DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Vaste lasten en Landböuw-
hypotheekwet.
27ste Jaargang
VRIJDAG 5 JUNI 1936
No. 8436
S)e GcidóehcSoti/teï/itt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Het Episcopaat en het
Communisme.
Het Communisme is een, de geheele we
reld van zéér nabij bedreigend gevaar
en een allerverschrikkelijkst gevaar!
Neen, nu beweren wij niet, dat er in het
Communisme niets goeds is; dat in Sov
jet-Rusland alles slecht en verderfelijk
is. Integendeel, wij durven de stelling aan,
dat het Communisme ook denkbeelden pro
pageert en practiseert, die door ons, Chris
tenen, al lang op veel meer algemeenc en
voorbeeldige wijze hadden moeten be
leefd zijn!
Maar in zijn grond-beginselen en in zijn
grond-practijken is het Communisme aller
verderfelijkst. Voor geen Katholiek be
hoeven we dat te verklaren of uit een te
zetten. Wél zij voorgehouden, dat het Com
munisme in vele zielen een dankbaren
voedingsbodem vindt, omdat Christelijke,
Katholieke menschen zooveel ergernis ge
ven door hun heidensch-kapitalistische
gezindheid en practijkcn! De beste propa
gandisten kan het Communisme vinden in
degenen, die 's Zondags God en de overige
dagen het geld aanbidden; in degenen, die
niets willen begrijpen van dat woord van
den heiligen Thomas, dat het persoonlijk
bezit zóó moet worden gebruikt als ware
't bezit van de gemeenschap. Het gemis van
dat door St. Thomas bedoelde Christe
lijk Communisme roept in het leven,
het verderfelijk heidensch Communisme!
Tegen dat heidensch Communisme waar
schuwt de Paus vooral den laatsten tijd
•herhaaldelijk, telkens en telkens opnieuw.
En nu willen wij hier er 'ns op wijzen,
hoe schandelijk-lasterlijk de Duits^h Na-
tionaal-Socialistische pers, voorgelicht van
uit Nederland, schrijft over het Neder-
landsch Episcopaat.
In de „Völkische Beobachter" van 24 Mei
wordt zoo deelt de „Msbd." mede
aan de Duitsche lezers wijsgemaakt, dat
de partij van Louis de Visser „bijna" 300
vergaderingen hield en in den laatsten tijd
6000 leden won, maar dat „Von Seiten des
hollandischen Episkopats bisher j edoch
keinerlei Kirchlicbe Strafmaszregeln ge-
gen die Anhanger dieser Richtung unter-
mommen worden (sind)."
En dat, terwijl in geheel Nederland reeds
sinds 1918 elk jaar van den. kansel wordt
afgekondigd, dat de heilige Sacramenten
worden geweigerd aan eiken Katholiek,
die lid is van of steun biedt aan een socia
listische, communistische of anarchistische
vereeniging!
Een dergelijke lasterlijke voorlichting
over het Nederlandsch Episcopaat moet
ledereen ergeren.
II 1 =3
SASSENHEEVI.
Jubileum.
Morgen herdenkt de 61-jarige heer G.
Hoogervorst, wonende in de Zuiderstraat
alhier, dat hij als jongen bij de Fa. Speel
man in dienst kwam, alwaar hij 50 dienst
jaren. heeft gearbeid tot eigen voldoening
en tot voldoening van zijn patroons.
TWEEDE KAMER
De katholieke Kamerfractie ziet
in deze wetsontwerpen geen heil
Voortgezet worden de algemeene be
schouwingen over de wetsontwerpen bij
zondere maatregelen ten aanzien van loo-
pende landbouwhypotheek- en pachtover
eenkomsten en ter verkrijging van verla
ging vaii sommige vaste lasten en van
huren.
De heer van den Heuvel (A. R.)
stemt in met verlaging van de landbouw-
hypotheken. De landbouwsteun is alles
zins verdedigbaar, maar ontkend kan niet
worden, dat een groot deel ervan heen
gaat aan rente. En de waarde van. het on
derpand is hoofdzakelijk, dank zy den re-
geeringspraatregelen, blijven bestaan.
Niet te begrijpen valt, waarom de cre-
diethypotheken worden uitgezonderd. Dit
is ook volkomen willekeurig.
Den heer De Geer, die tegen opheffing
van de borgen is, wijst spr. erop, dat zij
voor de hoofdsommen volkomen aanspra
kelijk blijven. Wel kan de borg van rente
betaling worden vrijgesteld, maar hij
blijft aansprakelijk voor het deel, waar
voor de rechter hem aansprakelijk maakt.
Hoe wij ons standpunt tegenover de
wetsontwerpen moeten bepalen? De heer
De Geer is volkomen voorbijgegaan het
probleem, waarvoor de regeering staat,
van verlaging van vaste lasten. Hij heeft
alleen maatregelen genoemd, die hij min
der slecht achtte. Maar naar mate men
meer overtuigd is van de noodzakelijkheid
van verlichting van vaste lasten, is men
meer geneigd, met de wetsontwerpen mee
te gaan. Wij kunnen nu eenmaal niet al
lemaal regeeren. (Vroolijkheid). De re
geering heeft nu eenmaal een keuze ge
daan. Zooveel mogelijk moeten we de re-
geeringsvoorstellen steunen. Een deel van
spr.'s politieke vrienden zal de wetsont
werpen aanvaarden, zonder enthousiasme,
maar als een noodzakelijk kwaad.
Rede van den heer Goseling.
De heer Goseling (R. K.) zegt, dat
wetgeving en beoordeeling van het regeer-
beleid tezamen de belangrijkste taak van
het parlement vormen. De verantwoorde
lijkheid der Kamer mag niet worden ver
ward met een bepaalde duiding, welke
het parlementaire stelsel heeft gekregen.
De verantwoordelijkheid van het parle
ment komt positief tót uiting in aanvaar
ding van regeeringsvoorstellen, maar even
zeer negatief, in afwijzing.
Het vaste lasten-probleem is geworden
een vaste last in het regeeringsbeleid. De
regeering heeft het meer gezien als een
debiteurenvraagstuk dan als een probleem
der volkshuishouding van Nederland.
Maatregelen, dat schuldeischérs niet wer
den benadeeld, zijn genomen. Men denke
aan de crisishypotheekaflossingswet, enz.
Spr. geeft een overzicht van wat bij ver
schillende gelegenheden in de Kamer over
het vaste lastenvraagstuk is gezegd. Drie
jaar lang is het geplaatst in de breede om
lijsting van den algemeenen oeconomischen
toestand. Zijn wij misschien met de aan
passing langs den natuurlijken weg al een
heel eind gekomen? De oeconomische toe
stand zelf geeft op deze vraag een ant
woord.
Wat het bedrijfsleven aangaat, men kan,
voor wat het agrarisch bedrijf betreft,
kwalijk spreken van herstel. Ten aanzien
van handel en verkeer kan men nauwe
lijks betwijfelen, dat herstel van rendabi
liteit niet is bereikt.
Bovenal ziet men uit de werkloosheids
cijfers, dat er van aanpassing geen sprake
is. De vermindering der werkloosheid,
blijkende uit cijfers in de bladen, is para
doxaal gezichtsbedrog. En juist de jeugdi
ge arbeiders vinden in verhouding gemak
kelijker plaats dan de ouderen, van wie
nog steeds velen worden uitgestooten uit
het bedrijfsleven. Hebben wij hier niet te
maken met een rationalisatie, waartoe de
bedrijven door de deflatie worden ge
dwongen?
Met een natuurlijke aanpassing komen
wij er niet, althans niet zonder een te
groote verzwakking van volkskracht.
Daarom moeten wij hulpmiddelen te baat
nemen. Het groote probleem blijft de dis
harmonie tusschen de waarde van 't geld
en die der goederen. De regeering wijst in
de stukken erop, dat lange contracten nu
worden uitgevoerd onder geheel andere
omstandigheden, dan waaronder zij wer
den gesloten. Maar van dit uitgangspunt
heeft de regeering zich meer en meer ver
wijderd.
Dit blijkt uit de individueele methode,
die de regeering heeft aanvaard en die in
het wetsontwerp halfslachtigheid heeft ge
bracht. Hoe zou een individueele behan
deling van zaken ooit de kosten van het
levensonderhoud in het algemeen kunnen
verlagen?
De kern van het probleem ligt
in de hoofdsommen en niet in
de rente. Zonder vermindering
van hoofdsom als sluitstuk kan
men er niet komen.
Uit het ontwerp nopens landbouwhypo
theek vreest spr. te moeten afleiden, dat
het crediet zich nog meer zal gaan afwen
den van het agrarisch terrein. Want er
wordt een tegenstelling geschapen tus
schen surséance van betaling in den land
bouw en in het overig bedrijfsleven, ten
ongunste van de hypothecaire schuld-
eischers in den landbouw, waarin sur
séance van betaling voortaan mogelijk zal
zijn zonder de elders heerschende regelen
ten aanzien van toezicht enz.
Van de regeling inzake landbouwhypo-
theken make men zich geen hooge ver
wachtingen. De regeering zelve geeft te
kennen, dit ook niet te doen. Haar optre
den herinnert spr. aan de omschrijving,
die hij onlangs las van het werk van een
bank. Een bank deelt parapluies uit, als
de zon schijnt, om ze terug te vragen, als
het begint te regenen. (Vroolijkheid). Spr.
begrijpt niet, dat de regeering nog met
een wetsontwerp komt, als zij van oordeel
is, dat het ergste achter den rug is.
Tot spr.'s leedwezen kan spr. in
de ontwerpen niet.zien een ook
maar eenigszins geslaagde
proeve van regeling tot aan
passing, als noodig ware.
Kunnen deze ontwerpen dan op afbeta
ling worden aanvaard? Neen. Want de re
geering heeft verklaard, niet verder te
willen gaan. En als men een heelen ket
ting niet spannen kan, moet men niet een
stukje ketting los in de lucht laten ben
gelen, want dit geeft nieuwe ongelukken.
Snel handelen, zoo noodig met behulp van
een machtigingswet, zou consequente de
flatie hebben kunnen brengen. De zaak
slepende houden, is, devaluatie,
maar dan in den slechtsten
vorm, te voorschijn roepen. De
regeering zegt: „Ik spreek er
niet over; ik doe het toch niet".
Spr. zal er niet veel over zeg
gen, want hij dient 's lands be
lang niet, als h ij hier een zaak
aansnijdt, die de Kamer niet in
de hand heeft. Hoe noodzakelijk
devaluatie kan zijn, z y kan zoo
min het herstel brengen, als
een operatie voor een zieke.
Maar devaluatie en operatie
kunnen wel de voorwaarden
voor herstel zijn.
Terwijl wy praten over verlaging van
vaste lasten, loopen het disconto der Ne-
derlandsche bank en het particulier dis
conto op. Wij moeten ervoor waken, dat
het buitenland hier niet den dienst gaat
uitmaken. Ingrijpende wyzigingen van de
wetsontwerpen zijn bezwaarlijk meer te
verwachten. De ontwerpen hebben geen
beteekenis als middel tot verlaging van
vaste lasten, scheppen onzekerheid en
nieuwe moeilijkheden voor andere cate
gorieën. Daarom kan spr.'s fractie
niet inzien, dat door aanvaar
ding van de ontwerpen iets
goeds zou worden bereikt voor
ons volk in zijn geheel. Hierbij
past een verantwoordelijkheid,
welke spr.'s fractie zal weten te
dragen.
Bezwaren van den heer Schouten,
De heer Schouten A. R.) ontwikkelt
bezwaren tegen de wetsontwerpen in den
geest van den heer De Geer. Het hypothe
cair crediet en eenige andere credietvor-
men zullen in ernstige mate worden ge
schaad. Rechtsonzekerheid en onveilig-
heidsgevoel hebben zich als gevolg van de
indiening der wetsohtwerpen reeds gede
monstreerd.
Wat de huurverlagingen aangaat, kan
niemand met eenige zekerheid aangeven,
welke beslissingen de huurkamer zal ne
men. Men grijpt met deze wetsontwerpen
in de rechtsverhouding in, zonder dat men
de gevolgen voldoende in de hand heeft.
Zijn bezwaren tegen wetsontwerp 74
zijn niet zoo groot als die tegen wetsont
werp 59, maar tegen beide wets
ontwerpen heeft hij algemeene
bezwaren en dezen zijn voors
hands overwegend.
Tegen de eerst en de tweede editie van
de huurverlagingsparagraaf zijn groote
bezwaren ingebracht, waarvoor de regee
ring terecht is geweken. Maar tegen het
voorstel, zooals dit nu luidt, koestert spr.
eveneens ernstige bedenkingen. De huur
kamers zijn immers bevoegd, de huren
van arbeiderswoningen lager vast te stel
len, dan waarvoor zij op selfsupporting
basis zouden moeten worden verhuurd.
Men denke aan het hoogere percentage
van huurschade, de gestegen onderhouds
kosten, om de huurders te behouden, en
de gestegen grondbelasting, enz.
Aan de goedkeuring van ontwerp 59 kan
spr. niet meewerken en zijn bezwaren te
gen ontwerp 74 zijn eveneens zoo groot, dat
hij ook hieraan geen steun zal kunnen bie
den. Waartoe ontwerpen als deze kunnen
leiden, leert de rede van den heer Gose
ling, welke de juistheid van spr.'s betoog
duidelijk aantoont. Vroeger was de re
geering het met spr. eens. Moge zij alsnog
de verandering van haar gedragslijn on
gedaan maken.
Met den meesten nadruk wijst spr. het
dilemma tusschen consequente deflatie en
devaluatie af. De rede van den heer Gose
ling bevat geen enkel directief ten aan
zien van de vraag, hoe het anders moet
dan de regeering voorstelt, op den grond
slag van soliditeit, verantwoordelijkheid,
recht en moraal. Men herinnere zich het
oordeel van den heer Trip in het verslag
der Nederlandsche Bank. Zyn oordeel is:
geen consequente deflatie, ook
niet het dilemma tusschen con
sequente deflatie en devalua
tie, maar voort blijven gaan op
den ingeslagen weg.
Dit is ook spr.'s meening. Zoo mogelijk
moeten wij op dien weg in een versneld
tempo voortgaan. Het volhouden in die
worsteling naar alle zijden is het meest
profijtelijk voor het Nederlandsche volk.
Dit is spr's overtuiging. Men mag hem
niet voorhouden, dat hij ter wille van de
samenwerking zijn overtuiging terzijde
moet laten en zich naar die van anderen
moet voegen. De antirevolutionairen zyn
bereid gebleken, impopulariteit op zich te
nemen, omdat zij beseffen, een bepaald
regeeringsbeleid te moeten volgen. Spr.
vraagt hiervoor geen dank, maar hij wil
er door duidelijk maken, dat het ook nu
overtuiging is, die hem drijft.
De heer S c h a 1 k e r (C. P.) zegt, dat
de wetsontwerpen, onveranderd, wel zeer
weinig zullen bijdragen tot een alge
meene verlaging van de vaste lasten. De
regeering zelve schrijft, dat door de te
genwoordige bepaling huurverlaging, waar
zij noodig is, kan worden verkregen. In
derdaad, „kan worden verkregen", maar
dit is geheel afhankelijk van de subjec
tieve opvattingen der huurkamer. Voor
wat nu gebeurt, zijn zij verantwoordelijk,
die der regeering het voortbestaan hebben
mogelijk gemaakt.
Rede van den heer Schilthuis.
De heer Schilthuis (V. D.) vraagt
of door de wetsontwerpen verlaging van
vaste lasten wordt verkregen. Het heeft
spr. teleurgesteld, dat het antwoord op
deze vraag lang niet ten volle bevestigend
kan luiden. De regeering streeft naar ver
laging van lasten voor die dragers, die
him lasten niet langer kunnen dragen, die
in een noodtoestand verkeeren. Maar noo
dig is een verlaging, waardoor voorkomen
wordt, dat allen in een noodtoestand ver
keeren.
Bij de huurverlagingsbepalingen blijkt
duidelijk, dat de regeering alleen, wie In
een noodtoestand verkeeren, helpen wil.
Bijzondere omstandigheden, die inwilliging
onredelijk zouden maken, zijn volgens het
wetsontwerp een reden voor de huurka
mer om huurverlaging af te wijzen. Maar
wie beoordeelt de redelijkheid? Dit doet
de huurkamer. Zij kan ook huurverlaging
afwijzen met een verwijzing naar een
goedkoopere woning. Maar kan de huurder
die goedkoopere woning betrekken? Hier
wordt niet naar gevraagd. Te betreuren is,
dat de regeering de algemeene huurverla
ging heeft afgewezen.
Ook wetsontwerp 59 bevat het element
der individueele behandeling. Had het een
algemeene strekking gehad, dan zou het
een gewichtige bijdrage hebben geleverd
tot verlaging van vaste lasten. Dit is niet
het geval, zooals het wetsontwerp nu luidt.
Spr. betoogt voorts, dat huurverlaging
noodzakelijk is, omdat zij een onmisbaar
element is voor verlaging der kosten van
het levensonderhoud. In vele bedrijven is
de aanpassing verkregen, maar ten koste
van de loonen. En niet zoo zelden is men
met de loonsverlaging gegaan tot aan de
grens van het toelaatbare. Er zijn voorts
winkelbedrijven en koffiehuizen, die hoo-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Besloten is de Volkenbondsvergadering
op 30 Juni a.s. bijeen te roepen. (2de blad
en Telegrammen).
Léon Blum's nieuwe regeering. (2de
blad).
De stakingsbeweging in Frankrijk. (2de
blad).
Nieuwe bomaanslagen in Palestina. (2de
blad).
BINNENLAND.
Het oud-lid van de Eerste en Tweede Ka-
mer Mr. E. Fokker is te 's-Gravenhage
overleden. (2de blad).
De Varkenscentrale gedagvaard.
blad).
(2de
De heer Goseling (R.K.) heeft zich gis
teren in de Tweede Kamer tegen de wets
ontwerpen inzake verlaging van vaste las
ten en landbouw-hypotheken uitgespro
ken. (1ste blad).
Met ingang van 14 Juni wordt de ver
plichte teruglevering van ondermelk, in
eenigszins gewijzigden vorm weer in wer
king gesteld. (2de blad).
De adv.-generaal bij het gerechtshof te
Amsterdam heeft tegen den 35-jarigen C.
S., verdacht van den moord in den grooten
U-polder, wegens doodslag 12 jaar gevan
genisstraf geëischt. (Rechtszaken, 3de blad)
Het Provinciaal Wegenplan in Zuid-
Holland. (2de blad).
De nieuwe Rijksweg AmsterdamDen
Haag. (4de blad).
Valsche munter en twee medeplichtigen
te Arnhem aangehouden. (1ste blad).
De gemeente-ontvanger van Hindeloo-
pen voortvluchtig; tekort van 4000 in de
gemeentekas. (1ste blad).
De wereld
in vogelvlucht
Frankrijk heeft weer eens een nieuwe re
geering. Dikwijls komen nieuwe Fransche
regeeringen vrij onverwacht, tengevolge
van een nederlaag in de Kamer, die er
vaak een spelletje van maakt om minister
zetels om te kegelen. Ditmaal was een ver
nieuwing van het kabinet noodzakelijk ge
worden door de uitslag -van de jongste al
gemeene verkiezingen in Frankrijk, die
een zoodanige winst voor de socialisten op
leverden, dat de socialistische leider Leon
Blum de aangewezen man was om het be
wind over te nemen. Blum had dan ook al
len tijd om zijn ministerie voor te berei
den, zoodat het weinig verbaasde, dat hij
gisteravond, nadat Sarraut het ontslag van
zijn kabinet 's middags bij president Le
brun had ingediend, nog dienzelfden avond
zijn kabinet aan den president kon voor
stellen. Léon Blum zelf is minister zonder
portefeuille geworden, zoodat hij gelegen
heid heeft algemeene leiding aan het ka
binet te geven, vooral op het gebied van
buitenlandsche zaken, dat wel een van de
belangrijkste onderdeelen van het Fransche
regeerfoeleid kan genoemd worden. Ver
volgens zal hij direct zyn krachten kun
nen beproeven op het tegengaan van de
stakingsbeweging, die zóó onrustbarend
toeneemt, dat er een volkomen anarchie
dreigt te ontstaan. Wil het in Frankrijk
niet een volkomen economische chaos wor
den, dan is ingrijpen van hooger hand
dringend noodzakelijk. Hedenmiddag zou
de nieuwe minister-president een radio
rede houden over de stakingsbeweging.
ge huren betalen en zuchten onder zware
vaste lasten, waardoor zy aan den rand
van den afgrond staan. Industrieele gebou
wen mist spr. zeer noode in het wetsont
werp, want ook voor de industrie moeten
de vaste lasten worden verlicht. Dit is
immers juist één onzer voornaamste doel
einden?
De regeeringsvoorstellen zal spr. aan
vaarden, maar dit neemt niet weg, dat zij
als te weinig bevredigend moeten worden
beschouwd.
Om kwart voor zes wordt de vergade
ring verdaagd tot vanmiddag één uur.