MAANDAG 15 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
27ste Jaargang
No. 8444
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
A.R. en R.K. Staatspartij
Over de verwerping van de wetsontwer
pen op de vaste lasten schrijft de anti-re-
volutionnaire „Rotterdammer":
Honend zegt de roode pers, dat geen
ander kabinet dan dit na zulk een von
nis zou blijven zitten. Maar het zou een
ramp zijn, als het kabinett-Colijn thans
ontslag vroeg. Zoolang met name de
Roomsch-Katholieken alleen weten te
breken en over opbouw slechts mooie
woorden spreken, dienen Colijn en de
zijnen aan het roer te blijven, omdat
de chaos anders onoplosbaar zou zijn.
Deze uitval is heftig en bits.
"Maar wij noemen het opzettelijk een
„uitval". Onvriendelijke uitvallen komen
voor „in de beste families"!
't Zou te betreuren zijn, als de hier ge
citeerde woorden van het anti-revolution-
maire orgaan uiting waren van een gefun
deerde geesteshouding, van een ingenomen
positie tegenover de R.K. Staatspartij.
Dat zou heel ernstig betreurd moeten
worden, omdat antirevolutionnaire en ka
tholieke politiek te veel fundamenteel
gemeenschappelijk hebben, dan dat de
antirev. en de katholieke politici tegenover
elkander zouden mogen staan.
Intusschen kunnen er zijn, en zijn er fei
telijk, meeningsverschillen, zoowel inzake
de beginselen als wat betreft de toepassing
der beginselen op het terrein van de practi-
sche politiek.
Is nu die zeer onvriendelijke uitval van
de anti-revolutionnaire „Rotterdammer"
aan het adres der R.K. Staatspartij gemoti
veerd?
Alleszins gemotiveerd zou die uitval zijn,
indien de RJC. Staatspartij niet bereid
zou zijn, mede te werken aan, deel te ne
men in een Kabinet, dat het Kabinet-Co-
lijn zal vervangen.
Doch niet slechts in „mooie woorden",
maar ook in daden is gebleken, dat de R.K.
Staatspartij daartoe wèl bereid is. Zij wil
al haar krachten schenken aan den op
bouw van een andere politiek. Feit is, dat
na de jongste Kabinets-crisis prof. Aal-
berse er niet in geslaagd is, een nieuw Ka
binet te vormen, doch ieder, die onbevoor
oordeeld is, zal moeten erkennen, dat daar
aan heelemaal niet schuldig is een gebrek
aan medewerking der R.K. Staatspartij,
maar een gemis aan voldoende mede
werking van andere partijen. En daarvan
kan men toch niet den Katholieken een
verwyt maken!
Dit vooropgesteld, willen wij niet ont
kennen, dat er ook wel onder de Katholie
ken critiek wordt gericht op het Kabinet-
Colijn, welke niet voldoet aan den pri-
mairen eisch voor alle critiek, nJ. dat zij
opbouwend moet zijn. We behoeven nu hier
niet uiteen te zetten, wanneer critiek op
bouwend mag heeten. Maar voor wie eerlijk
wil zijn en kan zijn! is 't, dunkt ons,
zonneklaar, dat veel critiek op het Kabinet-
Colijn, dus op de Regeering in" haar ge
heel, ondoordachte afbrekerij is.
Er is ook veel critiek, die eenzijdig is.
Wie b.v. de devaluatie voorstaat, en eerlijk
wil zijn, mag, natuurlijk, wel een aanval
doen op de Regeering, die ndet tot deva
luatie wil overgaan; hij mag dat, indien
hij daarbij niet vergeet, dat onder zijn eigen
geestverwanten van welke politieke par
tij of richting hij ook is evenzeer tegen
standers van devaluatie zijn. Kortenhorst
b.v., dè man van de katholieke werkgevers,
is altijd een even sterk tegenstander van
devaluatie geweest als Colijn; en zoo zou
den we uit alle partijen vooraanstaande
mannen kunnen noemen, die anti-devaluïst
zijn. Men moet eerlijk blijven in zijn cri
tiek, en nuchter!
De vele critiek op het Kabinet-Colijn, die
niet opbouwend mag heeten, maakt ver
klaarbaar een wrevelige stemming bij de
vrienden van het Kabinet, speciaal bij de
geestverwanten van den minister-president,
die in hem den Leider zien en vereeren.
Verklaarbaar. Doch afkeurenswaardig is
wij herhalen het de hier boven geci
teerde uitval van de anti-revolutionnaire
„Rotterdammeer", welke niet strookt met
de waarheid.
En onder presidium van Aalberse èn nu
tijdens het nog korte voorzitterschap van
Goseling heeft de R.K. Staatspartij ge
streefd naar opbouw. En, als zij het Kabi
net-Colijn wil vervangen door een ander,
dan staat haar voor den geest, positief, hoe
dat andere Kabinet zal moeten zijn. De
R.K. Staatspartij is altijd geweest wat zij
zal blijven: een partij van opbouw. Wie dat
ontkent, laat zich door geraakte en ge
krenkte gevoeligheden verleiden, om de
oogen te sluiten voor deze realiteit, deze
werkelijkheid.
Chesterton t
De beroemde Engelsche schrijver en be
keerling Gilbert K Keith Chesterton is
gisteren overleden, op 62-jarigen leeftijd.
Eenige dagen geleden was Chesterton uit
Frankrijk teruggekeerd. Kort daarna be
gon hy over zijn hart te klagen: het waren
de voorteekenen van zijn naderend einde.
Zondag is hij aan een embolie overleden.
G. K. Chesterton werd op 29 Mei 1874 in
Campden Hill, Londen, geboren. Hij begon
reeds vroeg een journalistieke carrière.
Aanvankelijk literair criticus voor de tijd
schriften „Bookman" en „Speaker" werd
hij spoedig medewerker aan bekende bla
den als „Daily News", „Pall Mall", „Fort
nightly" etc. Hij leidde gedurende meer
dere paren het tijdschrift „The New Wit
ness".
Chesterton was een der belangrijkste
Engelsche schrijvers van dezen tijd. Hij
laat een oeuvre na, waarin men romans
(„The man who was Thursday", „The
flying Inn" etc.) vindt, criminalistische
werken („The man who knew too much",
de serie der Father Brown-verhalen), bio
grafische studiën (over Dickens, St. Fran-
ciscus van Assisië, St. Thomas van Aqui-
De, Browning, Shaw), theater („Magie"),
poëzie („The Ballad of the White Horse")
en essays op velerlei gebied.
In 1922 baarde zijn overgang tot het Ka
tholicisme hoewel de weg daarheen in
zijn werken dluidelijk was afgeteekend
groot opzien. Zijn geloofsbelijdenis legde
hij neer in „De Eeuwige Mensch", „Kerk
en Bekeering" en in zekeren zin ook in
„Orthodoxie".
Na zijn bekeering was Chesterton een
vurig en onvermoeid strijder voor de Ka
tholieke Kerk. Op de publieke opinie in
Engeland heeft hij een grooten invloed ten
goede gehad. D Paus erkende zijn verdien
sten door hem te benoemen tot comman
deur in de Orde van St. Gregorius de
Groote. Vele van zijn werken zijn in alle
beschaafde talen vertaald. In de geheele
wereld had Chesterton zijn vrienden en
bewonderaars. Vijanden had hij niet.
Chesterton stond op vriendschappelijken
voet met vele atheisten, socialisten, puri
teinen en andere hervormers, hoewel hij
hen in het openbaar aanviel.
Hij was voortdurend in den aanval, saty-
risch, vol humor, doch nooit boosaardig.
Zijn stijl is eenig op de wereld: tintelend
van levenslust, vernuftig spelend met pa
radoxen, overstroomend van geestige zet
ten en bizarre vondsten. Hij had een won
derlijke manier om alle conventioneele
begrippen en alle valsche leerstellingen
onderstboven te zetten en te ontrafelen.
Over de geheele wereld stond hij be
kend als „G.K.C.". Deze eer, met initialen
aangeduid te worden, deelde hij met G. B.
Shaw en Robert Louis Stevenson.
De veelzijdigheid van Chesterton was
verbazingwekkend en weinigen hebben
ooit zulk een diepen persoonlijken stem
pel gezet op de literatuur van hun tijd
als hij.
Hoewel hij in de laatste 20 jaren van
zijn leven in Buckinghamshire woonde,
was Chesterton een echte Londenaar; en
dat hij van zijn geboortestad hield, bewij
zen vele van zijn beste werken, in proza
en verzen.
In 1901 trad hij in het huwelijk met
mej. Frances Blogg, een dichteres en een
verwante geest.
De verschijning van Chesterton was een
zeer bijzondere: een klein, kogelrond man
netje met een hoofd, dat op het eerste ge
zicht een indruk van vreeselijke verwilde
ring maakte. Een verwarde haardos be
dekte soms grootendeels zijn gelaat, waar
in twee kleine felle oogjes blonken ach
ter de glazen van een ouderwetsche knijp
bril, die vastgeplakt scheen aan een on
waarschijnlijk klein neusje.
Bolle wangen en een zware knevel vol
tooiden ddt gezicht, dat evenals de para
doxale uitspraken van den man, over de
heele wereld bekend is geraakt.
De beteekenis van Chesterton voor de
Engelsche literatuur is zeer groot, en voor
al als essayist zal zijn naam onverganke
lijk voortleven.
Chesterton was een eenvoudig man en
leefde zeer sober, schrijft het „Nieuws van
den Dag". Hij was veel gezonder dan hij
er uitzag. In particuliere gesprekken, in
een afterdinner speech velen beschouw
den hem als den besten improvisator van
zijn land en in zijn boeken was hij al
tijd dezelfde. Een verbazingwekkend ge
mak, vlotheid en spontaniteit kenmerkten
zijn speeches.
Hoe veelzijdig zijn smaak was, bleek het
best uit den omvang van zijn biblotheek.
Hem te zien leven, zoo zeide een oud
vriend van Chesterton, was, alsof men een
man een beker in één teug zag ledigen.
Hij kon een boek opnemen en dit snel
en begeerig in zich opnemen in de helft
van den tijd dien de meeste menschen
noodig zouden hebben om het te lezen, en
er dan over spreken met kennis van za
ken. Hij werkte zeer hard, en toch had
hij altijd tijd om zich met zijn vrienden
te onderhouden. Zijn laatste boek, dat hij
onlangs heeft voltooid, bevatte zijn me
moires. Deze zullen ongeveer over een
maand worden gepubliceerd.
Thans is Chesterton gestorven. Het be
richt van zijn overlijden zal ook in ons
land met ontroering worden vernomen.
Want deze geniale mensch, die door God
met vele talenten was gezegend, maar met
die gaven ook tot op zijn laatste levensdag
gewoekerd heeft, wist zich onbewust over
de geheele wereld ontelbare vrienden te
maken door zijn kostelijke pleidooien voor
de heerschappij van gezond verstand en
gezonde zeden, door zijn warme sympa
thie voor zijn medemenschen, door zijn
onverschrokken apostolaat voor de H.
Kerk. Chesterton heeft den goeden strijd
gestreden; de Heer van den Wijngaard
heeft zich over dezen dapperen, strijdlusti-
gen werker ontfermd.
De wereld
in vogelvlucht
Men heeft de Britsche regeering den
laatsten tijd vaak slapheid verweten en
gebrek aan leiding in de Abessynische
kwestie. Het blijkt thans, dat de Britsche
regeering zelf niet meer weet, hoe er uit
te komen. De besluiteloosheid is het gevolg
van oneenigheid in de boezem van het ka
binet zelf. Eenige dagen geleden heeft de
minister van financiën Chamberlain zich
uitgesproken tegen de handhaving van de
sanctie-politiek en voor reorganisatie van
den Volkenbond. Minister-president Bald
win verklaarde in het Lagerhuis op desbe
treffende vragen, dat hij het met zijn mi
nister van financiën eens was. Wij hebben
hierin een aanwijzing gezien van een over
stag gaan der Britsche Volkenbonds-poli-
tiek, waarop eveneens het weder-opnemen
van sir Samuel Hoare in het kabinet zou
wijzen. Thans komen er evenwel berichten
uit Londen, dat er verschillende Engelsche
ministers zijn, die het met Eden eens zijn
en voorstanders zijn gebleven van een
krachtige sanctie-politiek.
Deze ministers zijn zeer verbolgen over de
rede van Chamberlain en verwacht wordt,
dat ofwel de minister van financiën zal
worden uitgestooten ofwel het geheele mi
nisterie zal uiteen vallen.
Wanneer het kabinet verdeeld is over een
zoo belangrijk punt van buitenlandsche po
litiek, is het maar beter, dat het plaats
maakt voor een ander, dat tenminste weet
wat het wil.
In Frankrijk is sinds Zaterdag een alge-
meene ontspanning ingetreden in den sta
kingstoestand. Uit geheel het land komen
berichten binnen, dat overeenstemming is
bereikt en dat de arbeid wordt hervat. Deze
ontspanning is in Frankrijk met een diepe
zucht van verlichting ontvangen en Zon
dag is de overwinning gevierd. Vooral in
Parijs bleek, welk een groot aandeel de
communisten in deze stakingsbeweging
hebben gehad. Zij rekenen zich althans de
eer van de overwinning toe.
Intusschen zijn de stakingen nog niet
overal ten einde en zelfs zijn er vandaag
nog nieuwe bij gekomen.
ZWEEDSCHE REGEERING AFGETREDEN
STOCKHOLM, 15 Juni. (A.N.P.) De re-
geering-Hansson is afgetreden.
Vier Zeiljachtjes op het
IJsselmeer in onweersbui.
Een der opvarenden door uit
putting overleden.
Zaterdagavond te omstreeks acht uur zijn
op het IJsselmeer ter hoogte van Harder
wijk, een viertal kleine open zeilbootjes,
elk bemand met twee personen, welke des
middags van de Eem waren uitgevaren,
door den hevigen onweersbui, die op dat
tijdstip over een uitgestrekt gebied losbrak,
overvallen. De bui ging gepaard met een
hevigen storm, die het water wild op-
zwiepte en het gevolg was, dat een der
vaartuigjes is omgeslagen. In het bootje
waren gezeten de heeren F. A. Marsé en
diens zwager Woudenberg, evenals de an
dere opvarenden uit Baarn afkomstig. Bei
den konden goed zwemmen en zij slaagden
erin zich boven water te houden, waarbij
zij probeerden de boot weer op haar kiel te
krijgen, doch dit was een uiterst moeilijke
taak. Eindelijk, nadat de beide drenkelin
gen een vol uur hadden rondgedreven en
hun krachten bijna ten einde waren, ge
lukte het hun de boot om te keeren en
weer aan boord te komen. Door de koude
en den doorstanen angst waren beiden vol
komen uitgeput. Anderhalf uur later is de
heer Marsé, die er zeer erg aan toe was,
waarschijnlijk tengevolge van hartzwakte
overleden. Zoo heeft de heer Woudenberg
nog uren achtereen hulpeloos rondgedre
ven. De andere drie bootjes, waarvan er
een, nadat het ongeluk was gebeurd, nog
getracht had bij te draaien, waren na kor
ten tijd reeds uit het oog verloren. Einde
lijk midden in den nacht passeerde het
scheepje een voor anker liggend kolen
vaartuig ter hoogte van het stoomgemaal
van Putten. De heer Woudenberg heeft
toen den schipper wakker geklopt, waarna
deze zich over hem ontfermde. Hij werd
aan boord genomen, waar hij van droge
kleeren werd voorzien en wat op zijn ver
haal kon komen. Des ochtends om vijf uur
heeft de schipper het zeilbootje met aan
boord het stoffelijk overschot van den heer
Marsé in de haven van Nijkerk binnenge
sleept. Bij de aankomst heeft de sluiswach
ter onmiddellijk den burgemeester, den
heer J. C. A. M. van Kluyve, gewaarschuwd,
die spoedig met de politie ter plaatse ver
scheen. Na de lijkschouwing door dokter
F. H. van Lent is het stoffelijk overschot
van den omgekomene naar het lijkenhuisje
van de begraafplaats overgebracht. De
heer Woudenberg is daarna naar zijn woon
plaats teruggekeerd.
De heer Marsé was ongeveer 35 jaar oud,
gehuwd en schilder van beroep.
Wat de drie andere vaartuigjes betreft,
is het bootje, waarin gezeten waren de hee
ren de Jong en de Bruyn, Zaterdagavond
om elf uur te Harderwijk binnengeloopen.
Groote ongerustheid heerschte echter om
trent het lot van de beide andere bootjes,
waarvan men niets meer gezien of gehoord
had. Aan alle onzekerheid kwam echter
een einde, toen de beide scheepjes gister
middag te half vijf te Nijkerk in zicht
kwamen. Zij zijn veilig en wel de haven
binnengeloopen.
Ook de opvarenden van deze bootjes, de
gebr. van Leeuwen en de heeren Diermen
en Scheel hadden grooten angst doorstaan
en de grootste ontberingen geleden.
Het clubje zeilers was Zaterdagmiddag
te ongeveer drie uur uit Baarn vertrokken
met Harderwijk als doel van den plezier
tocht. Men schijnt daarbij een soort onder-
lingen wedstrijd te hebben gehouden om
het eerst in Harderwijk aan te komen. In
laatstgenoemde plaats werd niets van het
gebeurde opgemerkt, doch de brigade
commandant der Koninklijke Marechaussee
W. van der Krol te Nijkerk werd te on
geveer half negen door iemand, die een
omgeslagen boot had zien drijven, ge
waarschuwd. De commandant heeft zich
toen onmiddellijk met nog een lid der bri
gade, den suiswachter en een ervaren
schipper aan boord begeven van een in de
haven liggende motorboot, waarmede den
geheelen avond de kust werd afgezocht,
echter zonder resultaat. Te ruim elf uur,
toen er door de duisternis nagenoeg niets
meer op zee te zien was, is men onverrich-
terzake teruggekeerd. Wat het ongeluk zelf
betreft, heeft men over het algemeen den
indruk gekregen, dat de zeilers zeer on
deskundig te werk zijn gegaan. Bovendien
waren de voor tuigjes zeer primitief uitge
rust.
Toen de onweersstorm opstak heeft men
den tocht voortgezet, in plaats van met
gestreken zeil met den kop in den wind
voor anker te gaan, hetgeen ervaren zeilers
in zulke gevallen steeds doen.
Nog nader wordt gemeld, dat de boot
jes van de gebrs. van Leeuwen en de hee
ren van Diermen en Scheel, die gistermid-
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
BUITENLAND.
Van Zeeland vormt nieuwe Belgische re
geering. (4de blad).
Ontspanning in den stakingstoestand in
Frankrijk. Het Volksfront viert de overwin
ning. (4de blad).
Oneenigheid in het Britsche kabinet ten
aanzien van de Volkenbondspolitiek. (4de
blad).
De bekende Engelsche schrijver Chester
ton overleden. (1ste blad).
BINNENLAND.
Op een onbewaakten overweg onder
Reeuwijk is de 23-jarige dochter van den
burgemeester van Haastrecht door een Die
sel trein gegrepen en gedood. (1ste blad).
Van acht personen, die met vier bootjes
op het IJsselmeer door een onweersbui zijn
overvallen, is er een van uitputting over
leden. (1ste blad).
Auto met vijf dames in het Winschoter-
diep, autobus met negen personen in den
Lopikerwaard te water; alle inzittenden
gered. (Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
WATERSPORT: Het Hollandia roei- en
zeilfeest uitstekend geslaagd. (2de blad).
ATHLETIEK: De int. katholieke wed
strijden te Weenen. Recordverbeteringen
op Te Werve. (2de blad).
VOETBAL: Volendam wint, Spartaan
verliest voor de Kampioenscompetitie
C.B. Nederlagen van Feyenoord en Be
Quick voor den K.N.VJ3. (2de blad).
ZWEMMEN: Wereldrecord van Willy
den Ouden door Deensche zwemster verbe
terd. (2de blad).
dag te Nijkerk zijn binnengeloopen, tijdens
den bui op de kust bij Putten werd ge
worpen. De inzittenden zagen het ongeluk,
dat het andere scheepje overkwam gebeu
ren, doch zij waren niet in staat hulp te
verleenen, aangezien zij zelf handen vol
werk hadden om omslaan te voorkomen.
Zij hebben him booten op het strand ge
sleept qn daarna bij een boer onderdak
voor den nacht gevonden. In den loop van
Zondag hebben zij hun vaartuigje weer
zeilklaar gemaakt, waarna zij de reis naar
Nijkerk hebben aanvaard. Vandaar zijn
de zeilers per auto naar Baarn vertrokken.
De heer Marsé, die om het leven is geko
men, was vader van twee kinderen.
Doodelijke aanrijding op
onbewaakten overweg.
Dochter van den burgemeester
van Haastrecht het slachtoffer.
Gistermiddag is de- 23-jarige freule van
Hemert van Dingshof, dochter van den bur
gemeester van Haastrecht, toen zij met
haar jongere zuster den onbewaakten over
weg bij blok 11 onder de gemeente
Reeuwijk per rijwiel passeerde, door den
van Utrecht komenden dieseltrein, die te
14.26 uur te Gouda moet aankomen gegre
pen en op slag gedood. De jongere zuster,
die voorop reed, was juist de spoorbaan
over, toen de aanstormende trein, de vlak
achter haar rijdende zuster greep. Blijk
baar heeft zij den trein op het laatste mo
ment gezien en toen geremd, hetgeen haar
noodlottig is geworden. De treinbestuurder,
die het ongeluk niet kon verhinderen, stop
te. Het zwaarverminkte lijk van het slacht
offer werd met denzelfden trein naar het
station Gouda vervoerd, vanwaar het per
ziekenauto naar het van Iterson-ziekenhuis
is overgebracht. Gisteravond is het lijk
naar Haastrecht vervoerd, waar groote ver
slagenheid heerscht over den zwaren slag,
die het gezin van den burgemeester ge
troffen heeft.
