DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
VRIJDAG 15 MEI 195b
No. 8420
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekS 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 f
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Een Leidsche textielschool.
Amsterdams burgemeester heeft een ma
nifest gericht tot de burgerij, om zooveel
mogelijk werk te laten verrichten, ten
einde aldus de werkloosheid te bestrijden.
„Besluit nog heden tot die werkzaam
heden, tot die vernieuwingen, tot die her
stellingen, welke binnen het bereik van
uw beurs vallen, en die u, om welke reden
dan ook, tot nu toe uitstelde" aldus het
bedoelde manifest, dat wij gisteren hebben
gepubliceerd en waaraan wij hier nog even
willen herinneren. In de geciteerde woor
den wordt herinnerd aan den in dezen tijd
allerbelangrijkst en socialen plicht, om
mede te werken aan een werkverruiming.
Wij willen uit de krant van gisteren
nog een ander c.itaat repeteeren.
Naar aanleiding van het gouden jubi
leum van een arbeider in de wollen de-
kenfabriek v/h. Zaalberg heeft de direc
teur de heer Schrandt een toespraak ge
houden, waarin ook deze de aandacht ves
tigde op een zeer belangrijk middel tot
werkverruiming, van geheel anderen aard.
Wij citeeren hier wat de heer Schrandt op
merkte:
„De overheid, welke door oprichting
van economisch technologische" instituten
de oprichting van nieuwe industrieën wil
bevorderen en bestaande industrieën van
voorlichting wil dienen en ook op andere
wijze begint te toonen, hetzij dan aarze
lend, dat zij het algemeen belang bij een
gezonde industrie gaat inzien, verliest de
voordeelen, welke voldoend geschoold met
liefde voor him vak bezielde arbeidskrach
ten bieden, te veel uit het oog. Hoe is het
anders te verklaren, dat in een gerenom
meerde wol-textielindustriestad als Lei
den nog steeds ieder opleidings-apparaat,
met name een textielschool, ontbreekt. Bij
een opleving, welke zeker komen moet,
hetzij dan op een lager niveau, zal Leiden
achter blijken te Jiggen en zullen daar
door de werklooze arbeiders eerst later in
het productie-proces worden opgenomen
als hunne collega's in andere centra's
waar de gelegenheid om vakkennis op te
doen niet ontbrak.
Het is te hopen, dat de desbetreffende
officieele instanties dezen achterstand bij
de opleiding van jeugdige arbeiders thans
in zullen zien en het initiatief tot oprich
ting eener textielschool zullen nemen".
Aldus de directeur van Zaalberg's fa
briek.
Wij onderstrepen hier gaarne de alles
zins gegrond en wensch, dat Leiden krijge
een textielschool, 't Is van het grootste be
lang, dat Leiden zijn textielindustrie be-
houde èn opvoere. De historie, de ervaring
van eeuwen wijst Leiden aan als stad voor
textiel-industrie.
Maar die industrie kan in de toekomst
alleen bloeien, als er klaar staat een corps
van goed-geschoolde arbeiders, die den ar
beid verrichten met vakkennis en met
toewijding en liefde.
Wij zien in de oprichting van zulk een
school een eminent belang voor Leiden.
Wij hopen, dat het woord van den heer
Schrandt niet zal zijn als de stem eens
roependen in de woestijn van oeconomi-
sche malaise en daarmede verband hou
dende geestelijke depressie!
Die stem móet worden gehoord. En in
overleg tusschen belanghebbende en be
langstellende particulieren eenerzijds en de
gemeentelijke overheid anderzijds moet
't komen tot een daad zij 't dan een daad
op bescheiden schaal.
Er staat hier, naar onze besliste overtui
ging, een zeer groot plaatselijk belang op
het spel.
De wereld
NIEUW MONSTERPROCES IN
DUITSCHLAND.
in vogelvlucht
De Italiaansche Kamer heeft gisteiv u
een buitengewone zitting (zijn er in Italië
nog andere dan buitengewone zittingen van
de Kamer?) de decreten goedgekeurd be
treffende Abessynië en de instelling van
het Keizerrijk. Verrassend is deze goedkeu
ring allerminst, integendeel. Stel u voor,
dat de Kamer haar goedkeuring aan deze
decreten onthouden had. In de zaal van de
Kamer zal een gedenksteen worden aange
bracht met het volgende inschrift: „Op den
9en Mei van het jaar 14 van het fascistisch
tijdperk stichtte Benito Mussolini het Im-
aangenomen.
„Onherroepelijk" verklaarde de Duce,
,is het Imperium. Verscherping der sanc
ties beteekent oorlog".
Wanneer de wereld zich dus niet goeds
moeds neerlegt bij de schending van het
Volkenbondspact, zal Mussolini toonen,
welke de kracht is van de Italiaansche wa
penen. Desalniettemin verklaarde Mussolini
dat het Italiaansche volk hartstochtelijk
den vrede wenscht. Dat wil zeggen, dat het
op het oogenblik voorloopig verzadigd is
en harstochtelij k wensóht met rust gelaten
te worden.
De EngeJsche labour-partij heeft zich
gisteren uitgesproken voor verscherping
der sancties, maar wij gelooven niet, dat
daar veel van terecht zal komen. Er is
reeds een voorstel bij de Commisie van
Dertien binnengekomen van Chili om de
sancties nu maar op te heffen. Aldus zal de
Volkenbondsactie ook wel eindigen.
Een roemloos einde.
DUISBURG, 15 Mei. (A. N. P.) Het ge
recht van Hamm, heeft te Duisburg een
nieuw monsterproces gevoerd wegens sa
menzweren tegen de veiligheid van den
staat. 48 personen werden veroordeeld tot
gevangenisstraffen van 1 tot 15 jaar.
BINNENLAND
MET GROOT VERLOF
Bij Koninklijk Besluit van 13 Mei 1936
is het volgende bepaald:
„Voor de dienstplichtigen ,die ingevolge
Koninklijk Besluit van 11 Maart 1936, na
het einde van de eerste oefening in werke-
1 ij ken dienst zijn gebleven, eindigt deze
verlengde werkelijke dienst:
a. voor zooveel zij behooren tot de 4e di
visie, met ingang van 16 Mei 1936,
b. voor zooveel zij behooren tot een der
divisies, tot het regiment Wielrijders of
tot het wapen der Artillerie, met ingang
van 16 Juni 1936".
De minister van Defensie ad interim
heeft voorts in een schrijven aan de mi
litaire autoriteiten verzocht, zorg te dra
gen, dat aan de hierbij betrokken dienst
plichtigen groot verlof wordt verleend met
ingang van 16 Mei of 16 Juni 1936, naar
gelang ziji behooren to de onder a of tot
de onder b vermelde legeronderdeelen.
Dit geldt uit den aard der zaak evenzeer
voor degenen, die reeds met onbepaald
klein verlof zijn vertrokken, als voor hen,
die nog bij den troep aanwezig zijn.
VEREEN. R. K. GEMEENTERAADS
LEDEN IN STATENKIESKRING
„GOUDA".
De Vereeniging van R. K. Gemeente
raadsleden in den Statenkieskring Gouda
kwam in de Leesvereeniging te Gouda in
vergadering bijeen.
Na het welkomstwoord deelde de voor
zitter mede, dat de Kring is vertegenwoor
digd geweest op de vergadering der Fe
deratie, welke in Utrecht is gehouden.
Als correspondeer end lid van de Fede
ratie is aangesteld de heer H. J. v. d. Poll
te Bodegraven.
Getracht zal worden in den kring Gou
da een cursus over een bepaald onder
werp te organiseeren, zooals de Federa
tie dit wenscht.
De heer W. J. Middelweerd nam na deze
mededeelingen de leiding der vergadering
over. Hij wenschte den voorzitter, den
heer A. C. Deerenberg, nog geluk met zijn
12 -jarig lidmaatschap van den Schoon-
hovenschen gemeenteraad, en waardeerde
het ten zeerste, dat de voorzitter zich we
der beschikbaar gesteld had als spreker
op deze bijeenkomst
Vervolgens verkreeg de heer Deeren
berg het woord voor zijn inleiding over de
nieuwe schoolgeldregeling, welke Septem
ber a.s. in werking zal treden.
Uitvoerig heeft spreker de nieuwe
schoolgeldheffing belicht, welke heel wat
ROMEREIS NAAR KATHOLIEKE PERS
TENTOONSTELLING.
Deelnemers door den Paus in audiëntie
ontvangen.
Nadat de driehonderd deelnemers aan de
Romereis voor de wereldperstentoonstel
ling Donderdagmorgen een bezoek hadden
gebracht aan de catacomben en het Neder-
landsche College, werden zij des middags
door Z. H. den Paus in audiëntie ontvan
gen.
Hierbij waren o.m. tegenwoordig Mgr.
Jan Olav Smit, Mgr. Eras, de Generaal der
Priesters van het Heilig Hart en vele Ne-
derlandsche in Rome woonachtige geeste
lijken.
Toespraak van Mgr. Diepen.
Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van 's-Her-
togenbosch, sprak den Heiligen Vader toe.
Mgr. Diepen ving zijn rede aan met zijn
vreugde er over uit te spreken, hier aan
wezig te zijn als vertegenwoordiger van het
Nederlandsche Episcopaat, dat het natio
nale comité aangemoedigd heeft zich alle
moeite te geven op waardige wijze aan te
sluiten bij het eerbiedig en kinderlijk be
wijs van hulde, dat de katholieke pers van
de wereld in deze gezegende dagen gege
ven heeft aan de verheven persoon van den
plaatsbekleeder van Christus, den onver
schrokken verdediger van de waarheid en
bevorderaar van de katholieke actie en
van het goddelijk recht om den vrede van
Christus in het Rijk van Christus te doen
gelden. De Nederlandsche katholieke pers,
Heilige Vader, aldus spr., heeft zich ge
wijd, wijdt zich en zal zich zonder voor
behoud wijden aan den dienst van uwe
Heiligheid en onze Moeder de Heilige
Kerk, om de wapens van de waarheid, die
vrij maakt en ter overwinning voert, te
hanteeren.
Zij zal dit doen met een onverzettelijke
toewijding, in Christelijke eenheid, die be
stand is tegen alles wat haar poogt te bre
ken. De uitnoodiging, welke haar uit de
Eeuwige Stad gewerd, tot bijwoning van
deze schitterende tentoonstelling, die Uwe
Heiligheid zelf heeft willen openen, en die
een sprekende openbaring is van de kracht
der wapenen der katholieke waarheid, deze
uitnoodiging heeft onder leiding van het
nationaal Nederlandsch Comité deze groo-
te groep van Katholieke mannen en vrou
wen uit alle diocesen in uw vaderhuis ge
leid. De aanwezigen verlangen niets vuri
ger dan deel te nemen aan het apostolaat
der katholieke actie. Zij zijn vastbesloten
de richtlijnen te volgen, die him zijn uitge
stippeld of die him gewezen zullen wor
den door de bevoegde overheid vooral wat
betreft de katholieke Pers. Op hun beurt
vragen zij deze heilige voornemens te ze
genen. Uw zegen heeft de ijver van onze
Nederlandsche vrouwelijke en mannelijke
jeugd aangewakkerd, bij gelegenheid van
de bedevaart van onze K. J. V. verleden
jaar en nog pas bij het bezoek der Katho
lieke Verkenners. Mgr. Diepen vroeg den
zegen voor de hier vergaderden en al hun
betrekkingen, terwijl hij Z.H. verzekerde,
dat de verheven encycliek over het pries
terschap van 20 December j.L zijn uitwer
king niet zal missen bij de opvoeding van
de toekomstige priesterschap in het gezin
en voor priesters en bisschoppen zelf een
prikkelende aansporing zal zijn om met
nog meer offermoed hun plichten te ver
vullen.
Mgr. Diepen besloot met den heilwensch,
waarbij hij den Heiligen Vader een lang
leven hier op aarde en het eeuwig leven
hiernamaals toewenschte.
Toespraak van den H. Vader.
De Heilige Vader sprak de vergaderde
pelgrims ongeveer aldus toe:
Mijne kinderen, uw eerbiedwaardige,
laat ik hem zoo maar noemen, gids op uw
pelgrimstocht, gids ook als herder van het
geloovige volk en waardig vertegenwoor
diger van de Nederlandsche Bisschoppen,
onze Broeders in het Episcopaat, drukte in
zijn laatste heilbede een wensch uit, die
wij zelf ook gevoelen en waarvoor wij bid
den: het eeuwig leven. Wij zullen daar, ho
pen wij, komen door Gods genade en door
het gebed. De Bisschop heeft ons nog veel
anders gezegd, dat ons hart getroffen
heeft, maar het kostbaarste geschenk, dat
alle andere overtreft, is uw kinderlijke aan
wezigheid hier. Het hart van een vader is
altijd verheugd, wanneer hij zich temid
den van zijn kinderen bevindt, en vooral
is hij zulks, als hij weet hoe goed ze zijn.
Ge zijt gekomen onder leiding van goe
de gidsen, onder de bescherming van uw
comité, uwen Bisschop en de Katholieke
Pers. Welkom en dank aan allen. Dank
voor de vreugde, ons bereid, dank voor al
les wat ge tot heden deed voor uw Vader
in Jezus Christus. Immers, wat men doet
voor de zielen, voor eiken ziel afzonder
lijk, is ook voor ons gedaan, want wij dra
gen zorg en verantwoordelijkheid voor al
len.
Gij vertegenwoordigt heel katholiek Ne
derland, dat, we zullen het telkens weer
herhalen, zoo veel weldaden, zoo veel hulp
middelen, zoo veel kostbare medewerking
verleent, daar waar het het meest noodig
is. Wij kunnen en zullen nooit vergeten,
wat Nederland daarvoor doet.
Zelfs uw aanwezigheid bij de perstent-
toonstelling is een uiting van uw ijver voor
de uitbreiding des geloofs. Gij hebt begre
pen heel de diepte van ons doel. Deze ten
toonstelling wil een hulp zijn voor de we
reldzending der Kerk, wil allen zeggen, hoe
groot deze taak is, zeggen wat men gedaan
heeft en God er voor danken, zeggen ook
wat er nog te doen valt. Wij danken u
ook voor uw goede wenschen en voorne
mens. Wij kunnen u niet genoeg zeggen
hoe wij op uw gebed rekenen. Alleen God
kan hulp en uitkomst geven in de tegen
woordige moeilijkheden van allerlei aard.
Wij vertrouwen op uw geest van volgzaam
heid aan de geestelijkheid, opdat weten,
dat zij op uw gehoorzaamheid kunnen re
kenen.
De vreugde, die ge Ons bereid hebt door
uw werkdadig katholicisme, geeft ons
groote troost en bemoediging voor de toe
komst. Nu geven wij u hierom den zegen,
dien ge zijt komen halen bij uw vader, uw
ouden vader. De vaderzegen wordt kost
baarder, naarmate de vader ouder wordt,
uw wensch voor het eeuwig leven, dat God
ons late bereiken. Wij vragen God, u en
de uwen te zegenen.
Hierna zegende de Paus de vergaderde
menigte en deze zong spontaan Schaep-
man's lied „Aan o, o Koning der Eeuwen".
In den middag brachten vele pelgrims
een bezoek aan het graf van den Nederlan
der pater Roothaan S.J. wiens zaligverkla
ring men in Nederland bijzonder verhoopt.
Naar wij vernemen, hebben de priesters
uit het aartsbisdom, in Rome aanwezig, gis
teren een krans gelegd op het graf van dr.
Schaepman. Gisteravond kwamen de pel
grims in feestelijke bijeenkomst bijeen,
waar toespraken werden gehouden door
Mgr. Diepen, Mgr. Eras, den heer A. C. de
Bruyn en den heer H. Kuypers.
Den heer de Bruyn werd als reiscommis-
saris een geschenk aangeboden.
Hedenmorgen om 7.35 zijn de pelgrims
uit Rome vertrokken naar Assisi.
elementen zal bevatten, die in de school
geldverordening een groote rol gaan spe
len.
De behoefte aan een reductie-regeling is
zoo zeer gevoeld, dat schoolgeldverorde
ningen tot stand zijn gekomen, waarbij
langs een omweg is verkregen wat op ge
wone wijze niet tot stand kon komen. Dit
is verkeerd, de wet behoort te erkennen,
wat in de praktijk van het gemeenteleven
noodig is gebleken. De uitwerking hier
van is aan de gemeente overgelaten. Men
houde goed in het oog, dat meer naar bil
lijkheid moet worden gestreefd, dan naar
een eenvoudige uitvoering.
Een geanimeerde gedachtenwisseling
volgde op de interessante causerie van den
heer Deerenberg.
Aan het einde van de bijeenkomst deel
de de secretaris mede, dat de heer Dee
renberg in de laatst gehouden vergade
ring der Federatie tot lid van het hoofd
bestuur is gekozen. Met een luid applaus
werd deze mededeeling ontvangen.
De vergadering, die door vele leden
werd bezocht, .werd besloten met een uit
gebreide rondvraag.
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
AMEUBLEMENT VOOR
SOCIALE ZAKEN.
Jeugdige werkloozen hebben het
vervaardigd.
Het gemeentebestuur van Den Haag had
eenigen tijd geleden aan den minister van
Sociale Zaken medegedeeld, dat het aan
de vakcursussen voor jonge werkloozen
opdracht had gegeven tot het vervaardigen
van een ameublement ten gebruike in de
werkkamer van den heer Meyer de Vries,
hoofdinspecteur voor de werkverschaffing
en algemeen secretaris van de rijkscom
missie voor de jeugdwerkloosheid.
Dit ameublement zal Maandag door den
wethouder, den heer Buurman, op het de
partement van Sociale Zaken worden aan
geboden.
De minister van Sociale Zaken zal bij
deze overhandiging tegenwoordig zijn.
HET STATION HARMELEN.
Direct na de sluiting van station Harme
ien op heden, zal met de afbraak van
het station en seinhuizen begonnen wor
den. Vroeger was Harmeien een zeer be
langrijk station van de Staatsspoorwegen
en was er een druk vervoer door den lijn
RotterdamAmsterdam via Harmeien.
BUITENLAND.
De Italiaansche Kamer heeft de decreten
betreffende Abessynië goedgekeurd (2de
blad).
Een interview met Mussolini (2de blad).
Wordt de Volkenbond gereorganiseerd?
(2de blad).
Minister Thomas en het geheimzinnig
„thee-lek" (2de blad).
Een journalist, die om de wereld vliegt
(Luchtv., 2e blad).
BINNENLAND.
Nederlanders bij den H. Vader. (1ste
blad.
Dienstplichtigen niet langer onder de
wapenen, maar met groot verlof. (1ste
blad).
LEIDEN.
GOUDEN HUWELIJKSJUBILEUM.
3 Juni a.s. hopen onze stadgenooten J.
B. Vreeswijk en Chr. VreeswijkZwet
sloot, wonende Maredijkhofje 10, hun
gouden huwelijksfeest te herdenken. De
bruidegom is 77, de bruid 74 jaar en bei
den genieten een goede gezondheid. Het
grootste deel van hun huwelijksleven
woonden zij in Leiderdorp en Oud-Ade.
Sinds drie jaren genieten zij in Leiden een
welverdiende rust. Onze trouwe abonné's
van harte gelukgewenscht.
CRISIS-ZUTVEL-CENTRALE.
De prijs van het crisisbotermerk en van
de vervoerverguiming voor buitenland-
sche boter is voor de week van 18 tot en
met 23 Mei vastgesteld op ƒ1.per kilo
gram.
GEPENSIONNEERDEN VAN DEN
K. H. LLOYD.
Vermoedelijk tot 60 pet. uitbetaling der
aanspraken.
De gepensionneerden van den Kon. Holl.
Lloyd zullen, naar „De Telegraaf" ver
neemt, binnenkort meer zekerheid verkrij
gen omtrent hun aanspraken.
Bij de definitieve regeling zullen zij ver
moedelijk 60 pet. van hun aanspraken ge
garandeerd krijgen, d.w.z. hun pensioen
zal kunnen worden uitbetaald tot 60 pet.
van het bedrag, waarop de belanghebben
den tot dusver recht hadden. Een en ander
moet echter nog nader geregeld worden.
RADIO-UITZENDING
VRIJHEIDSBONDS-REDE
VERBODEN
Men meldt ons: De Radio-Omroep Con
trole-Commissie heeft bezwaar gemaakt
tegen de uitzending van de rede, welke de
partij-voorzitter van de Liberale Staats
partij „De Vrijheidsbond", mr. W. C. Wen-
delaar, voornemens was op de j aarlij ksche
algemeene vergadering van Zaterdag 16
Mei a.s. des namiddags te half drie uur voor
de microfoon uit te spreken.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft geen termen aanwezig geacht ge
bruik te maken van zijn bevoegdheid om
de beslissing van de Radio-Omroep Con
trole-Commissie, als zijnde in strijd met de
wet of het algemeen belang, te vernietigen.
