STADS NIEUWS 27ste Jaargang ZATERDAG 28 MAART 1936 No. 8380 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Lelden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 Dit nummer bestaat uit vijf bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. V Perspectieven openen Perspectieven openen kan op geheel verschillende wijzen geschieden! Er zijn politieke propagandisten, die wat wenschelijk is den kiezers voorstellen en dat dan beschouwen als een perspectief van wat gebeuren zal, als zij aan het bewind komen! De vraag over het al dan niet mo gelijke laten zij maar gemakshalve buiten beschouwing Dat is een manier van perspectieven openen, die den naam van volksbedrog verdient. Zulke perspectieven verwachten wij niet van de R.-K. Staatspartij. De Katholieken vragen van de R.-K. Staatspartij, dat zij een verschiet opent, maar niet wordt gevraagd de voorspiege ling van wenschelijkheden, welke feitelijk niet verwerkelijkt kunnen worden. In een politieke beschouwing in het laatst verschenen nummer van „De Nieuwe Eeuw" lezen we: „Het feit der falende economische poli tiek van het Kabinet staat naast het feit der voortdurende dulding daarvan door de katholieke fractie. Ze is er niet ver antwoordelijk voor, dat is zeker waar. Het Kabinet is van extra-parlementaire struc tuur. Maar er leeft toch groote onvoldaan heid onder de kiezers wegens het feit, dat door deze situatie de volksinvloed als het ware verzandt in de parlementarie fracties en niet, of althans hoogst onvoldoende kan doordringen tot aan het Regeeringsbeleid. Zeker, het Kabinet ondervond wel stu wing en prikkeling van het Parlement. Er zijn daarvan concrete resultaten aan te wijzen. Doch de groote lijn van het Regee ringsbeleid ondervond weinig verandering en de verandering, die nog wel eens kwam, was veelal te laat. Deze onbehagelijke toestand, welke de normale werking van het parlementaire bestel gedeeltelijk lam legt, correspondeert met een onbehagelijk gevoel der kiezers. Dit zal in de komende verkiezings maanden, dunkt me, de grootste-moeilijk heden geven bij het voorlichtingswerk. Reden te meer, om het geval onder ons tijdig en openhartig door te discussieeren en daaruit de richtlijnen voor de kiezers- voorlichting samen te stellen. Waarbij het zeker noodig zal zijn, betere mogelijkheden en -perspectieven te openen dan die van een gelaten afwachten." Terecht worden „mogelijkheden" en „perspectieven" hier „in één adem" ge noemd. Een perspectief heeft alléén waar de, als het reëele mogelijkheden opent. „De Nieuwe Euw" constateert, dat het n o o d i g zal zijn, „betere mogelijkheden en perspectieven te openen" dan de huidige Regeering doet. Inderdaad is dat noodig, doch wij herhalen het weer inzooverre die betere mogelijkheden kunnen worden geacht aanwezig te zijn! Niets is, vooral in dezen tijd, weer zinwekkender in de politiek, dan de kiezers, dan de slachtoffers van crisis en malaise blij te maken met niets. Die blijd schap zal als spoedig de waarheid voor de oogen komt te staan keeren in groo- tere ontevredenheid en in verbittering.... EEN TELEGRAM VAN DE NED. AMBULANCE. Dr. v. d. Does keert naar Nederland terug. Het hoofdbestuur van het Nederlandsche Roode Kruis ontving hedenochtend tele grafisch bericht van dr. Winokel, dat de heeren de Vries, v. d. Does, Veeneklaas en Lampe Donderdag behouden zijn terug gekeerd in Dessie. In het hospitaal der Nederlandsche Am bulance te Dessie wordt thans een 100-tal gewonden verpleegd. Ingevolge hetgeen met den heer v. d. Does was overeenge komen, keert deze dokter nu weldra naar Nederland terug. De wereld in vogelvlucht Te Essen in de Krupp-fabrieken heeft gisteren de grootste en massaalste betoo ging der verkiezingscampagne in Duitsch- land plaats gehad. Het sein werd gegeven, waarop geheel Duitschland de vlag zou hijschen en even later werd een minuut stilte in acht genomen. Hitier heeft daar het woord gevoerd, waarbij hij nr ials betoogde, dat Duitsch land baas w. -jn in eigen huis, en geen verdragen als onaantastbaar erkent, welke met de pistool zijn afgedwongen. Hitier zeide, geen behoefte te hebben aan moei lijkheden met Frankrijk, waht dat hij daarvoor geen tijd had, daar zijn taak in het binnenland groot genoeg is: „Ik ben te allen tijde tot den vrede bereid", aldus besloot Hitier zijn rede. Intusschen is het Fransch-Russische pact, dat de aanleiding voor Duitschland was, om het Locarno-verdrag als opgehe- vente beschouwen, gisteren geratificeerd en in werking getreden. Het Nederlandsche Roode Kruis heeft zich telegrafisch gewend tot den gezant van Frankrijk te Addis Abeba, den heer Bodart, om nadere inlichtingen omtrent het lot van onze ambulance, speciaal be treffende het lot van de doctoren v. Schel ven en Veeneklaas. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN HAAGSCHE BLUT. Wij lezen in de Opmarsch: A. P., dat is de heer mr. A. Peters, de ongeveer dertigjarige voorzitter van de K. D. P., vertelt in „Onze Vaan" van 20 Maart aan „De Volkskrant", dat de lei ding van St. Adelbertvereeniging niet in goede handen is bij Jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck. „Jhr. Ruys moge een voortreffelijk Ka tholiek zijn, mijnentwege is hij een heilige. Maar dat alléén maakt hem niet tot een goed leider van deze organisatie. Lees nu goed, Volkskrant! Naast geloof of gods- dienstzijin moet de leider van deze vereeni- ging óók bekwaamheden, zeer groote be kwaamheden hebban. En ik ben zoo vrij, te meenen, dat dhr. Ruys deze niet bezit. Is dat laster? Is dat eerroof?" Weineen A. P. Het is alleen maar bene den A.P. Doodgewoon Haagsche bluf en anders niets hoor. Als u zestig jaar is en u zijt dan raads lid geweest, Kamerlid, commissaris der Ko ningin van een provincie, drie maal voor zitter van een Kabinet, elf jaar minister, tweemaal voorzitter der Kamer, Minister van Staat, voorzitter van den Mijnraad, voorzitter van den Boschraad, voorzitter van de H. Landstichting, oprichter van een volksblad, stuwer voor den bouw van een abdij, leider van de drankbestrijding, cu rator van een universiteit, stuwer van een menigte goede werken, kortom als u dan bent geweest, wat de heer Ruys de Bee renbrouck was en is, nu, dan spreken we elkaar bij leven en welzijn nader. En dan zullen wij niet zeggen, dat u een man zon der bekwaamheden is. BIDDEN WIJ.... Uit een artikel in de Volkskrant van gisteravond. „Ook nu weer woedt de oorlogskoorts in Europa's ingewanden; een complex van oorzaken draagt daar toe bij: wanhopige toestanden in het binnenland, de overwin ningsroes van een dictator, kansen voor het bolsjewiswe om z'n slag te slaan. Tegen deze krachten vermag Nederland niets. Wij kunnen niets anders doen dan maat regelen nemen om niet meegesleept te wor den door de vloedgolf wanneer die zou ko men opzetten. Maar niemand onzer verheelt zich dat al zou het gelukken opnieuw buiten de on middellijke oorlogsellende te blijven, de gevolgen van een nieuwe oorlog voor heel Europa, ook voor ons, ontzettend zouden zijn. De oorlog buiten onze grenzen houden is ongetwijfeld een lofwaardig doel, maar nog loffelijker is de oorlog te voorkomen. Bidden wij daartoe tot Hem, die, naar het slotwoord van minister Colijn's indruk wekkende rede gisteren in de Eerste Ka mer, het lot van volkeren en vorsten be stiert- Menschelijke kracht alleen vermag zoo v/einig, te minder nu allerlei tegenstrijdi- j ge invloeden zich doen gelden en wanhoop naar het uiterste middel redmiddel kan j men het moeilijk noemen zou kunnen doen grijpen". HONDERD JAAR HARTEBRUG-KERK. Het program van de eeuwfeest-viering van de Hartebrug-kerk heeft vaste vormen aangenomen. Op een vergadering van het feest-comité gisteravond is het met algemeene instem ming en toejuiching goedgekeurd en aan genomen. Wij willen het hier den velen belangstel lenden in 't kort mededeelen. Kerkelijke viering. Op Zondag 10 Mei wordt een plechtige Moogmis opgedragen (de radio zendt deze kerkelijke plechtigheid uit), waaronder predicatie door den Pas toor der feestvierende parochie, 's Avonds pontificaal Lof door Z. H. Exc. Mgr. P. J. Huibers, Bisschop van Haarlem, waaronder Mgr. zelf een predicatie zal houden. Donderdag- en Vrijdagavond vóór dien Zondag Lof, gecelebreerd door kerkelijke hoogwaardigheidsbekleeders en predicatie door bekende redenaars. Het kerkgebouw zal gedurende deze da gen op een bijzondere wijze feestelijk wor den versierd. Wij maken er alreeds attent op, dat bloe men (liefst witte bloemen of roode rozen) gaarne Dinsdag te voren aan de pastorie zullen worden ontvangen. Parochie-film. In de week volgend op 10 Mei zal in de Roman us-zaal worden ver toond een film, waarin het parochieele le ven, in verschillende zijner uitingen in beeld zal zijn gebracht. Deze feestavonden zijn toegankelijk voor lage entrée's, terwijl ook gratis plaatsen beschikbaar zullen zijn. Er zal een afzonderlijke avond worden gegeven voor de school-vrije georganiseerde jeugd. Schoolfeest. Den kinderen op de parochie scholen zal een feest worden bereid, be staande in film-vertooning en tractatie. Tentoonstelling. Zondag en Maandag het feest voorafgaande, zal in de Romanus-zaal een tentoonstelling worden gehouden van de paramenten en sieraden der kerk. Gra tis toegankelijk. Boekwerk. Zooais reeds békend, zal wor den uitgegeven „Honderd jaar Hartebrug- Kerk". Dit interessante, geïllustreerde boek wordt voor slechts 90 cents aangeboden beneden den kostprijs. Feestmaaltijd. De bedoeling van het Feestcomité, om de hulpbehoevenden (o.w. zoovele „stille armen") ook op stoffelijke wijze in deze feestviering te doen deelen, bleek moeielijk te verwezenlijken. Na ver schillende mogelijkheden te hebben bezien, werd besloten, Maandag of Dinsdag na Zon dag 10 Mei in het Derde Orde-restaurant een feestdiner aan te richten, waaraan die parochianen kunnen deelnemen, die zich daarvoor te voren hefbben opgegeven aan een adres, dat nader zal worden medege deeld. .Ten slotte: Geschenk der parochie. Op Zondag 10 Mei zal aan den Pastoor der honderd-jarige kerk een feestgeschenk worden aangeboden, bestaande in een soms gelds, die zijneerw. naar eigen verkiezing kan besteden voor een blijvende versiering van de kerk. Door den voorzitter van het feestcomité werd gisteren hartelijk dank gebracht aan degenen, die met zooveel toewijding op zich hebben genomen de zorg voor de inzame ling der gelden voor de feestviering. Met blijde gevoelens zien de parochianen van de Hartebrug de viering van het hon derdjarig stichtingsfeest hunner kerk tege moet. STICHTING NED. HISTORISCH NATUURWETENSCHAPPELIJK MUSEUM. Aan het jaarverslag over 1935 van boven genoemde stichting is het volgende ont- ontleend: Het beheer der geldmiddelen moest met de uiterste omzichtigheid gevoerd worden; het rijkssubsidie bleef wel is waar op 2015.gehandhaafd, maar de uitgaven namen toe met premies voor ziekte- en on gevallenverzekering. Met groote ingeno menheid maken wij melding van een sub sidie van 225.van het Leidsch Univer siteitsfonds en van 100.van Mr. J. En schedé te Haarlem. Eerstgenoemde bijdrage zal echter in 1936 komen te vervallen en deze omstandigheid, gepaard met bovenge noemde vermeerdering van uitgaven, maakte het noodzakelijk reeds in 1935 naar een vermeerdering van inkomsten uit te zien. Deze vermeerdering werd gezocht en gevonden in bijdragen van particulieren; vele belangstellenden in het museum heb ben zich tot een jaarlijksche bijdrage ver- VOORNAAMSTE NIEUWS bonden. Versterking van deze bron van in komsten blijft echter dringend noodzake lijk. Herhaald wordt de bemerking uit het vorig jaarverslag, dat, door den snellen aanwas der verschillende verzamelingen, de beschikbare plaatsruimte te klein dreigt te worden. De voorwerpen in een museum en dit geldt voor elk museum en ook de kasten kunnen ruim of dicht bijeen ge plaatst worden. Hoe men dit zal inrichten hangt in ieder bepaald geval af van de hoe veelheid en de grootte der voorwerpen, die men in een gegeven ruimte moet tentoon stellen, maar ieder zal instemmen met de bewering, dat een ruime plaatsing ten zeerste aan de overzichtelijkheid ten goede komt, het bezoek aangenamer en leerzamer maakt en dus verre de voorkeur verdient. Bij de inrichting van het Museum, in het voorjaar 1931, hebben wij dit beginsel van ruime rangschikking nog op consequente wijze in toepassing kunnen brengen, doch sindsdien is, vooral in 1933, 1934 en 1935, het aantal voorwerpen in de verschillende afdeelingen zóó sterk toegenomen, dat het in vele lokalen reeds te vol is geworden. Plaatsgebrek in den eigenlijken zin van het woord is er nog niet; er kan hier en daar door opschuiven en inschikken of door het een en ander in het magazijn op te bergen nog heel wat plaats gemaakt worden, doch de overzichtelijkheid der opstelling zal er onder lijden. Nu het meer en meer blijkt, dat het Museum niet is gebleven wat bij de opening grootendeels was, namelijk de bewaarplaats van voorwerpen van histo risch belang uit de rijkslaboratoria af komstig, maar allengs ook van voorwerpen, afkomstig uit particuliere collecties, de na tionale verzamelplaats is geworden, voor zien en vreezen wij, dat binnen niet al te langen tijd, inderdaad plaatsgebrek zal ont staan. Het komt ons voor, dat er slechts één weg openstaat om in dit dreigende plaatsgebrek tijdig te voorzien, n.l. door beschikbaarstel ling van de benedenverdieping van het ge bouw van het museum. Onze hoop is ge vestigd op de mogelijkheid, dat de collec tie Dubois, die thans in de benedenverdie ping gehuisvest is, mettertijd naar elders zal verhuizen. Het Museum werd in 1935 bezocht door 826 personen, waarvan 716 betalend en 110 n iet-betalend. De verzamelingen verkeeren in voortref- felijken toestand. Onder de, aanwinsten gedurende' 1935 noemen we: 10 door aankoop: Zonnewijzer van Pierre Dujardin (1648). Hoekmeetinstrument van J. Ch. Wolfius 1700). 2o Door schenking: Buitengewoon fraai en zeldzame klok van Johannes van Ceulen eind 17de eeuw, uit de nalatenschap F. G. Waller, Amsterdam, van Dr. J. C. J. Bierens de Haan en eenige belangstellenden te Amsterdam. Zeer belangrijke verzameling Pierre Lyonet, beroemd 18de eeuw insecten-ana toom te 's-Gravenhage, bestaande uit: portret geschilderd door Hendrik van Limborgh 1742, 11 gegraveerde koperen platen, 12 kopergravures, gedeeltelijk met deze platen afgedrukt, 7 teekeningen, Lyoriet's Traité anatomique de la chenille etc. 1762, Handex. in losse vellen. Het stel van 18 koper-gravures dubbel, een miniatuurportret van L. 25 jaar oud, een gesneden houten basreliëf, een blaadje papier waarop ontcijferd ge heimschrift, van de dames J, W., H. J. en F. E. C. Croiset te 's-Gravenhage. Een belangrijke collectie astronomische en geodetische instrumenten, bestaande uit: Planetarium, Kijker op voet, Kompas, Hoekmeetinstrument, Geodetisch hoekmeet- instrument, Hellingsmeter, Graadboog, Graadboog, Boekje met Zonnewijzer, Zon newijzer, Octant, Geodetisch hoekmeetin strument, van den heer A. W. M. Mensing te Am sterdam. Microscoop van Gorge Adams, model Caff, van Mevrouw Sypkens geb. Van Oosten Slingelandt te Oosterbeek. 3o in bruikleen: Fraai en zeldzaam microscoop van Jan Paauw, van Jhr. H. Teding van Berkhout te Amsterdam. Astronomische klok van Thuret, afkoms tig van Christiaan Huygens, Tychonisch sextant van C. Metz, Twee kometenzoekers van Merz, Utzscheider en Fraunhofer, Uni- versaal instrument, Passage-instrument, Twee eentreer-instrumenten, Sextant van Epkens Amsterdam, van de Leidsche Sterrewaoht. BUITENLAND. Rede van Hitler in de Krupp-fabrieken te Essen (2de blad). Het FranschRussische paot geratifi ceerd (2de blad). Het Nederlandsche Roode Kruis vraagt den Franschen gezant in Addis Abeba in lichtingen omtrent het lot van de Neder landsche ambulance (2de blad). Verdreven kloosterlingen in Spanje (2de blad!), BINNENLAND. De regeering zal herziening der jeugd salarissen van overheidspersoneel voorloo- pig prijsgeven. Voorloopige intrekking van enkele der voorgestelde bezuinigingen op de salarieering van het overheidsper soneel. (2de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De Vierde Amsterdamsche Zesdaagsche Wielerwedstrijd begonnen (4de blad). .De Hiswa-tentoonstelling te Amsterdam geopend (4de blad). Het is al jaren BEWEZEN dat U voor TROUWAUTO'S bij DE GROOT moet wezen. Alleen chauffeurs in beige uniform Garage DE GROOT Beestenmarkt 28 Tel.3300 PASCHEN PONDJESDAG. Er komt teekening in de actie voor de .Pondjesdag", waarvan we u reeds een en ander meedeelde, doch nu verdere bijzon derheden kunnen melden. Voor het afhalen der door u beschik baar gestelde waren (we hoorden al van huismoeders die eiken dag wat inslaan, dan voelt men het zoo niet, en geeft toch een mooi hoopje de volgende week) stelden een 15-tal bezitters van bestelauto's him wa gens beschikbaar, zoodat wij meteen de stad in 15 wijken konden ver<jeelen. De dames van de Graal, heeren Verken ners en Kruisvaarders, enz boden hun me dewerking aan voor het afhalen der wa ren. Waar zooveel medewerking is kunt u na tuurlijk niet achterblijven. Geeft spontaan. TENTOONSTELLING IN DE LAKENHAL Werken van Louis Hartz. Gistermiddag is in tegenwoordigheid van een zeer groot aantal belangstellenden in het Stedelijk Museum „De Lakenhal" on der auspiciën van de Leidsche kunstver- eeniging, een tentoonstelling geopend van nagelaten werk van den schilder Louis Hartz. Onder det aanwezigen merkten wij o.a. op den oud-burgemeester van Leiden, jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar, die een van hem door den heer Hartz geschilderd portret voor de expositie had afgestaan, voorts de professoren dr. L. van Itallie en dr. B. G. Escher, den directeur van „De Lakenhal", den heer A. Coert en verschil lende leden van de Commissie voor het Stedelijk Museum „De Lakenhal", terwijl ook mevr. wed. Hartz bij de opening te genwoordig was. De voorzitter van de Leidsche Kunst- vereeniging, mr. J. Slagter, sprak een kort openingswoord. Het werk van Hartz, aldus spr., is onder ons allen wel zoo goed bekend, dat ik er hier niet veel van be hoef te zeggen. Hartz heeft een groot werk nagelaten en daaruit blijkt reeds genoeg zaam hoe hard en met hoeveel toewijding hij heeft gewerkt. Hij heeft niet behoort tot die schilders, die de schilderkunst een nieuwe vlucht hebben doen nemen. Maar dit neemt niet weg, dat hij met de hem geschonken gaven heeft gewoekerd. Hij heeft nooit iets meer willen geven, dan hij kon. Dat is de verdienste der eenvoudig heid. Het is zeker de moeite waard op te merken, dat in elke periode in de schilder kunst, niet iedereen kan behooren tot de genen die vooruit stormen. Hartz heeft op zijn manier gewerkt met hetgeen in een tijdvak bereikt was en hij heeft dat ge daan eerlijk en eenvoudig. Spr. wenscht mevr. Hartz toe, dat deze tentoonstelling het hare tot de roem van haar man moge bijdragen. Daarna werd de tentoonstelling, die voor een zeer groot gedeelte bestaat uit por tretten en stillevens, bezichtigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1