DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
MAANDAG 30 MAART 1936
No. 8381
3)e Geid^clveSoii^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, fciet
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Duitschland achter
Hitier
„Herr mach uns frei"
Het Duitsche volk heeft zich thans, voor
de vierde maal sinds Hitier aan het be
wind kwam, uitgesproken en zich aaneen
gesloten geschaard achter zijn Führer.
Niet minder dan 98.9 pet. van de uitge
brachte stemmen, hebben zich vóór Hitier
verklaard.
Deze uitslag is het resultaat van de ge
weldige propaganda, welke in de afgeloo-
pen dagen is gevoerd in alle deelen van
het Duitsche Rijk, een propaganda, welke
iederen Duitschen man en iedere Duitsche
vrouw de gedachte heeft ingestampt: ge
heel Duitschland moet als één man achter
den Führer staan, dan alleen kan Duitsch
land waarlijk groot en vrij worden. Wie
Hitler's wil niet tot zijn eigen wil maakt,
is een verrader van zijn volk.
Zooals bij de vorige volksstemmingen
het geval is geweest, was ook ditmaal het
tijdstip zeer gunstig gekozen.
Op 7 Maart jl. heeft Hitier het verdrag
van Locarno opgezegd en tevens de Duit
sche troepen laten., binnenrukken in de ge
demilitariseerde zóne. Hiermede werd een
einde gemaakt aan een jarenlange rechts
ongelijkheid, welke zijn oorsprong vond in 't
zoozeer gehate vredesverdrag van Versail
les en werd de feitelijke souvereiniteit van
het Duitsche Rijk in het geheele rijksge
bied hersteld. „Die Wacht am Rhein" staat
er weer „treu und fest" en het vaderland
kan echter deze schutse wederom „ruhig"
zijn.
Welke Duitscher hij moge het natio-
naal-socialistisch program goedkeuren of
niet voelt niet een zekere trots, dat dit
resultaat bereikt is, dat de regeering te
Berlijn zich weer zoo krachtig weet, dat
het zulk een daad aandurft, symbool van
de opstanding van den overwonnene tegen
over de overwinnaars?
Onder zulke omstandigheden en na
zulk een campagne was de altslag van de
stemming niet onzeker. Het ging slechts
om de laatste percenten.
Wel zullen er velen geweest zijn, die
zich afgevraagd hebben, of zij wel met
een gerust geweten hun stem ten gunste
van het nieuwe regiem mochten uitbren
gen, omdat het niet alleen gaat om een
goedkeuring van Hitler's daad op 7 Maart,
(maar omdat de uitslag van het plebisciet
zou kunnen werden opgevat als 'n onvoor
waardelijke goedkeuring van fyet nationaal
socialistische systeem. Speciaal de hou
ding der bruine machthebbers tegenover
den Godsdienst heeft zeer zeker niet de
instemming van het Duitsche volk in z'n
geheel. En met name de Katholieke bis
schoppen hebben in een herderlijk schrij
ven, dat vorige week Zondag van den
kansel in alle kerken is afgelezen, het
uitdrukkelijk voorbehoud gemaakt, dat de
Katholieken met him ja-stem geen goed
keuring willen hechten aan dingen, waar
voor zij geen verantwoordelijkheid kun
nen dragen.
„Wij weten, zeggen de Duitsche bis
schoppen, dat de verkiezingen voor velen
uwer een pijnlijk gewetensconflict zullen
brengen, omdat de deelneming aan de ver
kiezingen zou kunnen schijnen een goed
keuring in te houden van de anti-katho
lieke en anti-kerkelijke maatregelen en
publicaties, waarover ons hart in de laat
ste jaren met droefheid en smart vervuld
is. Teneinde ieder in staat te stellen op een
besliste wijze „ja" te stemmen, verklaren
wij, Duitsche bisschoppen, dat wij onze
stem aan „het vaderland" zullen geven.
Dit beteekent geen goedkeuring van din
gen, waarvoor wij in ons geweten geen
verantwoordelijkheid kunnen dragen."
En de bisschop van Munster, mgr.
Graaf von Galen, heeft in een predikatie
dezer dagen gezegd:
„Om voor ons Duitsche volk de eenige
grondslag voor een zedelijke wereldbe
schouwing te behouden en om ons volk te
bewaren voor het wegzinken in een waar
deloos godsdienstig nihilisme, zouden wij
bij het afgeven van ons stembriefje aan
dén Führer willen vragen, om de vrijheid
De wereld
in vogelvlucht
De vol less temming in Duitschland is gis
teren onder geestdriftige deelname van het
geheele kiezerscorps verloopen. Er was een
deelname van bijna 99 pet., hetgeen inder
daad een record is. Van de kleine 45 mil-
lioen kiezers, die him stem uitbrachten,
stemden er niet minder dan 44^ millioen
vóór Hitier en slechts 542.954 tegen, het
geen derhalve een meerderheid opleverde
van 98.8 pet. Geheel Duitschland vlagt van
daag ter viering van deze historische stem
uitslag.
Men kan thans morgen het antwoord van
de Duitsche regeering op de Londensche
voorstellen tegemoet zien.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken Flandin heeft in een rede gisteren
eenige pertinente vragen gesteld aan Hit-
Ier, waarop de Fransche regeering een dui
delijk antwoord verwacht, alvorens met de
Duitschers te kunnen onderhandelen over
de eventueele Duitsche voorstellen.
Uit Ethiopië wordt gemeld, dat de stad
Harrar Zondag door Italiaansche bombar
dementen is verwoest. De geheele stad
staat in brand. De Abessijnsche regeering
uit tegen dit bombardement protesten,
daar Harrarer tot open en volkomen gede
militariseerde stad was verklaard. Dr. v.
Schelven is op weg naar Nederland te Dji-
boeti aangekomen, waar hij een verhaal van
zijn wedervaren heeft verteld.
Tenslotte heeft de Bank van Fr ank ijk
haar disconto verhoogd met 1 pet. wegens
den druk, die opnieuw op de Fransche
franc wordt uitgeoefend.
van de belijdenis en openbare uitoefening
van den Katholieken Godsdienst in vollen
omvang weer te willen herstellen, zooals
deze in het Rijksooncordaat uitdrukkelijk
is gewaarborgd. Het is een rampzalige en
verbitteringwekkende beperking dezer
vrijheid, wanneer men alle openbare bij
eenkomsten van Katholieken wantrouwend
controleert, alle processies, bedevaarten en
geloofsmanifestaties, die niet van ouds be
stonden, verbiedt. Het is een betreurens
waardige verloochening dezer vrijheid,
wanneer men de Katholieke Pers vernie
tigt of wanneer men het haar onmogelijk
maakt om stelling te nemen tegenover de
gebeurtenissen van onzen modernen tijd
en deze te bezien van het standpunt der
Christelijke waarheid.
De Führer heeft alle Duitsche volksge-
nooten opgeroepen om mede te werken,
en herhaaldelijk heeft hij verklaard, dat
niemand van deze medewerking uitgeslo
ten mag worden. Maar wij moeten het
thans openlijk zeggen: ontelbare malen
wordt onze medewerking afgewezen, wordt
ons recht en onze eer geschonden door het
wantrouwen, dat in invloedrijke kringen
wordt gewekt, en, waar men een afkeer
van het Christendom van zijn leerstellin
gen en van zijn zedeleer tot een noodza
kelijke voorwaarde wil maken, voor de
erkenning van nationale betrouwbaar
heid."
Ook de Katholieken in Duitschland heb
ben hun stem aan den Führer gegeven. Zij
hebben de bede, die door het geheele Duit
sche land klonk „Herr, mach uns frei" tot
de hunne gemaakt, maar diep in hun hart
klonk dezelfde smeekbede voor de Kerk,
voor haar vrijheid en recht, die onder het
nationaal-socialistisch systeem in Duitsch
land zoo bruut worden miskend en aan
gerand.
DE VERKIEZINGSUITSLAG.
Nadere cijfers geven meerderheid
van 99 pet.
BERLIJN, 30 Maart (A.N.P.) Volgens
de tot hedenmorgen bij den Rijks verkie
zingsleider binnengekomen definitieve uit
slagen uit de 35 kieskringen hebben van
45.431.102 stemgerechtigden 44.954.937, d.
w. z. 99 pet., aan de verkiezing deelgeno-
De verdeeling van deze 44.954.937 stem
men is als volgt: Uitgebracht voor de lijst
en daarmede voor den Führer: 44.411.911.
Tegen de lijst en ongeldig: 543.026.
Derhalve is 99 pet. van alle stemmen uit
gebracht voor de lijst en daarmede voor
den Führer.
V Over: uitsluiting
van Katholieken
Wij hebben j.l. Woensdag gewezen op een
uitlating in de liberale „Avondpost", waar
van inhoud en strekking door ons, Katho
lieken, niet kunnen worden aanvaard
omdat wij, Katholieken, niet kunnen en
niet willen aanvaarden en om geen enkele
reden behoeven te aanvaarden dat wij,
als zoodanig, voor het bekleeden van be
paalde posten moeten worden uitgesloten
krachtens onze beginselen, ons geloof!
De „Avondpost" schreef n.L, dat „voor
bepaalde posten die hun eigen conse
quenties meebrengen een vertegenwoordi
ger van die richting (de Roomsch Katho
lieke richting bedoelt het blad) inderdaad
practisch minder gewenscht moet worden
geacht."
Wij hebben, naar aanleiding daarvan,
aan het liberale orgaan gevraagd: „Waar
om een Roomsch-Katholiek voor benoe
mingen als de bedoelde „practisch minder
gewenscht" moet worden geacht. Men
noeme de redenen onomwonden: wij zijn
wel benieuwd deze te vernemen zoo
schreven wij.
De „Avondpost" heeft op onze vraag
gereageerd, tegelijkertijd reflecteerend op
opmerkingen in gelijken geest door „Maas
bode" en „Tijd" gemaakt.
Het blad heeft echter onze zoo eenvoudig
en duidelijk mogelijk gestelde vraag niet
kunnen beantwoorden!
En het is er om heen gaan draaien, ten
einde zijn door ons gewraakte stelling be
treffende de uitsluiting van Katholieken,
als zoodanig, van bepaalde posten, te
rechtvaardigen.
Maar meer dan een s c h ij n van recht
vaardiging heeft het blad aan zijn stand
punt niet kunnen geven en een schijn,
die voor den onbevooroordeelden lezer bij
eenig nadenken al heel spoedig zal vervlie
gen in lucht.
Het antwoord, dat de „Avondpost" op
de gestelde vraag geeft, ligt in de vol
gende regels uit twee artikelen van heel
veel woorden:
Als zulke redenen er niet zijn,
waarom hebben dan rechtsche kabi
netten, met katholieke ministers er in,
en zelfs onder katholieke leiding, ook
nooit een katholiek op die (welke in het
door ons reeds geciteerde „Maasbode" -
artikel werden genoemd. Red. L.
Crt.) posten benoemd?
Dit bewijst al afdoende, dat er zulke
practische redenen moeten zijn.
Dat is toch al een héél schrale verdedi
ging!
Eerstens: over het algemeen is inzake van
benoemingen in de latere jaren naar billijk
heid gestreefd in tegenstelling met wat
voor dien tijd geschiedde. De invloed der
rechtsche regeeringen is niet vreemd aan
dit streven geweest.
Vervolgens: als door katholieke ministers
(in zooverre deze op de benoeming effectief
invloed konden uitoefenen) voor bepaalde
posten niet een Katholiek is benoemd of is
voorgedragen, dan hebben deze ministers
zekerniet zich daarbij laten leiden door
de overweging, dat een Katholiek als zooda
nig (krachtens zijn beginselen, zijn geloof)
voor die benoeming niet in aanmerking
kwam. En dat is juist het hatelijke argu
ment voor niet-benoemen van Katholieken,
hetwelk wij met volle overtuiging en laten
we ronduit zeggen: met overtuigde veront
waardiging verwerpen.
Wat dan de reden geweest kan zijn?
De „Avondpost" schrijft zelf aan het slot
van haar artikelen:
Dat ook, in een land, waarvan de be
volking overwegend niet-katholiek is,
gevoelsmotieven een zekere rol spelen,
wat bepaalde hooge posten betreft, is
overigens buiten kijf.
Zouden wij, Katholieken, als wij zelf be
noemingen in handen hadden, de gevoelig
heden van anderen wil 'ns niet te veel
hebben ontzien? Zouden wij ons niet wel 'ns
teveel hebben laten leiden door gevoels
motieven.... van anderen?
Hoe 't ook zij: een regelrecht antwoord
op de gestelde vraag: welke redenen er zijn,
om Katholieken, als zoodanig, van het ver
vullen van bepaalde posten uit te sluiten
'heeft de „Avondpost" niet gegeven heeft
het blad niet kunnen geven. Dit feit mag
als resultaat van de gevoerde polemiek
worden vastgelegd.
En worden onthouden.
BINNENLAND
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE SLACHTOFFERS VAN DE „UIVER"-
RAMP IN HET VADERLAND TERUG
Aankomst van de „Radenfels" in de
Rotterdamsche haven
Gisteravond is het Duitsche stoomschop
„Radengels" met de stoffelijke overschot
ten van den „Uiver"-ramp aan boord in
de Rotterdamsche Haven aangekomen. De
kisten worden morgenochtend aan wal
gebracht.
De .Radienfels" meerde om 9 uur aan de
kade. De kisten met de stoffelijke over
schotten bevonden zich in een der ruimen,
welke nog verzegeld waren, in verband
met de inklaring, die hednochtend plaats
had, alvorens met het lossen werd aange
vangen.
Voor de aankomst van het schip met de
droev last waren geen bijzondere maat
regelen getroffen. Hedenochtend waren,
toen de kisten met de slachtoffers van
de groote luchtvaartramp op den vader-
landschen bodem werd geplaatst, de di-
rechtie van de K.L.M. tegenwoordig. Eenige
oogenblikken na de lossing zijn de kisten
naar de onderscheiden begraafplaatsen
overgebracht.
Hedenmiddag naar Amsterdam.
Hedenmorgen waren boven de poort van
het Müller-terrein aan de Merwehaven te
Rotterdam, de vlageng halfstok geheschen.
Nadat de kisten met de stoffelijke res
ten van de slachtoffers van de „Uiver"-
ramp van het s.s. „Radenfels" aan den wal
waren gebracht, werden zij op een electri-
sche lorrie geplaatst en daarna naar de
loods gereden. Teneinde deze overbrenging
zoo rustig mogelijk te doen geschieden,
had deze om 5 uur in den ochtend plaats, 1
toen er nog niet op het terrein werd ge- j
werkt. Van de loods, waarin de kisten zijn
neergezet, had men een deel op sobere i
wijze tot chapelle ardente ingericht, met
behulp van zwarte doeken. De kisten wer-
den vanmorgen bedekt met kransen, waar- J
aan linten in dé vaderlandsche kleuren,
welke kransen namens de K.L.M. zijn neer- j
gelegd. De eenvoudige houten kisten zijn
verzegeld en voorzien van een officieel
document van de autoriteiten in Irak, aan- j
gevende den naam van den overledene,
die in de kist rust.
Tot twaalf uur hedenmiddag bleven de
kisten in de sobere, donkere ruimte. Ver-
tegenwoordigers van de K.L.M. en een en-
kele nabestaande van de slachtoffers, ver- j
toefden een oogenblik in de chapelle ar-
dente.
Om twaalf uur werd de loods gesloten j
en werden de voorbereidingen voor het
vervoer naar Amsterdam genomen. Hierbij
was aanwezig de secretaris van de Direc-
tie der K.L.M., dr. Slotemaker.
Hedenmiddag zullen de kisten per auto
naar de begraafplaats „Zorgvlied" te Am
sterdam worden overgebracht. Het vervoer
zal op zeer eenvoudige wijze plaats vin
den.
Naar wij vernemen worden de kisten op
„Zorgvlied" in een Chapelle Ardente ge
plaatst, In afwachting van de teraardebe
stelling, welke Woensdag a.s. zal plaats
hebben.
DE HAARLEMSCHE BOLLENVEILING
IN LIQUIDATIE.
In re gisterenavond gehouden buitenge
wone algemeene vergadering van aandeel
houders der N. V. Haarlemsche Vesiling is
de tegenwoordige directeur ontslagen en
tot directeur benoemd de tegenwoordige
procuratiehouder de heer J. de Weijer.
Tevens derd in principe besloten tot liqui
datie over te gaan. Er werd een commissie
benoemd bestaande uit commissarissen der
N. V., het Centraalbureau van de Veilin
gen en den heer de Weijer, die de kwestie
der liquidatie nader zal onderzoeken.
Waarschijnlijk zal alleen de afdeeling
bloembollen moeten worden opgegeven,
zoodat dan de afdeeling groentenmarkt zal
blijven bestaan.
Voor de crediteuren bestaat geen ge
vaar. De verliezen zullen gemakkelijk wor
den opgevangen door het aandeelen ka
pitaal.
De aandeelhouders zullen echter wel
een veer moeten laten, doch het verlies
kan meevallen door de opbrengst van de
gebouwen der N.V.
Voor ingewijden is het plan om de Haar
lemsche veiling, althans wat de afdeeling
BUITENLAND.
In Duitschland heeft de volksstemming
over Hitler's politiek gisteren een meerder
heid vah bijna 99 pet. vóór Hitier opgele
verd. Vandaag vlagt het geheele Duitsche
Rijk. (4de blad).
Harrar door Italiaansche bommen ver
woest. (4de blad).
De Bank van Frankrijk verhoogt haar
disconto met 1pet. (Fin. en Economie,
4de blad).
Flandin stelt Hitier eenige concrete vra
gen. (4de blad).
BINNENLAND.
Vergadering van de Al gem. Ver. voor
Bloembollencultuur (3de blad).
De aankomst van de slachtoffers van de
Uiver. (lste blad).
LEIDEN.
De heer E. Th. Witte, oud-hortulanus,
overleden.
De Moeder-Overste van „De Goede Her
der" te Zoeterwoude is Zondag overle
den. (lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Eclatante Oranje-zege op de
Belgen, die de grootste nederlaag in de se
rie te slikken kregen. Ned. Limburg ver
liest van Belgisch LimburgRotteram.
Gelijke spelen van Amsterdam en Rotter
dam. In den L V. C. B. werd Excelsior
kampioen van West 2 B, in den D. H. V. B.
behaalde VVL het afdeelings kampioen
schap. (2de blad).
WIELRENNEN: De Amsterdamsche
Zesdaagsche (2de blad).
ATHLETIEK: De jaarvergadering van
den D. H. A. K. is gisteren te Leiden ge
houden. (2de blad).
bloembollen betreft, te liquideeren niet
geheel onverwacht gekomen.
Sinds 1932 is nog geen enkel jaar winst
gemaakt. Er werden slechts verliezen ge
leden. Bedroeg de omzet van de Haar
lemsche Coöp. Bloembollen veiling (welke,
zooals men weet, aan de Haarlemsche
veiling voorafging) soms drie millioen
gulden per jaar, de hoogste .omzet van de
Haarlemsche Veiling was niet meer dan
drie ton. Dat was niet alleen het gevolg
van minder omzet, maar ook en vooral van
de waardevermindering der bollen.
Het principebesluit om te liquideeren,
dat de aandeelhouders hebben genomen, is
van dien aard, dat mocht de commissie
de wenschelijkheid van liquidatie beamen,
daartoe ook onmiddellijk kan worden over
gegaan. Het gevolg daarvan zal zijn, dat
de gebouwen aan den Kleine Houtweg van
de hand zullen worden gedaan. De ver
koop daarvan kan een meevaller voor de
aandeelhouders zijn, maar ook een tegen
valler.
De groentenveiling zal waarschijnlijk
behouden blijven, omdat deze van groot
belang is voor de tuinders uit Haarlem en
omgeving.
ARBITRAGE SIGAREN-INDUSTRIE.
Oud-minister Steenberghe voorzitter.
Daar ten aanzien van de vraag of han
denslag voor het maken van sigaren (geen
pen aalsigaren) aan te merken is als een
werkwijze die afwijkt van de gewone, zoo
dat daar extra loon en hoeveel moet wor
den uitbetaald, geen overeenstemming is
bereikt in de geschillen-commissie der siga
ren industrie, werd besloten tot arbitrage.
Van deze arbitrage-commissie heeft oud
minister mr. M. P. L. Steenberghe het voor
zitterschap aanvaard. Als technische advi
seurs zijn toegevoegd door het Verbond van
Sigarenfabrikanten de heer J. B. Looman,
directeur der fa. Lokin Weisz te Amster
dam, en namens de vier arbeidersorganisa
ties de heer A. Kruithof, tot voor kort
voorzitter van het C.N.V., van ouds aan de
„sigarenmaker^" zeer verwant.
