RADIO-PROGRAMMA'S 1§Ü
DE STRIJD TEGEN IJSAFZETTING
OP VLIEGTUIGEN
LIED VAN DEZEN TIJD
ZATERDAG 7 MAART 1936
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 15
ZONDAG 8 MAART
Hilversum II, 301 M.
8.309.30 Morgenwijding.
10.30 Hoogmis uit de Christus Koning
kerk te Nijmegen.
12.1' KRO-orkest en lezing.
I.00 Dr. Vercammen over „Brabant in de
literatuur".
2.00 Godisdienstonderricht voor ouderen.
2.30 Gram.pl.
3.20 Mannenkoorconcert en lezing.
3.40 „Standsgemeenschap" door Rector J.
F. A. Bots.
4.15 Ziekenlof.
5.00 Gewijde muziek.
5.50 Ned. Herv. Kerk-dienst. Hierna ge
wijde muziek.
7.45 Sport, berichten en lezing.
8.10 Berichten.
8.20 KRO-orkest en Gram.pl.
9.00 Causerie en Symphoaüeconcert.
10.00 Hoorspel.
10.30 Berichten. Gram.pl.
10.40 Epiloog.
II.0011.30 Esperanto.
Hilversum I, 1875 M.
8.55 Orgelspel. Berichten en Causerie.
9.30 Orgelspel, Gram.pl.
10.20 Dampraatje.
10.40 Hollandsch strijkkwartet. (11.15
Lezing).
12.00 De Octophonikers.
12.50 Causerie.
I.10 Kovacs Lajos* orkest.
2.00 Boekbespreking.
2.30 Omroeporkest en solist.
4.00 Gram.pl. en Sportnieuws.
5.05 Gram.pL
5.30 Causerie, Berichten, Gram.pl.
6.00 Lezingen.
6.45 Ned. Herv. Kerkdienst.
8.00 Berichten. Gram.pL
9.00 Radio-JournaaL
9.15 Omroeporkest en solist.
9.45 Hoorspel.
10.15 Renova-wintet.
II.00 Berichten waarna Micha Now's
orkest.
Droitwich, 1500 M.
12.50 Orkestconcert en solist.
I.50 Medvedeffs balalaika-orkest en so
listen.
2.35 BBC-Schotsch orkest en soliste.
3.35 Het Olof-Sextet.
4.50 Kinder-Kerdienst
5.40 HoorspeL
7.20 Het Busch-strijkkwartet.
8.15 Kerkdienst.
9.20 L. Jeffries' orkest en soliste.
10.20 BBC-Militair-orkeet en solist,
II.05 Epiloog.
Radio Paris, 1648 M.
11.20 Orkestconcert.
12.20 Orgelconcert.
I.20 Vervolg orkestconcert. -
7.40 Populair concert.
9.05 Hoorspel.
II.0512.35 Dansmuziek en Populair
concert.
Keulen, 456 M.
7.25 Kwartetconcert.
9.50 Blaasconcert.
12.35 Orkestconcert.
3.20 Gevar. programma.
6.20 Zang en piano.
7.50 Omroeporkest, -koor en solisten.
9.5011.20 Orkestconcert.
Brussel, 322 en 484 M.
322 M.: 9.25 en 10.20 Gram.pL
10.50 Kamermuziek.
11.20 Zigeunermuziek.
12.20 Dansmuziek.
I.30 Artis-orkest.
2.20 Gram.pl.
3.10 Reportage en Gram.pl,
5.20 Hot Jazz.
6.20 Gram.pl.
7.20 Piano-recital.
8.20 en 9.20 Omroeporkest.
10.30 Dansmuziek.
II.20—12.2Q Gram.pL
484 M.: 9.20 Gram.pl.
10.20 Zigeunermuziek.
11.20 Gram.pL
11.50 Pianorecital.
12.20 Artis-orkest.
I.30 Orgelconcert.
2.20 Vocaal concert.
2.50 Gram.pL
3.10 Reportage en gram.pl.
5.40 Gram.pL
5.53 Zang.
6.20 Zigeunermuziek en zang.
7.35 Gram.pL
8.20 Dito.
8.50 Operette-uitzending. In de pauzes:
Gram.pL
II.3512.20 Dansmuziek.
Deutschiandsender, 1571 M.
7.20 Radio-tooneel.
8.20 Orkest- en solistenconcert.
9.20 Berichten.
9.50 Populair concert.
10.2011.20 Orkestconcert»
Gemeentelijk Radio Distributiebedrijf
te Leiden.
3eProgramma.
9.00 Brussel Fr.
11.30 Parijs Radio.
12.20 Brussel Fr.
12.35 Keulen.
1315 Brussel VI.
13.35 Rome (254 M.) of div.
14.20 Brussel VI.
18.20 Keulen.
19.20 Berlijn.
21.20 Boedapest of div.
21.50 Berlijn.
23.20 Parijs Radio.
4e Programma.
8.30 Brussel VI.
12.30 Droitwlch.
16.50 London Reg.
17.20 Parijs R.
18.50 London Reg.
19.20 Droitwich.
21.05 Diversen.
21.20 Droitwich.
23.15 Weenen of div.
MAANDAG 9 MAART
Hilversum H, 301 M
NCRV-uitzending
8.00 Schriftlezing, meditatie.
8.159.30 Gramofoonmuziek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Chr. lectuur.
11.3012.00 en 12.15 GramofoonpL
12.30 Alt en piano.
I.30 Gramofoonpl.
2.00 Voor de scholen en GramofoonpL
2.45 Kookpraatje.
3.153.50 Hendriks-trio.
4.00 Bijbellezing.
4.45 Hendriks-trio.
5.15 Orgelconcert.
6.00 Gramofoonpl.
6.30 Vragenuur.
7.00 Berichten en Reportage.
7.30 Vragenuur.
8.00 Berichten. Koren en orkest.
9.05 Causerie.
9.35 Vervolg concert.
10.15 Berichten, waarna Gramofoonpl.
Hilversum I, 1875 M.
Algemeen programma verzorgd door de
AVRO
8.00 Gramofoonpl.
9.00 Ensemble Lismonde.
10.00 Morgenwijding, Grara.pl.
10.30 Ensemble Lismonde.
II.00 Orgelconcert en zang.
12.00 Cantabilé-orkest.
2.00 Pianorecital.
2.20 Omroeporkest en solisten.
4.00 Negrosongs.
4.30 Film-reportage.
5.30 Lyra-trio.
6.15 Gramofoonmuziek.
7.00 Lezing.
7.15 Nederl. Kamerorkest en solisten,
7.40 Causerie.
8.00 Berichten, waarna Omroeporkest en
solisten.
8.40 Radiotooneel.
9.05 Kovacs Lajos' orkest.
9.50 Revue-programma.
10.30 Fond Imre's orkest (Om 11.00 Be
richten).
11.3012.00 Hans Lennartz' orkest.
Droitwich, 1500 M.
12.45 Het New-Light-Erio. m.m.v. zang
I.352.20 Orgelconcert.
4.20 Cello en piano.
Blaasconcert. m.m.v. bariton.
5.35 Het Dulay-wintet.
6.50 Oude muziek.
8.20 Radiotooneel.
10.35 Het BBC-Theater-orkest m.mv..
sopraan.
II.3512.20 Dansmuziek.
Radio Paris, 1648 M.
11.20 Orkestconcert.
2.50 Zang en piano.
4.20 Orkestconcert.
5.50 Dito.
8.20 Zang.
9.05 Parijsch-Trio, piano, zang en voor
dracht.
11.05—12.31
Populaire en dansmuziek.
Keulen, 456 M.
11.20 Orkestconcert.
12.35 Nedersaksisch symphonie orkest.
3.20 ViooL piano en zang.
5.20 Omroeporkest, Mandolineorkest en
solisten.
7.30 Variété-programma.
10.2011.20 Dansmuziek.
Brussel, 322 en 484 M.
322 M.: 12.20 Gramofoonpl.
12.50 Klein-orkest.
I.502.20 GramofoonpL
5.20 Omroeporkest.
6.35 en 7.20 Dito.
8.20 Symphoaiieconcert.
10.3011.20 Gramofoonmuziek.
484 M. 12.20 en 1.302.20 GramofoonpL
5.20 Dansmuziek.
6.20 Kamermuziek
7.05 Hoorspel.
7.40 Gramofoonpl,
8.20 Omroeporkest.
9.20 Reportage.
9.50 Omroeporkest.
10.30—11.20 Dansmuziek.
Deu schlandsender, 1571 M.
7.30 Populair concert m.m.v. solisten.
9.20 Berichten.
9.50 Strijkkwartet.
10.2011.20 Dansmuziek,
Gemeentelijk Radio Distributiebedrijf
te Leiden.
3el-rogramma.
8.00 Brussel VI.
9.20 Keulen.
9.35 Deutschl.
10.05—10.15 Keulen.
II.20 Kalundborg.
12.15 Brussel VI.
14.20 Parijs R.
17.20 Keulen.
19.05 Beromunster.
20.20 Berlijn.
21.20 Boedapest of div.
22.00 Berlijn.
23.20 Weenen of div.
4e Programma.
8.05 Parijs R.
8.20 Diversen.
10.35 London Reg.
15.20 Droitwich.
15.55 London Reg.
17.05 Droitwich.
18.20 Diversen.
18.50 London Reg.
Veelbelovende proefnemingen te Soesterberg
Onder leiding van luitenant E. Visch
EEN DER GROOTSTE GEVAREN DER
LUCHTVAART.
Grooter naarmate de techniek volmaakter
wordt.
Naarmate de moderne luchtvaart zich
verder heeft ontwikkeld en de snelheden
grooter werden, het vliegen in mist of ne
vel dank zij de geperfectionneerde naviga
tiemiddelen veelvuldiger voorkwam en
vliegtuigen in gebruik werden genomen,
die htm nuttigst rendement op eenige dui
zenden meters hoogte gaven, is het pro
bleem van de ijsafzetting een der meest ur
gente vraagstukken geworden, aangezien
onder de hierboven geschetste omstandig
heden de ijsvorming op vliegtuigen veel
vuldiger voorkomt dan vroeger en een
ernstig gevaar voor de luchtvaart vormt,
waaraan vermoedelijk ook eenige van de
rampen, die onze luchtvaart geteisterd heb
ben, geweten moeten worden.
Velerlei instanties en ondernemingen
oplossing van het vraagstuk. Het groote ge-
zoeken reeds sedert eenige jaren naar een
vaar van de ijsafzetting op een vliegtuig
is, dat het profiel der vleugels er door ver
andert, waardoor de capaciteit van het toe
stel daalt en bovendien gevaarlijke lucht
wervelingen kunnen optreden. In sommige
gevallen kan zich een zoo groote hoeveel
heid ijs op de verschillende deelen van het
toestel afzeten, dat het gewicht aanzien
lijk toeneemt en het draagvermogen van
een vol-belast er door wordt overschreden.
En verder is daar het gevaar, dat de roe
ren vastvriezen en van de ijsvorming op
de schroeven, waardoor hevige trillingen
ontstaan, en het toerental verminderd moet
worden, zoodat verder vliegen somtijds on
mogelijk wordt.
Over de systemen tot bestrijding der ijs-
vorming is in den laatsten tijd veel ge
schreven. Men kent de werking van de
Goodrich-de-icer, bestaande uit langs den
vleugelrand loopende gummibanden, wel
ke, wanneer ijsvorming optreedt, worden
opgevuld zoodat de ijskorst breekt en door
den luchtstroom wordt weggeslagen. Een
tweede systeem, is eveneens van een der
groote rubberfirma's, n.L de Dunlop An-
ticer. Bij dit systeem heeft men een voor-
rand van vleugel en staartvleugel bedekt
met een linnen- en rubberlaag, waaronder
een perforeerde buis wordt aangebracht,
die verbonden is met een zich in het vlieg
tuig bevindende tank, waarin een meng
sel van aethyleen glycol wordt meege
voerd. Wanneer ijsvorming dreigt op te
treden wordt met behulp van samenge
perste lucht de vloeistof door de buizen
naar de poreuze laag geperst, waardoor de
rubber vochtig wordt en zich op de voch
tig geworden plaatsen geen ijs meer kan
afzetten.
Deze Dujilop Anticer is voor het doen
van proefnemingen o.a. aangeschaft door
de K. L. M. en gemonteerd op een der
Koolhovenluchttaxi's, het F. K. 43-toestel
P.H.A.J.K., de „Krekel". De hiermee op
gedane ervaringen zijn inderdaad niet on
gunstig. In de gevallen, waarin bijna ze
ker ijsvorming optreedt, o.a. door het ko
men uit een koude luchtlaag ver beneden
het nulpunt in een warmere luchtlaag met
grooter vochtiglheidsgehalte, waarbij de
temperaturen van 1 tot 7 graden onder nul
de gevaarlijkste zijn, heeft de „Krekel"
door het gebruiken van de Anticer vaak
geen last van ijsafzetting op vleugels of
staartvlakken gehad.
Evenmin als het Goodrich-systeem kan
echter het Dunlop-systeem de zoo gevaar
lijke ijsafzetting op de schroefbladen en
-naven en op verschillende andere plaat
sen, o.a. op de stijlen en montans voorko
men.
In het algemeen heeft de ervaring met de
verschillende systemen den verkeersvlie
gers geleerd, sceptisch tegenover alle tot
dusver ontworpen remedies tegen de ijs
afzetting te staan. Zij mogen al eenig nut
hebben bij het passeer en van een mist
bank of een wolkendek, indien dat niet
te lang duurt, doch kunnen bij het gerui-
men tijd vliegen op lange trajecten in voor
ijsvorming gunstige omstandigheden, deze
op den duur niet verhinderen, En deze om
standigheden doen zich niet alleen voor
op moeilijke Alpen trajecten als bijvoor
beeld de verbinding naar Milaan, doch ook
op betrekkelijk geringe hoogte boven ons
land, waar het nog onlangs gebeurd is,
dat een verkeersvliegtuig op weg naar
Berlijn op het vliegveld Twente moest da
len omdat de ijsvorming het verder vlie
gen onmogelijk maakte, en waar des win
ters op Soesterberg militaire vliegtuigen
tengevolge van de ijsafzetting dikwijls tot
dalen werden gedwongen en zelfs wel eens
noodlandingen hebben moeten maken.
De proefnemingen van
luitenant Visch.
Het was daarom met groote belangstel
ling, dat wij kennis hebben genomen van
de resultaten, die tot nog toe op Soester
berg zijn bereikt met proefnemingen vol
gens een geheel ander systeem, ontwor
pen door en uitgevoerd onder leiding van
den eersten luitenant der L. V. A., den
heer E. Visch, chef van den weerkundigen
dienst op Soesterberg. Waar het reeds eer
der gebleken was, dat het bestrijken van
het vliegtuigoppervlak met par af ine, olie
mengsels enz. geen effect had omdat deze
mengsels door den luchtstroom werden
weggeblazen, nam luitenant Visch proe
ven met het bedekken van 't vliegtuigop
pervlak met een glad gepolijst, hard me
taal. Hij koos hiervoor chroomnikkel, waar
mee deelen van het vleugeloppervlak, van
de roeren, van stijlen en montans en van
de schroefbladen werden bedekt. Den ge-
heelen winter heeft men hier proeven mee
genomen en de verheugende waarneming
gedaan, dat wanneer het vliegtuig zelfs
dik onder het ijs raakte, zich nooit ijs
afzette op die deelen, die door het chroom-
nikkel beschermd waren. Ook bij proefne
mingen in een windtunnel deed men de-
zelfde'ervaring op en wanneer bij deze proe
ven de temperaturen zoo laag werden ge
maakt, dat ijsvorming onvermijdelijk werd,
dan bleek deze op het chroomnikel van
zoodanigen aard te zijn, dat zich hierop
slechts ijskorrels afzetten, die door den ge-
ringsten luchtstroom reeds weggeblazen
werden.
Gezien de decepties, die de verschillende
aanbevolen middelen tegen de ijsafzetting
in luchtvaartkringen hebben veroorzaakt,
is luitenant Visch zeer voorzichtig met
zijn ervaringen en acht hij nog minstens
een winter van proefnemingen noodzake
lijk alvorens conclusies te willen trekken.
Alle tot nog toe ontvangen rapporten lui
den echter gunstig. En indien het middel
afdoende blijkt, is het groote voordeel,
dat men geen zware dekplaten hoeft te ge
bruiken, doch dat het chroomnikkel nog
dunner en lichter is dan het druiste blad
tin of staniel, zoodat des noods de geheele
oppervlakte van een vlietguig ermede be
kleed kan worden zonder dat daardoor het
gewicht noemenswaard stijgt. Een derge
lijke oplosing van het probleem, waardoor
bovendien ijsvorming van tevoren onmoge
lijk zou worden gemaakt, zou men het ei
van Columibus kunnen noemen. Indien de
verdere proefnemingen eveneens bevredi
gend verloopen, mag men niet alleen lui
tenant Visch, doch de geheele luchtvaart
wereld met dit succes geluk wensohen.
WILT U IETS WETEN?
Vraag: Welke is de beste weg van Lei
den over 's Hertogenbosch naar Gemert,
daarna van Gemert weer over 's Hertogen
bosch naar Meerssen per auto? Hoeveel
K.M.? Welke ponten of bruggen passeert
men, alwaar betaald moet worden, en hoe
veel?
Antwoord: Leiden, Alphen, Bodegra
ven, Woerden, Utrecht, Vreeswijk. Vianen,
Zalt Bommel, Berlicum, Heeswij k, Vechel,
Erp, Gemert. Afstand 155 K.M. Daarna
gaat u naar Meerssen niet weer over Den
Bosch, doch van Gemert naar Bakel, Deur
ne, Liesel, MeyeL Boggel, Halen, Horn,
Roermond, Susrteren, Sittard, Beek, Meers
sen. Afstand 80 K.M. U heeft, naar we mee-
nen, nagenoeg niet met betaalde ponten
op deze route te maken.
Vraag: Wat is de kortste weg van Bos
koop per rijwiel naar Maastricht? Hoeveel
K.M.?
Antwoord: Boskoop, Gouda, Rotter
dam, Rijsoord, Zwijndrecht, Dordrecht,
Willemsdorp, Moerdijk, Terheyden, Breda,
Tilburg, Best, Eindhoven, Heeze, Weert,
Keipen, Horn, Roermond, Susteren, Sittard,
Beek, Meerssen, Maastricht. Afstand 232
K.M.
WEEK-END
Natuurlijk rs 1 prachtig als o even wilt
kijken naar onze plaai/es-met-'n-praatieover
veilig verkeer. En toch hebben we nog liever,
dat u ze overslaat, mits.a dan maar uit
uzèlf al die wenken In practljk brengt
RAS CASSA.
Onze Minister van Financiën, Zijn Excel
lentie Ras Cassa heeft weer wat nieuws
bedacht, 't Is nu eenmaal een onaange
name betrekking, altijd maar prakkezee-
ren, hoe kom ik aan de centen. Daar we
ten huismoeders van mee te praten.
Hoe kom ik aan geld voor een nieuwe jas
voor Jantje. En 's avonds, als Jantje al lang
naar bed is en droomt van spoortreinen en
vliegmachines, zit Moeder alle inkomsten,
die niet groot, en alle uitgaven, die schrik
barend groot zijn, nog eens na te rekenen
uit welke vermeerdering van inkomsten of
uit welke vermindering van uitgaven ze
dat jasje van Jantje en later dat jurkje
voor Marietje en die schoentjes voor Dirkie
zou kunnen persen.
En feitelijk is dit alles duizend keer er
ger dan de zorgen van Ras Cassa, die mis
schien wel honderd millioen tekort komt,
maar zelfs dan nog geen margarine be
hoeft te eten.
Ras Cassa denkt na. Waar haal ik die
honderd millioen vandaan. Dat is niet pret
tig. Prettiger is de menschheid wel te doen.
Ras Cassa moet er over nadenken, altijd
maar nadenken, hoe hij het geld, dat in
de zakken der menschen nog aanwezig is,
in de grootst mogelijke hoeveelheden daar
uit kan wegpompen. En daarvoor ia een
ingenieus stel hersens noodig. Dat onder
schat ik niet. Daar is b.v. mijn vriend
de koekoloog. Deze zwoeger betaalt be
lasting. Zeer ingenieus betaalt hij belas
ting. Zoo grappig. Telkens een beetje, maar
altijd op hetzelfde artikel.
Een koekoloog heeft meel noodig en vet
ten en oliën. Op dergelijke ingrediënten
betaalt hij een invoerbelasting, als hij een
bepaalde voorraad in huis wil hebben
en dat kost moeite en tijd en geld dan
betaalt hij daarop ook nog eens crisis-be
lasting. Dan gaat hij zwoegen tot laat in
den avond en als deze ingrediënten ver
mengd met andere, waarop ook weer be
lasting is betaald, omgetooverd. zijn tot
schoone en zeer oonsumabele producten,
dan dient hij, de zwoegende koekoloog, over
dat alles bij elkaar nog weer eens omzet
belasting te betalen. En ten slotte moet hij
eens per jaar opgeven, wat hij aan deze
producten, ondanks al die belastingen heeft
„verdiend", om ten laatste van die „ver
diensten" nog weer een aandeel aan Ras
Cassa af te staan. En wee hem, zoo hij
het geringste titteltje van de vele para
grafen dezer belastingen overtreedt. En
nog steeds heeft onze Ras Cassa te kampen
met tekorten. En nu heeft hij iets nieuws
uitgevonden: een reisbelasting. O, dat
klinkt heel schoon, vooral in dezen aller-
naarsten tijd, naar men zegt.
Menschen, die op reis kunnen gaan, kun
nen ook wel wat betalen. Natuurlijk. Maar
zie, Ras Cassa is al te hebberig gebleken.
Zij-t gij krank en kan alleen gezonde
berglucht, die wij missen in ons „land van
mest eh mist" u de gezondheid hergeven?
Betalen!
Wenscht gij met uw familie een goed
koop bezoek te brengen aan Antwerpen,
waar uw broeder of zuster woont en bij
hen te logeeren?
Betalen!
Wilt gij uw vader of moeder bezoeken,
die ver weg leven en die u gaarne nog
eenmaal in him midden zouden willen, ook
al weet ge dit met de grootste moeite te
verwezenlijken?
Betalen!
Spaart gij, hardwerkend en zuinig le
vend onderwijzeresje het heele jaar voor
uw vacantiereisje, waarop gij nog de noo-
dige zuinigheid moet betrachten?
Betalen!
Neen, Ras Cassa, gij hebt slecht ge
droomd. Gij hebt gedroomd van mensche-
lijke citroenen, die reeds van de boom der
maatschappij waren afgeplukt en die gij
kondt uitknijpen.
Het gaat een strijd worden tusschen uw
gelddorst en vele kleine vreugden.
Maar Meneer Colijn en andere ministers heb
ben het geweten van die reisbelasting. Die
hebben hun vacantie nog gauw genomen,
voordat de reisbelasting werd ingevoerd,
DANIEL.
EUROPEESCHE VREDE.
't Is haast ontroerend om te weten
Dat het belang van het heelal
Door heeren in fauteuils gezeten
Toch eind'lijk zegevieren zal.
Op 't mooiste plekje van de aard
Zijn z'aan een ruimen disch geschaard.
Wie snood dien oorlog is begonnen
Dien treft de bliksem van hun vloek
Daar wordt gewikt en goed bezonnen
En alles stellen wij te boek.
Den snoodaard dient wel zwaar gestraft
Die Abessijnen nederpaft.
De man, die in zijn land slechte moordde,
Verzet zich tegen dezen moord,
Met eerbied worden hier de woorden
Van dezen -moordenaar aanhoord.
..Wat er bij hem in 't land geschiedt,
Dat zijn toch onze zaken niet."
Hier zitten Europeesche schapen
Die deze wolf zoo gaarne lust,
Als nu de wolf maar in wil slapen,
Dan hebben ook de schapen rust.
„Neem onze vriendschap, leelijk dier,
En kom wat bij ons zitten hier."
Zoo krijgt Europa rust en vree
Door moordenaren te tracteeren
Zoo poogt Europa in haar wee
't Gevaar met het gevaar te keeren.
En met den wolf speelt het dus wèl
Een zeer gevaarlijk kinderspel.
TROUBADOUR.
