WOENSDAG 29 APRIL 1936
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DRIEKWART EEUW
CHRISTELIJKE CHARITAS
VOORNAAMSTE NIEUWS
27ste Jaargang
No. 8406
S)e CcidóclieSoii^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 S
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Bij het 75-jarig bestaan der
St. Elisabeth-Vereeniging te Leiden
Zooals gemeld, zal de St. Elisabethver-
eeniging te Leiden op Zondag 3 Med 75
jaar bestaan.
Bij dit mooie jubileum past het ons met
enkele woorden de geschiedenis der ver-
eenniging te memoreeren.
Het was in het jaar 1861, dat mevr. Van
Wensende Bruijn en mevr. Truffino-Coe-
bergh het initiatief namen tot stichting
der St. Elisabethvereeniging. Zij noodig-
den een aantal dames uit tot een bijeen
komst, welke den 3den Mei van dat jaar
plaats vond in een zaal van het gesticht
van den H. Vincentius a Paulo aan de
Hooglandsche Kerkgracht alhier.
Het was geen wonder, dat Leide veree-
nigingen zich tot elkaar voelden aange
trokken, want beider doel en werkwijze
was wel zeer aan elkaar verwant. De Vin
centius vereeniging is dan ook vanaf het
eerste oogenblik deze zustervereeniging
behulpzaam geweest, hetgeen wel het best
'bewezen wordt door het feit, dat de St.
Elisabethvereeniging steeds een onderko
men op de Hooglandsche Kerkgracht heeft
gevonden.
Op dien gedenkwaardigen dag werd de
oprichting van de Elisabeth Vereeniging
een feit, terwijl zestien dames haar tijd en
krachten ter beschikking stelden om als
werkend lid de Vereeniging te steunen.
De namen dezer zestien pioniersters mo
gen hier nog wel eers herhaald worden:
Mevr. v. Wensende Bruijn, mevr. Truf-
finoCoeberghe, mevr. de wed. v. Wensen
de Bruijn, mevr. IJsselsteijnTimmer
mans, mevr. ProotPeters, mevr. v. Moor-
selEllinkhuizen, mevr. de wed. van den
AardwegCoebergh, mevr. H. Schmier—
IJsselsteijn, mej. Karpensteijn, mej. H.
Molkenboer, mej. C. Bosch, mej. W. IJssel
steijn, mej. J. Timmermans, mej. H. van
den Aardwegh, mej. C. van Wensen en
mej. E. ten Sande.
De eerste presidente werd mevr. v. Wen
senDe Bruijn en op de eerstvolgende
vergadering koos de presidente zich de
volgende dames als bestuursleden: mevr.
TruffinoCoebergh vice-presidente; me
vrouw de wed. v. d. AardweghCoebergh
secretaresse, mej. Bosch vice-secretaresse,
mej. v. d. Aardwegh penningmeester esse,
mevr. de wed. v. Wensende Bruijn maga
zijn-meest eresse en mevr. ProotPeters
assistente.
Er werd een reglement samengesteld,
dat zoo goed in elkaar zat, dat het nu nog
bijna ongewijzigd van kracht is. De bis
schoppelijke goedkeuring werd erop ver
kregen en geestelijk directeur werd de
zeereerw. heer deken Quant.
Twee jaar later, op 20 Mei 1863, werd
de vereeniging officieel door het stadsbe
stuur erkend, doch eerst veel later in
het jaar 1922 oordeelde men het raad
zaam de koninklijke goedkeuring op de
statuten te vragen, welke de vereeniging
ten slotte rechtspersoonlijkheid verleen
den.
De St. Elisabeth Vereeniging heeft in
haar 75-jarig bestaan slechts zes geeste
lijke directeuren gehad. Na het overlijden
van deken Quant in 1883 werd tot geeste
lijk directeur benoemd deken Welters,
Drie jaar later werd hij opgevolgd door
den zeereerw. heer Derkx, pastoor der
Hartebrug, die in 1892 moest aftreden we
gens zijn benoeming tot gardiaan te Weert.
Daarna volgden nog de pastoors Vernieuwe
MEJ. D. COEBERGH,
sinds 1920 presidente der St. Elisabeth
vereeniging.
en A. J. M. Hafkenscheid en nu de tegen
woordige pastoor der St. Petrus-parochie
de zeereerw. heer Th. M. Beukers.
Aan het hoofd der vereeniging stonden
in die 75 jaar als presidente: mevr. v. Wen
sende Bruijn, mevr. ProotPeters, me
vrouw Schmierv. Bree, mevr. v. Cranen-
burghvan Waijenburg en thans sedert
1920 mej. D. Coebergh.
De tegenwoordige presidente heeft dus
ook reeds het 60-jarig bestaan der vereeni
ging als presidente gevierd en zij is hard
op weg om de meeste presi lentieele jaren
op haar naam te brengen. Immers slechts
mevr. van Cranenburgvan Wayenburgh
die ruim 40 jaar lid is geweest, had daar
van gedurende zestien jaar de leiding als
presidente
Het tegenwoordig bestuur bestaat uit de
dames: mej. D. Coebergh, presidente, mevr.
J. FilbryKloosterhuis, vice-pres., mevr.
J. A. GründemannHofman, le secreta
resse, mevr. M. Coeberghv. Cranenburgh,
2e secretaresse; mej. Jac. Noordman, pen-
ningmeesteresse, mevr. E. v. d. Laan—
Claessens en mevr. S. GovaertVeeger.
Dat de zoozeer veranderde tijdsomstan
digheden gedurende de laatste jaren het
werk der St. Elisabethvereeniging niet
vergemakkelijkt heeft, laat zich begrijpen.
Nu meer dan ooit is er dus alleszins re
den al wat in die jaren gedaan werd dank
baar te herdenken.
Daartoe zal Zaterdag 2 Mei in de St.
Lodewijkskerk des morgens te'half negen
een H. Mis van dankbaarheid worden op
gedragen, waaronder de Z. E. Heer Pastoor
Beukers, Directeur van de Vereeniging,
een toespraak zal houden.
Deze H. Mis is voor alle belangstellenden
toegankelijk, doch men wordt verzocht de
eerste rijen banken voor "de leden open te
houden.
Na de H. Mis zullen de dames-leden en
oud-leden zich vereenigen aan een fees
telijk ontbijt.
In het gebouw Hooglandsche Kerkgracht
No. 32 zal dien dag tusschen 3 en 4 uur
MEVR. v. WENSEN—DE BRUIJN EN MEVR. TRUFFINO—COEBERGH,
beide oprichtsters der St. Elisabethvereeniging.
V Bij een jubileerende
Vereeniging
De schrijver van het gisteren door ons
vermelde boek Audi filia, mr. C. L.
Torley Druwel, stelt de vraag: Waar zien
wij "ie vrouw uitblinken buiten het gezin?
En hij antwoordt daarop:
„In de inrichtingen van socialen en wel-
dadigen aard. Daar is ook intellect voor
noodig, maar meer dan dat: de wil tot op
offering, gegrondvest op den christelij-
ken geest, op de charitas. Het is wel eigen
aardig schrijver is geen Roomsch-Ka-
tholiek dat ook niet-geloovigen, die bij
leven en welzijn geen gelegenheid voorbij
laten gaan, een schamper woord over de
Katholieke Kerk en hare gebruiken te
doen hooren, zoo gaarne, wanneer er le
vensgevaar dreigt, hetzij bij geboorte, het
zij bij ziekte, het liefste, wat zij bezitten,
aan de zorgen van de Zusters toevertrou
wen en dan o zoo nederig en klein doen".
Voor de zooveelste maal een getuigenis
van een niet-katholiek over de practisee-
ring, de beoefening van de charitas in de
Katholieke Kerk! Aan de vruchten kent
men den boom..,.
Die beoefening van de charitas moeten
alle katholieken in het leven ronddra
gen als een kenteeken van hun Chris
ten-zijn; dat is een eisch, door Christus-
Zelf gesteld.
Maar voor vele vormen in de beoefe
ning van de charitas zijn toch de vrou
wen meer geschikt, dan de mannen de
vrouwen, óók al zijn zij geen „Zusters"!
Omdat er zooveel meer voor noodig is
dan intellect, en de vrouwen, krachtens
haar aard, over dat meerdere gemakkelij
ker kunnen beschikken, dan de mannen...
Mogen wij wat erg vroeg zijn met onze
gelukwensch aan de jubileerende St. Eli
sabeths-V ereeniging te Leiden? In de
St. Elisabeths-Vereeniging, die Zaterdag
haar 75-jarig bestaan viert, is in den loop
der jaren de charitas beoefend op een
wijze, waarvoor Katholiek Leiden dank
baar moet zijn. En wij vertrouwen dan
ook, dat de Katholieken dezer dagen voor
al die dankbaarheid zullen toonen, wan
neer zij daartoe in de gelegenheid worden
gesteld.
Zeker, zooals op alle menschen-werk,
zullen ook op het werk der St. Elisabeths-
Vereeniging fouten hebben gekleed, mis
schien nu en dan wel 'ns groote fouten.
Niet ieder der werkende leden in die 75
jaren zal doordrongen zijn geweest van die
christelijke beschaving, van die
voornaamheid van geest en karakter,
welke ook in den arme ziet en bemint den
mede-mensch; welke het als een onver
diend voorrecht beschouwt, te mogen
gaan tot den arme met z*n gavenNiet
ieder der werkende leden in die 75 jaren
zal geloofd hebben, en practisch be
leefd, dat woord van Christus: Wat gij
den minsten der Mijnen doet, dat hebt gij
Mij gedaan....
Vast staat echter, dat in die 75 jaren,
van de oprichting af tot op heden, de Eli
sabeths-Vereeniging charitatief werk heeft
gedaan, hetwelk waardeering, eerbied en
dankbaarheid verdient; dat de St. Elisa
beths-Vereeniging daarom is een der voor
naamste, der eerbiedwaardigste katholieke
organisaties in onze stad. Moge haar
werk in aller katholieken sympathie blij
ven staan, en ook in dezen tijd waarin
dat werk, helaas, zoo bijzonder noodig is
gezegend worden!
gelegenheid zijn het bestuur en de leden
met dit heuglijk feest geluk te wenschen.
Voorts herinneren we eraan, dat dank
zij de medewerking van den Hoogeerw.
Heer Deken en de Zeereerw. Heeren Pas
toors van de stad Leiden op Zondag 3 Mei
in 3 der 4 kerken der stad onder alle H.
Missen feestpredicaties gehouden worden
en door de dames zelve zal worden gecol
lecteerd, terwijl hetzelfde in de kerk van
O. L. Vr. Onb. Ontv. (Hartebrug) zal
plaats hebben op een nog nader te bepalen
Zondag.
Het Graalbestuur in
Rome.
Mededeelingen van een der hoofdleidsters
over de audiëntie bij den H. Vader.
Na den terugkeer van het Graalbestuur
uit Rome vernamen we van een der hoofd
leidsters nog de volgende bijzonderheden
over den tocht:
Het hoogtepunt van onze onvergetelijke
reis was natuurlijk de privé-audiëntie bü
den H. Vader zelf, die, zooals men weet,
Maandagmorgen in de werkkamer van Z.
H. plaats vond, voor de audiëntie der Ver
kenners.
Onvergelijkelijk was de indruk, dien de
persoon van den H. Vader op ons allen
heeft gemaakt, zooals Hij daar stond bij
Zijn schrijftafel, zoo vriendelijk en zoo echt
vaderlijk goed, dat elk gevoel van vorme
lijke gedwongenheid als vanzelf verdween,
en toch, zoo rustig majesteitelijk, Vader en
Vorst tegelijk
Z. H. Exc. Mgr. Huibers, die tevoren
reeds geruim en tijd bij den H. Vader in
audiëntie was geweest, stelde eerst Mgr.
Taskin en den weleerwaarden heer Agterof
en daarna Directeur A. Vollaerts, de Presi
dente mejufrouw I. Seijbel en de overige
leden van het Graalbestuur aan den H.
Vader voor.
Z. H. ontving allen met de grootste har
telijkheid en sprak elk in het bijzonder
met groote vriendelijkheid toe.
Diep ontroerend was vooral het moment,
waarop de H. Vader Zijn heel bijzonderen
zegen (toute spéciale bénédiction) gaf aan
de Graalbeweging als Vrouwelijke Jeugd
beweging voor Katholieke Actie; een drie-
voudigen zegen, vooreerst aan het aanwe
zige Hoofdbestuur, vervolgens aan allen,
die in de leiding der beweging meewerken
en tenslotte aan alle leden der beweging,
zonder uitzondering.
Men kan zich voorstellen, met welke ge
voelens wij dien zegen van den Paus over
ons werk ontvingen; hoe diep-dankbaar
wij ons op dit oogenblik gevoelden.
Deze zegen van den Vader der Christen
heid vervult ons met nieuwe vreugde en
nieuwe kracht, om aan het groote werk
der Katholieke Actie, waarvan de Graal
als Vrouwelijke Jeugdbeweging voor Ka
tholieke Actie deel mag uitmaken, weer
met nieuwen moed verder te werken.
Allerhartelijkst was de wijze, waarop de
H. Vader Zich eerst met Directeur Vol
laerts en vervolgens met de Presidente,
mej. I. Seijbel, onderhield. Z. H. informeer
de o.a. met vriendelijke belangstelling
naar de Vrouwen van Nazareth en het aan
tal leden van haar Gezelschap en zegende
allen tenslotte nogmaals op plechtige wijze.
De grootste gebeurtenis van onze Rome
reis was hiermee geëindigd. En het is te
begrijpen, hoe de ontroerende vriendelijk
heid van den H. Vader in de geheele
Graalbeweging een stemming van feeste
lijke en diepe dankbaarheid heeft gebracht.
Maar ook de Dinsdagmorgen zal ons on
vergetelijk blijven. Op dien morgen droeg
Z. H. Exc. Mgr. Huibers in de crypte van
St. Pieter op het graf van den Prins der
Apostelen, de H. Mis op tot intentie van de
Graal
Dan was er de audiëntie bij Mgr. Piz-
zardo, die zoo vriendelijk was ons des
Woensdagsmorgen te ontvangen.
Wij hadden de eer door Z. Exc. te wor
den voorgesteld aan het Nationaal Comité
voor Katholieke Actie van Italië, waarna
een rondgang werd gemaakt door de ge
bouwen van het Algemeen Bureau voor
Katholieke Actie.
Directeur Vollaerts werd daarbij rond
geleid door den algemeenen President van
het Jongens jeugd werk van Italië, terwijl
de algemeene Presidente van de Katholieke
Actie voor Vrouwen, Signora Rimoldi, en
de Presidente van de Vrouwelijke Jeugd,
Signorina Barelli en Signorina Castoldi
aan de dames een uitvoerigen uitleg gaven
over haar werk voor de Katholieke Actie
in Italië.
Een verrassing.
In den namiddag wachtte ons nog een
verrassing, doordat Mgr. Pizzardo ons in
de filmstudio van het gebouw voor Katho
lieke Actie uitnoodigde, alwaar Z. Exc. de
goedheid-had ons de officieele film te la
ten zien van het H. Jaar, die onder toe
zicht van het Vaticaan zelf is opgenomen
en getiteld is: „Le vrai visage du Vatican".
Deze film zal, naar Z. Exc. ons zeide,
waarschijnlijk binnen korten tijd ook in
Nederland kunnen worden vertoond. De
onderhandelingen daaromtrent zijn nog
hangende.
Het plan is, de film ook als smalfilm ver
krijgbaar te stellen, zoodat practisch alles
Katholieke vereenigingslokalen er van
zullen kunnen profiteeren.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
BUITENLAND.
De positie van dr. Schacht. (2de blad).
Onwettige propaganda in Oostenrijk.
(2de blad).
Prins Faroeh, Egypte's nieuwe koning,
reist naar Cairo. (2de blad).
BINNENLAND.
Overleden is dr. F. M. Wibaut. (2de bl.).
De R. K. Reclasseeringsvereeniging heeft
haar jaarvergadering gehouden. (2de bl.).
Groot verlof dienstplichtigen. (2de blad).
Het aantal werkloozen is dalende. (2de
blad).
Hoe de hypotheekcommissie in de prac-
tijk heeft gewerkt. (2de blad).
Symptomen van partijdigheid bij de
rechterlijke macht. (Wat andere bladen
schrijven, 1ste blad).
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
BEDENKELIJKE SYMPTOMEN.
De antirev. Nieuwe Leidsche Crt.
wijdt een tweetal driestarren aan het
zeer ernstige feit, dat er in de
rechterlijke macht bedenkelijke
symptomen moeten worden geconstateerd.
Wij ciiteeren hier genoemd orgaan:
„Tot heden hebben wij de naam van den
Haagschen politie-reohter, die o.i. misbruik
van zijn onschendbare positie maakte en
een werklooze onbillijk bejegende, niet ge
noemd. Het ging ons niet om den man,
maar om de zaak.
Echter maakt het weekblad van „Nat.
Herstel" het er niet beter op door den rech
ter in bescherming te nemen en het geval
te rïdiculiseeren in deze woorden:
„De Haagsohe politierechter, Jhr. mr. H.
O. Feith, gaat in de marxistische (roode en
rose) pers door de pen wegens een opmer
king op een zitting tegenover een werk
looze, wien hij dan zijn parasiteeren op de
maatschappij zou hebben verweten".
Hierin schuilen om te beginnen al twee
kardinale fouten. Het bericht maakt de in
druk, dat alleen roode en rose bladen het
optreden van Jhr. Feith critiseerden.
Dit is ten eenenmale onjuist!"
Het blad citeert dan eenige bladen van
andere richting, die in denzelfden geest
hebben geschreven, en vervolgt dan:
„In de tweede plaats verkleint „Nat. Her-
stél" de zaak door te schrijven, dat de rech
ter den werklooze iets „zou hebben ver
weten". Er werd zeer positief vermeld hoe
en met welke woorden de rechter den man
aansprak.
Maar het blad maakt het veel erger, wan
neer het een verontschuldiginig voor den
rechter „met een groot en goed hart, ge
neigd om anderen op eigen kosten te hel
pen", aanvoert door er op te wijzen, dat de
steunregeling tot misstanden en vaak tot
arbeidsschuwheid leidt.
Die misstanden hebben wij nooit ont
kend en fraude is nooit door ons verdedigd;
maar dat alles heeft, evenmin als het goe
de hart van den rechter, iets met de zaak
te maken.
Het onbehoorlijke feit van Jhr. Feith is,
dat hij een willekeurige werklooze, die
toevallig voor hem moet verschijnen, voor
baliekluiver en arbeidsschuwe uitmaakt,
Dat was niet zijn recht. Wil ondanks dat
„Nat. Herstel" beweren, „dat de heer Feith
groote deernis heeft met de velen die bui
ten hun schuld werkloos zijn en geen werk
kunnen krijgen"; dan spreken we dat niet
tegen; maar bij het verhoor werd dat niet
duidelijk. En wie op deze wijze de fouten
der steunregeling wil aantoonen, volgt pre
cies de verkeerde weg.
„Flarden" staat er boven deze rubriek in
„Nat. Herstel". Nomen est omen!"
„Was het noodig, zoo vraagt misschien