STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Begin Zomertijd
27ste Jaargang
DONDERDAG 14 MEI 1936
No. 8419
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toonritbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
In den nacht van
heden op morgen
Wij herinneren eraan, dat
in den nacht van heden op
morgen te twee uur de
zomertijd begint.
Men zette voor het ter ruste
gaan de klok een uur vooruit
V Jongens en meisjes.
Onder de Katholieken heeft men nooit
veel gevoeld voor de z.g. coëducatie; in«
tegendeel, men heeft er zich steeds tegen
verzet.
Coëducatie is, zooals men weet, gemeen
schappelijke opvoeding in vollen omvang
van jongens en meisjes. De katholieke tra
ditie heeft deze opvoedingsmethode steeds
afgewezen. Héél in 't kort kan de verklaring
van deze houding als volgt worden samen
gevat: coëducatie, voorzoover zij inhoudt
een vrij en ongehinderd samenleven van
jongens en meisjes, brengt vporal in be
paalde levensperioden groote zedelijke ge
varen mee. Echter, dat de coëducatie ge
varen meebrengt, is niet de eenige reden,
waarom men er altijd van katholieke
zijde en nu ook in steeds breedere krin
gen van erkende niet-katholieke paedago-
gen afwijzend tegenover staat. Een
feit is, dat de geheel verschillende aard en
aanleg van den jongen en van het meisje
een verschil in opvoeding eischt. De on
dervinding heeft geleerd, dat bij de ooëdu-
catie de meisjes, in ongewenschte mate,
jongensachtig en de jongens meisjesachtig
worden, zoodat het resultaat in plaats van
krachtige mannen en echt fijne vrouwen
een soort tusschenvorm is!
In heit tijdschrift „Verbum" merkt dr. J.
Schröteler S.J., schrijvend over coëducatie,
het volgende op:
Wij beginnen er tegenwoordig weer
oog voor te krijgen, hoe de veelheid,
die kostbare verscheidenheid en kleu
renrijkdom, de diepe zin en de vrucht
baarheid van onze kuituur, toch eigen
lijk afhankelijk is van de ineenvloeien-
de elementen, die man en vrouw, elk
naar eigen geaardheid, daartoe bijdra
gen. Hoe meer men het verschil tus-
schen de geslachten vervlakt, des te
kdeurloozer wordt ook de cultuur; hij
wordt vervelend en saai. Hij vervlakt
en ontaardt tot louter beschavingsvor
men, terwijl de bronnen van zijn vol
heid verdrogen.
Een zeer juiste opmerking. Toegejuicht
moet worden, dat, zooals gezegd, men ook
in niet-katholieke kringen meer en meer
gaat inzien, dat de coëducatie noch aan den
jongen noch aan het meisje ten goede komt.
Een deel der coëducatie (gemeenschap
pelijke opvoeding in vollen omvang) is de
coïnstructie (gemeenschappelijk onder
wijs).
Terwijl wij een tijd hebben gekend, dat
afzonderlijk onderwijs voor jongens en
meisjes door niet-katholieken bijna alge
meen werd afgewezen, gaat nu juist ook
onder niet-katholieken een sterk streven in
tegenovergestelde richting.
In het tijdschrift „Onze kinderen en hun
toekomst" (niet-katholiek) ontwikkelt dr.
Hamaker enkele gedachten, welke het Ka
tholieke tijdschrift „Onze kinderen" met in
stemming overneemt.
Dr. Hamaker wijst op het feit, dat er ver
schil bestaat in verstandelijke eigenschap
pen bij jongens en meisjes.
Niet in dezen zin (verschil), dat zou
kunnen worden gezegd, dat een van
beide geslachten intelligenter is dan
het andere, maar wel ten opzichte van
de wijze waarop de verstandelijke pro
cessen verlo'open; grootendeels onder
invloed van de verschillen in belang
stelling, die bij het manlijk geslacht
meer gericht is op zakelijke dingen en
abstracte vragen en bij het vrouwlij ke
op concrete en persoonlijke. In verband
daarmee staat waarschijnlijk ook de
grootere geschiktheid voor logisch denk
werk van de eensten en voor 't intuïtie
ve denken en geheugenwerk bij de
laatsten. Aan de vraag, in hoeverre deze
verschillen van beteekenis zijn ten op
zichte van het gemeenschappelijk on
derwijs, is naar ik meen nog geenszins
voldoende aangedacht gewijd. By de
beschouwing van deze vraag moet zon
der twijfel onderscheid worden ge
maakt tusschen lager en voortgezet
onderwijs.
Gedurende den lagere-school-leeftijd
zijn de verschillen in geestelijken aan
leg en ontwiKJceiingsiempo weuswaai
reeds waarneembaar, maar toch nog
gering, terwijl de onderwijsstof en de
behandelingswijze in de lagere school
nog eenvoudig en concreet is. De er
varing leert dan ook, zoover ik heb
kunnen nagaan, dat in deze levens
periode dat onderwijs door beide ge
slachten met even veel belangstelling
en daardoor even gemakkelijk wordt
opgenomen. Beide sexen kunnen in de
lagere school gelijk opgaan en hebben
dus op dien leeftijd van het gemeen
schappelijk onderwijs het volle voor
deel van de gewenning en aanpassing
aan elkaar zonder dat daar nadeelen,
althans tot dusver zichtbare nadeelen,
tegenover staan.
Bij het voortgezet onderwijs wordt de
■toestand geheel anders vooral in ver
band met den leeftijd van die kinde
ren, waarin de differentiatie der ge
slachten in een snel tempo haar be
slag krijgt en waarin ook het ont
wikkelingstempo zeer belangrijke ver
schillen gaat vertoonen. Dan komen
de typisch mannelijke en vrouwlijke
belangstelling ten volle tot ontwikke
ling.
Aanvullend kan hierbij worden opge
merkt, dat, al stelt op de lagere school het
onderwijs geen verschillende eischen voor
jongens en meisjes, de opvoeding in vollen
omgang wèl, ook op dezen leeftijd, haar
verschil in eischen heeft.
Deze gedachten over coëducatie en coïn
structie geven wij ter overweging aan allen,
die verantwoordelijkheid dragen voor Ka
tholieke opvoeding en Katholiek onderwijs.
De wereld
in vogelvlucht
HET GOUDEN FEEST DEP 3 OCTOBER-
VEREENIGING
Een drukbezochte receptie en overweldigende serenade
De Gouden Stadspenning en Koninklijke Gelukwenschen voor
de Vereeniging
De Volkenbondsraad heeft gisteren beslo- j
ten zijn eerstvolgende zitting te houden op
den 16en Juni, op welke zitting dan het
Abessijnsche conflict en de Locarno-kwes-
tie besproken zullen worden. Genève heeft
thans een maand rust, in welken tijd de
toestand zich in vrijheid zal kunnen ont
wikkelen. Met deze politiek van uitstellen
bereikt men althans iets goeds en dat is,
dat een open conflict vermeden wordt.
Maar door steeds toegeven is tenslotte elk
conflict te vermijden. Of Mussolini in dien
tusschentijd uit den Volkenbond zal tre
den, staat nog niet vast. In Rome noemt
men elke conclusie uit het terugroepen van
de Italiaansche delegatie uit Genève voor
barig. Men spreekt er slechts van, dat
voorloopig elke samenwerking met den
Volkenbond onmogelijk is, hetgeen ook
voor Duitschland het begin was van zijn
uittreden.
In Duitschland schijnt weer een herha
ling van de gebeurtenissen van 30 Juni
1934 in de maak te zijn. Volgens de „Daily
Herald" zouden verscheidene S.S.-mannen,
die de lijfgarde van den Führer vormen,
zijn gearresteerd, verdacht van samenzwe
ring. Ook de leider der S.S. Himmler zou
onder verdenking staan.
In Duitschland zelf is daarvan natuurlijk
niets bekend geworden en in de Duitsche
bladen treft men daarover geen letter aan.
Als de geschiedenis .zich herhaalt, zou
weer een bliksemsnelle berechting van de
schuldigen volgen, zooals dat indertijd te
Wiessee plaats vond bij de z.g Röhm-re-
volte.
In Oostenrijk heeft plotseling een reor
ganisatie van de regeering plaats gevonden.
Bondskanselier Schuschnigg vond het na
het optreden van de Heimatschutz op Zon
dag j.l. blijkbaar geraden om zelf de lei
ding van het z.g. Vaderlandsche Front op
zich te nemen. De leider daarvan, prins
Starhemberg, die in de oude regeering
vice-kanselier was, is thans weggewerkt.
Prins Starhemberg heeft zich ook bij vorige
gelegenheden niet bepaald laten kennen
als een voorzichtig staatsman. Het volgen
de telegram van hem aan Mussolini zal
aan zijn verwijdering uit de regeering ook
wel niet geheel vreemd zijn. Dat telegram
luidt als volgt:
„In het bewustzijn van onze fascistische
saamhoorigheid en bezield door innige be
langstelling voor het lot van het fascisti
sche Italië, wensch ik zoowel namens hen,
die in Oostenrijk strijden voor de fascisti
sche gedachte als namens mijzelf uwe ex
cellentie van ganscher harte geluk met de
schitterende zegepraal der Italiaansche fas
cistische wapenen op de barbaarschheid,
met de overwinning van den fascistischen
geest op democratisch onfatsoen en huiche
larij, op de overwinning van de fascistische
offervaardigheid en gedisciplineerde vast
beradenheid op democratische leugenach
tigheid.
Leve de doelbewuste leider van het ze
gevierende fascistische Italië. Leve de over
winning van de fascistische gedachte in de
wereld".
Dat was Schuschnigg blijkbaar al te
gortig!
DE RECEPTIE.
Het bestuur der jubileerende 3 October -
vereeniging hield gistermiddag te 3 uur re
ceptie in Huize Bruyns, een receptie, waar
het al dadelijk storm liep en waarbij tevens
bleek, welke algemeene sympathie deze po
pulaire vereeniging bezit. Huize Bruyns
was als in 'n bloementuin herschapen toen
de receptie aanving met het op recepties
weinig voorkomende bezoek van de echtge-
nooten der bestuursleden. Bij monde van
m e-v r. v. d. Laan werd het bestuur een
fraaie mand bloemen en een verg. zilve
ren plaquette aangeboden, welke han
gende aan het vaandel steeds aan dit
gouden feest zal doen herinneren.
Wanneer we de rij der „langere" spre
kers eerst afwerken, memoreeren we ver
volgens, dat de Alkmaarsche 8 Octoberver -
eenigir.g haar gelukwenschen aan de jubi
leerende zustervereeniging aanbood bij
monde van den heer C. H. de Lang,e.
Spreker hoopte, dat de 3 Oct. Ver. een lang
durig en succesvol bestaan moge hebben en
bood ter herinnering aan een voorzitters
hamer, waarop de emblemen van beide
vereenigingen voorkomen. Spr. hoopte, dat
deze beide emblemen zullen bewerkstelli
gen, dat. de vereenigingen als Siameesche
tweelingen worden, waardoor de band van
prettige samenwerking slechts versterkt
zou kunnen worden.
De heer v. d. Laan noemde het geschenk
een heel eigenaardig symbool. De vereeni
ging had nimmer ern voorzittershamer ge
had. Dat deze niet noodig is geweest, wil
de spr. niet zeggen. Nu hij er eenmaal is,
hoopt spr. hem niet noodig te hebben.
Overste Koningsfeld, garnizoens
commandant en commandant 3e Reg. Inf.
sprak mede namens overste de Iongh com
mandant van het 6e Reg Veld-Artillerie,
woorden van waardetring voor hst werk
door de 3 October-ver. verricht .spr. ver
heugde er zich over, dat de vereeniging
bestaat, wijl zij daardoor de schoone da
gen onzer voorvaderen in herinnering weet
te brengen.
De heer v. d. Laan vroeg zich af, hoe
de 3 Octoberver. een optocht zou kunnen
samenstellen zonder de medewerking der
militaire autoriteiten. Jn al die jaren werd
steeds van meerderen en minderen de groot
ste medewerking ondervonden. Spr. hoopt,
dat dit zoo zal blijven, omdat de Ver. dan
de historie onder de bevolking zal kunnen
doen voortleven. Maar dan zal ook de band
tusschen garnizoen en bevolking blijven
bestaan.
Namens het Leidsch Studenten Corps
sprak de heer J. Kolkman, die wees op
de aangename relatie tusschen beide ver
eenigingen die beide de traditie weten
hoog te houden. aNmens het corps bood
spr. een zilveren beker met inscriptie aan.
Namens de huldigingscommissie uit de
burgerij sprak vervolgens de heer N. C.
F. van Ginkc I O burgerij wenschte
uiting te geven aan haar groote erkentelijk
heid voor hetgeen 't bestuur der vereeni
ging in de afgeloopen jaren heeft verricht.
Spr. bood een lijst aan van hen, die zich
ter gelegenheid van dit jubileum als leden
hebben opgegeven. Behalve de bloemen
hulde, die den bestuursleden reeds in den
ochtend was gebracht, bood spr. aan elk
der bestuursleden een presse-papier aan,
dragende eenerzijds den beeldenaar van
Willem van Oranje en aan de andere zij
de de inscriptie: „Voor dank voor hetgeen
gij deedt".
Hulde van het gemeentebestuur.
Reeds was de grootste stroom van be
zoekers en bezoeksters ter receptie ge
weest, toen het voltallige gemeentebestuur
mr. v. d. Sande Bakhuyzen, burgemees
ter, mr. dr. C. E. van Strijen, gemeente-se
cretaris en de wethouders Splinter, Tepe,
Verweij en Van Stralen zijn gelukwen
schen kwam aanbieden.
Mr. A. van de Sande Bakhuyzen
wees er in zijn toespraak op, dat niet bij
alle jubilea het geheele college van B. en
W. van zijn belangstelling doet blijken.
Dat komt omdat er zoovele banden zijn, die
het gemeentebestuur met de 3 Octoberver-
eeniging binden Enkele daarvan zijn be
reids losgelaten, als daar zijn de financiee-
le band en het bezit van den Gouden
Koets. Andere banden van meer ideëelen
aard zijn echter vastgehouden, sterk ge
bleven en zij worden steeds sterker aan
gehaald.
Spr. vraagt dan wat de 3 Octobervereeni-
ging voor Leiden beteekent en wat zij voor
Leiden doet.
Zij is het lichaam, dat de herdenking van
het groote historische feit van Leiden's
Ontzet in handen heeft genomen.
Zij herdenkt vooral dit groot historisch
feit, als een plicht, die wij tegenover het
voorgeslacht hebben te vervullen en zij
doet dit met inachtneming van ieders ge
voelens. Spr. wijst verder op de goede or
ganisatie der 3 Octoberfeesten en noemt
de jubileerende vereeniging een onmis
baar element in de Leidsche samenleving,
een centraal punt van alle vereenigingen.
De gemeente-wet verbiedt B. en W. niet
te zoigen voor ontspanning der burgerij.
De Drie Octobervereeniging heeft dit ja
renlang op uitnemende wijze gedaan. De
burgerij is daarvoor dankbaar en zou haar
dankbaarheid uiten bij de serenade en
daarbij toonen, dat de 3 Octoberver. de pa
trones van alle Leidsche vereenigingen kan
worden genoemd. De wijze, waarop de
feesten worden gehouden is steeds zoo ge
weest, dat de geheele burgerij van allen
rang en stand, jong en oud er aan kun
nen meedoen. Dank zij de groote deskun
digheid van het bestuur weet men vooruit,
dat de door deze vereeniging georganiseer
de feesten steeds slagen. De 3 October-ver-
eeniging is een onmisbare factor in de Leid-
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een maand rust te Genève. (2de blad).
Sensationeel nieuws omtrent massa- ar
restatie bij Hitier lijfwacht. (2de blad).
Reorganisatie in Oosterijks Regeering.
(2de blad).
De „Hindenburg" uit Amerika terug.
(Luchtv., 3de blad).
BINNENLAND.
Een proclamatie van den burgemeester
van Amsterdam. (2de blad).
De eerste nieuwe haring. (2de blad).
LEIDEN.
Aan de 3 October-vereéniging is bij haar
gouden bestaansfeest de gouden eerepen-
ning der gemeente Leiden verleend. (1ste
blad).
AFSCHEID J. KOK.
De bij zeer velen welbekende controle-
beamte der Ned. Spoorwegen J. Kok, wo
nend Haarlemmertrekvaart 33, zal na een
diensttijd van 33 jaar, waarvan ruim 23
hier ter stede, den dienst bij de Spoorwe
gen op 1 Juni met pensioen verlaten.
Heel wat plaatsbewijzen en abonnemen
ten zijn in die jaren door zijn handen ge
gaan. De controleur Kok, die de oudste
controleur op het station was, kon wel
streng zijn, maar was hulpvaardig voor het
reizend publiek, en ieder reiziger kende
dan ook den kleinen controleur Kok, die
niet alleen bij zijn collega's, maar ook bij
zijn superieuren goed stond aangeschreven,
wat tot uiting kwam bij zijn 25-jaiig jubi
leum.
In studentenkringen was de heer Kok
geen onbekende, en meermalen ontving hij
uitnoodigingen om uitvoeringen bij te wo
nen.
1 Juni zal dan ook voor den heer Kok
niet ongemerkt voorbij gaan. Ongeveer 24
jaar was de heer Kok lid van „St. Ra-
phaël".
Burgemeester A. van de Sande Bakhuyzen (links) reikt den voorzitter, den heer
W. v. d. Laan, de gouden eeremedaille der gemeente over tijdens de receptie in
Maison Bruins.
sche samenleving en er kan het geheele
jaar door niets gebeuren, of de 3 October
vereeniging maakt er deel van uit!
Maar ook buiten Leiden heeft de 3 Oc
tobervereeniging groote bekendheid.
Het is spr. een aangename plicht te kun
nen meedeelen een telegram te hebben
ontvangen van de Koningin, waar
van de inhoud luidt als volgt:
„HJVL de Koningin draagt mij op U te
verzoeken harer Majesteits gelukwenschen
te willen overbrengen aan bestuur 3 Octo
bervereeniging naar aanleiding van de
herdenking van den 50-jarigen arbeid van
deze bekende vereeniging in Uwe gemeen
te (w.g. Van Heemstra).
Maar ook het gemeentebestuur van Lei
den beeft niet willen achterblijven in het
geven van een tastbaar bewijs van zijn
sympathie voor de vereeniging. Namens
