DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
NATIONAAL FONDS VOOR
BIJZONDERE NOPPEN
27ste Jaargang
ZATERDAG 6 JUNI 1936
No. 8437
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Godsdienst en politiek.
Godsdienst en politiek zijn van elkaar
gescheiden. Deze stelling aanvaarden
we, indien men het niet aldus verstaat,
dat Godsdienst en politiek geen aan
rakingspunten met elkaar hebben.
Een dergelijke bewering blijkt bij eenig
nadenken heel spoedig niet juist te zijn,
en, wanneer men z'n oogen openzet voor
de praktijk van het leven en deze practijk
ook maar één oogenblik beziet, dan is het
onmiddellijk zoo klaar als de dag, dat
Godsdienst en politiek niet heelemaal
van elkaar kunnen worden gescheiden.
Men drukt zich daarom beter en juister
uit, als men zegt dat Godsdienst en poli
tiek van elkaar onderscheiden zijn,
niet gescheiden d.w.z. niet geheel en al
gescheiden.
Wij willen hier even citeeren uit een
duidelijk artikel van Oudeis in de laat
ste „Nieuwe Eeuw". Dit artikel is geschre
ven naar aanleiding van de jongste be
slissing van het Episcopaat ten opzichte
van de N.S.B.:
„Zeker de N.S.B. is een politieke partij,
doch politieke partijen hebben wel degelijk
met beginselen te maken. Sterker nog, de
N.S.B. verklaart zelve meer te zijn dan
een gewone politieke partij, zij is ook
draagster van een levens- en wereldbe
schouwing. De bewoordingen van het Bis
schoppelijk schrijven toonen ook duidelijk
aan, dat het de hooge belangen der Kerk
in ons vaderland tot uitgangspunt neemt
en die alleen.
Het is de Paus zelf, die onlangs nog eens
precies heeft geformuleerd, hoe men deze
verhouding dient te verstaan.
Hij sprak bij de opening der pers-ten-
toonstelling:
„Zeker drijven geen goede en verstan
dige politiek (ook dit willen Wij u zeg
gen) degenen, die door het leven en de
actie van de Kerk te beletten en ook al
leen reeds door Haar volle en vrije ont
wikkeling te belemmeren, daarmede tege
lijkertijd afzien van den krachtigen en
kostbaren steun, dien Zij en Zij alleen aan
de openbare veiligheid, aan den waren
vrede, aan het algemeen welzijn kan ver-
leenen.
„Met welken steun de Katholieke Kerk
en dit moet gij luide verkondigen
geenszins bedoelt ook maar iets te usur-
peeren van wat tot het gebied van de
eigenlijke politiek behoort krachtens haar
doel, een usurpatie, die op het oogenblik in
strijd met de waarheid vastgesteld wordt,
om de Katholieke Kerk allerlei moeilijk
heden in den weg te leggen en Haar wel
doende actie juist uit te sluiten uit die om
vangrijke gebieden, die er het meest be
hoefte aan hebben en die er het meest van
zouden profiteeren: de jeugd, het gezin, de
school, de pers, de volksmassa's.
„De Kerk kent aan den Staat zijn eigen
invloedssfeer toe en leert en beveelt de
nauwgezette eerbiediging daarvan, doch
Zy kan niet toelaten, dat de politiek zich
niet stoort aan de moraal en ook kan Zij
het gebod van Haar goddelijken Stichter
niet vergeten, die, volgens de krachtige en
diepzinnige uitdrukking van onzen groo-
ten Manzoni (Osservazioni sulla Morale
Cattolica, Hoofdstuk m, in Princ.) Haar
gebood, op haar eigen terrein werkzaam te
zijn, „zich meester te maken van de mo
raal", overal waar deze in het geding komt
en in het geding moet komen: docentis
eos servare omnia quaecumque mandavi
vobis (hen leerende alles te onderhouden
wat Ik u bevolen heb) Mattheus.
XXVIII, 20".
De woorden, vet gedrukt, slaan precies
en letterlijk op het geval, dat thans in ons
land aan de orde is.
De Bisschoppen vinden daarin de volle
dige rechtvaardiging van hun optreden".
Aldus de „Nieuwe Eeuw".
En nu willen wij hier op laten volgen
wat gisteravond geschreven stond in....
de socialistische pers. Wij citeeren:
Wanneer de bisschoppen optreden
tegen een geestesrichting, die hun
Kerk met overweldiging bedreigt, han
delen zy niet op politiek terrein, maar
beschermen zij hun Kerk, hetgeen
gansch iets anders is.
't Is mooi gezegd! Maar in diezelfde so
cialistische per3 moest dan ook niet zoo
gefulmineerd worden tegen het feit, dat
de Bisschoppen hebben verboden en nog
verbieden aan de Katholieken hun mede
werking te verleenen aan de beleving
van een andere „geestesrichting", die in
wezen staat tegenover het Katholicisme,
n.l. de „geestesrichting" van de S.D.A.P.!
De wereld
in vogelvlucht
Uit China bereiken ons berichten om
trent ernstig vrezet tegen de Japansche
invasie-politiek.* De militaire gevolmach
tigden van de Zuid -Chineesche provincies,
Kwantoeng en Kwangsi, hebben eigener
beweging een mobilisatie-bevel afgekon
digd.
Een formeele oorlogsverklaring van de
Kantonneesche regeering aan Japan heeft
echter tot dusver nog niet plaats gehad.
Volgens nog niet bevestigde berichten
zouden in totaal twee honderd duizend man
naar het noorden opmarcheeren. Verder
zouden de Japansche autoriteiten in Kan
ton den JapansChen onderdanen hebben
aangeraden, rich gereed te houden om him
woningen in geval van gevaar spoedig te
kunnen verlaten.
Met eenige spanning ziet men nu de toe
komstige gebeurtenissen tegemoet. Willen
de Zuidelijke troepen werkelijk tegen de
Japanners oprukken? Dan komen zij voor
twee problemen te staan: ten eerste hoe
zij door het gebied van de Nanking-regee-
ring moeten trekken, en ten tweede hoe zij
het tegen het veel beter uitgeruste Japan
sche leger moeten uithouden. De vraag is
echter of de beweging niet veel meer te
gen de Noordelijke regeering van Nanking
is gericht.
De Kantonregeering is het n.l. niet met
de Japansche politiek van de Nanking-re-
geering eens en het is mogelijk, dat de Zui
delijke legers zich met opzet een anti-Ja-
pansch tintje geven om aanhang te krij
gen in het gebied van Nanking.
Nu behoeft men niet direct een oorlogs
uitbarsting te vreezen, want Chineezeiv
acties loopen nogal eens op niets uit. Mis
schien zal Nanking zich dit Zuidelijk initia
tief ten nutte maken door een voordeeliger
positie te bedingen tegenover de Japanners
bij de onderhandelingen, die met echt Oos-
tersche taaiheid reeds lang hangende zijn.
ROTTERDAM AANVAARDT
REGEERINGSAANBOD.
Voor toepassing tariefsverlaging in de
haven.
Nadat de Regeering op '22 Mei aan het
gemeentebestuur van Rotterdam had te
kennen gegeven in beginsel bereid te zijn
een extra bijdrage uit het Werkloosheids-
subsidiefonds te verleenen, opdat een ta
riefsverlaging in de haven van 28 procent
zou kunnen worden toegepast, onder voor
waarde, dat de particuliere havenkosten
aanpassing zouden vertoonen van ten min
ste gemiddeld 15 procent, hebben B. en W.
van Rotterdam thans den Raad voorgesteld
om het aanbod der regeering te aanvaar
den.
Van het particuliere bedrijfsleven kon de
toezegging worden verkregen, dat mede
werking zal worden verleend tot verlaging
van de particuliere tarieven met 15 pro
cent, voor zoover deze in redelijkheid nog
kan worden geëischt. Aan het gemeentelijk
havenbedrijf is daarbij een controleerende
taak toegedacht.
Als concrete maatregelen worden voor
gesteld:
Over het tijdvak 15 Juni tot 31 December
1936 een vermindering van 28 procent toe
te passen op het havengeld voor zeesche
pen en het kadegeld (de kosten hiervan
zullen resp. 480.000 en 160.000 bedragen).
Over hetzelfde tijdvak toe te passen ver
laging van de huren eri erfpachtcanons der
aangegeven terreinen met gemiddeld 28
procent, volgens door B. en W. vastgestel
de progressieve schalen. (Kosten 180.000).
Over hetzelfde tijdvak een reductie van
gemiddeld 15 procent toe te kennen op de
loodshuren, de tarieven bij de gemeentelij
ke handelsinrichtingen en de huren der
gemeentelijke kranen, tippen en andere
hef-werktuigen (kosten 65.000).
Uitsluitend hulp aan „stille armen11.
„SAMENWERKING VOOR BIJZONDERE
NOODEN".
Richtlijnen van de commissie.
Naar wij vernemen, heeft het Nationaal
Fonds voor Bijzondere Nooden aan de ge
meentebesturen een circulaire gericht,
waarin het een schema aanbiedt voor de
oprichting en werkzaamheid van een com
missie van samenwerking voor bijzondere
nooden, alls bedoeld door den Minister van
Binnenlandische Zaken in zijn rondschrijven
aan de burgemeesters d.d. 9 April 1936.
In deze circulaire wordt erop gewezen,
dat het werk der commissies uitsluitend
zal bestaan uit het verleenen van eenmali-
gen steun uitkeeringen ineens in die
gevallen, waarin het verleenen van dien
steun de kracht van de gewone instellingen
van weldadigheid te boven gaat, en wel
hoofdzakelijk aan z.g. stille armen, die door
bijzondere nooden in moeilijkheden zijn ge
komen.
Hierbij behoeft niet alleen gedacht te
worden aan moeilijkheden ontstaan uit de
crisis, ook in andere gevallen, b.v. riekte,
waarin eenmalige steun van grooteren om
vang noodig is, kan deze worden verleend.
De hulpverleening door eenmaligen steun
aan de bedoelde personen blijft principieel
allereerst de rechtstreeksche taak van de
bestaande particuliere en kerkelijke instel
lingen. Kunnen deze alleen de noodige
hulp verstrekken, dan is er voor optreden
van een ander of nieuw lichaam uit den
aard deer zaak geen reden. De minister is
echter uitgegaan van de gedachte, dat waar
schijnlijk in vele gevallen de bestaande in
stellingen van weldadigheid financieel niet
in staat zullen zijn, de noodige hulp-ineens
aan deze nieuwe of stille armen geheel te
verstrekken en dat dit slechts zal kunnen
geschieden door samenwerking van ver
schillende zijden. Voor dergelijke gevallen
nu is de nieuwe commissie van samen wer
king bedoeld.
Doel der commissie.
Het doel der Commissie van Samenwer
king is dus, een band te leggen tusschen die
particuliere en kerkelijke instellingen,
welke zich bezig houden of bereid zijn zich
te gaan 'bezig houden met het verleenen
van eenmaligen steun in bijzondere nooden
en deze hulpverleening in onderling overleg
te organiseeren en uit te voeren.
Hoe de commissie zal zijn
samengesteld.
De commissie moet niet te groot zijn. In
haar moeten zijn vertegenwoordigd de
voornaamste instellingen van weldadig
heid, welke zich met dit werk bezig hou
den. Indien er naast deze instellingen
lichamen zijn, die zich bijzonder interes
seeren voor de nooden der nieuwe armen,
kunnen ook vertegenwoordigers van deze
in de commissie worden benoemd. Ofschoon
op den voorgrond staat, dat de hulpverlee
ning aan deze stille armen in de allereerste
plaats de taak moet blijven van particuliere
en kerkelijke instellingen, is er geen be
zwaar, dat ook een vertegenwoordiger van
de burgerlijke armenzorg in de commissie
zitting heeft.
Wanneer in een gemeente geen of nage
noeg geen instellingen bestaan, die zich
met het verleenen van eenmaligen steun in
bijzondere nooden bezig houden, kan de hier
aangegeven richtlijn niet streng worden
gevolgd. Indien de burgemeester 'van een
dergelijke gemeente van oordeel is, dat er
toch wel gevallen van stille armen in zijn
•gemeente rich kunnen voordoen, kan de
burgemeester desgewenscht een commissie
van steun verleening in bijzondere nooden
in het leven roepen, bestaande uit enkele
door hem hiervoor geschikt geachte parti
culiere personen.
In zeer kleine gemeenten is ook zelfs
een dergelijke commissie wellicht overbo
dig en zal de burgemeester de enkele aan
vragen om steun persoonlijk kunnen be
handelen.
Het nationaal fonds stelt echter als regel
het bestaan van een „commissie van samen
werking" op prijs.
Taak der commissie.
De commissie zal tot taak hebben:
1. het in ontvangst nemen van huipaan-
vragen;
2. het instellen van een onderzoek naar
de hulpaanvragers;
3. het zich beraden over de wenschelijk-
heid van hulpverleening en den norm en
omvang van deze hulp;
4. het bijeenbrengen van het bedrag,
dat noodig is voor de beoogde hulp, zooveel
mogelijk geheel (eventueel in samenwer
king der medewerkende instellingen) en,
zoo dit onmogelijk is, met bijstand van het
nationaal fonds;
5. het geven van advies aan den hulp
behoevende en het verleenen van moree-
len en bemiddelenden steun naast den gei-
del'ijken bijstand.
Op elk van deze punten wordt in de cir
culaire vervolgens nader ingegaan.
Hierbij wordt ten aanzien van subsidie
van het nationaal fonds opgemerkt, dat, in
dien de commissie van samenwerking er
niet in slaagt, het geheele bedrag, dat zij
noodig acht, in eigen kring bijeen te bren
gen, zij een beroep kan doen op het natio
naal fonds voor bijzondere nooden. De
grootte van de uitkeering, welke het na
tionaal fonds eventueel als aanvulling op
het plaatselijk bijeengebrachte bedrag zal
kunnen geven, zal aan de band van de door
de commissie te verstrekken gegevens tel
kens individueel worden vastgesteld.
Wat betreft den moreel en en bemidde
lenden bijstand, zal de hulpverleening in
den regel gepaard moeten gaan met inten
sieve individueele bemoeiing. Indien slechts
één der vertegenwoordigde instellingen
gelden beschikbaar stelt voor een bepaald
geval, zullen ook het toezicht en de mo-
heele steun in den regel aan die instelling
kunn enworden overgelaten. Indien ver
scheidene instellingen gezamenlijk het
noodige geld beschikbaar stellen, zal in on
derling overleg moeten worden vastgesteld,
wie van haar zich met den moreelen bij
stand belast. De commissie zal, zoo zij dit
in bepaalde gevallen gewenscht acht, ook
een individueel lid, voor zoover dit daartoe
bereid is, met den moreelen bijstand kun
nen belasten.
Bemiddelende bijstand kan bijvoorbeeld
bestaan in het bevorderen van huurverla-
ging, van het. gedeeltelijk kwijtschelden van
schulden, van vermindering van hypotheek
rente, enz. enz.
Kaderdag der
Katholieke Arb eiders-
beweging
EEN MANIFESTATIE, DEMONSTRATIE
EN WEKROEP.
MGR. VAN SCHA IK, HENRI HERMANS
EN A. C. DE BRUYN VOEREN
HET WOORD.
De Katholieke Arbeidersbeweging in Ne
derland organiseert Zondag 28 Juni te Am
sterdam een kaderdag, een kaderschouw.
Het geheele nationale-, diocesane- en
plaatselijke kader wordt bijeengeroepen in
de grootsche Amsterdamsche markthal.
Tien duizend bestuurders, leidinggeven
den over het geheele vlak der beweging,
zullen daar op machtige en indrukwekken
de wijze manifesteeren hun organisatori
sche kracht, him willen en streven.
Zij zullen getuigen voor de waarheid
onzer beginselen.
Zij zullen een krachtigen klaroenstoot
doen hooren ter bescherming en veiligstel
ling onzer arbeidersgezinnen, bindend stre
ven voor een rechtvaardige ordening van
de sociale en economische verhoudingen.
De Kaderdag wil zijn een demonstratie
tegen het revolutionnair extremisme, hei-
densch zoowel van rechts als van links.
Een demonstratie tegen de vernietiging
der cultuur, tegen de voorgenomen aansla
gen op onze vrijheden, onze organisaties,
onze onafhankelijke pers, de elementaire
rechten van den mensch.
De Kaderdag wil zijn een wekroep
voor: rechtvaardigheid en vrede in de so
ciale en economische verhoudingen, recht
en orde in geheel de samenleving, arbeid
en brood voor ons arbeiders volk, ordening
en doelmatige organisatie in de geheele na
tionale productie en distributie, herstel der
maatschappelijke orde volgens de beginse
len van „Quadragesimo Anno".
Tien duizend mannen zullen opgaan uit
alle deelen des lands naar de hoofdstad.
Ook de jonge arbeiders zullen staan in
het voorste gelid.
Op hun liefde en toewijding, hun durf
en daadkracht is de toekomst der bewe
ging aangewezen.
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het regeerlngsprogTam van het nieuwe
Fransche kabinet. (2de blad).
Hoare weer in de Britsche regeering. (2de
blad).
Schuschnigg's geheimzinnige reis. (2d'
blad).
Kanton mobiliseert. (2de blad).
BINNENLAND.
Hoe het Nationaal Fonds voor bijzondere
nooden zal werken (1ste blad).
Het wetsontwerp inzake vaste lasten en
landbouw-hypotheek. Verslag van de
Tweede Kamerzitting (2de blad).
Een Kaderdag der Katholieke Arbeiders
beweging (1ste blad).
Toediening heilige wijdingen in het Bis
dom Haarlem (Kerkn., 3de blad).
De Verbondsadviseur, Mgr. Van Schaik,
zal klaar en duidelijk de massa voorhou
den wat den katholieken arbeidersleiders in
dezen geweldigen en belangrijken tijd te
doen staat.
Henri Hermans zal op zijn heldere en
stevige wijze uiteenzetten wat noodzake
lijk dient te gebeuren om alle Nederland-
sche productieve krachten dienstbaar te
maken aan een zoo redelijk mogelijk alge-
meene en voor ieder geldende mensch-
waardige behoeftenbevrediging.
Verbondsvoorzitter De Bruyn zal in een
inleidend- en slotwoord aantoonen hoe het
geheele Verbondsapparaat gericht, geleid
en gestuwd moet worden op het verwezen
lijken van de godsdienstig-zedelijke verhef
fing van onze arbeiders en hun huisgezin
nen, maar ook: de sociaal-economische ver
heffing en verdediging van onze arbeiders
en hun vrouwen en kinderen. Hij zal de
plaatselijke leiders in de R.K. Arbeidersbe
weging de richtlijnen mee naar huis geven,
die ze te volgen hebben om deze idealen
te verwezenlijken.
De Kaderdag der Katholieke Arbeiders
beweging belooft al zoo een gebeuren van
groote beteeken is te worden voor ons ka
tholieke arbeidersvolk niet alleen, maar
ook voor de Kerk en de geheele Neder-
landsche volksgemeenschap.
Uitgebreide maatregelen worden inmid
dels getroffen om den Kaderdag zoo goed
als maar mogelijk is, te doen slagen.
De Amsterdamsche afdeeling der bewe
ging, de R.K. Volksbond, verleent haar
krachtige medewerking in de voorberei
ding.
Reeds worden elders een groot podium
en tienduizend zitplaatsen in gereedheid
gebracht om alles zoo vlot mogelijk te kun
nen opslaan.
Philips treft reeds maatregelen voor de
geluidsinstallatie.
Architect Mens, inrichter van het Ne-
derlandsche paviljoen der Vaticaansche
Perstentoonstelling, werkt reeds aan een
machtig imponeerende schildering.
Herman van den Eerenbeemt overlegt
met de Amsterdamsche bestuurders hoe
verder fleur en kleur te brengen.
Muziekkorpsen zullen de stemming ver-
hoogen.
Een groep Nijmeegsche J. W.-ers, bekend
als „de Brug", zullen contra-dansen uitvoe
ren, zwaard- en morris-, en volksliedjes ten
beste geven.
De Nederlandsohe spoorwegen werken
mee voor een vlot vervoer.
In de omgeving der Markthallen is een
ruim parkeerterrein voor bussen en stalling
van fietsen.
De beste maatregelen voor een goede or
de en vlot verloop worden getroffen.
In een manifest zal de inhoud van het
op deze grootsche bijeenkomst gesproken
woord geconcretiseerd worden uitgedra
gen.
De Kaderdag brengt dat manifest aan
het Nederlandsche volk.
