DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
27ste Jaargang
ZATERDAG 19 OCTOBER 1935
No. 8246
e £cicbehe6ou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad ,9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
CHRISTUS-KONING
De Octobermaand ïs onze Konings-
maand.
Ze was het al van ouds, omdat ze was
toegewijd aan de Koninginne van den hei
ligen Rozenkrans.
Ze is het in nog hoogeren zin geworden
door de Pauselijke instelling van het
Christus-Koningsfeest op den laatsten
Zondag van deze maand.
Christus-Koning. Er is een koningschap
van macht en er is een koningschap door
liefde.
Machtige konings- en keizersfiguren als
een Caesar, een Karei de Groote, een Na
poleon Bonaparte baren toch altijd en
vooral in onze tijden met dictatoriale nei
gingen in vele kringen nog fiere bewonde
ring en begeesterend enthousiasme.
Maar wie is er van nature een machti
ger Koning dan de Christus, wiens Godde
lijke natuur en Goddelijke Persoon de
diepste oorzaak en bron is van ons men-
schelijk bestaan! Want God de Zoon heeft
met den Vader en den H. Geest de schep
pingsdaad gesteld en daarmede ons het le
ven geschonken. Hooger titel dan welke
aardsche koningsmacht ook kan Christus
aanvoeren op Koninklijke rechten,, omdat
hiervoor geen voller rechtsbron kan zijn
dan het geven van het leven: het Godde
lijk geven van het menschelijk leven geeft
ook Goddelijk recht op menschelijk dienst
betoon.
Maar er is ook een koningschap uit lief
de. Meer dan dictatoriale neigingen res
pecteeren wij van groote vorsten een zich
opófferende liefde voor hun volk. Het was
treffend op het bidprentje van de zoo jam
merlijk verongelukte Koningin Astrid van
België, die zoo gevierde Koninginnefiguur,
niets te lezen van Koningsmacht, maar
wel van Koninklijke liefde. Heel de schoo-
ne tekst op deze koninklijke doode sprak
van haar echtelijke liefde voor den Ko
ning, van haar moederliefde voor de kin
deren en van haar milddadige liefde voor
haar volk.
Koning zijn uit liefde, een koninklijk
heerschen door liefde, dat is het Koning
schap van den Christus.
Een liefde, die zich zelf vergeet, want
Hij koos armoe, Hij koos lijden, Hij koos
het Kruis, Hij koos den dood.
Een liefde, die alles aan anderen geeft,
want Hij gaf den zielen rijkdom en vreug
de, Hij schonk verrijzenis en leven.
En dat was geen liefde, die op sentimen
taliteit gelijkt; dat was geen liefde, die
zwakheid werd; dat was-liefde die de hoog
ste kracht en de grootste macht was en
deed geboren worden. Als de sterkte der
liefde mag afgemeten worden aan de vol
heid van het offerlijden, dan was Chris
tus' liefde wel de krachtigste en de mach
tigste, die het zwaarste kruis droeg en den
bittersten dood doorstond.
Wij deelen in de Koningsliefde van
Christus en wel op sublieme wijze, door
dat Zijn Koningschap over ons bevestigd
is door ons deel te geven in Zijn liefde
leven. Want wat is de vrucht van Zijn Ko
ningsscepter, het Kruis, anders dan dat
wij weer deelen mogen in het Goddelijk
leven der heiligmakende genade, een God
delijk leven, waarvan het wezen de God
delijke Liefde is.
Mogen wij, die in Christus* Konings
liefde mogen deelen, ook zorgen deel te
hebben in de heerlijkheid van Zijn Ko
ningsmacht: een macht, die heerschappij
voert over al wat lager is in de geschapen
natuur; een macht, die medewerkt, om
Christus' Koningsrechten ook in het sa
menleven weer te doen erkennen.
Het georganiseerde Katholieke leven in
Leiden werkt daar hard toe mede.
De Jeugdbeweging, die deze maand haar
Koninginne vierde door Maria te smeeken
zich in dezen tijd vooral weer Koninginne
van den vrede te toon en, de Jeugdbewe
ging viert straks op verschillende wijzen
in de verschillende parochies in meer of
minder eigen kring haar hoogtefeest:
Christus' Koningsfeest.
Maar ook de volwassen Katholieken ge-
V De Hanze jubileert
De Leidsche afdeeling van de Hanze be
staat vijf en twintig jaar.
Vijf en twintig jaar. En voor onzen
geest rijzen de velen, die met stoere ener
gie, met taaie volharding, met nobele toe
wijding, met, op diepen godsdienstzin gefun
deerde, waarachtige naastenliefde de af
deeling hebben gesticht, geleid en bestuurd
in al die jaren, of als leden met het wel en
wee hunner organisatie belangstellend en
medewerkend hebben meegeleefd.
Vijf en twintig jaar. Wij zouden na
men willen noemen van overledenen, die
eerbiedig en dankbaar moeten worden her
dacht, van levenden.... Maar wij zullen
dat vandaag niet doen. Vandaag willen wij
alleen het jubel-feest inleiden met een
enkel woord. Wij „De Leidsche Cou-
randt", die met vreugde en voldoening ge
tuigen mag, dat tusschen haar en den ka
tholiek-georganiseerden middenstand steeds
een wederkeerig medeleven en een weder-
keerige sympathie heeft bestaan.
De Hanze heeft in die vijf en twintig jaar
veel, héél veel voor den middenstand be
reikt.
Zij heeft gevormd en gekweekt een ge
heel anderen geest onder de midden
standers; zij heeft den middenstand ge
bracht op een hooger peil, een hooger peil
van ontwikkeling, van ware solidariteit,
van sociaal inzicht, van maatschappelijk
beleven van hun godsdienstige overtuiging.
Neen, werpt ons nu niet tegen, dat er
toch nog zoo veel daaraan ontbreekt. Wij
weten dat wel. Maar: zonder de Hanze
zou er veel meer aan ontbroken hebben,
en, ook de Hanze kan de mensch niet vol
maakt maken en de Hanze heeft zich nooit
voorgesteld, het samenleven van de mid
denstanders tot een soort paradijselijken
tcestand op te voeren!
Komt niet aan met critiek bij deze feest
viering, doch gij all e, Katholieke midden
standers, maakt liever het vast besluit, om
lid te blijven of als gij het nog niet
zijt te worden van u w Hanze, en be
langstellend, meelevend lid!
Wij zagen het winter-program van de
Hanze. En, eerlijk gezegd, het biedt een
keur van avonden, waarop den leden zal
worden geschonken of vermeerderd de
kennis van verscheidene actueele vraag
stukken, welke hun belangstelling móeten
hebben.
En die kennis zal opwekken in de toe
komst, zooals zij dat in het verleden
heeft gedaan, den drang naar actie, naar
doeltreffende actie. Actie, om den mid
denstand te verzekeren de plaats in de
maatschappij, die hem toekomt, in het be
lang ook dier maatschappij zelf; om hem
te geven en te beschermen zijn onomstoo-
telijke rechten.
Die actie zal er ook op gericht zijn, in
den middenstand te verdiepen en te verle
vendigen het zelf-bewustzijn. Helaas, heeft
daaraan in het verleden te vaak veel ont
broken.
Neen, wij bedoelen natuurlijk niet een
bekrompen opvatting van standsbesef en
standsgevoel. De katholieke middenstand
zal naast en boven de rechten en belan
gen van zijn stand zien de rechten en be
langen van andere standen en van de
maatschappij in haar geheel. De katholieke
middenstand van heden zal aan het be
grip „middenstander" niet de omgrenzing
geven, welke het vijf en twintig jaar ge
leden had. De katholieke middenstand zal
zijn tijd begrijpen! Wij bedoelen, dat de
katholieke middenstand, zooals de geheele
middenstand, voldoende zelfbewust moet
zijn, om zich niet te laten verdringen, om
fier en vrij te strijden, als het moet, voor
zijn, maatschappelijk gerechtvaardigd en
gewenscht, bestaan! En dat in de organi
satie, maar óók individueel....
Wij wenschen bestuur en leden van de
jubileerende vereeniging geluk, oprecht en
hartelijk. Wij wenschen de Leidsche afdee
ling van de Hanze, dat een terugblik in
het verleden een aansporing zij, om in
het, zoo zware en zorgelijke, heden niet
den moed te laten zakken of verslappen,
doch energiek voort te gaan Dan mag, hoe
dreigend ook de donkere wolken van oeco-
nomische $n sociale wanorde zijn, de toe
komst worden tegemoet gezien met hoop en
vertrouwen.
Minister Deckers
doortasten
wil
ven de jeugd hierin een voorbeeld, wan
neer straks na de massaal gevolgde ker
kelijke oefeningen op den Zondag van de
volgende week, den dag daarna, 's Maan
dags 28 October de groote Stadsgehoor
zaal in beslag genomen zal worden voor
de waarachtig Katholieke klanken, die te
recht eischen dat de Koninklijke rechten
van onzen Koning ook op het buitenker
kelijk terrein zullen worden erkend.
Koninklijke macht door Koninklijke
liefde!
L. BEUNE, pr.
Onderzoek naar crisis
maatregelen.
Naar wij vernemen ligt het in het voor
nemen van Minister Deckers een commis
sie in te stellen, die zal onderzoeken of, en
zoo ja, welke wijzigingen naar haar mee
ning gebracht moeten worden in de Land-
bouw-crisis-instellingen, de Landbouw
crisis-maatregelen en de uitvoering en
controle daarvan, om te bereiken:
1. dat het aantal administra
tieve maatregelen tot een mi
nimum wordt beperkt;
2 dat op zoo goed mogelijke wijze
wordt samengewerkt met de
landbouworganisaties en den
Rij ks-Voorlichtingsdienst.
Aan de drie Centrale Landbouworgani
satie is verzocht vier leden voor deze com
missie voor te dragen, met dien verstande,
dat één hunner goed op de hoogte moet zijn
van de omstandigheden, waarin de klei
ne boeren leven en werken, terwijl een
tweede, als vertegenwoordiger van den
tuinbouw, in overleg met den Ned.
Tuinbouwraad moet worden voorgedragen.
De Alg. Ned. Zuivelbond is uitgenoodigd
voor een lid uit de z u i v e 1-b e d r ij v e n
een voordracht te doen.
Voorts zullen in de commissie zitting
nemen de diirecteur-generaal van den
Landbouw en van het college van regee-
rings-commissarissen de regeerings-com-
missaris voor den Akkerbouw en de Vee
houderij en de regeerings-commissaris voor
den Tuinbouw.
Als voorzitter zal worden aangezocht een
hoogstaand persoon, die niet direct bij den
Landbouw en den Tuinbouw is betrokken,
maar door zijn kennis van het bedrijfsle
ven en economisch inzicht het onderzoek
kan leiden. Aan de commissie zal een jurist
als secretaris worden toegevoegd.
Voorkoming van onredelijke
executies
AFLOSSING VAN HYPOTHEEK BE
PERKT TOT 1% VAN DE HOOFDSOM.
Het reeds aangekondigde wetsontwerp,
houdende bijzondere maatregelen ter voor
koming van onredelijke terugvordering van
onder verband van hypotheek op onroe
rend goed uitgeleende gelden, is thans bij
de Tweede Kamer ingediend.
Dit wetsontwerp beoogt, in verband met
de heerschende buitengewone tijdsomstan
digheden, die hypothecaire schuldenaren
te hulp te komen, die altijd regelmatig aan
hun verplichtingen tot rentebetaling en tot
betaling van tusschentijdsche aflossing, tot
een bedrag van één procent van de oor
spronkelijke hoofdsom, hebben voldaan,
en die ook overigens niet door executoriale
maatregelen op hun onroerend goed wor
den getroffen uit hoofde van niet-voldoe-
ning van andere dan hypothecaire schul
den of in staat van faillissement zijn komen
te verkeeren.
De regeering stelt in de toelichting voor
op, dat de hypothecaire schuldeischers in
het algemeen en in het bijzonder de
groote instellingen hun debiteuren rede
lijk hebben behandeld. Dit neemt niet weg,
dat wettelijke regeling noodig is voor die
gevallen, waarin de redelijkheid niet be
tracht wordt.
De voorgestelde wet schept de mogelijk
heid voor den debiteur, van den rechter
Onderwijsbezuiniging wekt
critiek
BEZWAREN TEGEN DE „JEUGD
SALARISSEN".
Vele leden tegen omzetting van vijfjarige
in driejarige HJLS.
UX.O. te sterk aangepakt.
De Tweede Kamer heeft een voorloopig
verslag uitgebracht over het wetsontwerp
tot verlaging van de openbare uitgaven
voor het onderwijs. Daarin lezen zij, dat
eenige leden van meening waren, dat op
de grondsalarissen der onderwijzers niet
meer behoort te worden gekort.
Eenige leden zouden het een goede be
zuiniging achten, indien alle kweekscho
len voor onderwijzers zouden worden opge
heven en de kweekelingen voortaan him
opleiding aan de hoogere burgerscholen
zouden ontvangen. Wanneer daarnaast de
U.L.O.-scholen zouden worden opgeheven,
zou daarmede een groote bezuiniging wor
den bereikt
Vele leden verzetten zich tegen deze
denkbeelden.
Verschillende leden brachten in herinne
ring het betoog van het lid der Kamer, den
heer Suring, waarbij hij aantoonde, dat met
het ontslag van de gehuwde onderwijzeres
sen op 1 Januari 1936 een bezuiniging van
een millioen gulden voor de begrooting
van 1937 zou kunnen worden verkregen.
In het belang ook van het onderwijs, ver
klaarden deze leden zich voorstanders van
deze maatregel.
Andere leden kwamen hiertegen op.
Velen leden konden zich in het geheel
niet vereenigen met het voornemen van de
regeering, een aantal rijks-hoogere burger
scholen om te zetten in scholen met drie
jarige cursus. Het onthoofden van open
bare middelbare scholen, terwijl de bijzon
dere scholen in dit opzicht geheel vrij blij
ven, achtten zij in hooge mate onbillijk.
Verscheidene leden konden zich niet ver
eenigen met het voorstel van de regeering,
de rijksvergoeding voor het U.L.O. tot vier
leerjaren te beperken. De vijfjarige school
voor U.L.O. voorziet op goedkoope wijze
uitnemend in een dringende behoefte. Deze
leden gaven in overweging, aan de thans
bestaande vijfjarige U.L.O.-scholen door een
overgangsbepaling de bestaansmogelijkheid
door behoud van subsidie te laten,
j Verscheidene leden waren met de regee
ring van oordeel, dat aan de abnormale
sterke bezetting van het eerste leerjaar van
UL.O.-scholen een einde moet komen. De
in het ontwerp gestelde edsoh achtten zij
evenwel veel te hoog. Zou de bepaling
thans in alle gestrengheid werken, dan zou
den, naar berekend is, 54 pet. van het to
taal aantal UL.O.-scholen moeten worden
opgeheven. In Amsterdam zou 80 pet, in
Den Haag 40 pet., in Rotterdam 50 pet., in
Utrecht 70 pet en in Friesland 66 2/3 pet
van het aantal bijzondere U.L.O.-scholen
met driejarige cursus niet meer aan de sub
sidie-eischen voldoen; voor de openbare
U.L.O.-scholen te Amsterdam en te Rotter
dam is dit cijfer zelfs berekend op 90 pet
Hieruit blijkt dat de voorgestelde bepa
ling niet te handhaven is, althans verzach
ting behoeft.
Het stemde vele leden tot voldoening,
dat de regeering, gehoor gevende aan de
sterke aandrang uit de Kamer, haar voor
stel tot invoering van het kweekelingen in
stituut heeft prijs gegeven.
Met het thans voorgedragen stelsel kon
den verscheidene leden zich echter even-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
I l
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Van het Abessijnsche front weinig nieuws
van be teekenis. De hoop herleeft intus-
schen op een vredelievende oplossing van
het conflict Mussolini confereerde met den
Engelschen ambassadeur te Rome. (2de
blad).
Opmarsch der Heimwehren in Weenen.
(2de blad).
uitstel te verkrijgen voor de terugbetaling
van de hoofdsom en wijziging in de ver
plichting tot tusschentijdsche aflossing,
zoo die meer is dan één procent van de
j oorspronkelijke hoofdsom per jaar. De
j rechter zal in ieder concreet geval hebben
na te gaan, of de schuldenaar in staat is
de leening af te lossen, resp. de tusschen
tijdsche aflossing te voldoen.
Wordt hem aannemelijk gemaakt, dat
de schuldenaar niet in staat is, dan over
weegt hij in hoeverre de belangen van den
schuldeischer door toewijzing van het door
den schuldenaar gedaan verzoek meer zou
den worden geschaad dan de belangen
den schuldenaar bij weigering daarvan.
De rechter zal hierbij de wederzijdsche gel
delijke positie van schuldenaar en schuld
eischer in beschouwing nemen.
Ter zake van de werkzaamheden des
kantonrechters worden aan belanghebben
den geen kosten in rekening gebracht. De
kosten worden gedragen door den staat.
BINNENLAND.
Ingediend is het wetsontwerp, bevatten
de bijzondere maajtregelen ter voorkoming
van onredelijke terugvordering van onder
verband van hypotheek op onroerend goed
nitgeleende gelden. (1ste blad).
Ingediend is het wetsontwerp tot verlen
ging van de bestaande korting op de Indi
sche pensioenen tot 1937. (1ste blad).
Verschenen is helt voorloopig verslag
van de Tweede Kamer over het wetsont
werp tot verlaging van de openbare uitga
ven voor ent onderwijs.
Minister Deckers stelt een commissie in,
om te bereiken, dat de landbouwcrisis-
maatregelen worden vereenvoudigd en de
samenwerking met de organisaties wordt
hersteld. (1ste blad).
min vereenigen. De onderwijzers tot hun
24ste of 25ste jaar een jaarwedde vam ƒ500
toe te kennen. Aan de critiek op het voor
nemen, dat deze maatregel alleen voor de
onderwijzers bij het lager onderwijs zou
gelden, is de regeering in zooverre tege
moet gekomen, dat deze bepaling van
kracht aal zijn voor jeugdige ambtenaren,
onderwijzers en werklieden in overheids
dienst. Gaarne zouden deze leden door de
regeering nauwkeurig worden ingelicht
omtrent het aantal onderwijzers, dat onder
deze regeling zal vallen. Hoe weinig deze
leden ook met het stelsel van de regee
ring konden instemmen, toch wilden zij
niet nalaten, de regeering in overweging
te geven, de jeugdsalarissen niet op ƒ500,
maar ten minste op 800 of 850 te stellen.
Gaarne zouden zij vernemen, hoe de re
geering zich de regeling van de jeugdsala
rissen indenkt.
Verscheidene leden achtten het voor het
bijzonder onderwijs onaanvaardbaar thans
allerlei scholen te moeten prijsgeven ter
wijl daardoor het leerlingenaantal der klei
ne openbare scholen zou groeien. Zou een
zelfde maatstaf aan openbare scholen wor
den aangelegd, dan zouden er volgens deze
leden nog 650 moeten worden opgeheven.
Zij vertrouwen, dat de regeering de voor
gestelde bepalingen opnieuw in overwe
ging zal willen nemen. Zij drongen erop
aan, de z.g. concentratie vrij te laten.
Verscheidene andere leden beschouw
den deze paragraaf als de kern van dit ont
werp. De bedoeling ervan is, aan de bij-
zcxndere scholen op te leggen, wat aan de
openbare in het verleden reeds is opge
legd. Hetgeen nu wordt voorgesteld acht
ten zij echter zeer mild in vergelijking met
datgene, wat de regeering met het open
baar onderwijs heeft gedaan.
Vele leden juichten de verplichte voor-
loopige persiormeering van zestigjarige on
derwijzers toe.
Verscheidene leden drongen er met
breiding in dien zin, dat reeds op 55-jari
gen leeftijd, althans door onderwijzeressen,
vrijwillig pensioen aangevraagd zou kun
nen worden.
Veerscheidene leden drongen er met
kracht op aan, dat in de wet bepalingen
zouden worden opgenomen over de nor
men, krachtens welke ontheffing zal moe
ten worden verleend van de verplichte pen-
sionneering bij het bereiken van den zes
tig-jarigen leeftijd. Met name worde uit
drukkelijk opgenomen de bepaling, dat aan
onderwijzers of hoofden, die een of meer
minderjarige kinderen te hunnen laste heb
ben, ontheffing wordt verleend, zoomede
aan hen, die wegens een onvoldoend aan
tal dienstjaren een te gering pensioen zou-
den genieten-