NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
LINKS REGEERT IN SPANJE
27ste Jaargang
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1936
No. 8348
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Kabinet Azana gevormd
KABINET VALLADARES AFGETREDEN
Het kabinet Valladares is gisteren afge
treden. Onmiddellijk daarna heeft de Spaan-
sche president Alcala Zamora den leider
der links-republikeinen Azana opgedragen,
een kabinet te vormen, waarin deze direct
is geslaagd. Hij had, naar Reuter meldt, den
president medegedeeld, een regeering te
willen vormen, welke op een meerderheid
in het parlement steunt, het program van
het volksfront uitvoert en de grondwet en
de andere wetten eerbiedigt.
Het nieuwe kabinet is als volgt samen
gesteld:
Azana, premier.
Augusto Barcia, Buitenlandsche Zaken.
Amos Salvador, Binnenlandsche Zaken.
Generaal Masquelet, Oorlog.
Jose Giral, Marine.
Marcelino Domingo, Onderwijs.
Casares Quiroga, Openbare Werken.
Antonio Lara, Justitie.
Gabriel Franco, Financiën.
Enrique Ramos, Arbeid.
Manuel Ruiz Funes, Landbouw.
Blasco Garzon, Verkeer.
Alvarez Buy 11a, Nijverheid.
Negen ministers behooren tot de linksch-
republikeinsche partij van Azana, drie (te
weten Lara, Garzon en Buy 11a) tot de door
Martinez Barrio geleide party der republie-
keinsche unie. Generaal Masquelet is bij
geen enkele groep aangesloten.
Waarom Valladares heenging.
De afgetreden premier Valladares heeft
de redenen van zijn overhaast besluit niet
medegedeeld, doch men vermoedt, dat hij
bevreesd is geweest voor nieuwe wanorde
lijkheden, waarvoor hij de verantwoorde
lijkheid niet wilde dragen. Bovendien zou
het reeds bekend zijn, dat 246 linksche can-
didaten (op een totaal van 473) zijn ge
kozen en zij dus de absolute meerderheid
hebben verkregen. Sommige ministers
wenschten, dat Valladares zou aanblijven
totdat de officieele uitslag bekend was, doch
hun leider was van oordeel, dat de regee
ring niet meer voldoende moreel gezag had,
om aan te blijven en bij die zienswijze leg
den alle ministers zich neer.
Ongetwijfeld zullen de berichten over
nieuwe ongeregeldheden in de provincie ook
van invloed zijn geweest op het besluit tot
aftreden.
Evenals in andere steden hebben ook de
gevangenen te Bilbao de gebouwen in brand
gestoken. Nadat de gendarmes waren aan
gekomen, die elke poging tot vluchten kon
den verijdelen, hebben de gevangenen zich
onderworpen en den aangestoken brand
weer gebluscht. Ook te Santano in de pro
vincie Santander zijn de gevangenen gaan
muiten. Onder bevel van den gouverneur
deden de gendarmes een aanval op de ge
vangenis, waarbij drie gevangenen werden
gedood en zeven gewond.
In andere plaatsen was het echter, naar
de directeur van den veiligheidsdienst rap
porteerde, rustig. Te Saragossa is de alge-
meene staking opgeheven en rijden ook
de trams weer; te Valencia kon de staat
van beleg weer worden opgeheven. Te Ma
drid was het rustig en het eenige incident
was, dat agitatoren hebben getracht arbei-
hhjRS'lE KAMER
SCHIPPERSBEURS TE AMSTERDAM
TIJDELIJK GESLOTEN.
Gevolg van de plaats gehad hebbende
wanordelijkheden.
Van de zijde der Bevrachtings-Commis-
sie voor Amsterdam wordt ons medege
deeld, dat zij in verband met een tijde
lijke sluiting van de Schippersibeurs te
Amsterdam haar goedkeuring zal ver-
leenen aan alle buiten haar tusschenkomst
gesloten bevrachtingsovereenkomsten.
Wij vernemen in dit verband, dat een
en ander een gevolg is van de hedenmor
gen in het wachtlokaal, dat den schippers
in het Beursgebouw is toegewezen, plaats
gehad hebbende wanordelijkheden.
Bijzonderheden hieromtrent kon de Be-
vrachtings-Commissie ons niet verstrek
ken; het tumult onder de schippers brak
zoo plotseling los, dat dit ook voor haar
een volkomen verrassing was.
Van andere zijde vernemen wij, dat de
onmiddellijke aanleiding tot het gebeurde
gelegen heeft aan de omstandigheid, dat
de schepen van een paar schippers, die
voor het toekennen van een vraoht in aan
merking kwamen, te klein bleken, zoodat
de opdracht hun ontging. Hierover ontsta
ken zij in woede tegen de leden der Be-
vrachtings-Commissie, en aangezien de
meesten van de in het lokaal aanwezige
schippers hun partij kozen, was is een
oogwenk het tumult in vollen gang. De
toezichthoudende agent van politie, die de
orde wilde herstellen, werd aangevallen;
voor het er echter ernstig voor hem zou
kunnen gaan uitzien, was de politie-assi-
stentie, van het nabyzijnde bureau War
moesstraat, dat door de commissie was ge
waarschuwd, ter plaatse en werden de
schippers met sabel en gummistok uit het
lokaal verdreven, waarbij rake klappen
werden uitgedeeld en waarna zich ook bui
ten de strijd nog een oogenblik voortzette.
Na de sluiting van de Schippersbeurs
werd door agenten gepatrouilleerd tenein
de te voorkomen, dat de wanordelijkheden
zich zouden herhalen.
Een, terzake van het gewelddadig optre
den tegen den agent, gearresteerde schip
per blijft in arrest.
De politieman heeft slechts enkele
schrammen opgeloopen en kon zijn dienst
blijven waarnemen.
ders tot neerleggen van het werk te bewe
gen.
Trekt Gil Robles zich terug?
De leider der katholieke Volkspartij, Gil
Robles, zou de leiding der partij zaken tot j
nader order neergelegd hebben, om. naar j
gezegd wordt, verscheidene dagen om ge- t
zondheidsredenen, met verlof te gaan. In
zijn plaats treede de vroegere minister van
Landbouw, Gimenez Fern adez;
Dit verlof van Gil Robles wordt opgevat
als een consequentie van de nederlaag, die
zijn plaats treedt de vroegere minister van
geleden, en waarvooi de onjuiste politiek
van Gil Robles verantwoordelijk zou wor
den gesteld. Men vermoedt, dat achter dezen
maatregel de voorzitter der Accion Popular,
Herrera staat.
Weer vandalisme tegen kerken.
In de kerk van Alcanadre hebben onbe
kenden een deel der kerkelijke voorwerpen
vernield, eenige voorwerpen van waarde
gestolen en een voor de geestelijkheid be-
leedigend schrijven achtergelaten.
Te Herrera, nabij Sevilla hebben onbe-
benden getracht Ie kerk in brand te steken.
Twee altaren werden door het vuurver-
woest. Dank zij het krachtige ingrijpen der
dorpelingen kon voorkomen worden, dat de
kerk een prooi der vlammen werd. De scha
de is echter aanzienlijk.
Geen teruggave landgoederen aan
grootgrondbezitters.
Het verluidt, dat een van de eerste re-
geeringsdaden van het kabinet Azana zal
zijn intrekking van de wet op de teruggave
van de in beslag genomen onroerende goe
deren.
AZANA SPREEKT DE MENIGTE TOE.
Optochten te Madrid,
MADRID, 20 Febr. (A.N.P.) Nadat de
samenstelling der nieuwe regeering in de
hoofdstad bekend was geworden, vormden
zich verschillende optochten. Voor het mi
nisterie van binnenlandsche zaken werd
hulde gebracht aan de leiders van links,
terwijl „Leve de Republiek!" werd geroe
pen. In de optochten werden verschillen
de roode vlaggen medegedragen, terwijl de
„Internationale" werd gezongen.
Minister-president Azana verscheen in
gezelschap van den president der socia
listische vakvereenigingen, Largo Cabal-
lero, op het balkon van het ministerie. Hij
hield een toespraak tot de verzamelde me
nigte, waarin hij zeide, dat het regeerings-
programma zonder eenige beperking ten
uitvoer zal worden gelegd. Alle gemeente
besturen zouden met ingang van heden
weer de samenstelling van 12 April 1931
krijgen, waaraan een einde was gemaakt
in verband met de gebeurtenissen van
October 1934. De premier verzocht de me
nigte vervolgens uiteen te gaan en met
vertrouwen den arbeid der regeering tege
moet te zien.
Ter voorkoming van incidenten waren
alle politiepatrouilles uit de straten terug
getrokken.
De Volkenbonds-politiek
verdedigd
De Eerste Kamer heeft gisteren voort
gezet de behandeling van de begrooting
van buitenlandsche zaken.
De heer Van Lanschot (R.-K.)
wenscht niet gerangschikt te worden tot
de „champagne-enthousiasten" van den
Volkenbond. Maar hij meent, dat sommi
ge sprekers een overdreven critiek te hoo-
ren gaven op den Volkenbond. De oetono-
mische sancties b.v. kunnen een langzaam
worgingsproces worden. Men moet de
waarde daarvan niet onderschatten. Het is
in ieder geval zeker, dat er niet mee te
spotten valt. Zou de heer v. Vessem zich
niet te veel hebben laten leiden door zijn
voorkeur voor den in Italië heerschenden
regeer ingsvorm?
Het is juist, dat wij een offer brach
ten, toen wij toetraden tot den Volken
bond. Wij kregen daarvoor de collectieve
veiligheid in de plaats. Er is juist geen
land, dat die collectieve veiligheid meer
noodig heeft dan het onze. Wij moeten
trouw zijn aan de verdragen. Nu zei de
heer v. Vessem, dat wij niet verplicht wa
ren tot het toepassen van sancties. Dit
moet een vergissing zijn. Er is overigens
geen sprake van, dat Nederland afstand
gedaan zou hebben van zijn neutraliteits
politiek.
Ten aanzien van het grondstoffenvraag-
stuk dienen wij de grootst mogelijke voor-,
zichtigheid in acht te nemen, dat is spr.
volkomen eens met de heeren Briët en Pol-
lema. Daarom is een protest van den mi
nister tegen de fantasieën van Lloyd Geor
ge hier zeer op zijn plaats. Was hier voor
den regeeringspersdienst geen taak weg
gelegd? De geheele grondstoffengeschiede-
nis wordt overigens misbruikt als voor
wendsel om te voldoen aan koloniehonger.
De meeste grondstoffen liggen trouwens
niet in koloniën. Onze koloniale politiek
heeft steeds alle toegang verleend aan
vreemd kapitaal, dat komt er nog bij. Over
verdeeling van grondstoffen te praten is
onzin. De bedoeling van den minister,
toen hij daarover sprak, was geen andere
dan te constateeren, dat wij altijd voor
standers zijn geweest van een opendeur-
politiek.
Den heer Droogleever Fortuyn
(lib.) lijkt de soherpe critiek, door som
mige sprekers geuit, weinig gefundeerd.
Voor juichen over de werking van het
collectieve stelsel is zeker geen reden,
voor verguizing evenmin. De Volkenbond
kan wel verbeterd, maar niet gemist wor
den. De teleurstelling over de onvolkomen
heden der Volkenbondspolitiek mag ons
niet weerhouden, den Bond te steunen.
De heer A n e m a (A.-R.) komt op tegen
de voorstelling alsof de Volkenbond een
goddelooze zaak zou zijn. Er heerschen re
ligieuze gevoelens, maar de Volkenbond is
een universeele organisatie, waarbij ook
heidenen en mohammedanen zijn aangeslo
ten.
Wat betreft de uitlatingen van den mi
nister in Genève, heeft men wel wat te
veel met de microscoop gewerkt. Wat de
grondstoffenkwestie betreft is het nu een
maal een feit, dat sommige staten te wei
nig grondstoffen hebben. Ruw geweld is
nooit meer rechtmatig. Oplossing dor
kwestie door koloniën verdeeling is vier
kante onzin omdat men dan de heele we
reld opnieuw zou moeten verdeelen.
Men heeft nu betwist het nut van de
collectieve veiligheid. Maar Nederland kan
zich geen rol veroorloven als b.v. Amerika
speelt. Indien wij bedankten voor den
Bond zouden wij eenvoudig geen positie
meer hebben in de internationale politiek.
Bedanken voor den Bond is voor ons mo
reel en feitelijk onmogelijk. De collectie
ve veiligheid geeft ons een recht om te
worden geholpen, dat is voor spr. het
zwaartepunt.
De heeren, die den Volkenbond bestry-
den, weten niets anders te bieden dan ons
weer te storten in den ouden machts-
chaos.
De heer v. Embden (V. D.). betoogt,
dat hij vroeger gezegd heeft, dat niet de
strikt juridische interpretatie, maar mach
tige moreele stroom ingen een conflict zou
den beheerschen. Bij het huidige conflict
is gebleken, dat deze zienswijze juist is.
Dit zal nog sterker spreken en men moet
niet blijven hangen bij het oude idee van
1914, dat wij door neutraal te blijven, ook
buiten een oorlog kunnen blijven.
Rede van minister De Graeff.
Na de pauze heeft de Minister van Bui
tenlandsche Zaken, de heer De Graeff
geantwoord.
Spr. erkent fouten van den Volkenbond.
Men had van hem onredelijk hoog gespan
nen verwochtingen. De Bond vermag al
leen datgene, waartoe zijn leden hem in
stellen. Het is onbillijk, den Bond te ver
wijten, dat hij geen einde kon maken aan
het huidige conflict. Wat overigens ge
beurd is, ten aanzien van de sancties en
uitspraken is van groot belang. Het is ook
van groote beteekenis, dat het verzet tegen
het plan LavalHoare zóó sterk was.
Spr. meent ook, dat het plicht der Neder-
landsche regeering was, de sancties toe te
passen. Art. 16 verplicht alle leden van den
Bond, daarover kan wel geen verschil van
meening bestaan. Het is niet te zeggen,
welk het effect der sanctiemaatregelen op
Italië is. Het is zeer goed mogelijk, dat de
sancties de gewenschte uitwerking zullen
hebben, zij het in een langzamer tempo
dan verwacht werd.
Het plan-Hoare-Laval ging zóó in tegen
de beginselen van den Bond, dat de re
geering meende, niet te moeten wachten
met het kenbaar maken van haar meening.
Het was zelfs een kwestie van goed fat
soen, dit te doen. Hetzelfde had men in
iedere vereeniging gedaan.
Een volledige afzijdigheidspolitiek is in
het kader van den Volkenbond onmogelijk.
De nationale belangen stelt de regeering
echter voorop. Juist daarom steunt zij den
Volkenbond. Wat sprekers rede betreft,
deze was geen improvisatie. Spr. heeft zich
verbaasd over de critiek daarop, n.l. alsof
iemand te Genève gedacht kan hebben aan
territoriale concessies. Er werd slechts ge
dacht aan een algemeene toepassing van
de opendeur-politiek. Spr. is niet bereid,
te klagen over een rede van Lloyd George.
Hij betreurt de averechtsche interpretatie.
Nooit en te nimmer zal Nederland vrijwil
lig een vierkante Meter gronds afstaan,
ook al zou dit moeten dienen ter expansie
van een ander land.
Na replieken wordt de begrooting goed
gekeurd met aanteekening dat de nat.-so-
cialisten tegen zijn.
De begrooting van financiën wordt even
eens goedgekeurd met aanteekening dat
de nat.-socialisten tegen zijn.
De vergadering wordt daarna gesloten.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In Spanje is een linksche regeering ge
vormd onder leiding van Azana. (1ste
blad).
Een Italiaansche onthulling inzake En
geland bij Abessynië. (2de blad).
Hitier antwoordt op het protest-tele
gram van kard. Schulte (2de blad).
De vlootconferentie zoo goed als mis
lukt. (2de blad).
TWEEDE KAMER.
SURINAME.
De Tweede Kamer heeft gisteren de be
grooting van Suriname behandeld. De toe
stand van deze kolonie blijft zorgwekkend,
ondanks alle pogingen om het economisch
leven te stimuleeren.
De begrooting werd, na een rede van
Minister Colijn goedgekeurd.
FELLE VORST IN OOST-PRUISEN.
KOENINGSBERG, 20 Febr. (A.N.P.) In O.
Pruisen heerscht felle vorst; in den afge-
loopen nacht daalde te Koenigsberg de ther
mometer tot 18 graden beneden het vries
punt. In het geheele land is veel sneeuw
gevallen en op vele plaatsen is de sneeuw
zoo hoog opgewaaid, dat nog slechts de
kruinen der boomen er boven uitstekend.
Het Friesch Haf is geheel dichtgevroren
en voetgangers en sleden gaan over het ijs.
STADS
R. K. RECLASSEERINGS-
VEREENIGING.
Het is niet gemakelijk belangstelling te
wekken-voor een bepaald sociaal werk, dat
helaas door velen niet wordt gekend en
zeer zeker door even zoo velen wordt mis
kend.
En toch is meer interesse voor het reclas-
seeringswerk zoo dringend noodig, omdat
nog maar al te vaak blijkt, dat door on
bekendheid onze medewerking en hulp te
laat wordt ingeroepen, juist daar waar
reclasseeringsbijstand veel onheil had kun
nen voorkomen.
Een even ernstig gevolg van de gesigna
leerde geringe belangstelling is het feit,
dat de vele verkeerde begrippen, welke
omtrent het reclasseeringswerk zijn ge
vormd, blijven bestaan.
Teneinde nu aan dezen arbeid, speciaal
aan het werk onzer vereeniging meer be
kendheid te geven en om gelegenheid te
krijgen de vele verkeerde meeningen weg
te nemen, heeft het afdeelingsbestuur ge
meend een propaganda-vergadering te
moeten bijeenroepen, kosteloos toeganke
lijk voor alle belangstellenden.
Door Prof. Mr. W. Pompe en een be
stuurslid onzer afdeeling zal de noodzake
lijkheid der R. K. Reclasseering worden
aangetoond, terwijl daarnaast belangrijke
mededeelingen zullen worden gedaan over
de bereikte resultaten in het rayon Leiden.
De behandeling dezer onderwerpen is
zeer zeker een groote belangstelling waard,
zoodat wij gaarne op een behoorlijke op
komst rekenen.
De vergadering zal worden gehouden op
Donderdag 12 Maart a.s. des avonds 8 uur
in een der bovenzalen van „In den Ver
gulden Turk."
SLOOTS.
K. J. M. V. „St. PETER KANIS".
Gisteren werd in het „Eigen Huis" de
derde cursus-avond gehouden vanwege den
R.-K. Middenstandsbond, waarop de heer
Tersteeg behandelde „Boekhoudkundige
vraagstukken" voor den middenstand.
Spreker zette achtereenvolgens uiteen
het doel, de taak en de nuttige toepassing,
van een goed ingerichte boekhouding.
Elk dezer punten zette de heer Tersteeg
nader uiteen en hij gaf den K. J. M. V.'ers
verschillende nuttige wenken en raadge
vingen.
De vervolg-cursus zal plaats vinden op
4 Maart a.s.
Hierop zal dezelfde spreker uiteenzet
ten: „De middenstandsboekhouding in
dienst van de bedrijfsleiding, de fiscale be
langen en het perfectionneerde werkplan."
AAN ALLE KATHOLIEKE SPORTERS
VAN LEIDEN.
Alle senioren van Leiden, R. W. D., Ba
taven, Stick (Heeren) en Kolpings Boys,
worden hierbij herinnerd aan de bijeen
komst op a.s. Vrijdagavond 8.15 uur in het
Gezellenhuis, Rapenburg 52.
De Geest. Adv. der Katholieke Sport-
centrale, Rector Beune, zal spreken over
„Herstel der katholieke sport in Leiden",
terwijl het muziekgezelschap „Franz
Schweitzer" en een komische film den
avond verder zullen vullen.
Het bestuur der Sportpropagandaclub
rekent op een volledige opkomst van allen,
die een uitnoodiging ontvingen, maar ook
van alle katholieke jongemannen boven 17
jaar, die in aanmerking komen om lid te
worden van een katholieke sportclub maar
het tot heden nog niet zijn. Ook voor
hen is de toegang geheel gratis.
LEIDSCHE COÖP. KEUKEN.
Tot opheffing besloten.
In de gisteravond gehouden ledenverga
dering van de Leidsche Coöp. Keuken werd
besloten de Coöperatie op te heffen. Aan
gezien de belangstelling der leden en de
mate, waarin door deze van de Keuken
werd gebruik gemaakt, in de laatste ja
ren gaandeweg zijn afgenomen, waardoor
met verlies gewerkt werd, achtte het be
stuur zich niet verantwoord het bedrijf
voort te zetten. Na eenige bespreking werd
met een kleine meerderheid van stemmen
tot liquidatie besloten.
Na een bestaan van ruim 26 jaren, waar
in de Coöp. Keuken in een sterk gevoel
de behoefte heeft voorzien, moet deze in
stelling, die zelfs een goede plaats in onze
gemeente had veroverd, hare werkzaamhe
den beëindigen. De groote bezuiniging al-
lerwege in de hüisgezinnen en de zware
lasten, waaronder het bedrijf gebukt gaat,
zijn grootendeels oorzaak van deze ophef
fing. Het bestuur zal als liquidatie-com
missie optreden.
„Litteris Sacrum".
Bij de opvoeringen door „Litteris Sa
crum" van „La belle Marseillaise" op 22,
26 en 29 Febr., verleent het harmoniege-
zelschaj „T. en D." zijn muzikale mede
werking, terwijl van de vereeniging „Do-
nar" een twintigtal heeren zullen ^optre
den als figuranten.
Aan de Middelbaar Chemische School
alhier is geslaagd voor het eindexamen
mej. S. Noteboom.
