STADS
NIEUWS
27 ste Jaargang
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1936
No. 8342
S)e £eidóeli£(2oii/ta/fit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 r
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
HET SCHILD VAN
HAARLEM'S KERK
Wil de natuur met ons medevieren? Het
is winter, maar met de betooveringen van
de lente. Hooge, ijle luchten, een pinkelen
de mantel van zon, die over de wereld
valt, aan de open kimmen dat uiterst fij
ne waas, dat als een sluier om de torens
hangt. Feestdagen! En de laatste slagen van
het triomfantelijke lied, waarmee we de
Vreugdestorm van den Heiligen Geest heb
ben uitgeluid, zijn nauwelijks weggezoemd
over de eindelooze weiden van dit heer
lijke. Hollandsche land, of weer grijpen
onze handen naar de touwen, om een nieu
wen jubel uit de torenmonden los te schud
den.
Want de Kerkvorst, die gezalfd is met
kracht en volheid van den Heiligen Geest
en die als het levende beeld van Christus
in ons midden troont, gaat aanstaanden
Zondag de kudde, die sgan zijn herderlijke
zorg werd toevertrouwd, op plechtige wij
ze overgeven in "de handen van Haar, die
door het Christelijk gemoed zoo graag de
„Altijddurende Bijstand" genoemd wordt.
Het diocees van Haarlem zal op bijzon
dere wijze het diocees van Maria worden.
Zij zal hier de herderstaf voeren, deze ge
zegende, hemelsche herderin; die zal in
haar handen een tooverstaf zijn. Het land
wordt in een lusthof herschapen en vreug
devol zullen we kunnen zingen: „De bloe
men zijn in ons land verschenen, de snoei-
tijd is gekomen; het gekir van de tortel
duif laat zich hooren".
De tijden zijn hard en de nood stijgi met
den dag. Er wórdt in tallooze huizen hon
ger geleden en er zijn duizende handen,
die werken willen voor een eerlijk stuk
brood en die tot niets-doen zijn gedoemd.
De trawanten van den leugen gaan heime
lijk onze rijen langs: er wordt wanhoop
gekweekt en opstandigheid, afgunst en
haat, we weten nog niet, welke stormen
ons wachten achter de kim. Ja, het is
winter op z'n felst; maar door de bitterheid
heen van dezen meedoogenloozen tijd
breekt nu de zoete koestering van Moeder's
Liefde: als een feest van zonlicht en dauw,
als hemelklanken en hemelgeur.
Sub tuum praesidium! Onder uw be
scherming vluchten wij, o Heilige Moeder
van God! Het is de wapenspreuk van den
Bisschop geworden, de begeesterende leuze,
waaronder hij vooropgaat in den strijd!
En het schild, dat hij beschermend over
zijn kudde heft, dat is Maria zelf. Zij, die
beschreven wordt sterk en schrikwekkend
als een leger in slagorde geschaard en die
we aanroepen als de toren van David, zij
werd het schild van Haarlem's Kerk. Zy
staat als een muur om ons heen in dezen
bewogen tijd: laat nu de golven maar ko
men.. zij spatten tegen haar voeten stuk.
Men heeft Monseigneur Aengenent den
socialen Bisschop genoemd: de positie,
die hij jarenlang innam, maar daarbij zijn
aanleg, de natuurlijke drang van zijn
priesterhart, gaven hem bijzondere aan
dacht voor de kwellende vragen, die in de
sociale kwestie liggen opgesloten. Men kan
de geschiedenis niet vooruitloopen, maar ik
geloof, dat er weinig profetengave voor
noodig is, om nu al te kunnen zeggen, dat
Monseigneur Huibers in de rij der Haar-
lemsche kerkvorsten den eerenaam van
marialen Bisschop dragen zal. De Bis
schop, die zijn diocees aan Maria schonk,
maar die tegelijkertijd Maria nader dan
ooit tot zijn kudde bracht! Dat is voor de
toekomst een rijke belofte, het aanbreken
van een nieuwe lente.
Want we hebben vooreerst al het blijde
vertrouwen, dat Maria in dezen zwaren
tijd een echte moeder voor onze beproefde
menschen zijn zal.
Maar dat is nog lang niet alles: we zien
de eerste stralen doorbreken van een nieu
wen dag: een intense vernieuwing van
geheel het geestelijk leven. Waar Maria
heerscht, kan die niet uitblijven: Haar Rijk
is het Rijk van Haar Zoon; zij moet nood
zakelijk het zaad van het Goddelijk Leven
in de zielen tot nieuwen wasdom brengen
en overweldigende bloei. Dat lijkt ons de
beteekenis van wat er Zondag in het bis
dom van Haarlem gebeuren gaat: een nieu
we tijd wordt ingeluid, een lente in het
Rijk van God.
En we denken weer aan de aangrijpende
les uit het Boek der Openbaring, die in de
wijdingsmis van Monseigneur Huibers werd
voorgelezen: „De tempel Gods in den he
mel ging ópen: en Zijn ark des verbonds
werd zichtbaar in Zijn tempel, en er kwam
bliksem en onweer en aardbeving en zwa
re hagelslag. En er verscheen een groot
teeken aan den hemel: een vrouw, omge
ven door de zon met de maan onder haar
voeten en een kroon van twaalf sterren óp
haar hoofd. En ik hoorde een machtige
stem in den hemel zeggen: Nu is gekomen
het heil en de macht en het koningschap
van onzen God, en de heerschappij van
Zijn Gezalfde."
S. M.
V Meer ordening
De bedrijfs-ordening is een zaak, waar
over veel wordt gepraat, maar waarvoor
nog weinig wordit gedaan.
Aldus gaat 't wel met meer zaken!
En toch is zulk een ordening zoo dringend
noodig.
Dezer dagen is er in den Leidschen Ge
meenteraad nog al wat ruimoer geweest
rondom de kwestie van goedkoope-groen-
ten-diistributie voor werkloozen en onder
steunden al dan niet via den tusechenhandel.
Wij zijn er voor, dat, zoo eenigszins
mogelijk (wij spatieeren: eenigszins), bij
dergelijke ondernemingen van de overheid
verondersteld, natuurlijk, dat die onder
nemingen op zich gewenscht en daarom ge
wettigd en geoorloofd zijn de tusschen-
handel wordt ingeschakeld.
Dat eischt het algemeen belang.
Dat eischt de nood van dezen tijd, die
men verergert, als men nog meer gaat af
breken zonder te kunnen opbouwen, nog
meer gaat ontwrichten en ten onderste bo
ven gooien!
Dit vooropzettend, willen wij verklaren,
dat wij het eens zijn met een vair socialis
tische zijde gemaakte opmerking, welke op
zich heel juist is; al is zij geenszins een be
strijding van het standpunt: de goedkoope
groenten-distributie moet gescheiden via
den tussohenhandel!
De hier bedoelde opmerking wordt in de
„Vooruit" aldus geformuleerd:
Het feit, dat iedere werklooze maar
met „een kar handel" op stap kan gaan,
maakt de toestand in de particuliere
groentedistributie zoo zwaar. Aan plan
matigheid en aan ordening mankeert
het. Wanorde en chaos heerschen. Bij
tien gezinnen in één straat komen tien
verschillende groentehandelaren! En
morgen kan er nog de elfde bij komen!
Inderdaad, het gemis aan eenige orde
ning op dit terrein van den tusschenhandel
evenals op zoovele andere terreinen
roept om voorziening, om ingrijpen van bo-
ven-af. Maar ook, en allereerst de direct
belanghebbenden zélf moeten er voor ijve
ren en er naar streven, om tot een beteren
toestand te geraken, om een ordening te
scheppen. Dit moet wel zijn het belangrijk
ste onderwerp in de bijeenkomsten van hun
vaikvereenig ingen. a
NOODLOTTIGE BRAND TE NEW-YORK.
Vier dooden, dertig gewonden.
NEW-YORK, 13 Febr. (A.N.P.) Gisteren
avond heeft een felle brand gewoed in een
huis van drie verdiepingen. Drie mannen
en een vrouw zijn in de vlammen omgeko
men. Meer dan dertig bewoners werden ge
wond; velen liepen hun kwetsuren op, toen
zij uit de vensters sprongen.
Tweede Kamer.
Versterking van leger
en vloot
De houding van Socialisten
en Vrijz. Democraten
Gisteren werd voortgezet de behandeling
van het wetsontwerp tot instelling van een
Weerfonds.
De heer J o e k e s (V.JD.)> acht fondsvor
ming voor dit doel ongewenscht. Spr. wil
de uitgaven voor dit jaar noodzakelijk aan
vaarden, maar met open oogen en zooda
nig, dat hij de uitgaven, voor volgende ja
ren dienende, later vrijelijk kan beoordee-
len.
Met het voorstel tot versterking van de
defensiekracht gaat spr. op zichzelf mee.
Een deel zijner fractie denkt er anders
over, gelijk ook reeds is gebleken bij de
behandeling der defensiebegrooting. Spr.
en nog een ander lid zijner fractie, dat
met versterking der defensiekracht wel
mee wil gaan, hebben tegen fondsvorming
zeer ernstige bezwaren. Ten opzichte van
dit laatste is spr.'s fractie eenstemmig.
De heer A1 b a r d a (S. D.) wil niet ont
kennen, dat de internationale toestand ern
stig is. Aan onze Volkenbondsverplichtin
gen willen wij ons niet onttrekken. Maar
verkeerd is, als wij aan een bewapenings
wedloop zouden meedoen.
Om deze reden is spr.'s fractie tegen het
aan de orde zijnde wetsontwerp. Meedoen
aan den bewapeningswedstrijd leidt niet
tot het doel.
De heer Schaepman (R.-K.) is voor
stander van het ontwerp, doch geen bewon
deraar van fondsvorming.
De militaire aanschaffingen moeten zoo
veel mogelijk van de Nederlandsche indus
trie worden betrokken.
Is er nog wel plaats voor een zeer mo
dern artillerie-instructieschip, als de plan
nen der regeering inderdaad de richting
uitgaan van een zuivere kustverdediging?
De heer Van Houten (C. D U.) ziet
een tegenstrijdigheid tussohen de defensie
politiek en het sociale beleid.
De heer Wend el aar (Lib.) zette uit
een, dat de liberalen voor het wetsontwerp
zijn, dooh bezwaren hebben tegen d^ finan
ciering van de nieuwe defensie-uitgaven.
De heer De Visser (Comm.) zeide,
dat de Regeering niet de grootste vredes-
kracht in de wereld, Sovjet-Rusland!, wil
erkennen. Spr.'s fractie zal tegenstemmen,
omdat het leger een klasse-instrument is.
De heer Van D ij k (A. R.) meent, dat
aan verhooging van de gewone begrooting
niet valt te ontkomen.
De heer Arts (K. D. P.) betreurt, dat
de hoogere geestelijkheid in ons land rem
mend werkt, als de lagere geestelijkheid de
idee van het pacifisme wil propageeren. In
dit verband herinnert hij er aan dat aan pa
ter Henricus is belet, te 's-Gravenhage een
spreekbeurt te vervullen. Spr.'s partij is
en blijft op het standpunt van nationale
ontwapening.
Om kwart voor zes wordt de vergadering
verdaagd tot vanmiddag één uur.
DE STRENGE VORST IN EUROPA.
Hier te lande is de weerstoestand niet vast.
Tot nog toe is de winter op een eenigs
zins ongewone wijze verloopen. Na de zeer
zachte periode in Januari is nog laat in den
winter over een groot deel van Europa
strenge vorst opgetreden, die zich naar het
Westen tot over ons land en ?elfs over de
Britsche Eilanden heeft uitgebreid. In ons
land kwamen de laatste dagen vrij lage
temperaturen tot een tiental graden onder
nul voor en men zou daardoor den indruk
kunnen krijgen, dat wij aan het begin van
een periode van strenge vorst staan, zoo
als in den winter van 19281929, toen ook
betrekkelijk laat de vorst zoo in sterkte
toenam.
In verband met de algemeene weersge
steldheid geloof ik, dat deze verwachting
niet voldoende gerechtvaardigd is. Stren
ge vorst is in ons land namelijk alleen dan
te verwachten als in Oost- en Midden-Euro
pa een gebied van strenge vorst ligt en
een krachtige Oostelijke wind de zeer kou
de lucht vandaar naar West-Europa drijft.
Dit nu is wel aan het begin der week het
geval geweest en wij hebben toen gezien,
dat hier te lande de temperatuur snel is
gedaald maar dat de vorst, nadat de Oos
tenwind tot staan is gekomen, niet sterk
meer is toegenomen. Wanneer dus geen
overvloedig transport van koude lucht
plaats heeft kunnen wij geen sterke vorst
verwachten, te minder omdat overdag de
sterker wordende verwarming de tempe
ratuur boven het vriespunt doet sty gen.
In de laatste dagen nu heeft zich een
luchtdrukverdeeling over Europa ontwik
keld, die den toevoer van koude lucht uit
het Oosten vooralsnog onmogelijk maakt.
Inplaats hiervan is een Noordelijke lucht
stroom getreden, die geen bijzonder lage
temperatuur schijnt te hebben en die in
Skandinavië reeds de temperatuur aanzien
lijk had doen stijgen. Over West-Europa
vloeit een warme Zuidelijke luchtstroom,
die echter evenmin tot ons schijnt te kun
nen doordringen, zoodat wij ingesloten zit
ten tusschen den kouden Noordelijken en
den warmen Zuidelijken luchtstroom, die
geen van beiden de overhand schijnt te
kunnen krijgen. Daaraan danken wij het
buitengewoon mooie weer der laatste da
gen. Deze weerstoestand kan niet als zeer
stabiel worden beschouwd maar op welke
wijze hieraan een einde zal komen is nu
niet goed te zien. Dat onder deze onstabiele
omstandigheden geen strenge vorst kan
worden verwacht is duidelijk. Blijft deze
weerstoestand nog enkele dagen bestaan
dan kunnen des nachts nog zeer lage tem
peraturen voorkomen maar bij windstil
weer zal de tempartuur over dag boven
het vriespunt sty gen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rapport van de ceommissie van onder
zoek naar de mogelijkheid van een olie
embargo. (2de blad).
De Kroaten, die te Aix en Provence te
recht stonden, zijn tot levenslangen dwang
arbeid veroordeeld. (2de blad).
Vele dooden in Bulgarije, Griekenland en
Turkije ten gevolge van koude en sneeuw
stormen. (Buitenl. Ber., 2de blad).
BINNENLAND.
De veroordeeling in de zaak van den
bankier Schaap. (Reschtz. 1ste blad).
Minister Deckers zet zijn beleid uiteen.
(2de blad.).
Uit het heerenkleeding- en nit het bak
kersbedrijf. (2de blad).
DE GEMEENTE-BEGROOTING.
In aansluiting op het reeds gisteren ge
publiceerde aangaande de begrootings-be-
handeling vermelden wij nog het volgende.
Door de S.D A.P. was volgend voorstel
ingediend:
De Raad noodigt B. en W. uit plannen
alsmede een bybehoorende kostenbereke
ning bij hem in te dienen der na te noe
men werken, alle uit te voeren in werk
verruiming.
Ie. Het bouwen van een brug over de
Haarlemmervaart, van Maredijk naar Mus-
schenbroekstraat;
2e. de doortrekking van de Musschen-
broekstraat naar de Koningstraat;
3e. het maken van een zuiveringsinrich
ting van het rioolwater;
4e. de voortzetting van den aanleg der
centrale rioleering,
5e. het bouw-ijp maken van de volgende
terreinen (alle gemeente-eigendom) be
grensd door a. Timorstraat, Ringsloot v. d.
Stadspolder en Zweminrichting „Dij Zijl"j
b. begerensd door Ringsloot v. d. Stadspol
der, Anna van Saksenstraat, Marnixstraat,
verbindingsspoorweg naar Haarlemmer
meer; c. begrensd door Hooge Rijndijk en
Roomburger Wetering;
6e. de opruiming van krotten, vernieu
wing van oude stadsdeelen, benevens aan
bouw op ruime schaal van goede en goed-
kcope arbeiderswoningen;
7e. de demping van de Langegracht;
8e. de verbetering van de Trekvaartbrug
in de Rijnsburgersingel.
Daarnaast noodigt de Raad B. en W. uit
spoedig uitvoering te geven aan de plan
nen tot:
le. de verbreeding van den Maredijk;
2e. het maken van een nieuwen tunnel in
den spoorweg Leiden-Haarlem ter plaatse
waar dezen spoorweg de Maredijk kruist;
3e. de verbetering van de Neksluisbrug
in den Witte Singel.
De meerderheid van het College is van
oordeel, dat het voorstel om financieele
redenen niet voor aanvaarding vatbaar is.
Wanneer, aldus deze meerderheid, in het
oog houdt de vele belangrijke werken,
welke op het oogenblik in uitvoering zijn
of tot uitvoering waarvan reeds is besloten
als voorbeelden mogen worden genoemd
de uitbreiding van het Slachthuis, de bouw
van een brandweerkazerne en het maken
van een nieuwe Rijnbrug en wanneer
men in aanmerking neemt de verschillen
de werken, welke met steun uit het Werk
fonds 1934 zullen worden uitgevoerd, dan
moet men, naar het oordeel der meerder
heid, tot de conclusie komen, dat onze ge
meente op het gebied van openbare wer
ken zeer productief is en dat voor het
oogenblik de middelen een belangrijk
grootere activiteit op dit gebied in geen ge
val toelaten.
De Commissie van Fabricage, in wier
handen het voorstel-van Eek c.s. is gesteld,
heeft eveneens bezwaar tegen aanvaarding
daarvan, ook in den eenigszins gemitigeer-
den vorm, welken een harer leden daaraan
heeft gegeven, n.l. dat een aantal werken
zou worden uitgekozen om als „werkplan"
voor de eerstvolgende twee jaren te die
nen De commissie meent, dat thans geen
beslissingen voor een langer tijdvak dan
i een jaar moeten worden genomen en dat,
wat de uitvoering van werken betreft, voor
het loopende jaar, naast de werken, welke
in uitvoering en in voorbereiding zijn (die,
waarvoor steun uit het Werkfonds 1934 zal
worden verkregen, inbegrepen), slechts
van een viertal werken de voorbereiding
ter hand zou kunnen nemen. Deze werken
zyn het bouwrijp maken van een terrein
nabij de zweminrichting „De Zijl", en van
gronden in den Roomburgerpolder, de ver
betering van de Trekvaartbrug en de ver
nieuwing van de Schxyversbrug. Na een
jaar kan dan, naar de commissie meent, op
nieuw onder oogen worden gezien, in hoe
verre verdere werkverruimingsmaatrege
len noodig zijn.
Met dit advies kan de meerderheid van
B. en W. zich wel vereenigen, voorzoover te
zijner tijd blijkt dat de uitvoering van de
bedoelde werken financieel mogelijk is; de
beide brugverbeteringen zijn inderdaad ur
gent en tegen het bouwrijp maken van de
bedoelde beperkte terreinen ziet zij geen
overwegend bezwaar.
De minderheid van het College kan zich
met het standpunt der meerderheid niet
vereenigen. Zij wijst er op, dat het geens
zins de bedoeling is, dat al de in het voor
stel opgesomde werken binnen korten tijd
tot stand zouden moeten komen. Echter
achten zy het hoezeer zy ook erkent, dat
de gemeente op het stuk van uitvoering
van werken de laatste jaren niet stil heeft
gezeten met het oog op de groote werk
loosheid noodzakelijk, dat thans op wat
grootere schaal de werkverruiming wordt
ter hand genomen.
Het feit, dat in verschillende landen weer
van een bescheiden opleving kan worden
gesproken, doet de minderheid verwachten,
dat ook in ons land dit proces binnen niet
al te langen tyd merkbaar zal worden. Met
verwerping van alle roekeloosheid op finan
cieel gebied meent zij toch eenig optimis
me te kunnen koesteren.
De meerderheid wijst er nog op, dat het
meerendeel der opgesomde werken ook om
andere dan geldelijke redenen niet rijp voor
uitvoering is.
ZILVEREN JUBILEUM.
Heden herdacht de heer Joh. Brouwer
alhier den dag, waarop hy vóór 25 jaar in
dienst kwam ten kantore van de Amster-
damsche Bank (bijkantoor Leiden).
De jubilaris werd hedenmorgen te half
negen op hartelijke wijze door het perso
neel ontvangen en en namens allen toe
gesproken door den heer J. Martijn, pro
curatiehouder der Bank, die wees op de
verdiensten van den heer Brouwer gedu
rende die 25 jaar en speciaal vermeldde
den collegialen omgang van den jubilaris
met het personeel.
Als blijvend aandenken ontving de heer
Brouwer een pendule, benevens fraaie
bloemen, gelijk zijn echtgenoote er thuis
eveneens had mogen ontvangen.
Namens de directie werd de heer Brou
wer vervolgens gehuldigd door de oudste
der directeuren, den heer W. Eijgeman,
die hem de gebruikelijke enveloppe met
inhoud overhandigde.
De heer Brouwer, die zich ook in ver
schillende vereenigingen gedurende tal
van jaren verdienstelijk heeft weten te
maken, ontving ook van deze zijde ver
schillende gelukwenschen.
