DE BEGROOTING IN DEN LEIDSCHEN RAAD Voortzetting der Algemeene Beschouwingen WOENSDAG 19 FEBRUARI 1936 DE LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 De noodzakelijke zelfbeperking wordt niet altijd in acht genomen DE TWEEDE DAG COMMUNISTISCHE BESCHOUWINGEN. De heer v. Weizen, de Sovjet-ambassadeur. Gistermiddag te 2 uur kwam de Raad opnieuw bijeen ter voortzetting van de Maandagavond laat afgebroken behandeling de Algemeene Beschouwingen van de Be grooting 1936. Het woord is allereerst aan den heer v. Wel zen (C.P.), die meent, dat deze begrooting het karakter draagt van de hui dige ontwrichting van het kapitalisti sche systeem. Z.i. toont de begrooting de onhoudbaarheid van het kapitalisme aan. De toegepaste aanpassingspolitiek heeft niet geleid tot een verzachting van de crisis en het hui dige systeem is niet in staat om in de be hoeften van de mas sa te voorzien. Ook in Leiden is de werk loosheid grooter dan ooit,( en toch wordt met de aanpassingspolitiek in deze begroo ting voortgegaan met het somberste voor uitzicht. Zoo moesten de loonen van het overheidspersooneel naar omlaag op aan drang van den minister, en het gemeente bestuur was onmiddellijk daartoe bereid; omdat de loonen in de particuliere bedrij ven omlaag zouden zijn gegaan. Dat is de politiek van de schroef zonder eind, die z.i. niet scherp genoeg bestreden kan worden, omdat er geen enkel perspectief in zit. De organisaties hadden deze loonsverla ging in het Georg. Overleg moeten afwij zen. Voor een stok achter de deur ga ik niet uit den weg, zegt spr. Enkele sociaa 1-democr.! U is ook geen ambtenaar. De heer v. Wel zen (C.P.) wijst op het voorbeeld van Amsterdam en elders, waar de minister ook heeft toegegeven. Spr. keert zich voorts tegen de verlaging van het wachtgeld der ambtenaren van den op te heffen Keuringsdienst van Waren. De be zuinigingen op het onderwijs acht spr. een aantasting van de vitale belangen van het onderwijs; want behoorlijk onderwijs is niet te geven in klassen met 46 k 48 leerlingen. Spr. gaat vervolgens over tot de verde diging van zijn voorstellen. Hij heeft mede onderteekend het voorstel om niet over te gaan tot ontslag van een opzichter bij den Reinigingsdienst. Zelf heeft hij een voor stel ingediend om de zakelijke belasting op het bedrijf wederom in te voeren. Hij wijst op het voorbeeld van Delft, waar nog een bedrijfsbelasting is. De heer Wilbrink (C.H.). Als ze -daar dom zijn, hoeven wij het nog niet te zijn. De heer v. W e 1 z e n (C.P.) becijfert, dat een bedrijfsbelasting jaarlijks S 30.000 zou opbrengen. In Delft is de werkloosheid niet grooter dan bij ons, ondanks de bedrijfsbe lasting. Evenals de heer v. Eek heeft spr. een motie ingediend om gemeentezalen be schikbaar te stellen voor den N. Malth. Bond, hetgeen hij nader verdedigt. De we tenschappelijke zijde van dit vraagstuk mag z.i. door het gemeentebestuur niet worden genegeerd. De heer Wilmer zou een aan de macht komen van het communisme een ramp achten voor ons volk. Hier botsen twee wereldbeschouwingen, doch dat wil hij wel zeggen, dat de communisten er niet aan denken de godsdienstige opvatting van wie ook te onderdrukken. De heer Wilmer (R.K.): Dan doen zij het zonder te denken. De heer v. Wel zen (C.P.): Dit gebeurt ook niet in de Sovjet-Unie. Daar is slechts 'a volledige scheiding van kerk en staat toe gepast en wie zich verzette is in aanraking gekomen met de macht van het proletariaat. (Stemmen: Ja, ja!) Als de ontwikkeling eenmaal ver genoeg gevorderd is, heeft men aan godsdienst geen behoefte meer. Den heer Wilbrink raadt spr. aan eens een kijkje te nemen in de Sovjet- Unie. De heer Wilbrink (C.H.): Dank je wel, dan kom ik niet meer terug! De heer v. Wel zen (C.P.) meent, dat Rusland bewezen heeft, dat het communis tische systeem superieur is aan elk ander systeem; ook aan dat van de S.D.A.P. Sinds er soc. dem. wethouders zijn gekomen, is er wel iets veranderd in de S.D.A.P., al blij ven er verschillen met spr.'s partij. Het Plan van Arbeid is althans een poging o n een einde te maken aan de verderfelijke aanpassingspolitiek. Daarom ondersteunt de comm. partij het Plan, ondanks de critiek op den inhoud ervan. Beter acht spr. het comm. Plan van Actie, doch het is wensche- lijk dat er samenwerking kome tegen de politiek der regeering. NAT. HERSTEL AAN HET WOORD. De heer de Vries (Nat. Herstel) vindt het een eigenaardige speling van het lot, dat juist hij het woord krijgt na onze „Sov jet-ambassadeur". Spr. zal zich houden aan de Leidsche be grooting. Hij heeft in de sectie-vergaderin gen geprotesteerd Legen zijn uitsluiting bij de onderhandelin gen over de bezet-" ting der wethouders zetels. De heer van Eek heeft als verkla ring opgegeven, dat Nat. Herstel een te genstander zou zijn van de democratie en voorstander van dictatuur. Dat is niet juist. Wel is Nat. Herstel een voorstander van een krachtig bestuur, dat niet bevorderd woidt door Evenredige Vertegenwoordi ging en Parlementarisme. Op het oogen- blik berust de macht in handen van enkele machthebbers in de vakvereenigingen, par tijen e.d. Daartegen richt zich Nat. Herstel. De heer Wilmer heeft nadere uitleg ge vraagd van de „insinuatie" in een vlug schrift, dat de raadsleden elkander „het bal letje hebben toegeworpen". Dat sloeg niet op eenig financieel voordeel, doch op de onderlinge verdeeling van de macht. Spr. wijst als voorbeeld daarvan aan, het in stel ling brengen van het geheele machtsappa raat der vakvereenigingen om een werkman in gemeentedienst te handhaven. Zulks ge beurt niet alleen hier, maar overal in den lande en dat acht spr. niet in het belang van een krachtig overheidsgezag. Het tweede bezwaar tegen de bezetting der wethouders zetels vindt spr. gelegen in het feit, dat het twee soc. democraten zijn. Deelneming van Sociaal-democraten aan het gezag acht spr. niet in het belang van het land. Want hoe staan zij tegenover het gezag? Spr. wijst op de „vergissing" van Troel stra, op de muiterij van de „Zeven Provin ciën" en op de houding van de soc. demo cratie daartegenover. De Nederlandsche soc. democratie had beter gedaan zich te oriën- teeren naar de Engelsche Labourpartij in plaats van naar de Duitsche soc. dem. Spr. citeert een rood soldatenliedje, dat een regelrechte aanstoking is om op de eigen officieren, die „opgeprikte apen", te schie ten. Dat is de houding der S.D.A.P. op het gebied van gezagshandhaving! Zij zijn o zoo betrouwbaar als ze willen aanpassen met de burgerlijke partijen. Tegenwoordig heb ben de linksche heeren hun revolutionaire idealen op stal gezet, omdat de wind niet gunstig is. De bedoeling van het Plan is om via dezen weg te komen tot de macht. Gaan wij daarmede mee dan stuwen wij rustig in de richting van den socialistischen heil staat. Hoe moet dat Plan overigens worden gefinancierd? Weer met financieele maat regelen, die het land reeds aan den rand van den afgrond hebben gebracht? Dat de Leidsche begrooting sluitend is kunnen worden gemaakt, acht spr. het gevolg van de zeer goede financieele politiek van den vorigen wethouder van financiën. Spr. ziet echter de toekomst zeer donker in en daar om waarschuwt hij tegen het opteren der reserven. Pijnlijk is de voorgestelde salaris verlaging, noodig om de begrooting sluitend te maken. Het beteekent voor velen een offer, doch men kan bedenken dat het loon der gemeentewerklieden en ambtenaren thans overeenkomt met het loonpeil in het vrije bedrijf. Spr. zal evenwel stemmen vóór het voorstel-Lombert, inzake een hoo- gere salarieering van het politiepersoneel. Spr. keurt eveneens de verlaging af van het wachtgeld voor den ambtenaar van den Keuringsdienst. Die achteruitgang is te dras tisch. Spr. oefent voorts critiek uit op de gedragswijze van een ambtenaar inzake de onbewoonbaarverklaring van woningen in de Noordrundersteeg. Spr. citeert het or gaan van de afd. Leiden van den Bond van Onderwijzers, van wie het bekend is, dat zij de beste betrekkingen onderhouden met de soc. democraten; daaruit blijkt een vol slagen revolutionaire geest. Vinden B. en W. geen aanleiding om in te grijpen, vraagt spr. Eigenaardig is in dit verband, dat de S.D.A.P. een amendement heeft ingediend om uit het ontwerp, regelende den rechts toestand der onderwijzers te schrappen als reden van ontslag: revolutionaire gezind heid. Spr. wijst op de Burgerwacht, die ge heel uit eigen midelen betaald wordt, als een voorbeeld om niet steeds te leunen op de overheidskas. Den heer Beekenkamp verzekert spr., dat hij stemmen zal tegen de motie om optochten op Zondag toe te staan. Dat gaat gepaard met veel misbaar; politie komt er aan te pas en het geheel is geen verheffend gezicht. Er leeft, gaat spr. voort, een algemeen besef in ons volk van wat wel en wat niet mag en daarom is spr. tegen het geven van zalen aan den N. Malth. Bond. Hij verklaart zich voorts geen vopr- stander van vestigingseischen voor den mid denstand, doch behoudt zich zijn stem nog voor. Spr. ziet als grootste fout in ons volk de noodlottige verdeeldheid. Pas wanneer heel ons volk bereid is tot offervaardigheid, kan de crisis worden overwonnen. SOCIALISTISCHE BOUWPOLITIEK. De heer Schüller (S. D. A. P.) be spreekt eerst de uitbreiding van de com missie van fabricage. Spr. verklaart zich voor uitbreiding met een lid der soc. dem. fractie. Vervolgens keert spr. zich tegen den heer de Vries, die z.i. in gebreke is ge bleven waar te ma ken de beschuldi gingen, welke hij in de sectie-vergaderin gen heeft geuilt. Daarna komt spr. op het voorstel der S.D. A.P. inzake werk verruiming. De heer Beekenkamp vond dat een poover lijstje, doch er is circa 700.000 gld. mee gemoeid. Spr. gaat op en kele werken nader in, alsmede op het ant woord, dat B. en W. op de voorstellen heb ben gegeven. O.a. verwijt hij het vorige college, dat zij niet meer spoed hebben gemaakt met de zuiveringsinrichting van het rioolwater, dan zou met de centrale rioleering ook meer voortgang gemaakt kunnen worden. Hij dringt aan op den aanleg van een tunnel aan den Maredijk; voor het snelverkeer zou dan het spoor- overgangs-vraagstuk zijn opgelost. Stuk voor stuk gaat hij de voorstellen na en verdedigt ze, zooals het bouwrijp maken van bepaalde gronden, en krottenoprui- ming (er zijn er nog veel te veel in Lei den). Twee nieuwe voorstellen. Spr. dient een motie in om B. en W. uit te noodigen voorstellen in te dienen ter saneering van het woningcomplex in het z.g. Klooster. Vervolgens dient spr. een tweede motie in om B. en W. uit te noodigen om krach tens art. 42 en 43 van de Woningwet een verordening te ontwerpen ter bevordering van het opruimen van krotten. De Reinigingsdienst. Betreffende het niet-ontslaan van den opzichter bij den Reinigingsdienst, meent spr. dat de bezwaren tegen dit voorstel geen steek houden. Niemand heeft trou wens het rapport van ..den directeur ver dedigd. De raad behoeft ook niet alles te aanvaarden wat een directeur voorstelt; de raadsleden mógen er ook een eigen opinie op na houden. Spr. heeft het rap port serieus nagezien en heeft bevonden, dat het rammelt aan alle kanten. Er ont breekt bij den Reinigingdienst een vaste lijn in het bedrijfsbeheer, hetgeen spr. af leidt uit het gesol met dezen opzichter. Z.i. is handhaving van een derden opzich ter noodzakelijk. Als er bij dezen dienst bezuinigd moet worden, kan dat op an dere wijze geschieden, hetgeen hij nader uiteen zet. Het administratief personeel kan o.a. verminderd worden en overge bracht worden naar andere takken van dienst, waar men personeel te kort komt. Z.i. ligt het er duimdik op, dat opzichter Pitlo eruit moet. De heer Schüller heeft reeds meer dan 5 kwartier gesproken en kondigt aan, dat hij nog lang niet klaar is. In verband daar mede wordt de vergadering om half 6 ge schorst tot 's avonds 8 uur. AVONDZITTING. De heer Schüller (SDAP.) zet zijn afgebroken betoog voort met een bespre king van den gang van zaken bij het bouw plan van „Ons Belang", waarbij hij het ooi lege van B. en W. traagheid in de afwer king en eigenmachtig optreden verwijt. Zijn B. en W. nog van plan om laatst inge diende bouwplan naar het departement door te zenden. Hij heeft in de sectie ook aangedrongen op het beleid van het bestuur der vereeniging „Tuinstadwijk", doch heeft geen antwoord daarop ontvangen. De toe stand is daar zi. niet in orde. Vervolgens verdedigt spr. zijn voorstel inzake ordening van het bouwbedrijf. B. en W. meenen, dat daar geen behoefte aan is, doch het is een feit, dat er maar raak wordt gebouwd zon der rekening te houden met de behoefte. Er is behoefte aan woningen van 45 gld. per week, aldus de meening van Ged. Sta ten en van den Inspecteur der Volksge zondheid. Voorts breekt spr. een lans voor zijn voorstel om het bestuur der gemeente- woningen uit te breiden met een bewoner dezer woningen, om daarna te komen op zijn voorstel om het straatwerk in eigen beheer te nemen. Hij blijft er bij, dat dit systeem op den duur in het belang van de gemeente is. Mocht dit niet worden aan vaard, dan wil hij de loonen en arbeids voorwaarden der straatmakers laten her zien. Voorts heeft spr. in de sectie een op merking gemaakt omtrent het maken van een „opzetje" door eenige aannemers. Waarom nemen B. en W. geen maatregelen tegen die aannemers? Ten slotte motiveert spr. zijn houding inzake de salarisverla ging. Als vertegenwoordiger der gemeente in het G.O. is spr. meegegaan met een ver laging van 4 pet. voor de gemeentewerklie den. Hij heeft zich verzet tegen de verla ging van het politiepersoneel. Spr. zal ook stemmen tegen het voorstel van 4 pet. ver laging voor de ambtenaren. EEN POLITIEKE STEEKPARTIJ. De heer Hessin g (S.D.A.P.) begint met den heer de Vries aan te vallen. Deze heeft de steun gekregen van den heer Mus- sert, zoodat deze heer in den raad is ge bracht door het fas cistische deel der burgerij. De heer de Vries is tegen de par lementaire democra tie, niet tegen de de mocratie. Spr. ont gaat dat verschil. Hij is tegen de Evenredi ge Vertegenwoordi ging, doch het is, dank zy die E. V., dat de heer de Vries hier zit. De heer de Vries had bezwaren te gen de wethouderskeuze. Het is werke lijk geen wonder, dat geen overleg is ge pleegd met Nat. Herstel, omdat de basis van eenig vergelijk ten eenen male ont brak evenals het geloof ,in de goede trouw aan weerzijden. De heer de Vries heeft geen misstanden in de raadspolitiek kun nen aantoonen, evenmin trouwens de heer Westerman, die vóór zijn verkiezing ook zoo'n grooten mond had. Wie zijn tegen standers karakterloosheid toedicht, kan on mogelijk verwachten, dat dezen met hem zullen confereeren over een wethouders keuze, die op de eerste plaats karaktervast heid eischt. De werkloozen noemt Nat. Her stel moderne renteniers; doch dergelijke uitingen noemt spr. brutaal en geweten loos. En nog durft een dergelijke beweging een beroep doen op aller medewerking. De heer de Vries heeft de S.DA..P. aangeval len op het punt van handhaving van het gezag. Het lied, dat hij citeerde, was uit den tijd van Domela Nieuwenhuis! Geen sterk argument. Een ander argument was ontleend aan het orgaan van den Ned. Bond van Onderwijzers, doch de lectuur van het blad van Nat. Herstel Is al even zeer fnuikend voor het gezag. De heer Beekenkamp heeft gemeend te moeten optreden als zedenmeester der S.D. A,P. en haar verweten gebrek aan verant woordelijkheid. Dat verwijt gaat dit jaar al zeer weinig op, nu de S.D.A.P. het bestuur in de stad mede heeft aanvaard. De heer Beekenkamp had sympathie voor ordening in de bedrijven, doch die sympathie heeft een wrange bijsmaak, gezien de redevoe ringen van den heer Beekenkamp elders; waaruit angst blijkt voor het geval, dat de groote partijen van S.D.A.P. en RJK. Staats partij elkander op dit punt zouden vinden. De heer Romijn zag weinig perspectief, hetgeen spr. begrijpt. Hij had weinig waar deering voor het Plan van den Arbeid, maar anderen hebben daarvoor toch wel waar deering. Wat heeft de heer Romijn gedaan tot verbetering. Niets anders dan een voor stel om 5000 beschikbaar te stellen voor aanvullende steun, een denkbeeld, dat ver leden jaar grandioos is mislukt. Er bestond inderdaad ernstig wantrouwen tegen den liberalen wethouder van soc. zaken, omdat hij liberaal en dus reactionair was. Om trent het punt salarisverlaging zegt spr., dat het alternatief nog zwaarder was ver laging. Er stond een stok achter de deur. Spr. gaat met het voorstel van B. en W. mee, wat betreft de gemeentewerklieden. T.a.v. de ambtenaren behoudt spr. zich zijn stem voor. Volkomen sluit spr. zich aan bij het voorstel-Lombert inzake de salarieering van het politiepersoneel. Er is een opmerking gemaakt, dat er eeni ge aarzeling zou zijn in het financieele be leid. Doch de taak van den huidigen wet houder was niet benijdenswaardig en spr. gaat met diens maatregelen accoord. Zelfs de heeren de Reede en Schoneveld hebben indertijd toegegeven, dat de reserveering bij de bedrijven te sterk was. De S.D.A.P. staat derhalve afwijzend tegenover het voorstel-Goslinga. Ook acht spr. de weder invoering van een bedrijfsbelasting niet wenschelijk, zelfs onmogelijk. De bedrijven kunnen onmogelijk meerdere lasten dragen. Spr. betreurt het, dat de meerderheid van B. en W. niet kan meegaan met het voor stel tot uitvoering van openbare werken in versneld tempo. Het financieele bezwaar acht spr. niet onoverkomelijk, een geldlee- ning met aflossing, desnoods uit belasting- verhooging. Wfj zullen tooh niet eeuwig in deze crisis blijven. De heer Romijn (V.B.): Daar heb je het perspectief. De heer Hessing (SDA.P.) eindigt' met den wensoh, dat het geheele ooilege, in zonderheid de minderheid, de kracht moge hebben om een koers te vinden, die tot een nieuwe opbloei kan leiden. Mevr. de Cler-de Bruyn (SJD.A.P.) verdedigt haar voorstel om het schoonma ken der gemeentegebouwen in eigen beheer te nemen. Het schoonmaken kan nergens in betere handen zijn dan bij de gemeente. De zui nigheid bedriegt hier de wijsheid, want men gebruikt bijten de middelen om zoo gauw mogelijk klaar te zijn. Bovendien worden de schoon maaksters behandeld als koelies. Haar uren worden thans abso luut door elkaar gegooid, tot groot ongerief van deze vrouwen, die ook elders moeten worden. Was dat noodzakelijk? De vrou wen van den schoonmaakdienst zijn tegen de overeenkomst in niet alle door de firma, met dezen schoonmaak belast, overgeno men. Ook de vacantie-regeling is verslech terd, terwijl korteren werktijd is uitzicht' Rally-prestatie# zijn standaard-prestatie# v< FORD V-8. Van alle (tart- plaatsen uit triomfeerden de Ford# V-8. De beste groeps- prestatles leverden n.l. een FORD V-8 uit Athene (Winnaar Rally Monte Carlo) F O R D V-8 uit Tallinn FORD V-8 uit Boekarest FORD V-8 uit Stavanger FORD V-8 uit U m FORD V-8 uit Valeria FORD V-8 SNEL - BETROUWBAAR-ZUINIG 4; Cil. van f 1025.- af V-8 van f 1440.- af li tledeïtandscA (/hotluct urnoiAL r UnU-UEALtrt N.V. „HET MOTORHUIS" STATIONSWEG I - LEIDEN Daarna komt spr. tot de verdediging van haar motie tot oprichting van een commis sie voor arbeid voor onvolwaardige ar beidskrachten. Het particulier initiatief schiet hier te kort. De vereeniging, die zich ervoor spande, heeft getoond niet het min ste verstand van zaken te hebben gehad. Spr. kan ziah erbij neerleggen, dat haar voorstel om praeadvies gaat. Zij heeft ge meend thans geen voorstel te moeten in dienen voor den bouw van een Tehuis voor Ouden van Dagen. Thans staat het Invalie- dienhuis leeg, en daarom dringt spr. aan op aankoop daarvan. De heer Goslinga (A.R.)Koopt u het zelf voor een socialistisch Tehuis voor- Ouden v. Dagen. Mevr. de Cler-de Bruyn (S.D.A.P.) gaat den toestand na van de ouden van dagen en wat de gemeente betaalt aan sub sidies. Voor dat bedrag kan men een ge meentelijk Tehuis stichten voor alle ge zindten. De heer Lom bert (R.K.): Voor alle gezindten! Dat is onmogelijk. Mevr/-de Cler-de Bruyn (S.D.A.P.) beveelt het denkbeeld aan om huizen te bouwen, speciaal voor ouden van dagen be stemd. De bouwvereenigingen zouden dat kunnen doen met jeugdige arbeidskrachten. De heer Snel (S. D. A. P.) bespreekt den stand der werkloosheid, die grooter is dan ooit. De toestand in de gezinnen der werkloozen ziet er treurig uit. Wij moe ten niet langer wach ten met een onder zoek daarnaar. Het verheugt spr. dat B. en W. zijn desbetref fend voorstel in praeadvies hebben genomen, maar het bevreemdt hem, dat de regeering meent, dat op de steun nog kan bezuinigd wor den. Volgens spreker dient er voor gewaakt te worden, dat geen normale werken in werkverschaffing worden uitgevoerd, omdat men daardoor de werkloosheid bestendigt en de koop kracht vermindert. Ook waarschuwt hij te gen bespotting van het Plan van den Ar beid, want de massa heeft de onbluschbare wil om tot betere tijden te geraken. Spre ker maakt enkele opmerkingen over het Crisas-Comité, over de invoering van een vergunningsstelsel voor het taxi-bedrijf (waarover binnenkort praeadvies zal wor den uitgebracht) en over de noodzakelijk heid om nauwlettend toe te zien, dat bij het uitvoeren van werken in de stad Leid sche arbeidskrachten te werk worden ge steld. Den heer Kuipers (S. D. A. P.) heeft het antwoord van B. en W. op zijn op merkingen in de sec tie inzake politie en brandweer niet be vredig. Het name het klassestelsel bij de politie heeft niet zijn bewondering in vele plaatsen is het ook afgeschaft. Het be vreemdt hem, dat nu reeds de vacature van een adjunct-in specteur is aange vuld, terwijl de be grooting nog niet eens is aangenomen. OUD-WETHOUDER GOSLINGA AAN HET WOORD. De heer Goslinga (A. R.) zal zich hoofdzakelijk bepa len tot de bedrijven en het onderwijs en natuurlijk zal hij zich ook eenigermate met de financiën be zig houden. Spreker heeft zich verbaasd over de acrobatische toeren var den heer Eek, na het optre den van de sociaal democratische wet houders. Hij bewon dert de elasticiteit van den heer v. Eek.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1936 | | pagina 5