Coördinatie-commissie neemt finan-
cieele sancties aan
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De heilige stad Aksoem geeft zich over
27ste Jaargang
DINSDAG 15 OCTOBER 1935
No. 8242
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
Fascisme en oorlog
Wij maakten dezer dagen, naar aanlei
ding van een artikel in de „Avondpost",
de opmerking, dat men den oorlog, wel
ken Italië thans voert, niet op den rug van
het fascisme mag sohuiven, want, zoo
schreven we, de geschiedenis heeft altijd
aanvals- en veroverings-oorlogen gekend,
ook toen er van geen fascisme sprake was.
De „Avondpost" reageert hierop, consta
teert: „het katholiek orgaan uit de Sleu
telstad ziet twee belangrijke feiten over
let hoofd", en vervolgt dan:
In de eerste plaats vergeet het, dat
wij in heel andere tijden leven, dan
waarin vroeger dergelijke veroverings
oorlogen plaats hadden. Na den we
reld-oorlog is de Volkenbond ont
staan, die oorlogen wil voorkomen en
uitroeien. Van dien Bond is Italië lid.
Welnu, welbewust tegen het gevoelen
van de geheele wereld in, welbewust
in strijd met de beginselen van vrede,
recht en gerechtigheid en met de be
palingen van den Volkenbond, welke
het zelf hielp maken, is Italië dezen
veroverings-oorlog, in onze Eerste Ka
mer „wreedaardig en lafhartig en cy
nisch" genoemd, begonnen. Wij heb
ben het volste recht, dit optreden op
rekening te stellen van het bewind,
hetwelk Italië thans regeert, en dit
bewind is het fascisme.
Maar er is iets anders en van veel
meer belang is.
Het is Mussolini zelf en dit is de
tweede omstandigheid welke het Leid-
sche blad vergeet die dezen oorlog
met het fascisme in onmiddellijk ver
band heeft gebracht. Hij toch was het,
die onlangs tegen de naar Afrika ver
trekkende troepen het volgende zei:
„Kameraden, ik ben in uiw midden
gekomen om u den groet te brengen
van de fascistische regeering, en in
het bijzonder mijn eigen kameraad-
schappelijken groet. Mijn bedoeling is
niet, u aan te moedigen. Gij hebt geen
aanmoediging noodig; want het staat
vast, dat gij ten allen tijde uw plicht
zult doen. Gij ziet er voortreffelijk
uit: solide, stevig gebouwd, ferm, klaar
voor het gevecht, lichamelijk zoowel
als geestelijk. Trouwens, hebben wij
niet altijd gehoopt op het gevecht?
Is het niet het kenmerk van het fas
cisme, dat het de risico's van een hel
denleven verkiest boven de lamlendig
heid van een onbenullig bestaan?
Hier brengt de dictator van Italië
zelf dezen oorlog in onmiddellijk ver
band met het fascisme; legt hy een
onmiddellijk contact tusschen den fas~
cistischen geest, die „hoopt op het ge
vecht" en oorlog verkiest boven vrede
(„heldenleven" boven „onbenullig be
staan").
Deze uitlatingen van Mussolini ge
ven het volste recht, het Italiaansche
fascisme voor den afschuwelijken oor
log verantwoordelijk te stellen. De
Leidsche Courant heeft zich dus te on
zen aanzien vergist.
Een debat naar aanleiding van een mee-
ningsverschil wordt in den regel een klein
geestige vitterij, als beide partijen het ge
lijk geheel en al aan htm zijde willen heb
ben.
Wij hopen, dat men ons niet van zulk
een vitterij zal beschuldigen of verden
ken, als we eenige opmerkingen maken
naar aanleiding van het hier geciteerde
artikel van de Avond post".
De „Avondpost" meent, het volste recht
te hebben, om het „wreedaardig en laf
hartig en cynisch" optreden van de Italia
nen op rekening te schrijven van het be
wind, hetwelk Italië thans regeert, en dit
bewind is, aldus het blad, het fascisme.
Maar.... als het fascistisch bewind,
„hetwelk Italië thans regeert",
een oorlog, als de nu gevoerde, op
zijn rekening heeft, dan ligt daarin niet
perse opgesloten, dat men het fascisme
als zoodanig die schuld mag op
leggen. Wij herhalen: Zijn er ook in den
loop der eeuwen niet dergelijke verove
rings-oorlogen door regeeringen verklaard,
evenzeer „welbewust in strijd met de be
ginselen van vrede, recht en gerechtig
heid" (ook al was er geen Volkenbond!),
zonder dat deze en terecht! wer
den geschreven op rekening van het re-
geerend staatkundig stelsel, hetwelk die
regeeringen aanhingen.
Doch, de „Avondpost", die dat ook zelf
zoo schijnt in te zien, gaat verder betoo-
gen en zegt dat er „iets anders en van
veel meer belang nog is" en het citeert de
ook natuurlijk onzen lezers reeds bekende
uitspraak van Mussolini.
Ja dat is werkelijk van veel meer
belang. En wij erkennen met de „Avond
post", dat zulk een uitspraak, bezien in de
omstandigheden, waaronder zij is gedaan,
het recht geeft, „het oorlogs-geweld van
Italië in onmiddellijk verband te brengen
met den geest van het (Italiaansch) fas
cisme".
Wij erkennen dat, al meenen wij, dat er
iets aan moet worden toegevoegd of dat de
uitspraak juister is, als achter de woorden
„met den geest van het (Italiaansch) fas
cisme" nog zou worden gezet, ,^ooals
Mussolini dien geest repre
sentee r t".
De .Avondpost" plaatst „Italiaansch"
tusschen haakjes, om de reden, die het blad
zelf aangeeft:
Nu zou men misschien nog kunnen
zeggen: ja, maar, gij moogt dit dan
toch niet doen (n.l. het oorlogs-ge
weld verwijten aan het fascisme, red.
L.Crt.) voor het fascisme in het al
gemeen. Wij zijn bereid, deze reser
ve te maken, en dan met name voor
de fascistische beweging in ons va
derland, wanneer dat Nederlandsche
fascisme den oorlog tegen Abessinië
uitdrukkelijk afkeurt.
Wij meenen bij deze uitspraak een nog
verder gaande reserve te moeten verlan
gen, n.l. dat eerst geconstateerd moet wor
den, waarom het Nederlandsche fascis
me niet (wat het inderdaad niet gedaan
heeft) den oorlog tegen Abessinië uitdruk
kelijk afkeurt, alvorens men uit de hou
ding van het Nederlandsch fascisme een
conclusie trekt, als bedoeld door de Avond
post".
Wij gaan hierop echter niet verder in en
willen liever onzerzijds een punt zetten
achter de gedachtenwisseling met de
.Avondpost". Zij is, ons inziens, niet zon
der belang geweest. Onze critiek is aanlei
ding geworden voor het blad, om zijn mee
ning nader uit te werken en te precisee
ren. Wij hebben dat onze lezers in het bo
venstaand ter kennis gebracht. Wij wil
len tenslotte onderschrijven, dat de
„Avondpost" zeer terecht constateert, dat
„waar het fascisme tot dusver tot een ze
kere macht kwam, het geweld aan de be
weging inhaerent was". En dat geeft....
wèl te denken en te vreezen!
VIJF NEW-YORKSCHE BANKIERS
ONTVOERD.
Door Mexicaanse he bandieten.
"NEW-YORK, 15 October (A. N. P.)
Uit Douglas in Arizona wordt gemeld,
dat in de naburige Mexicaansche provin
cie Sonora vijf bekende New Yorksche
bankiers, onder wier de vide-president van
de National City Bank J. H. Durell, en Ja
mes Bruce van de Chase National Bank
die sedert 8 October in het Oosten van So
nora op jacht waren onder leiding van een
gids, door een Mexicaansche rooversbende
zijn overvallen, ontwapend en naar de ber
gen gevoerd.
Slechts de New-Yorksche uitgever A. D.
Norcross, die in het gezelschap der ban
kiers verkeerde, kon ontkomen. Men maakt
zich zeer ongerust over het lot der ont
voerden, daar de bandieten kort tevoren
met tachtig man de stad Santa Ana had
den overvallen en den chef der politie, als
mede verscheidene agenten, hadden dood
geschoten. De Amerikaanschje politie in
de grensplaatsen van Arizone is
meerd.
WEINIG NIEUWS VAN DE FRONTEN.
BACON-CONTRACT WORDT OPGEZEGD.
Naar wij vernemen, heeft de Minister van
Landbouw en Visscherij besloten het z.g.
Bacon-contract tegen 1 Januari 1936 op te
zeggen.
Wij kunnen nog mededeelen, dat de re
den, welke tot de opzegging van dit con
tract geleid heeft, gelegen is in de omstan
digheid, dat de hoeveelheid bacon voor ex
port sterk teruiggeloopen is, zoodat het
thans in alle opzichten wenschelijk is een
nieuwe regeling te maken.
DE FINANCIEELE SANCTIES VAN
KRACHT.
De volledige sanctieconferentie, waarin
51 staten vertegenwoordig zijn, heeft gister
avond de voorstellen betreffende crediet-
en leeningsboycot van Italië aangenomen.
De Hongaarsche gedelegeerde legde daar
bij 'n verklaring af, volgens welke er voer
Hongarije, dat geen geldsohieter of schul
denaar is, geen sprake kan zijn van een
deelnemen aan deze maatregelen, De Oos-
tenrijksche gedelegeerde sloot zich bij deze
opvatting aan.
Overigens bestond onder de leden der
conferentie eensgezindheid er over, dat de
boycotmaatregelen onmiddellijk van kracht
moeten worden. De regeeringen worden uit-
genoodigd vóór 31 October de noodige wet
telijke maatregelen te nemen.
De werkcommissie van de sanctieconfe
rentie heeft gistermiddag de algemeene
besprekingen betreffende de economische
sancties beëindigd en twee commissies be
noemd, één voor de grondstoffenkwestie
en één voor het vergoeden van verliezen
van afzonderlijke deelnemers aan de sanc
ties.
Verplichting tot wederkeerigen bijstand.
De coördinatie-commissie heeft gister
avond ook nog, op voorstel van Eden, een
resolutie aangenomen, waarin in het belang
van een vergemakkelijking van de naleving
van de verplichtingen van artikel 16 uit
drukkelijk er aan wordt herinnerd, dat vol
gens artikel 16 de volkenbondsstaten elkan
der wederkeerig zullen moeten bijstaan in
de economische en financieele sancties, op
dat de verliezen en ongemakken tot een
minimum worden teruggebracht en dat de
volkenbondsstaten elkander wederkeerig
bijstand verschuldigd zijn in den weerstand
tegen iederen bij zonderen maatregel, dien
de verdrag schendende staat tegen een der
volkenbondsstaten voornemens is te treffen.
Een gerucht over Nederland.
Te Genève deed het gerucht de ronde, dat
de Nederlandsche delegatie voorstandster
zou zijn van het afbreken der diplomatieke
betrekkingen met Italië bij wijze van sanc
tie-maatregel.
Het blijkt echter, dat bij de Nederland
sche delegatie zelf van een dergelijk stand
punt niets bekend is.
ENGELAND HEFT WAPENEMBARGO
VOOR ABESSENIE OP.
De Engelsche regeering, heeft naar van
betrouwbare zijde verluidt, het verbod van
uitvoer van wapenen naar Abessinië opge
heven.
,Een officieel communiqué hierover is
weliswaar niet gepubliceerd, maar in me
dedeelingen in de bladen wordt er op ge
wezen, dat het Engelsche ministerie voor
economische zaken in den vervolge weer
verzoeken van exporteurs betreffende ver
strekking van uitvoerlicenties in overwe
ging zal nemen.
Nadere berichten melden, dat geen on
middellijke kennisgeving zal worden ge
zonden aan de wapenexporteurs. Veeleer
wil men in dezen het initiatief aan de ex
porteurs overlaten.
Abessijnsche wapenaankoopen in Engeland.
In verband met de opheffing van het
verbod van uitvoer van wapenen naar
Abessinië meldt de „Evening Standard",
dat de regeering van Abessinië kortgeleden
bij de bank van Egypte een bedrag gedepo
neerd heeft van 600.000 pond sterling, dat
gebruikt zal worden voor het onmiddellijk
aankoopen van wapenen.
DIPLOMATIEKE STAP VAN ENGELAND
IN ROME.
Addis Abeba en Diredaoea zijn open steden.
Naar van betrouwbare zijde wordt mede
gedeeld heeft Engeland de Italiaansche re-
geering langs diplomatieken weg er op
merkzaam op gemaakt, dat Addis Abeba
en Diredaoea open, d. w. z. niet versterkte
steden zijn, waarin zich groote buitenland-
sche kolonies bevinden.
Vermoedelijk staat deze Engelsche dé
marche in verband met de pogingen van
leden van het corps diplomatique in Addis
Abeba om de beide steden tegen eventueele
Italiaansche luchtaanvallen te beschermen.
.Volgens persberichten heeft de Italiaan
sche onderstaatssecretaris voor buitenland-
sche zaken, Suvich de Engelsche regeering
doen mededeelen, dat hij acte nam van de
démarche en daarvan de militaire autoritei
ten op de hoogte zou brengen.
De meeste overige in Addis Abeba ver
tegenwoordigde mogendheden hebben der
gelijke stappen ondernomen.
GEEN DUITSCHE OORLOGS
LEVERINGEN AAN ITALIË.
Gezaghebbende kringen te Berlijn schrij
ven de in het buitenland loopende geruch
ten over een DuitschItaliaansch accoord
inzake oorlogsleveranties van grondstof
fen geheel aan de fantasie toe, en verkla
ren, dat zulk èèn accoord in strijd zou zijn
met Hitler's politiek, volgens welke Duitsch
land afzijdig wenscht te blijven van het
ItaliaanschAbessynische conflict, terwijl
zij tevens opmerken, dat de Volkenbond
zich inzake de kwestie der sancties nog niet
tot Duitschland heeft gewend.
DE BRITSCH—FRANSCHE
SAMENWERKING.
Geen militaire sancties.
De Fransehe premier Laval heeft in een
onderhoud met den correspondent vain
Havas verklaard, dat hij er prijs op stelt
de Fransehe openbare meening gerust te
stellen door er op te wijzen, dat in de hui
dige delicate situatie de FranschBritsche
samenwerking, welke te Genève werd be
vestigd, voortgezet zal worden in het be
lang van den vrede.
„By mijn besprekingen met de Britsche
ministers, aldus Laval, is nooit sprake ge
weest van militaire sancties. Elke vergissing
elk misverstand in onze openbare meening,
kan de zaak van den vrede slechts scha
den. Engeland heeft nooit zelfstandig en
buiten het gemeenschappelijke kader van
den Volkenbond willen optreden. De Fran
sehe en Britsche verklaringen voor den
Raad en de Assemblee waren steeds ge
meenschappelijk en dat zal ook voor onze
actie gelden. Eden en ik zijn bezield door
dezelfde bezorgdheid en den gelijken wil,
om op basis van het Volkenbondspact een
vriendschappelijke regeling van het geschil
te vinden. Opdat mijn moeilijke en tevens
belangrijke taak Vergemakkelijkt wordt,
eisch ik van alle Franschen medewerking".
Van het oorlogsfront
IN HET NOORDEN.
De heilige stad Aksoem gevallen.
Naar uit Italiaansche bron verluidt is de
heilige stad Aksoem thans door Italiaansche
troepen bezet, zonder dat verdere gevechten
vóór Q.f binnen de stad zijn geleverd.
Aksoem met zijn belangrijke bedevaarts
kerken, de bestuursgebouwen en de zich in
de omgeving der stad bevindende kloosters,
zou zich niet aan eventueele schade hebben
blootgesteld. De heilige stad zou dus niet
veroverd zijn, doch zou zich vrijwillig
hebben overgegeven.
Uit de buurt van Aksoem zouden tal van
opperhoofden en boodschappers van kloos
ters bij het 'Italiaansche hoofdkwartier zijn
aangekomen, waar zij verklaard zouden
hebben zich te willen onderwerpen.
Nog twee plaatsen ingenomen?
Te Addis Abeba gaat, naar Reuter meldt,
het gerucht, dat Hauzien (ten Z. O. van
Adoea gelegen) en Sakota in handen van
de Italianen zijn gevallen.
De regeering van Ethiopië is evenwel niet
in staat, een bevestiging op een ontkenning
te geven.
Dat Sokota gevallen zou zijn, is nauwe
lijks denkbaar, daar deze stad verre ten
Zuiden van Makale ligt, waarheen de Italia
nen volgens de jongste berichten nog eerst
op weg waren. Dit bericht moet derhalve
op een misverstand berusten.
Luchtaanvallen op Makale.
Te Addis Abeba zijn verder berichten
ontvangen over nieuwe en zware lucht
bombardementen in de streek van Makale.
Een eskader bombardementsvliegtuigen
heeft boven Hausien bommen uitgeworpen.
Het aantal slachtoffers is nog niet bekend.
IN HET ZUIDEN.
Aan het Zuidelijk front treden de Ita
liaansche luchtstrijdkrachten met her
nieuwde bedrijvigheid op. Volgens te Ad
dis Abeba ontvangen berichten hebben we
derom luchtbombardementen plaats gehad
op de lijm GorahaiGerlogoebiAdo.
Overigens wordt de activiteit der Ita
lianen in het Zuiden belemmerd door he
vige regens.
HET VERRAAD VAN RAS KOEKSA.
Het valt niet te loochenen, dat de in
druk, die te Addis Abeba gewekt is door
het verraad van Ras Koeksa, groot is. Niet
temin zegt men in officieele kringen nog
niet in staat te zijn het verraad officieel
te bevestigen, of te ontkennen, zoodat men
ook weigert eenig commentaar te leveren.
Van welingelichte zijde verklaart men
echter, dat in deze aangelegenheid met
drie mogelijkheden rekening moet worden
gehouden: de eerste is, dat Ras Koeksa in
derdaad gedeserteerd is, de tweede, dat hij
gevangen genomen is en de derde, dat hij
zich om strategische redenen bij de Ita
lianen heeft gevoegd, met bedoelingen,
waarover men zich verder niet wil uitla
ten. Dat Ras Koeksa gevangen genomen
zou zijn acht men in hooge mate onwaar
schijnlijk. Dat hij gedeserteerd zou zijn
vindt men ongeloofwaardig, tenzij de oor
zaak gezocht zou moeten worden in ja
loezie ten opzichte van Ras Kassa en een
oude grief over het geven van een deel
van zijn gebied aan Ras Seyoem, na den
door van zijn vader. Daartegenover staat
echter, dat Ras Koeksa de schoonzoon is
van den keizer. Over de mogelijkheid, dat
Koeksa hoog spel zou spelen, wil men,
zooals reeds gezegd, niets naders verkla
ren.
HOE DE ITALIANEN ZICH EEN WEG
MOETEN BANEN.
Hitte, stof en doornen.
De bijzondere correspondent van de
„Daily Tel.", Webb Miller, die aan het Ita
liaansche front den oorlog volgt, schrijft
uit Adoea, dat hij in alle veldtochten, wel
ke hij in de laatste 20 jaar als oorlogscor
respondent heeft meegemaakt in Mexi
co, Frankrijk, Marokko nooit getuige is
geweest van een werken onder dergelijke
benarde omstandigheden, terreinsgesteld
heid, hitte, gebrek aan voedsel, als in de
omgeving van Adoea.
Het gebied rondom Adoea is, schrijft
Miller, absoluut onontgonnen; de strook
tusschen de rivier de Mar eb en Adoea is
zoo goed als onbewoond. Alles wat noodig
is voor voeding en onderdak brengen van
mensch en dier moet uit Eritrea worden
aangevoerd. Van de Mareb voert de weg
naar Adoea door een heete vallei, over zoo
goed als dorre bergruggen van ongeveer
12G0 M. hoogte. Deze weg is gemiddeld 11/2
M. breed en loopt over scherpe rotspunten
en glibberige, losse steenen. Op sommige
plaatsen is hij zóó smal, dat de muilezels
moesten afgeladen worden en de man
schappen him bepakking zelf moesten dra
gen totdat de weg weer breeder werd. Op
tallooze plaatsen is de helling van het pad,
dat voortdurend scherpe bochten maakt,
meer dan 30 graden; mannen en dieren
moeten deze helling afglijden. Doornstrui
ken met doornen van wel 5 c.M. lengte,
hangen hier en daar over den weg en ver
wonden mensch en dier. De schoenen der
soldaten worden door de rotsen dusdanig
