WOENSDAG 4 MAART 1936 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 TWEEDE KAMER De onderwijs-salarissen der kloosterlingen. VOORNAAMSTE NIEUWS HOE WORDT HET WEER 7 TOENEMENDE REGENKANS. DE BILT SEINT: Zwakke tot matige wind, aanvankelijk veranderlijk, later uit Zuidelijke richtingen, aanvankelijk opklarend met weinig of geen regen, later weer toenemende bewolking met toenemende kans op regen, iets kouder des nachts, overdag iets zachter. Hoogste barometerst.: 766.7 te Sarna. Laagste barometerst.: 727.2 te Vestmanoer. Zooals gisteren reeds werd verwacht ont wikkelde zich in de afgeloopen 24 uur over Scandinavië een belangrijk hoogedrukge bied, waarin standen boven 765 m.m. voor komen. De vorst bleef in dit gebied, vooral in Midden-Zweden, nog zeer streng. Onder invloed van de hooge barometerstanden ten Noorden van ons werd de wind over ons land Noordoost tot Oost, doch bij eenigs- ziris betrokken lucht kwamen in den nacht niet zulke lage temperaturen voor als gis teren, zoodat hedenmorgen ons land vorst- vrij was. Over Duitschland had de vorst evenmin veel te beteekenen. Over Frank rijk vulde de lage drukking wat op, vooral in het Zuiden viele zware regens. Een be langrijke verandering in de druk verdeeling is voorts het uitdiepen van de Llsland- sche depressie, waar hedenmorgen baro meterstanden onder 730 m.m. werden afge lezen. Deze depressie maakt zich over de Britsche Eilanden, vooral over Schotland, zeer duidelijk merkbaar, en er bestaat wel eenige kans dat zij zich ook in onze om geving zal doen gevoelen. Daardoor zou de wind weer naar het Zuiden loopen, na een aanvankelijke opklaring zal weer toeneming van bewolking volgen met toenemende regenkans en overgang naar wat zachter weer overdag. LUCHTTEMPERATUUR. 5.5 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e. a. Van Woensdagnamiddag 6.13 uur tot Donderdagmorgen 6.10 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan -Zee: op Donderdag 6 Maart voorin. 1.18 uur en nam. 1.41 uur. Auto met vijf inzittenden te water gereden Allen zijn verdronken. In den afgeloopen nacht te omstreeks 12 uur zouden vijf personen uit Leeuwar den, vier heeren en een dame, die het café Reen aan het Martiniplein te Sneek bezocht hadden, per auto huiswaarts kee- ren. Waarschijnlijk door den mist mis leid en mede tengevolge van onbekend heid van den weg, is de chauffeur in de Stadsgracht aan dat plein gereden. De Stadsgracht is daar ter plaatse zeer diep, zoodat de wagen onmiddellijk geheel onder water verdween. Een hoofdagent van politie, die het onge luk bemerkte, riep direct assistentie in. Met medewerking van een viertal agenten slaagde men er na zeer veel moeite en groote inspanning in, de auto aan de bo venzijde te openen. Door deze opening wist men de vijf inzittenden naar boven te brengen. Zij werden naar het in de on middellijke nabijheid gelegen politiebu reau vervoerd, waar een zestal, inmiddels gewaarschuwde doctoren, met zuurstof apparaten trachtten de levensgeesten op te wekken, evenwel zonder resultaat. De namen der omgekomenen zijn de caféhouder Hempenius met echtgenoote, de Vries, Oosterhof en Jansen, allen wo nende te Leeuwarden. NADERE BIJZONDERHEDEN Jader vernemen wij nog, dat de inzitten den van den auto, een gesloten wagen, een uitstapje maakten. Te Sneek is, naar het onderzoek heeft uitgewezen, een tweetal café's bezocht, het laatst dat van den heer Reen aan het Martiniplein. Toen de auto van dit café wegreed zag een hoofagent, die op den stoep van het naast het café gelegen poli tiebureau stond, dat de wagen regelrecht op de gracht toereed en even later over den rand in het water verdween. Onmid dellijk maakte hij alarm, waarna hij zich naar de onheilsplek begaf, en met be hulp van eenige agenten, die hem onmid dellijk na het alarm gevolgd waren, pogin gen deed, de inzittenden van den geheel onder de oppervlakte van de ter plaatse zeer diepe stadsgracht uit hun benarde positie te bevrijden. Terwijl mede eenige zich in de nabijheid bevindende burgers te hulp werden geroepen, werd getracht het portier van den wagen te openen, het geen na eenige moeite gelukte. Ook slaag de men erin, den kap van den wagen open te scheuren, doch dit werk nam, gehandi capt als men was door de duisternis, eeni- gen tyd in beslag, zoodat na ongeveer een kwartier het eerste der slachtoffers op den wal was gebracht. Via het portier en den geopenden kap werden hierna ook de an deren één voor één bevrijd. Ofschoon de inmiddels gewaarschuwde doktoren ge- ruimen tijd bezig waren, met aanwending van zuurstof te trachten de levensgeesten bij de slachtoffers op te wekken, mocht hun dit bij geen van hen gelukken. Het stoffelijk overschot der omgekomenen werd opgebaard; vandaag zullen zij naar Leeuwarden worden overgebracht. Het zijn de 31-jarige caféhouder IJ. Hempenius, wonende in het Ruiterkwartier te Leeu warden, zijn 28-jarige echtgenoote L. Hem- penius-Bouma, de 30-jarige J. de Vries, Speelmanstraat 18, de 34-jarige H. Ooster hof, Speelmanstraat 16, en de 30-jarige H. Jansen, Blokhuissteeg 45, allen eveneens te Leeuwarden. Vermoedelijk heeft de heer Jansen den auto bestuurd. In den loop van den nacht is de wagen met behulp van een kraan wagen gelicht. BOERENVAKBOND L.T.B. Bespreking van de landbouw steunregelingen. Aig. vergadering te Haarlem. In het gebouw „Sint Bavo" te Haarlem vergaderde de Boerenvakbond van den L. T. B. voor het Bisdom Haarlem. De voorzitter, de heer A. J. Verkley, heette na opening de talrijke aanwezigen hartelijk welkom. In het bijzonder verwel komde hij den heer KampschÖer, als voor zitter van den Diocesanen L. T. B.f den heer v. d. Weyden, lid van de Tweede Ka mer, en den heer A. Neeb, rijkslandbouw- consulent in Zuid-Holland. Toespraak van voorzitter Verkley. De heer Verkley wijdde enkele dankbare woorden aan den heer Neeb, die voor den laatste keer als rijkslandbouwconsulent de vergadering bijwoonde. Hij bracht in her innering, wat de heer Neeb voor de boe ren in Z.-Holland heeft gedaan. Slaan wij een blik in het afgeloopen jaar, vervolgde spr., en op den algemee- nen toestand van heden dan zijn beide verre van rooskleurig te noemen. De kwaliteit van de tarwe in onze ge bieden heeft niet beantwoord aan de ver wachtingen die men er van koesterde, zoo dat vele boeren 'met een lagere classifica tie genoegen moesten nemen dan waarop zij hadden gehoopt. Er trad geen herstel in voor de prijzen van aardappelen en vele andere akkerbouwproducten. Slechts door omvangrijke maatregelen van de Regee ring waren de prijzen voor de producten van onze veehouderij- en zuivel-bedrijven met moeite te houden op het peil, waarop zij waren. De zwaarmesterij van varkens, de Texelsche schapenfokkerij en andere bedrijfstakken waren meer dan ooit in het gedrang. Wanneer ergens een vleugje van hoogere prijzen komt opdagen schijnen weer andere machten te trachten deze te niet te doen, zoodat van rendabele bedrijven geen spra ke is. Dit alles ondanks zeer zeker goed bedoelde en als zoodanig dankbaar aan vaarde Regeeringshulp eenerzijds en ver sobering en aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden anderzijds. De zware vaste lasten. Mijns inziens zullen daarbij onze bedrij ven niet meer rendabel kunnen worden zoolang de zware druk der vaste lasten, welke op onze bedrijven rust, niet aan merkelijk wordt verlicht. Reeds in drie jaren is op deze verlaging aangedrongen, .verlaging is aangekondigd, doch nog steeds blijft het bij aankondigen, zoodat verlaging van vaste lasten mijns inziens een utopie genoemd kan worden, waarvan men veel verwachten kan, doch welke niet komt. En in vervolg hierop moge ik de mee ning van het Hoofdbestuur aanhalen, zoo als deze neergelegd is in het praeadvies van de laatste algemeene bondsvergade ring: Wenscht de Regeering geen maatre gelen te treffen ten aanzien van de vaste lasten, dan zal devaluatie onvermijdelijk zijn. Laten wij hopen, dat onze Kamerfrac ties de Regeering spoedig tot een beslis sing zal weten te brengen. Voor velen onzer collega's is het te laat en zijn ze pachters geworden en is hun fa miliebezit in andere handen overgegaan. Ik heb gewezen op de groote moeilijk heden, die wij het afgeloopen jaar te doorworstelen hadden, ik moge ook wijzen op een luchtpunt dat gekomen is, n.l. een eigen Ministerie voor Landbouw en Vis- scherij onder leiding van onzen bekwamen oud-voorzitter dr. Deckers. Minister Deckers heeft niet geschroomd de bijna bovenmenschelijke zorg voor on zen land- en tuinbouw op zijn schouders te nemen. Met dankbaarheid memoreeren wij het aflasten van de melksteunbeper- king in de vorm, zooals deze dreigde af te komen; de extra steun van zes millioen voor onze medestandsgenooten de tuin ders; de steun voor de kleine bedrijven, welke niet langer aan hun lot konden en mochten worden overgelaten. Minister Deckers heeft ook niet ge schroomd, toen het hem gebleken was, dat het voor het belang van onzen boerenstand Nadat de Tweede Kamer de Indische begrootings-ontwerpen had goedgekeurd, kwam aan de orde de motie-Boon, lui dende: „De Kamer, van oordeel, dat het met het oog op de noodzakelijke beperking der uit gaven wenschelijk is, een bijzondere rege ling te treffen voor de salarissen van amb tenaren en onderwijzers, die buiten gezins verband in communauteit leven, noodigt de regeering uit, zoo spoedig mogelijk stap pen in die richting te doen, en gaat over tot de orde van den dag". De heer Boon (lib.) zegt, dat de „Msb." twee maanden geleden schreef, dat de ka tholieken niet a priori tegen deze motie zouden behoeven te stemmen, maar thans liet dit blad zich heel anders uit, verkla rende, dat de motie alleen tegen de ka tholieken is gericht. Spr. citeert o.m. het rapport der com missie-Weiter, waarin aangedrongen is op de onderhavige bezuiniging, waar alleen de heer Weiter zelf tegen was. Het heeft spr. verbaasd, dat minister Marchant geen voorstel heeft ingediend, hoewel hij op an dere punten rigoureus bezuinigd heeft. Misschien heeft 's ministers latere overgang naar het katholicisme hem toen reeds par ten gespeeld en kon hij niet vrijelijk tegen over de zaak staan. In verband met een ar tikel van den heer Van Wijnbergen in de „Msb." wijst spr. erop, dat er, behalve re ligieuzen, ook huishoud-onderwijzeressen zijn, die in communauteit leven. De heer Drees (Soc. dem.) zegt, dat zijn fractie de motie zal steunen, los van alle antipapistische elementen, die in deze zaak bij sommigen een rol spelen. Werd het loon uitsluitend volgens prestatie be paald, dan zou hier geen quaestie liggen en onvermijdelijk en noodzakelijk was, om harde maatregelen te treffen. Maatregelen, waarvan hij, die het geheel overziet, de on vermijdelijkheid en billijkheid moet erken nen. Al zijn deze maatregelen ook moeilijk te dragen, het belet ons niet hetzelfde ver trouwen in dezen Minister te blijven stel len als bij den aanvang van zijn ambtspe riode. Dit vertrouwen is intusschen nog ver sterkt door de instelling van de Commis sie-van Loon, welke den Minister voorstel len zal moeten doen om te komen tot ver eenvoudiging van de crisismaatregelen en het crisisapparaat en op welke wijze de landbouworganisaties meer ingeschakeld kunnen worden., Dit vertrouwen wordt nog meer ver sterkt door de onder zijn bewind plaats grijpende reorganisatie van de Directie van Landbouw. De bedrijfsvoorlichtingsdienst is ingesteld. In nauwer samenwerking met de organisaties der boeren dan voorheen en daardoor op meer intensieve wijze zal de Voorlichtingsdienst ten voordeele van den boer kunnen werken. Daarom, mijne Heeren, laat ons nauwer verbonden en eendrachtig samen blijven gaan, draagt de moeilijkheden zooals het Katholieken betaamt. Wanneer ge uw vertrouwen blijft schen ken aanT en blijft medewerken met uw Katholieke Standsorganisatie dan zullen door ons eendrachtig samengaan de offers niet voor niets gebracht zijn en mogen wij verwachten, dat ons offer en gebed vrucht zal dragen en wij onder Gods zegen een be tere toekomst tegemoet zullen gaan. Met deze enkele woorden opende spr. deze vergadering van den Boerenvakbond. De aftredende bestuursleden werden bij enkelvoudige candidaatstelling herkozen. Naar aanleiding van vragen en opmer kingen aangaande het bondsorgaan deelde de alg. voorzitter, de heer Kampschoër, me de, dat uitbreiding van het orgaan wegens de te hooge kosten waarschijnlijk onmoge lijk zal zyn. Het H.B. zal echter met de geuite wenschen rekening bleven houden. Inleiding op de voorstellen. Vervolgens was het woord aan het be stuurslid, den heer Jos. Sjerps, die zou spre ken over maatregelen en vakbelangen, als inleiding op de te behandelen voorstellen der afdeelingen. De heer Sjerps begon zijn inleiding met hulde te brengen aan de regeering, die meer dan vroeger toont een open oog en oor te hebben voor de belangen der boeren stand. De boter is nog steeds te zwaar belast, Het noodzakelijk gevolg, dat het publiek steeds meer aan het gebruik van margari ne wordt gewend, kan door geen steunver- leening worden tegengegaan. Van grooter belang dan welke steunverleening ook is het vaststellen van een netto-boterprys, liefst met een geregelde inkrimping van het margarineverbruik. Het afslachten van jong vee is, volgens spr., niet noodig. Het rundvleesch kan ge makkelijk in het binnenland worden ge plaatst. Om tot hoogere melkprijzen te geraken zal het zuivelgehalte in de margarine moe ten worden opgevoerd. De belangen van de z.g. gemengde bedrij ven moeten zooveel mogelijk worden be schermd, omdat deze bedrijven de kurk zijn, waar alles op drijft. Het bestuur blijft op het standpunt staan, dat de export naar het buitenland een der voornaamste momenten van de landbouw- en veeteeltpolitiek behoort te blijven. Ook uit staathuishoudkundig oogpunt is het een dwaasheid de inkrimping van de veestapel nog verder door te zetten. De heer Sjerps kwam tot de volgende coiiclusies. De tot nu toe gevolgde zuivel- en moest men aan de werkkrachten zelf over laten, of zij hun loon aan een kloosterorde willen geven. Maar bij het loon wordt re kening gehouden met de behoeften, getui ge ongehuwdenaftrek, kinderbijslag en het rekening houden met het feit, dat min derjarige kinderen thuis inwonen. Vroeger heeft de regeering toegezegd, dat de zaak zou worden onderzocht. Hier voor is een commissie-Bijleveld ingesteld. Zij heeft aan den minister rapport uitge bracht. Het rapport is niet gepubliceerd. Waarom niet? Het is toch een zakelijke aangelegenheid! Als het rapport niet wordt gepubliceerd, wil de regeering dan zeg gen, hoe de commissie was samengesteld, of zij een bepaald voorstel heeft gedaan en of zij daarover eenstemmig was? Het kabinet heeft nog steeds zijn hou ding in deze zaak niet vastgesteld. En by andere bezuinigingen maakt het zoo'n haast! De heer Zandt (St. Ger.) zegt, dat ja ren lang groote sommen in de kloosterkas- sen zijn gestroomd, doordat de antirevolu tionairen en christelijk-historischen de ka tholieken veel te lang hebben ontzien. Re geering en rechterzijde hebben de sala- rieer'ing naar behoefte sterk op den voor grond gebracht, maar niet ten aanzien der kloosterlingen-onderwijzers, wat een grove inconsequentie is. Hun levensonderhoud kost veel minder dan hun salaris bedraagt. Spr. noemt enkele landen, waar religieu zen lager bezoldigd worden dan gehuwde leerkrachten. De voorzitter vraagt, wie het woord wil. maar niemand meldt zich aan, waarna de voorzitter onder vroolijkheid der Ka mer de vergadering om kwart over vijf verdaagt tot vanmiddag één uur. vleesch-politiek heeft ondanks de zorg van Overheidswege niet tot de noodzakelijke bedrijfsrendabiliteit geleid en continueering hiervan zal een totaal verarmde veehou dersstand tot gevolg hebben. De binnenlandschë markt biedt voor onze huidige melkproductie voldoende gelegen heid de boeren te redden en tot verdere beperking behoeft niet te worden overge gaan, terwijl tevens om verschillehde rede nen uitbreiding voor den akkerbouw wen schelijk is. Zoowel in verband met de onzekere in ternationale toestanden, alsook de bevorde ring van toekomstige bedrijfszekerheid, is planmatige productie en ordening, als het moet met uitschakeling der conjunctuur, verstandige agrarische politiek. Om de grootste kans van slagen hiertoe te verkrijgen is de meest eenvoudige pro ductie-regeling, uitgevoerd in groote lij nen niet alleen wenschelijk, maar zelfs noodzakelijk te achten en tevens dient een zoo rechtmatig mogelijke verdeeling voor op te staan. De import hier te lande dient te worden aangepast bij de afzetmogelijkheden in bin nen- en buitenland en wederom dient zich het productieproces hierbij aan te sluiten. De export dient zooveel mogelijk te wor den bevorderd, zal het niet gescheiden door toepassing van devaluatie, dan zoo moge lijk door verandering van systeem. Na deze inleiding, die met groote aan dacht werd gevolgd, kwamen de voorstel len der afdeelingen aan de orde. DE BEZUINIGING OP HET BIJZONDER ONDERWIJS. Staatscommissie ingesteld. De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, prof. dr. Slotemaker de Bruine, heeft hedenochtend 11 uur in een der zalen van het Departement van Bin- nenlandsche Zaken de Staatscommissie voor de Onderwijsconcentratie geinstal- léerd. Spr. wees er op, dat de taak dezer com missie, hoewel beperkt van omvang, niet temin van zeer principieele beteekenis is, aangezien zij ons doet werkzaam zyn op het erf der pacificatie inzake het algemeen vormend lager onderwijs. Spr. is overtuigd, dat het aller ernstige begeerte is, deze in 1917 verkregen pacifi catie ongerept te bewaren. Daarbij wordt het werk der cocmmissie, niet weinig ver eenvoudigd doordat het beginsel der lager- onderwijswet 1920, dat de pacificatie uit werkte, buiten onze bestudeering valt en doordat de regeering geen oogenblik wil getornd zien aan de overtuiging, dat het der overheid niet toekomt zich een oordeel te veroorloven omtrent de vraag, in hoe verre bepaalde richtingen in het bijzonder onderwijs reden van bestaan hebben naast andere richtingen, ook naast zoodanige, die den buitenstaander voorkomen wel zeer verwant te zijn. Van de zijde der overheid moet dit element van de geestelijke vry- heid ongerept worden bewaard. Het is nu aan de hand van deze richtly- nen waarvan ik wel met voldoening mag vaststellen, dat zij in deze commissie door alle leden worden aanvaard dat een antwoord gevonden moet worden op twee vragen. De eene wil onderzocht zien in hoeverre er aanleiding bestaat om, met het oog op de grootste soberheid in het besteden der openbare geldmiddelen, welke by voort during is geboden, de voorschriften der wet van 4 Augustus 1934, Staatsblad No. 414, al dan niet gewijzigd, ook na 31 De cember 1936 te handhaven, in het bijzon der voor zooverre daardoor de stichting van nieuwe scholen, zoo voor het openbaar als voor het bijzonder onderwijs, in sterke mate wordt geremd. De andere vraag luidt: op welke wijze een concentratie van be staande bijzondere scholen, eveneens ter BUITENLAND. Thans is ook het leger van Ras lm roe verslagen. Gisteravond heeft de Commissie van dertien een telegraphisch beroep op Italië en Abessynië gedaan om de vijande lijkheden te staken. (1ste blad). Verscheidene gearresteerde Duitsche jeugdleiders in vrijheid gesteld. (2de blad). Kerken in Spanje in beslag genomen. (2de blad). In Tokio is het rustig. (2de blad). BINNENLAND. Motie inzake de salarissen der religieu- sen-onderwijzers (essen) in de Tweede Ka mer. (1ste blad). Installatie Sstaatscommissie inzake be zuiniging op het bijzonder onderdijs. (1ste blad). Vergadering Boerenvakbond L? T. B. (lste blad). Te Sneek reed een auto met vijf perso nen uit Leeuwarden te water; allen ver dronken (lste blad). Autobandieten opereeren te Haarlem en berooven een dame van haar tasch (Gem. Ber., 3de blad). Fransch stoomschip bij Walsoorden ge kenterd. De stuurman verdronken (Gem. Ber., 3de blad). Een spoor in den moord op den pastoor van Geysteren? (Gem. Ber., 3de blad). OMGEVING. De burgemeester van Nieuwveen, de heer J. W. Geesink, Is op verzoek eervol ontslag verleend. (2de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De revanche-match Aljechin—Euwe in October 1937 (3de en lste blad). Nieuw wereldrecord 100 M. schoolslag (lste blad). AGENDA LEIDEN. Donderdag, R. K. Reclasseeringsvereenl- ging, zitting gebouw St. Vincen- tiusvereeniging, Hoogl. Kerkgracht 32, 8-^-9 uur. Vrijdag. Geloof en Wetenschap, lezing „Hoe de Dempo gebouwd werd", den Burcht, 8 uür. De avond-, nacht- en Zondagdienst der apotheken wordt van Maandag t tot en met Zondag 8 Maart a.s. waarge nomen door de apothekers: P. du Croix, Rapenburg 9, tel. 807, E. B. de Metz, Ka- merlingh Onneslaan 28, tel. 3553 en C. van Zijp, Wilhelminapark 8, Oegstgeest, tel 274. j vermindering van overheidsuitgaven, kan worden verkregen, gezien mede hetgeen met bestaande openbare scholen is ge schied. De behandeling van deze laatste vraag zal zeer bepaald moeten rekenen met de bezwaren, die op 19 December 1935 in de Tweede Kamer zijn ingebracht te gen het regeeringsvoorstel, vervat in para graaf 12 van het Ontwerp .tot verlaging der openbare uitgaven voor het onderwijs. Deze bezwaren golden zij het ook, dat zij niet op geheel gelijke wijze werden ge formuleerd en geadstrueerd met name de verhooglng der minima, de dispensatie bevoegdheid van de Kroon of den Minis ter, de te verwachten bezuiniging, het on derscheid in de regeling voor het open baar en het bijzonder onderwijs. Spr. verklaarde hierna de eerste verga dering der commissie geopend. DE ENGELSCHE DEFENSIE. LONDEN, 4 Maart. (A. N. P.). Na de publicatie van het Witboek over de defen sie wordt het Lagerhuisdebat over de be wapening, dat a.s. Maandag of Dinsdag zal worden gehouden, met spanning tege moet gezien. Naar verluidt zullen minister president Baldwin, de minister van finan ciën Neville Chamberlain en de minister van binnenlandsche zaken Siimon de voor naamste sprekers voor de regeering zijn. Het staat reeds thans vast, dat de regee ring niet alleen critiek van de oppositie maar ook van de rechtervleugel der con servatieven te verwachten heeft. Vele con servatieven immers beschouwen het bewa peningsprogram als onvoldoende. Bijzon der fel is de critiek op het vlootprogram, dat in marinekringen algemeen ontoerei kend wordt genoemd. Het program van luchtmacht en landleger daarentegen heeft weer tevredenheid gebracht. Vele bladen gelooven, dat de Britsche luchtvloot in technisch opzicht nog lang niet superieur aan de luchtvloten van andere landen zal zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 2