VRIJDAG 13 MAART 1936
No. 8367
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 K
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Ongewenschte en onnoodige
ontslagen
In de memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer inzake de begrooting van
defensie voor 1936 zegt de minister, dat
het vraagstuk betreffende ontslag' van
dienstplichtige werknemers bij opkomst
voor herhalingsoefeningen zijm volle aan
dacht heeft. De groote verscheidenheid van
de gevallen, waarin van zoodanig ontslag
sprake is, wekt evenwel, aldus de minis
ter, de overtuiging, dat het niet uitvoer
baar zal zijn, in deze doeltreffende en be
vrediging schenkende maatregelen te ne
men.
Dit wil dus zeggen: van de regeering
heeft men ten deze niets te verwachten.
't Is jammer.
W|j kunnen het verklaren.
Wij kunnen het verklaren, omdat ook wij
meenen, dat algemeene maatregelen uiterst
bezwaarlijk, zoo niet onuitvoerbaar zou
den zijn.
De gevallen moeten .ieder op zich
worden beschouwd.
En dan zijn er vele, waarin het ontslag
van dienstplichtige werknemers bij op
komst voor herhalingsoefeningen getuigt
van gemis aan inzicht in wat plicht ten
opzichte van de gemeenschap eischt en van
gebrek aan meegevoel met de betrokke
nen.
Er zijn echter óók gevallen, waarin óf de
persoonlijke omstandigheden der dienst
plichtige werknemers óf dringende eiscthen
van zakelijk belang, die de werkgever niet
mag verwaarloozen, een ontslag óf voor
den betrokkene niet bezwaarlijk maken
óf, al is het voor deze bezwaarlijk, wettigen.
Maar tegen de eerst-bedoelde gevallen
moet toch eigenlijk worden opgetreden
van overheidswege!
't Zijn de gevallen, waarbij maar al te
dikwijls harde liefdeloosheid, gewetenloo-
ze gewinzucht op de brutaalste wijze op
treden.
Van overheidswege moet tegen dergelijke
handelingen toch zeker iets worden ge
daan. Al is 't alleen maar, omdat de dienst
plichtige als zoodanig, daar hij persoon
lijke offers moet brengen voor het alge
meen belang, een bijzondere aanspraak
maakt op overheidszore, op overheidsbe
scherming. De regeering mag, hoe moei
lijk deze materie ook is wij erken
nen 't niet zich beperken tot alleen er
haar volle aandacht aan te schenken! Van
haar moet althans een zekere drang
als 't niet, in byzonderlyke gevallen,
dwang kan zijn uitgaan, om onge
wenschte en onnoodige ontslagen van dienst
plichtigen bij opkomst voor herhalingsoefe
ningen en ook over het algemeen te voor
komen.
Een geest van platheid en
ruwheid
In de rubriek Rechtzaken hebben wy
gisteren opgenomen het verslag van een
zaak, die is behandeld voor den Utrecht-
Bchen Kantonrechter, waarbij de beklaagde
een N.S.B.'er was en waarbij de Kanton
rechter aan het adres van de N.S.B. flau-
wigheden en hatelijkheden lanceerde, die
hij zich daar en in die functie niet had
mogen veroorlooven.
Wij zijn er van overtuigd, dat van haar
kant de N.S.B. niet kieschkeuriger is, bij
haar optreden over het algemeen geen blijk
geeft van fijner geest en fijner smaak.
Maar dit rechtvaardigt niet, dat tegenover
haar geen behoorlijke manieren moeten
worden in acht genomen!
Al zou ook een ander optreden een
doeltreffender bestrijding zijn het doel
heiligt niet de middelen. Maar uiteindelijk
is een waardigen bestrijding toch meestal
ook de meest-doeltreffende.
De wijze, waarop gisteren in de Eerste
Kamer minister v. Schaik het optreden
Missie-actie in het
Dekenaat Leiden,
Zooals aangekondigd zal er in Leiden in
de maand October van dit jaar een missie-
week worden gehouden. Een missieweek
wordt georganiseerd om den missiegeest en
missie-ijver der geloovigen weer eens flink
aan te wakkeren en te trachten aller mede
werking aan de missie-actie te verkrijgen.
Is dat nu wel noodig? Verleenen alle ka
tholieken dan niet htm medewerking aan
de missie-actie? Ja, geachte lezers, die aan
sporing tot meer missieliefde hebben de ka
tholieken werkelijk hard noodig, want de
medewerking aan de algemeene missie
actie is toch zoo gering en verre van alge
meen. Dit klinkt u vreemd in de ooren,
want u hebt altijd gehoord, dat Nederland
zooveel geeft voor de missies en als voor
beeld gesteld wordt voor andere landen.
En toch laat het volgende overzicht van de
opbrengst rn 1935 voor de twee groote Pau
selijke Missie genootschappen u zien wat
weinig er tenslotte aan de algemeene mis
sie-actie gegeven wordt.
Ziehier dan het overzicht der ontvang
sten in 1935, volgens de cijfers die gepubli
ceerd zijn in de October-aflevering van de
Annalen der Broederschap van den H.
Geest (Voortplanting des Geloofs):
deze opbrengst is echter slechts 1.823.33.
Stad Leiden zou met 2350 gezinnen 7050
leden van de Voortplanting moeten tellen
en dan bij een contributie van 2 y2 cent per
week een jaar-opbrengst van 9.165.
moeten hebben: de opbrengst was slechts
795.82.
Zoo gaat het ook met het andere Pause
lijke Liefdewerk, dat van den H. Apostel
Petrus (S.P.L.): zooveel mogelijk moet men
hiervan lid zijn. Rekenen we dan met ge
middeld 2 leden per gezin, dan zou het de-
k e n a a t Leiden bij een contributie van
slechts één cent per week een jaar-op
brengst moeten hebben van ƒ3.965.de
opbrengst is echter 1.062.48. Stad Leiden
zou moeten opbrengen 2.350.zij brengt
slechts op ƒ473.35.
Deze cijfers laten u wel duidelijk zien
hoe weinig algemeen de medewerking is
aan de algemeene missie-actie en hoe wei
nig er nog gevolg gegeven wordt aan het
verlangen van den Paus: ieder katholiek
lid van de Voortplanting, zoo mogelijk ook
van S.P.L. Nu zullen wij maar niet bewe
ren, dat het werkelijk mogelijk is om thans
gemiddeld per gezin drie leden voor de
Voortplanting en twee leden voor S. P. L.
te tellen, zoover zijn wij, helaas, nog niet,
maar feit is toch dat er een heele groote
afstand ligt tusschen hetgeen mogelijk zou
moeten zijn en hetgeen nu bereikt is. Er is
dus werkelijk alle reden om weer eens flink
Opbrengst 1935 voor
Parochies van het
Aantal
Dekenaat
Leiden
Commu
nican
gezin
nen
Broederschap
v. d. H. Geest
St. Petrus
Liefdewerk
ten
ca.
per
per
gezin.
Hoogmade
115
gezin.
Katwijk
110
114.22
(1.—)
31.80
(0.28)
Leiden:
60.16
(0.55)
140.52
(1.27)
O. L. Vr. Hemelvaart
en H. Joseph)
850
217.32
(0.25)
61.35
(0.07)
H. Petrus
700
423.—
(0.60)
310.—
(0.44)
O. L. Vr. Onb. Ontv.
3500
600
131.
(0.22)
81.—
(0.13)
H. Leon, a P
1200
200
24.50
(0.12)
21.—
(0.10K)
Oegstgeest
350
136.—
(0.36)
60.—
(0.17)
Oud-Ade
100
194.—
(1.94)
77.—
(0.77)
Rijpwetering
125
2.11
(0.01K)
5.50
(0.04)
Voorschoten
275
279.—
(1.01)
72.25
(0.26)
Wassenaar:
H. Joseph
140
139.02
(1—)
72.06
(0.51)
H. Willibrord
400
103.—
(0.26)
130.—
(0.32)
23300
3965
1.823.33
1.062.48
Het is het uitdrukkelijk verlangen van Z.
H. den Paus, dat alle katholieken van 12
jaar en ouder lid moeten zijn van het Ge
nootschap tot Voortplanting des Geloofs
(Broederschap van den H. Geest). Gaven
dus werkelijk alle katholieken gevolg aan
dat verlangen van den Paus, dan zou men
gemiddeld op ongeveer vier leden per gezin
voor de Voortplanting (Brs. H. Geest) kun
nen rekenen; dat is natuurlijk niet te be
reiken en daarom grijpen wij wat lager.
Laten wij voor een algemeene medewer
king nu eens met 3 leden per gezin wer-
ken, dan zou het dekenaat Leiden met on
geveer 3965 gezinnen voor de Voortplan
ting 11895 leden moeten tellen en bij een
contributie van 2 y2 cent per week een op
brengst moeten hebben van ƒ15.463.50;
der N.S.B. afkeurde was scherp, raak en
waardig.
Dit laatste kan niet worden gezegd van
eenige „geestigheden" van de zyde der
senatoren. Wij citeeren uit het verslag.
„Hermans (S.D.) heeft allerminst de be
doeling gehad van de regeering te vergen
dat zij het nationaal-socialisme zou be
strijden. Hij heeft zelfs geen verscherpte
strafmaatregelen gevraagd.
Wat de opmerkingen van den heer
Van Vessem betreft, zalig het Kamerlid
dat geen verleden heeft, althans, wanneer
er nationaal-socialisten in ons midden zijn!
Wat is de heer Van Vessem vroeger ge
weest?
Een stem: „Een dooie liberaal!" (Luid
gelach).
Wat my nu verweten is, aldus gaat Her
mans voort, had betrekking op een tijd van
40 jaar geleden. De graaf de Marchant lag
toen nog in zijn luiers. Een goede plaats,
die hij nooit had kunnen moeten veriaten!
(Daverend gelach)".
Daverend gelach.... Dat by zulk 'n
mop rondom de bittertafel dikke buiken
schudden en glazige oogen tranen lachen,
is vanzelfsprekend, Maar in den Senaat be
hoort de geest op hooger peil te staan.
Wij willen dit zeggen: Men late zich
toch niet meesleepen met den geest van
platheid en ruwheid, gemis aan Alle respect
voor „andersdenkenden", die in onze da
gen rondwaart!
voor de missie-actie te ijveren, want er zijn
werkelijk nog vele leden te winnen.
Het overzicht der opbrengsten laat wel
zien in welke parochies de achterstand het
grootst is, maar de volgende lijstjes toonen
dit nog duidelijker aan:
Opbrengst
voor de Broederschap van den H. Geest
VOORNAAMSTE NIEUWS
oer gezin
1.
1.94
2.
3.
4.
Wassenaar (H. Joseph)
L—
5.
Leiden (H. Petrus)
0.60
6.
Katwijk
0.55
7.
Oegstgeest
0.36
8.
Wassenaar (H. Willibrord)
0.26
9.
Leiden (O. L. Vr. Hemelv.
en H. Joseph)
0.25
10.
(O. L. Vr. Onb.
Ontv.)
0.22
11.
(H. Leonardus)
0.12
12.
o.oi a
Opbrengst voor S.PJL.
per gezin
1.
1.27
2.
3.
Wassenaar (H. Joseph)
0.51
4.
Leiden (H. Petrus)
0.44
5.
Wassenaar (H. Willibrord)
0.32
6.
7.
Voorschoten
8.
9.
Leiden (O. L. Vr. Onb.
Ontv.)
0.13
10.
(H. Leonardus)
0.10
11.
O. L. Vr. Hemelv.
en H. Joseph)
0.07
12.
Rijpwetering
waarbij dient opgemerkt, dat de hooge op
brengsten voor de parochies Oud-Ade en
Katwijk geenszins toevallig in dit jaar zoo
hoog zijn, maar reeds sedert eenige jaren
j op zoo hoog peil staan. Zij zijn werkelijk
i een voorbeeld voor alle anderen en laten
duidelijk zien, dat er toch zooveel bereikt
kan worden.
In een volgend artikel hoop ik u te laten
zien, 'wat uw plicht is en wat er bereikt
moet worden. P.
BUITENLAND.
De Locarno-mogendheden achten de
schending van het Locarno-pact door
Duitschland evident. Hitier verklaarde
zich niet bereid tot een symbolische terug
trekking der Rijnland-bezetting. (2de
blad).
Redevoeringen van Hitier te Karlsruhe
en van Göring te Koningsbergen. (2de
blad).
Een godloozen congres te Moskou. (2de
blad).
Geen uitstel van executie meer voor
Hauptmann. (Buitenl. Ber., 2de blad).
BINNEJILAND.
Vragen aan de Regeering inzake het on
der de wapenen houden van de dienst
plichtigen. (1ste blad).
De Eerste Kamer heeft de begrooting van
justitie z. h. s. aangenomen en daarna een
begin gemaakt met de behandeling van de
begrooting van onderwijs, kunsten en we
tenschappen. (1ste blad).
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de begrooting van het Landbouwcrisisfonds
afgedaan en gisteravond het wetsontwerp
tot financiering van den versnelden brug
genbouw in behandeling genoment (2de
blad).
OMGEVING.
De zeereerw. heer P. Meijer, pastoor van
Voorschoten, voorzien- van de H. Sacra
menten der Stervenden. (1ste blad.).
EERSTE KAMER
Het optreden tegen Binnen- en Buitenlandsche
Nationaal-Socialisten
Voortgezet wordt de behandeling van de
begrooting van het departement van justi
tie voor 1936.
De heer Hermans (S.-D.) keurt het af
dat een bekend Engelsch staatsman hier
geen politieke rede mocht houden, doch
graaf Luckner, een volbloed nazi-man,
wel, nog wel over het zooveel mogelijk tot
zinken brengen van schepen.
De heer Werker (V.D.) waarschuwt
tegen elke Scharfmacherei. Spr. heeft den
indruk, dat de minister zoo noodig tegen
streng optreden niet zal opzien.
De heer Polak (S.D.) «venscht scher
per optreden tegen de Duitsche vereeni-
gingen in ons land, die als politiek instru
ment fungeeren, en methodes van terroris
me huldigen.
De nat.-socialisten hebben een soort po
litiek leger, heden onder dezen, morgen
onder een anderen vorm. Maar ze blijven.
De desbetreffende wet is wel wat laat ge
komen. De regeering had onmiddellijk
moetan ingrijpen. Geen enkele andere
partij hier te lande houdt er een eigen
weermacht op na. Spr. zet uiteen, dat de
regeering steeds de bevoegdheid had, om
tegen die particuliere gewapende corpsen
op te treden.
De regeering had meer moeten doen te
gen het verwerven van wapenen ten be
hoeve van die corpsen, door middel van
smokkelarij uit België, diefstal van pa
tronen enz. Het onderzoek is zoo geleid
dat de heer van Geelkerken werd ontzien.
Een scherp onderzoek had, wie weet wat,
aan het licht gebracht.
De N. S. B. is een staatkundige vereeni-
ging. Deze vereeniging, die er een parti
culiere weermacht op na houdt, is die niet
in strijd tegen de openbare orde? Een ver
eeniging met weermiddelen, weermiddelen
tegen wie of wat? Men wordt er n.b. nog
beëedigd ook. Een politieke vereeniging
met een weermacht, die er een eed op na
houdt! Trouw aan wie? Moet niet onder
zocht worden of dit niet een vereeniging
is, strijdig met de openbare orde? Volgens
spr. bestaat daartoe alle aanleiding. Ook
moeten haar verbindingen met het buiten
land worden onderzocht, verbindingen,
welke in andere landen hoogverraad zou
den zijn.
De heer Knottenbelt (Lib.) be
spreekt het huwelijks vermogen. Spr. is
van oordeel dat de vreemdelingenwet,
waarin inmiddels verbetering dringend
noodig is, niet voldoende wordt toegepast.
Spr. wenscht krachtiger optreden tegen
ongewenschte buitenlandsche vereenigin-
gen.
De heer v. Rappard (Lib.) wyst op de
toenemende criminaliteit onder de jonge
ren. Spr. bespreekt de z.g.n. tarwe-schan-
dalen in de Betuwe. Soms is er ontactisch
opgetreden. Spr. noemt enkele gevallen,
waarbij de justitie onjuist is opgetreden,
o. m. wat betreft de preventieve inbewa
ringstelling. De namen van achtenswaar
dige mannen zijn onverdiend door het slijk
gehaald.
Spr. wijst voorts op het geschrijf van
„Volk en Vaderland" en vraagt of de heer
Mussert dit nog een fatsoenlijk orgaan
durft noemen.
Spr. vraagt rehabilitatie der betrokke
nen in de Betuwe en mededeeling van
het onderzoek in de Kamer.
MINISTER VAN SCHAIK AAN
HET WOORD.
De Minister van Justitie, de heer Van
Schaik, behandelt in de eerste plaats
het huwelijksvermogensrecht. Persoonlijk
zou spr., gaarne het wetsontwerp met de
Kamer behandelen, doch bij het optreden
van het Kabinet in 1933 werden onderwer
pen als deze buiten behandeling gelaten.
Er is gezegd, dat onderwijshervormingen
wel aan de orde werden gesteld, aanmoe
digend is de ervaring dienaangaande niet.
Inzake het Duitsche huwelijksrecht moe
ten rechterlijke uitspraken worden afge
wacht; het komt spr. voor, dat het niet zoo
verontrustend voor de bevolking is, als
aanvankelijk scheen.
Wat de adoptie-kwestie betreft, als
Nederlanders kinderen van vreemde na
tionaliteit tot zich nemen kan spr. dit niet al
tijd toejuichen. Er zijn nog genoeg Neder-
landsche kinderen te helpen. Spr. moet
nog eens overwegen of er verder voor spr.
reden is om in te grijpen, met name wat
betreft de vele geadopteerde Engelsche
kinderen. Er komen niet toelaatbare mani
pulaties voor.
De criminaliteit onder de jeugd neemt
toe. Spr. zou ook niets liever willen dan
een gespecialiseerde behandeling. De
jeugdgevangenis te Zutphen kan om finan-
cieele redenen niet in gebruik worden ge
nomen, wat spr. zeer betreurt. Surrogaat
oplossingen dezer kwestie acht spr. ver
keerd. Zoo brengt gemeenschappelijke ver
pleging van jeugdige delinquenten groote
gevaren met zich.
Wat naturalisatie betreft, het valt moei
lijk te eischen, dat men zijn ouden tongval
is kwijtgeraakt. Een zeker accent blijft er
dikwijls (stemmen: dat komt hier ook
voor).
Er is gezegd, dat de wet op het uniform
verbod niet juist wordt toegepast. Spreker
komt er tegen op, dat die toepassing niet
voor allen gelijk zou zijn, zoowel voor de
N. S. B. als anderen.
Er is geklaagd over overbelasting van
vele kantonrechters. Sommige kanton
rechters hebben inderdaad een zware taak.
Te zwaar belasten worden zooveel moge
lijk ontlast.
In het tegenwoordig stadium der zaak
kan spr. niet ingaan op opmerkingen be
treffende de zaak van den oud-hoofd-com-
missaris van politie in Den Haag. Het hoo
ger gezag dekt dezen niet.
Spr. heeft reeds te kennen gegeven, dat
de persoon in quaestie niet de noodige
voorzichtigheid en terughoudendheid heeft
betracht. Er bestaat geen reden, de zaak
te verdonkermanen.
Wat het optreden van justitie en poli
tie in de Betuwe betreft kan spr. nog geen
mededeelingen doen. Eerst gisteren heeft
spr. rapporten ontvangen; de zaak is nog
in onderzoek. Zoo noodig zal spr. niet voor
consequenties terugdeinzen. Spr.'s voorloo-
pige indruk gaat niet in die richting. Het
is niet zeker, dat bepaalde gevallen niet
vervolgd worden.
Komende tot de kwestie der gezags-
handhaving, merkt spr. op dat hem onvol
doende activiteit is verweten. De heer
Hermans wil fiet overheids-apparaat in
dienst stellen van den strijd tegen de N.S.
B. Dat is er de taak niet van. Als de orde
wordt aangerand of bedreigd, is er een
taak voor de politie. Daarbij is er b.v. al
o.m. het uniformverbod, en er is een wets
ontwerp tegen de weercorpsen. Spr. heeft
herhaaldelijk de parketten streng optreden
aanbevolen tegen wie het gezag aantasten.
De heer Hermans wil dat de regeering het
nat.-socialisme zelve bestrijdt. Dit is prin
cipieel af te keuren, hoezeer spr. princi
pes, toon en houding der N.S.B. laakt. An
ders zou ook moeten worden if"-
