WOENSDAG 26 FEBRUARI 1936
No. 8353
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
27 ste Jaargang
S)e £etel4eh£@ou^a/tit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling!
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
De Vastenbrieven
„VERMIJD HET KWADE EN DOE
HET GOEDE."
De herderlijke brief van Z. H. Exc.
A. F. Diepen, bisschop van 's Hertogen-
bosch, is gewijd aan een aansporing tot
een meer algemeen, waarlijk bewust ka
tholiek dadenleven.
„Te lang heeft men stelselmatig het stre
ven naar heiligheid beperkt tot ieders pri
vaat leven en aan het: vermijd het kwade
en doe het goede, geen of geen voldoende
plaats gegund in het sociale, in het ver-
eenigings- of in het zakenleven, in het
kunstleven, in de industrie, in de cultuur,
in de politiek, in het ambtelijk leven of
in het staatsbestuur. De K. A. roept alle
katholieken van goede wil* niet alleen
dus onze jeugd, maar ook onze volwas
senen op, om dat woord in al die levens
uitingen zijn reddende invloed te bezor
gen of te doen herkrijgen.
Allerdringendst is daarvoor noodig, dat
de opgeroepen leekenhulptroepen der
Hiërarchie, gesteund door eigen Eucha^
ristisch en Mariaal leven en de hun ge
geven opdracht, de noodige kennis ver
werven, die hen in staat stelt zich zelf te
heiligen en dat Apostolaat: „tegen het
zedelijk-kwade en vóór het zedelijk-goe-
de" ieder in zijn omgeving te vervullen."
In het citaat uit den Brief van Z. H. Exc.
Mgr. Hopmans zijn gister een paar regels
uitgevallen. Wij drukken de verminkte
passage hier nog 'ns af:
„Bovendien kunnen de instellingen, die
voor armenbedeeling zijn opgericht en
werkzaam zijn, beter dan particuliere per
sonen beoordeelen, waar de nood het
mijpendst is en aan wie de liefdadigheids
gelden het best worden besteed.
Wellicht zal iemand tegen onze opwek
king om nog grooter liefdadigheid te be
oefenen, willen inbrengen, dat ook de
meer gegoeden in het lot van de ongun
stige tijden moeten deelen, veel van hun
fortuin hebben verloren en niet meer zoo
gul kunnen geven als vroeger. Volmondig
geven wij toe, dat deze opmerking waar
heid bevat. Maar toch moeten wij allen
ook eerlijk erkennen, dat we in het alge
meen te zeer bezorgd zijn voor onze toe
komst en te spoedig denken, dat we tekort
zullen komen."
V Voor de groote gezinnen.
Bij belasting, schoolgeld, salarissen en
loonen wordt door de overheid meer re
kening gehouden met de groote gezinnen,
dan 'n vijf en twintig jaar geleden ge
schiedde.
Dit kan niet worden ontkend.
Wij zijn op dit gebied vooruitgegaan.
Bij de pas door den Leidschen Gemeente
raad aanvaarde salaris- en loons verla
ging is, gelukkig, de bestaande kinder
toeslag verhoogd.
Wat niet wil zeggen, dat wij al zijn waar
we komen willen en komen moeten.
Wij lazen dezer dagen, dat op een vraag,
van het Kamerlid D eb acker de minister
van verkeerswezen bij onzen Zuiderbuur
heeft uiteengezet, hoe de tarieven daar
voor de jeugd zijn.
Daaruit blijkt, dat op de openbare auto
busdiensten een vermindering van 25 pet.
op het gewoon tarief toegestaan wordt aan
de leden van gezinnen met ten minste
vier kinderen van minder dan 21 jaar. Op
de buurtspoorwegen wordt op vertoon van
de bijzondere erkenningskaart aan de le
den van kroostrijke gezinnen een vermin
dering van 50 pet. op de gewone prijzen
van de enkele plaatsbewijzen verleend.
Voor de kinderen van 4 tot 10 jaar wordt
deze vermindering op 75 pet. gebracht. Bij
de stadstrams wordt op de schoolabonne-
menten aan de kinderen van groote gezin
nen een prijsvermindering van 50 pet. toe
gestaan.
In hoever deze verminderingen ook
hier gegeven kunnen worden, valt moeilijk
te beoordeelen, ook of ze meer kleine pas
sagiers zouden trekken; maar in 't alge
meen mag hier te lande nog wel eens ge
zonnen worden op middelen, om meer
voor de groote gezinnen te doen!
Tweede Kamer.
DE INDISCHE BEGROOTING.
De Tweede Kamer heeft gisteren de be
handeling van de Indische begrooting voort
gezet.
Nadat de heeren Van D ij k (AR.) en
Vervoorn (Platt.) het woord hebben j
gevoerd, heeft Minister C o 1 ij n de spre
kers beantwoord.
De toestand van Ned.-Indië schijnt wat
beter dan het vorige jaar en de perspectie
ven ook.
Spr. zeide, dat de heer Van Poll heil
zoekt in imperiale zelfvoorziening. Is hier
tegen een principieel bezwaar aan te voe
ren, aangenomen, dat het vrije ruilverkeer
niet terug komt? Er is geen principieel be
zwaar, als n.l. blijkt, dat het practisch uit
voerbaar is. Vullen de twee gebiedsdeelen
elkaar genoegzaam aan? Kan Indië opne
men, wat Nederland moet uitvoeren? Stel
lig kan Nederland niet opnemen, wat In
dië uitvoert. Nederland kan niet meer dan
15 pet. absorbeer en. Laat het 20 pet. zijn.
Dan moet Indië voor 80 pet. elders een af
zetmarkt vinden. En de andere landen koo-
pen alleen bij landen, die zelf andere din
gen bij hen koopen. Hoe moet Indië die 80
pet. dan kunnen afzetten? De heer Van Poll
zei, dat Indië door industrialisatie zijn
eigen behoeften meer kan dekken. Dit
geldt niet voor suiker, rubber, koffie, thee
en producten, waaruit vet wordt bereid.
Hiervan blijft altijd een overschot voor de
buitenlandsche markt. En als men in Indië
bepaalde dingen gaat maken, kan Neder
land deze dingen niet meer in Indië afzet
ten. Als grootere kapitaaliiwoer naar Indië
de industrialisatie daar versnelt, wordt het
goed erenuitvoerprab leem van Nederland
moeilijker. En zal de weinig draagkrachti
ge inheemsche bevolking van Indië in staat
zijn de Nederlandsche producten te koo
pen?
De heer Van Poll zei, dat spr. al ging
in de lijn van imperiale zelfvoorziening. Nu
wordt het een kwestie van terminologie.
De heer Van Poll noemde vijf maatregelen,
door spr. genomen, maar niet met het doel
van imperiale zelfvoorziening, doch ter ver
betering van de volkswelvaart en van de
oeconomische samenwerking van Neder
land en Indië. Die maatregelen lagen op
het gebied van den kleinen landbouw, maar
daaraan heeft spr. altijd aandacht gewijd,
en op dat der inheemsche nijverheid, maar
ook daaraan heeft spr. steeds gedacht, om
dat hij de bevolking minder afhankelijk
wilde maken van de Westersohe cultures.
Reeds 25 jaar geleden schreef hij erover,
maar hij was een roepende in de woestijn,
want het volk zelf wilde het niet.
De heer Van Poll wenschte een commissie
Spr. is langzamerhand beu van commissies.
Wij worden eronder begraven. Er is interde
partementaal overleg, door ambtenaren, die
de zaak beheerschen. Spr. gelooft er niets
van, dat een commissie de oplossing snel
ler zal benaderen. Hij wil het bestaande
overleg echter wel uitbreiden met figuren
uit het bedrijfsleven, evenwel op voor
waarde, dat dan ook Kamerleden zich be
reid verklaren, eraan deel te nemen. (Be
weging). Dan kunnen zij de praktische
moeilijkheden leeren kennen. Blijken ze
kere oplossingen mogelijk, dan wil spr.
steun bieden, maar alleen de Indische re
geering kan tenslotte een beslissing nemen.
Er zijn al textielgoederen, ter zake waar
van Indië zelfsupporting is.
Inzake verbetering van handelsvoorlich
ting ten behove van Indië wordt overleg
gepleegd met buitenlandsche zaken. Ver
dere mededeelingen kan spr. hierover nog
niet doen.
De heer Cramer bepleitte het Plan van
den Arbeid, dat voor Indië 15 millioen per
jaar kost, maar als spr. 15 millioen had, zet
te hij ze zoo op de begrooting. Daarvoor
heeft hij geen Plan van den Arbeid noodig.
De minister onderbreekt hier zijn rede,
waarna de vergadering om half zes tot van
middag één uur wordt
Minister Colijn zette heden zijn rede
voort.
Naar aanleiding van de ontevredenheid
in Indië over de economische samenwer
king tusschen Indië en Nederland komt
morgen de heer Hardt, directeur van Eco
nomische Zaken, hier te lande per vüieg-
tiug aan om met de regeering te conferee-
ren. Hij brengt een rapport mede over de
voedselvoorziening.
Wat de Staatkundige tendenzen betreft,
verwijst spr. naar de berichten over een
militaire staatsgreep in Japan.
De regeerin-g sluit allerminst de oogen
voor de gevaren, welke door nerveuze
stemmingen slechte worden vergroot.
LEIDEN.
Openbare les dr. C. P. v. Nes
„De ontwikkeling der
orthopaedie"
Dr. C. P. van Nes, directeur van de An-
na-Kliniek voor Misvormden alhier, toe
gelaten als privaat-docent in de orthopae
die aan de Leidsche Universiteit, heeft
vanmiddag zijn colleges geopend met het
houden van een openbare les in het klein
auditorium der Leidsche Universiteit over:
De ontwikkeling der orthopaedie.
Spreker ving zijn rede aan met op te
merken goed te doen, bij deze gelegenneid
eemga beschouwingen te geven over de
ontwikkeling der orthopaedie.
Werd vroeger onder orthopaedie ver
staan: de kunst om de kinderen recht te
houden; zoo moet de hedendaagsche defi
nitie luiden: het deel der medische weten
schap, dat zich bezig houdt met het bestu-
deeren, voorkomen en behandelen van de
functiestoornissen van het houding- en
bewegingsapparaat.
Omdat lichamelijke gebrekkigheid ge
woonlijk het gevolg is van een aandoening
vallende onder deze omschrijving, zal de
orthopaedist zich in de eerste plaats met
de behandeling van den gebrekkigen me-
demensch bezighouden. Hieraan heeft in
den loop der eeuwen veel ontbroken; in
de 18e eeuw kwam een kentering en pas
in de laatste helft van de vorige eeuw is
men gaan inzien, dat het in het belang der
maatschappij was van lastige, leegloopende
steuntrekkers werkzame, gelukkige bur
gers te maken.
In verschillende Duitsche staten is de
zorg voor den lichamelijk gebrekkige wet
telijk geregeld.
De verzorging geschiedt in z.g. „Krüp-
pelheime", waarvan er Duitschland 80 be
zit, met 12500 beschikbare bedden. In En
geland en Amerika staan een groot aantal
ziekenhuizen ter beschikking voor het
zelfde doel. Een aantal ervan wordt ge
steund door subsidies van officieele zijde.
Naar sprekers meening zal de zorg voor
de misvormden in Nederland, die ver ach
ter staat bij die in de genoemde landen
moeten worden gezocht in de richting der
Angelsaksiche landen.
Terwijl vroeger voornamelijk aangebo
ren ziekelijke afwijkingen tot lichamelijke
gebrekkigheid leiden, is zij tegenwoordig
in toenemende mate het gevolg van be-
drijfs- en verkeersongevallen.
Reeds vanaf de vroegste tijden kan men
de beoefening van orthopaedische behan
delingswijzen waarnemen. Mummies van
2750 jaar v. Chr. blijken reeds op doeltref
fende wijze gespalkt te zijn. Ten tijde van
Hippocrates stond de behandeling van
beenbreuken, ontwrichtingen en verkrom
mingen op een vrij hoog peil. In de vol
gende eeuwen was een tijdelijke achter
uitgang waar te nemen; pas de 18de eeuw
bracht weer een belangrijke oplpeving.
In 1790 opent Venei in Zwitserland de
eerste orthopaedische kliniek. In Duitsch
land, Frankrijk en Italië werden toen
eveneens orthopaedische instituten opge
richt; ook in Den Haag bestaat een tijd
lang een dergelijke inrichting, die in den
volksmond „Bultenpaleis" werd genaamd.
De behandelingswijzen in deze inrich
tingen waren vnl. conservatief. Pas na het
invoeren van de narcose en de ontdekking
van de antisepais kon ook de operatieve
ingreep worden benut ter correctie van
misvormingen. De uitvinding van het gips
verband door onzen landgenoot Matthijs-
sen en de ontdekking der Röntgenstralen
droegen ertoe bij, dat de orthopaedie zich
in de tweede helft der 19de eeuw opval
lend snel ontwikkelde.
Spoedig bleek, dat operatief ingrijpen
alleen meestal geen genezing bracht. Al
leen door toevoeging van mechanische en
gymnastische nabehandeling waren blij
vende resultaten te bereiken. Zoo ontstond
tegen het einde der vorige eeuw de he
dendaagsche orthopaedie door een vereeni-
ging van de drie orthopaedische scholen,
die tot dien tijd onafhankelijk en vaak in
strijd met elkaar waren werkzaam ge
weest.
De orthopaedie is dus niet, zooals het
vaak wordt voorgesteld, een van de chirur
gie afgescheiden specialisme. Reeds lang
voor de opkomst van de moderne asepti-
sche chirurgie bestonden orthopaedische
instituten, waar de gebrekkigen behandeld
werden met middelen, die nog heden tot
de uitrusting van den orthopaedist behoo-
ren. Door verbetering van het onderwijs
in de orthopaedie zal in de toekomst drei
gende gebrekkigheid vroeger worden her
kend en zal het mogelijk zijn een belang
rijk deel der lichamelijke gebrekkigheid
te voorkomen.
De ontwikkeling van de
W ieringermeer.
OPENING VAN DE GRAAlNBEURS.
Onder groote belangstelling van autori
teiten, belanghebbenden en belangstellen
den is hedenochtend te Middenmeer de
Graanbeurs voor den Wieringermeerpolder
Het initiatief tot het stichten van deze
graanbeurs, die eiken Woensdag in Hotel
Smit te Middenmeer zal worden gehouden,
is uitgegaan van de landbouworganisaties
in de Wieringermeer, waarin de pachters
zijn vereenigd ter bevordering van de ge
meenschappelijke vakbelangen. De bedoe
ling van deze graanbeurs is de landbou
wers in de gelegenheid te stellen htm pro
ducten te koop aan te bieden en ook ver
der in den ruimsten zin zaken te doen, een
gebruik, dat op meer landbouwcentra in de
provincie Noord-Holland en daar buiten
gevolgd wordt.
Het is op den marktdag, dat de boeren,
de handelaren of hun vertegenwoordigers
ontmoeten, hun zaken regelen en elkaar
kunnen spreken. Van de zijde van den
handel bleek onmiddellijk voor deze nieu
we graanbeurs groote belangstelling te be
staan, zoodat op dezen openingsdag reeds
een dertigtal handelaren een gereserveer
de ruimte heeft gehuurd om wekelijks zit
ting te houden.
De voorzitter van het Beurs-comité, de
heer A. C. de Graaf uit Wierdngermeer,
heette de velen, die zich tegen 10 uur in het
beurslokaal hadden verzameld, in een kor
te rede welkom. Tot de vele belangstellen
den behooren onder andere de heer ir. S.
Smeding,'lid van de directie van den Wie-
ringermeerpolder, de secretaris dezer di
rectie, de heer C. L. de Bruyn, de inspec
teurs A. Minderhoud en ir. Chr. L. van
Steen, de chef van den bouwkundigen
dienst A. D. van Eek en de wetenschappe
lijke ambtenaar van den landbouwkundi
gen voorlichtingsdienst ir. W. A. Bosma,
de burgemeesters van Medemblik P. C. J.
Peters, van Wieringen L. C. Kolff, van
Wieringerwaard D. Kaan Kxn., van Win
kel J. Zwart, van Anna Paulowna G. J. Lo-
vink, van Barsingerhorn G. G. Loggers
en van Opperdoes J. de Bruyne, de voorzit
ters van de Kamers van Koophandel te Alk
maar en Hoorn S. W. Arntz en M. E. Em
mer ling, de bedrijfsconsulent C. Braakman
uit Alkmaar, de Voorzitter van de Con
tactcommissie van de Wieringenmeer M. A.
Kolder, de voorzitter van de Vereeniging
tot ontwikkeling van den landbouw in Hol
land's Noorderkwartier P. M. Buurman uit
Stompetoren en verder tal van vertegen
woordigers van landbouworganisaties in
Noord-Holland.
Na de begroeting door den voorzitter van
het Beurscomité heeft de heer ir. S. Sme
ding de Graanbeurs met een korte rede
geopend.
De Zuiderzeewerken aldus ir. Smeding
zijn in het algemeen belang door den
Staat ondernomen, als gevolg waarvan wij
ons thans bevinden in een polder, waarvan
niet alleen de dijk, sluizen, kanalen, wegen
en bruggen van Staatswege zijn gebouwd,
maar ook de ontginning ter hand is geno
men en de kolonisatie volgens tevoren aan
gegeven lijnen wordt geleid.
Hoewel Staatsbemoeiing niet altijd ten
volle wordt geapprecieerd, wordt de hier
toegepaste methode thans algemeen wel als
de meest gewensohte beschouwd.
Vorigen zomer is het eerste lustrum ge
vierd en wij hebben daarbij dankbaar kun
nen constateeren, dat de jonggeborene zich
voorspoedig begint te ontwikkelen.
Het bouwwerk begint al aardig zijn vol
tooiing te naderen: met Wieringerwerf is
thans het derde dorp gereed en sinds en
kele dagen reeds bevolkt. Maar ook voor
woningen en bedrijfsgebouwen van de
BUITENLAND.
Militaire puteh in Japan. Twee ministers
vermoord. De staat van beleg afgekon
digd. (1ste blad).
Geruchten omtrent vrijlating van mgr.
dr. Bannasch. (2de blad).
Flandin verdedigt het Fransoh-Itaflsisoh
pact. (2de blad).
Duitschland ingeschakeld bij het Lon-
densche vlootdebat. (2de blad).
Nieuwe regelingspoging inzake het Ab-
bessijnsohe conflict? (2de blad).
BINNENLAND.
De wereldjamboree te Vogelenzang.
(lste blad).
De ontwikkeling van de Wieringermeer.
(lste blad).
Tusschen Apeldoorn en Beekbergen
werd een fietsend paar op het rijwielpad
door een auto doodgereden. De auto
bestuurder reed met gedoofde lichten ver
der.... (3de blad).
Nog meerdere ernstige verkeersonge
lukken. (3de blad).
Daders van den roofoverval te Boekei
gevonden? (3de blad).
pachters is gezorgd; tal van boerderijen
zijn verrezen, andere nog in aanbouw, zoo
dat landbouwend Nederland nu heeft kun
nen bewijzen niet slechts belangstelling
voor, maar ook zooveel vertrouwen in het
nieuwe land te hebben, dat men er zijn toe
komst aan wil veibinden.
En waarom, geaohte aanwezigen, de dag
van heden nu een zoo belangrijke is?
Omdat, wat thans staat gesticht te wor
den, niet voortkomt uit het brein van hen,
die tot nog toe leiding in dezen polder heb
ben gegeven, doch uit het gezonde initia
tief van hen, van wie het wel en wee van
dezen polder in de nabije toekomst voor
een belangrijk deel zal afhangen. Het doel
dat de oprichters van deze beurs voor
oogen staat, is zeker waard nagestreefd
te worden. In de eerste plaats zal hierdoor
ieder gelegenheid worden gegeven zaken te
doen in den ruimsten zin, wat aan de eco
nomische ontwikkeling van dit gebied en
hare omgeving slechts ten goede kan ko
men. Bij het tot heden gevoerde kolonisa-
tie-beleid hebben wij steeds nagestreefd,
onzen polder gelegenheid te geven de eigen
belangen binnen de eigen grenzen te be
hartigen. Dus geen oriënteering op het oude
land, waarvan verdeeldheid en versnippe
ring van de eigen krachten het onafwend
baar gevolg zou zijn, maar bevordering van
de eigen belangen door aaneensluiting en
concentratie van krachten naar binnen.
Men heeft mij gezegd, dat deze plannen
getuigen van optimisme. Ik heb dit toege
stemd en mij over den moed van onze jonge
boeren verheugd; optimisme is toch im
mers het geloof, dat tot succes leidt.
Uit de aanwezigheid van zoovele belang
stellenden uit „het oude land" moge de con
clusie worden getrokken, dat wat hier staat
te gebeuren niet onopgemerkt is gebleven
en niet onbelangrijk wordt geacht.
Dat ook de consulenten hier gevraagd
en tegenwoordig zijn, moge als een teeken
worden beschouwd, dat de moderne voor
lichting hier een rijk arbeidsveld zal kun
nen vinden. Of de verwachtingen te hoog
gespannen en teleurstellingen er het ge
volg van zullen zijn?
Kan het begin moeilijk anders dan be
scheiden zijn, de voorwaarden voor een ge
stage ontwikkeling zijn, door de steeds in
aantal en belangrijkheid toenemende ge
meenschap, aanwezig. Wij kunnen dan ook
niet anders, dan deze nieuwe beurs van
harte welkom heeten en haar een ontwik
keling toewenschen, evenredig het
enthousiasme, waarmee de initiatiefnemers
haar in het leven hebben geroepen, in het
belang van onzen eersten Zuiderzeepolder
en in dat van Nederland.
Met deze woorden verklaarde spr. „de
beurs" van de Wieringermeer geopend.
Vervolgens voerden nog eenige vertegen
woordigers van landbouworganisaties het
woord, die hun beste wenschen voor het
slagen van de nieuwe beurs uitspreken.
Onmiddellijk daarop werd de eerste beurs
gehouden, waarna te half één de genoodig-
den zich vereenigden aan een
tijd.