de behandeling van de vier door het hoofd
bestuur voorgestelde vragen, welke in het
kort neerkomen op alle saneeringsmaatre-
gelen weg; alles behouden; alles houden
met een ander prijzenstelsel of ten slotte
alleen teehbeheersching.
De afd. Bennebroek—Vogelenzang dient
een amendement in op vraag 2, zoodat deze
dan als volgt luidt:
„Is de algemeene vergadering van oor
deel, dat de saneeringsmaatregelen ook
voor het plantjaar 19361937 in vollen
omvang moeten gehandhaafd blijven.
Wanneer de regeering het surplus en
alle onkosten, verbonden aan die maatre
gelen voor haar rekening neemt.
De afd. zal tegen vraag 2 stemmen, om
niet met handen en voeten gebonden te
zijn in het komende teelt jaar.
De heer De Brabander acht een teelt
regeling alleen in Holland doelloos. Het
vak steunde op minimumprijs en teeltre
geling; wij, anti-saneerders, willen alle
maatregelen opgeheven zien. Teeltregeling
alleen is zeer funest; in deze meening staat
spr. niet alleen. De buitenlandsche cultu
res zijn slechts te beconcurreeren, wan
neer we onze engen cultuur sterk en groot
maken. Door de teeltregeling loopen we
achter de markt aan, de resultaten toonen
het aan!
In Engeland ligt de cultuur niet aan ban
den en iederen dag merken wij de gevol
gen.
De ordening is voor het bloembollenvak
funest. Wij moeten werken en verkoopen!
Verkoopen en handelen! roept spreker
uit. Laten wij minimumprijzen en teeltre
geling opruimen, zoodat iedereen baas op
eigen erg is en we niet langer teelen voor
den mesthoop....
De voorzitter ontneemt spr. hier het
woord daar de spreektijd beperkt is. Een
deel van de vergadering protesteert.
De heer Grullemans protesteerde tegen
het feit, dat leden, die betrokken zijn bij
de buitenlandsche cultures op de afdeelin
gen hun invloed doen gelden; zij moeten
in onze nationale organisatie geen stem
hebben (donderend applaus).
„Laat men die heeren eventueel hun uit
voervergunning ontnemen!" besloot spr.
De heer Lefeber wees op het groote
gevaar van dumping. Thans is de export
door de saneering gehandhaafd; in 1931
bedroeg deze 21 millioen K.G. en in 1935
23.000.000 K.G.
De thans gestelde vragen noemt spr.
raadsels; het ware zi. beter geweest wan
neer het H. B. leiding had gegeven.
Dr. Dijt zegt voor een orde te zyn, tegen
gesteld aan die van de saneeringsaanhan-
gers. Thans nu de saneering heerscht
is er wanorde in prijzen en teelt. Wij heb
ben behoefte aan een werkelijke leiding.
Saneering, valutaverschil, en invoerbeper
king noemde spr. funest voor het vak.
De afdeeling Haarlemmermeer stelt de
vraag, of Hollanders, die hun cultuur naar
het buitenland verplaatsen wel lid van de
vereeniging kunnen blijven.
De heer van de Nouland (afd. Voor
burg) is van meening, dat te veel vrij
heid, die door opheffing van de sanee
ring zou ontstaan, funest is door de maat
regelen, die door het buitenland zouden
worden genomen. We moeten ons ter
dege afvragen, of we bij opheffing van de
saneering inderdaad meer zouden kunnen
exporteeren dan thans.
De afdeeling Aydijk is voor behoud van
de saneering.
De heer Freriks is het eens, dat de prij
zen voor inzinking zijn behoed door de
saneering. Het surplusfonds moest men
zelfs opbrengen en de prijzenregeling is
naar spr.'s meening fout. Het zou al ver
beteren, wanneer de minimumprijzen ver
vielen. Het valuta-verschil is oorzaak van
de uitbreiding van de teelt in het buiten
land. Een cultuurregeling wenscht spr. be
houden te zien.
Door de saneering, zegt de heer Murk,
is de bloembollencultuur met 5000 bunder
teruggeloopen; de teelt in het buitenland is
naar evenredigheid verhoogd.
De voorzitter dr. Verhage zegt, dat by
verwerping van alle 4 vragen aangenomen
mag worden, dat de vergadering geen oor
deel heeft uitgesproken over de sanee
ring. Kort beantwoordde de voorzitter ver
volgens verschillende sprekers.
Dr. Dijt bepleitte in repliek een stem
ming over het geheele vak, waardoor een
juister beeld zou worden verkregen van
het aantal voor- en tegenstanders van de
saneering.
Vervolgens wordt overgegaan tot de
stemming.
Vraag 1. „Acht de vergadering ophef
fing van alle saneeringsmaatregelen wen-
schelijk", wordt ontkennend beantwoord
met 73 tegen 155 stemmen en 8 blanco.
Vraag 2.: „Is de vergadering van mee
ning, dat de saneeringsmaatregelen ook
voor het plantjaar 1936'37 in vollen om-
vaug moeten worden gehandhaafd", wordt
eveneens ontkennend beantwoord met 80
156 stemmen.
Het derde vraagpunt: de saneering be
houden met een gewijzigd prijzen-stelsel
kan al evenmin de goedkeuring van de ver
gadering wegdragen; de vraag wordt ont
kennend beantwoord met 29207 stem
men; vraag vier (behoud van teeltrege
ling, maar geen inlevering van surplus te
gen vergoeding en geen binne- en buitenr
landsche minimumprijzen) kan ten slotte
genade vinden in de oogen der afdeelin
gen; de vraag wordt met 135101 stem
men bevestigend beantwoord.
Het amendement-Bennebroek-Vogelen-
zang wordt ten slotte in stemming gebracht:
(behoud van de saneering, wanneer de re
geering surplus en alle onkosten, verbon
den aan die maatregelen voor haar reke
ning neemt). Dit amendement wordt aan
vaard met 12393 stemmen en 13 blanco
stemmen.
Het resultaat van de discussies tusschen
pro en contra saneering-afgevaardigden die
vier uur duurde heeft dus tot resultaat,
dat men de saneering wil behouden, mits
de regeering de kosten draagt; zoo niet, dan
wil men slechts de teeltbeheersching hou
den.
De wereld
in vogelvlucht
Gisteren is de internationale conferentie
inzake de herziening van den status der
Dardanellen te Montreux geopend. Het
Dardanellen-vraagstuk is altijd een lastige
puzzle geweest, welke reeds verscheidene
malen in de laatste 100 jaar is „geregeld"
maar telkens opnieuw weer aan de orde
komt. Zooals men weet vormt de zee
engte der Dardanellen de verbinding tus
schen de Middellandsche Zee (waar Frank-
krijk, Engeland, Italië en Griekenland
groote belangen hebben) en de Zwarte Zee
met de Russische, Bulgaarsche en Roe-
meensche havens. Al die landen zijn
sterk geinteresseerd bij de doorvaart door
de Dardanellen. En niet alleen voor com-
mercieele doeleinden maar ook voor stra
tegische. Turkije heeft de souvereiniteit
over de oevers en men weet uit den we
reldoorlog, dat indien deze beide oevers
voldoende versterkt worden, de verbin
dingsweg absoluut kan worden afgesloten,
zonder dat het mogelijk is een doorvaart
te forceeren. Na den wereldoorlog heeft
het Vredesverdrag van Sèvres bepaald dat
de vestingwerken aan de beide oevers ge
sloopt moesten worden en dat de doorvaart
vrij zou zijn. In dien tijd dacht men nog
binnenkort tot een algemeene ontwapening
te kunnen komen, maar inmiddels heeft
de situatie zich dusdanig ontwikkeld, dat
de bewapening hand over hand is toege
nomen.
Onder deze omstandigheden heeft Tur
kije zich op het standpunt gesteld, dat de
ontwapening der zee-engten niet langer als
rechtmatig kan worden beschouwd, met
het oog op zijn nationale veiligheid.
Het had den meer en meer gebruikelij-
ken weg kunnen volgen en de wereld voor
een fait accompli kunnen stellen; maar dat
heeft Turkije niet gedaan. Het heeft een
verzoek gericht tot de regeeringen van
Groot-Brittannië, Bulgarije, Frankrijk,
Griekenland, Japan, Joegoslavië, Roeme
nië en Sovjet-Rusland om het Dardanel-
len-statuut te herzien. En daarom zijn de
gedelegeerden van bovengenoemde landen
met die van Turkije thans in Montreux
bijeen.
BUITENLAND.
Honduras treedt uit den Volkenbond. (2de
blad).
De Belgische regeering keurt opheffing
der sancties goed. (2de blad).
De stakingsbeweging in Frankrijk. (2de
blad).
Zeeëngten-conferentie te Montreux ge
opend. (2de blad).
BINNENLAND.
De voortgezette vergadering van Bloem
bollencultuur." (1ste blad.)
De eeuwfeest-viering van de Utrechtsche
Universiteit. (4de blad(.
Spoorwegarbeider hedenmorgen te Vo
gelenzang door electrische trein gegrepen
en gedood. (1ste blad).
NANKING VERSUS KWANTOENG
EN KWANGSI.
KANTON, 23 Juni (A.N.P.). De regee-
ringstroepen van Nanking, die oprukken
tegen die van de autonome provincies
Kwantoeng en Kwangsi, zijn Maandag op
gemarcheerd tot de grens van Kwangsi,
gelijk blijkt uit een gisteren door het hoofd
kwartier van den Zuid-Westelijken politie-
ken raad verstrekte mededeeling. Men
schat het oprukkende Nankingleger op een
sterkte van 300.000 man. De toestand ziet
er thans somber uit, Mocht het inderdaad
tot een botsing komen, aldus wordt hier
gezegd, dan staat China voor de bloedigste
oneenigheid, die nog is voorgevallen sedert
de geboorte der republiek in 1911. De leiders
van de Kantontroepen, die kortgeleden van
het gebied van Nanking zijn teruggetrok
ken ter voorkoming van burgeroorlog, na
dat zij Noordwaarts waren opgemarcheerd,
teneinde de Japansche garnizoenen in
Noord-China aan te vallen, hebben ver
klaard, dat zij het volle gewicht van him
weluitgeruste leger op de Nankingtroepen
zouden werpen, wanneer deze op hun ge
bied mochten doordringen.
NOODWEER IN BESSARABIE.
BOEKAREST, 23 Juni (A.N.P.). In Bes-
sarabie heeft een hevig noodweer groote
schade aangericht. Talrijke huizen staan
onder water, terwijl zes menschen om het
leven zijn gekomen.
DE BALANS DER VERKEERS
ONGELUKKEN.
BERLIJN, 23 Juni (A.N.P.). De weeksta-
tistieken over het aantal verkeersongeluk
ken met doodelyken afloop luidden voor
de laatste weken resp. 147, 135, 110 en 88.
In de afgeloopen week is het totaal echter
weer met 43 j
WIELRIJDER DOOR AUTO
AANGEREDEN.
Aan zijn verwondingen overleden.
De heer L. H. J. Steinmeyer uit Alk
maar reed gisteren per fiets onder de ge
meente Stompetoren, toen hij door een
auto werd aangereden.
Ernstig gewond werd de heer S. naar
het ziekenhuis te Alkmaar vervoerd,
waar hij heden aan de bekomen verwon
dingen is overleden.
