Hoogtepunten der 3 October-
feestviering.
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1935
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BUD - PAG. 7
DE OPTOCHT.
RIJKSMETAALCOMMISSIE.
Minister Gelissen zal ceu commissie
installeeren.
Naar wij vernemen zal als onderdeel van
de plannen tot stelselmatige economisch
technologische exploratie van Nederland
Donderdag 19 September as. door prof. dr.
ir. H. C. J. H. Gelissen, minister van Han
del, Nijverheid en Scheepvaart, d. z. g. n.
Rijksmetaalcommissie worden geïnstal
leerd.
De leden van deze commissie zullen zijn:
prof. L. A. van Royen te Wassenaar, die
tevens als voorzitter zal optreden; mr. R.
A. H. M. Gielen te Maastricht, directeur
van het economisch technologisch instituut
in Limburg; ih. A. Groothoff te Amersfoort,
lid van de commissie van advies voor de
Crisisinvoerwet; prof. dr. ir. F. KL Th. van
Iterson te Heerlen, directeur van de Staats
mijnen in Limburg; ir. G. A. Kessler te
IJmuiden, directeur van de N.V. Hoog
ovens; C. J. P. Zaalberg te Den Haag, oud
directeur-generaal van Arbeid en J. A. La-
gas te Den Haag, verbonden aan het bu
reau Nijverheid van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart. Laatst
genoemde zal tevens optreden als secreta
ris.
TEXTIELCONFLICT TE TILBURG.
Stakers wijzen bemiddelingsvoorstel af en
doen een tegenvoorstel.
In een viertal vergaderingen der stakers
is besloten het volgende antwoord te zen
den aan den heer P. W. de Jong van den
Heuvel, die een bemiddelingsvoorstel had
gedaan:
De stakers en het stakingscomité deelen
in antwoord op uw schrijven mede, dat zij
afwijzend op uw voorstel moeten beschik
ken. Daar zij uw bemiddeling echter zeer
waardeeren, willen zij u het volgende te
genvoorstel formuleeren:
le. de arbeid wordt onverwijld hervat
op de voorwaarden van de oude loonrege
ling met een garantietermijn van drie
maanden, te rekenen van den dag der
werkhervatting.
2e. de arbeidersorganisaties houden,
zoodra de arbeid is hervat, vergaderingen
met haar leden, zoowel de werkenden als
degenen, die werkloos zijn.
3e. de fabrikanten verplichten zich tot
uitbetaling van de 40 pet. van het loon over
de dagen, op welke alsnog werk is ver
richt en tot uitbetaling van de vacantieda-
gen. Tevens moeten zij er van verzekerd
zijn, dat geen rancunemaatregelen zullen
worden genomen tegenover de stakers.
DE RAMP VAN DE GAAL
Het notitie-boekje van Jos van Langen.
Het bestuur van den Kring Noord-Hol
land van de „Nederlandsche Roomsch-Ka-
tholieke Journalisten Vereeniging" heeft
het notitieboekje van Jos van Langen,
waarin deze, één der slachtoffers van de
ramp, die de „Gaai" heeft getroffen, zijn
ervaringen opteekende, afgestaan aan „Het
Nederlandsche Persmuseum". Met erken
telijkheid e n eerbied heeft het bestuur
van laatstgenoemde stichting dit geschenk
aanvaard.
RECHTZAKEN
AANRIJDING TE WASSENAAR.
Voortgezet werd voor het Kantongerecht
te 's-Gravenhage de behandeling van de
zaak tegen den Haagschen bankier F. W.
T. F., wonende te Wassenaar, tegen
wien proces-verbaal is opgemaakt, omdat
hij op 22 Mei, rijdende met zijn auto in de
Groot Hoefijzerlaan, in de bocht een motor
met zijspan van de Wassenaarsche ver-
keersbrigade heeft gepasseerd, waardoor
hij de veiligheid van het verkeer in gevaar
heeft gebracht.
Verdachte verklaarde ontstemd te zijn
over het z.i. onbehoorlijke rijden van de
politie, die hém over een afstand van 45
M., geen gelegenheid heeft gegeven om te
passeeren, ondanks zijn aanhoudende signa
len.
De verbaliseerende agenten werden nu
o.m. als getuigen gehoord en verklaarden,
dat twee auto's in de Hoefijzerlaan rechts
van den weg stonden geparkeerd. De af
stand tusschen deze auto's bedroeg onge
veer 45 M. De bestuurder van den motor
was bezig over te schakelen om grootere
snelheid te verkrijgen en zeide het een ge
vaarlijke manoeuvre te vinden tijdens het
overschakelen een scherpe bocht naar
rechts te nemen. Bovendien zou hij dan
genoodzaakt zijn geweest om voor den
tweeden auto te stoppen, hetgeen verdachte
betwistte.
Door gelijktijdig met de politie door de
bocht te gaan, eerst links rijdende, doch
na gepasseerd te zijn naar rechts uitwij
kende, heeft verdachte den politiemotor
klem gereden.
De ambtenaar van het OM. achtte het
in de dagvaarding ten laste gelegde bewe
zen. Weliswaar was hij van meening, dat
hier voor verdachte verzachtende omstan
digheden aanwezig zijn in verband met de
kwestie van inhalen.
Hij eischte een boete van 10, subs. 4 da
gen, conform welken eisch de kantonrech
ter, mr. Perguson, verdachte veroordeelde.
Bij verstek was de heer F. veroordeeld
tot een boete van ƒ25.
LEEST DE ADVERTENTIES
IN UW DAGBLAD.
Het kijkspel op straat-
Tot t hoogtepunt der hoogtepunten kan
men zonder eenig voorbehoud rekenen de
3 Octoberoptocht. Sinds 1896 tot 1934 orga
niseerde de 3 Octobervereeniging 37 op
tochten, waarvan er 22 gecostumeerd en
een viertal water-optochten waren. Voor
de rest waren t in die jaren, muziekfesti
vals en optochten met banieren.
Een respectabel aantal dus.
Wij kennen een Leidenaar, een allerge
zelligste kerel in 't dagelij ksch* leven, die
beweert een afkeer te hebben van al die
edellieden (hij zegt dit niet van de edel-
vrouwen), die op den 3 Octoberdag, geze
ten op een vurig ros, door Leid ens straten
rijden. Hij motiveert zijn uitspraak door
er op te wijzen, dat „al dit gedoe" uit den
tijd is en als kijkspel weinig belangrijk
meer is. Wij onderschrijven zijn meening
niet. „Integendeel, wij houden ons over
tuigd, dat dergelijke „kijkspelen op straat"
in 't algemeen door het publiek in al zijn
geledingen zeer gewaardeerd worden, zelfs
critisch bekeken en besproken worden.
„Het gebeuren op straat" heeft immers
altijd een buitengewone bekoring op de
menschen uitgeoefend. Of dit nu was de
brandstapel, het schavot, het binnentrek
ken van den Veldheer aan t hoofd van
zijn troepen, kerkelijke processies, begra
fenissen van vorsten, om nu maar enkele
gebeurtenissen te noemen, het bracht de
menschen op straat, vaak zelfs zoo dat
„geen bestje bij het spinnewiel thuis
bleef" aldus een oud-Hollandsch gezegde.
Zoo'n schouwspel, van meestal anders
gekleede menschen, paarden, olifanten, ka-
meelen, praalwagens, muziek en wat al
niet rukt de menschen eens voor een
oogenblik uit him dagelijksche sleur. Het
straatbeeld van alle dagen is nu eens an
ders geworden, de nieuwsgierigheid wordt
geprikkeld. Hoe 't toch wezen zal, hoe die
of die er uit zal zien en dan vooral de
muziek, die men maar zelden door de
straten hoort marcheer en. Kortom 't straat
beeld is door zoo'n gebeurtenis anders ge
worden. Er valt wat te beleven. Hierin
schuilt oi. de prikkel, die de menschen de
straat op brengt, in t bijzonder op een 3
Octoberdag.
Zoo is 't nu en zoo was 't reeds voor
tientallen eeuwen geleden.
Het waren toen vooral de intochten van
Vorsten die met ongekende praal en weel
de in scène werden gezet. Wie kent niet 't
verhaal van de intocht van de Koningin
van Saba binnen Jerusalem?
De beschrijving van haar intocht is door
een Israëliet, die de glorie van zijn volk
wildé bewaren, in Oud-Hebreeuwsch
schrift met schrijfnet en inkt op een gei-
tevel opgeteekend.
Deze Koningin van Saba, aldus het ver
haal, maakte zich op om Koning Salomo
een bezoek in zijn residentie te brengen.
Zij komt Jerusalem binnen, zooals een
Oostersch Vorstin dit placht te doen, met
een heele karavaan van kameelen, paar
den en muilezels, sierlijk opgetuigd en
begeleid door oppassers, die schilderachtig
zijn uitgedoscht De lastdieren zijn allen
beladen met geschenken voor Koning Sa
lomo. Goud, specerijen, sandelhout,
wierook, edelsteenen en wat niet al
Zoo trekt zij, gezeten in haar door ka
meelen gedragen schommelende draag
stoel, te midden van haar hoogwaardig-
heidsbekleeders en haar lijfwacht door Je-
rusalems stra+en ap naar het paleis van
Koning Salomo.
(Zie hiervoor het 10e hoofdstuk van het
Eerste Boek der Koningen).
Wie de opera Aida van Verdi wel eens
gehoord en gezien heeft, kan zich eenigs-
zins een voorstelling maken, hoe zoo'n
hofstoet uit dien tijd was samengesteld.
Wij halen deze geschiedenis slechts aan,
om aan te toonen, dat een vertooning van
een optocht reeds toen tot een bijzondere
aantrekkelijkheid behoorde.
Doch door alle eeuwen heen, heeft men
zich dan ook voor het vertoonen van op
tochten straat vertooningengeinter es-
seerd en vaak tot een hoogte opgevoerd,
waarvan wij de omvang in onze dagen
niet meer kunnen overzien. Het waren
vooral de Italianen, die tijdens de bloei
tijd der Renaissance meesters waren op het
gebied van het ontwerpen van allegori
sche optochten. Een rondgang in de ste
delijke Muséa te Bologna, Pisa, Siëna en
Florence laat u op talrijke schilderijen
zien de prachtvolle optochten, die in die
dagen door deze steden rondtrokken.
De beroemdste kunstenaars uit die tij
den, als Benvenuto Cellini, maar vooral een
Leonardo da Vinei hebben bij het ontwer
pen van deze optochten aan de scheppende
kracht hunner fantasie de volle maat kun
nen geven. Vooral in Florence tijdens 't be
wind van Lorenzo de Medici, den Renais-
se-vorst „par excellence", of zooals de
Italianen hem gaarne noemen „H Magni-
fico", werden straatvertooningen en op
tochten gehouden, waaraan de bekwaamste
kunstenaar uit die dagen medewerkten en
een groote vermaardheid kregen.
Zoo was o.m. de oogsttijd een gereede
aanleiding voor het houden van oogstfees
ten en optochten. In 't bijzonder gaf de
wijnoogst een gereede aanleiding hiertoe.
Vooral Hongarije was hiervoor het land
by uitnemendheid, terwijl ook in Frankrijk
het binnenhalen der wijnoogst nog steeds
gepaard gaat met het houden van schil
derachtige optochten.
Vooral in Baune, (Bourgondië) hebben
deze een groote vermaardheid gekregen.
Zooals bekend waren 't vooral ook de
Bourgondische vorsten, die er slag van
hadden om prachtige allegorische optoch
ten te organiseeren.
Zeer bekend zijn o.m. de enorme fees
ten en optochten, die door Karei de Stoute
ter gelegenheid van zijn huwelijk met Mar-
garetha van Engeland in 1468 te Brugge
zijn gehouden.
In de schetsboeken van Albrecht Dürer
(deze bevinden zich in 't Albertina Mu
seum te Weenen) kan men nog talrijke
schetsen en ontwerpen van praalwagens
vinden, die hij toenmaals voor de be
roemde allegorische ommegangen in Neu
renberg ontwierp. (14711528). Ook in de
Zuidelijke Nederlanden, doch vooral in
Brussel en Antwerpen, heeft men zich ten
allen tijde bezig gehouden met het orga
niseeren van allerlei optochten, op zijn
Vlaamsch geheeten „ommêgangen". Voor
al in het groteske en karikaturale (narren
en reuzen), door Nizza thans nagevolgd,
heeft dit soort optochten nog steeds zijn
groote aantrekkelijkheid voor het Belgi
sche volk behouden.
Een bijzondere optocht, die in de Vlaam-
sche geschiedenis een groote vermaardheid
heeft gekregen, is die welke gehouden werd
bij gelegenheid van den intocht van Fer
dinand van Oostenrijk binnen Antwerpen
in 't jaar 1635.
De plannen hiervoor, alsmede teekenin-
gen en details werden door niemand min
der dan door Rubens ontworpen.
In 't museum te Antwerpen kan men nog
vele teekeningen, afkomstig van zijn hand,
hiervan vinden.
Vermelden wij ten slotte nog de enorme
groote optocht, die ter gelegenheid van
het zilveren huwelijksfeest van het Oos-
tenrijksche Keizerpaar te Weenen in 1878
gehouden werd en ontworpen werd door
den beroemden Weenschen schilder Hans
Makart. Hieraan werkten 10.000 menschen
mede.
In een volgend opstel zullen wij nu het
een en ander vertellen over de Oostersche
optocht, die opgeluisterd door Ooster
sche muziek als een kleurig en boeiend
sprookje op 3 October door Leiden's stra
ten zal trekken.
Wij hebben in dit opstel getracht met en
kele penstreken (juister geformuleerd met
enkele type-regels) u een overzicht te ge
ven, van de wijze waarop men zich door
alle eeuwen heen onledig heeft gehou
den met het ontwerpen von optochten en
ommegangen, die in de meeste gevallen een
boeiend schouwspel voor 't volk zijn ge
bleken.
Mocht in enkele gevallen de strekking
of de opvoedkundige waarde van zoo'n
schouwspel twijfelachtig zijn geweest, dan
vergete men niet, dat „brood en spelen",
of zooals de Romeinen zeiden: „Circe et
panis", of zooals 't spreekwoord zegt „van
de boog, die niet altijd gespannen kan
zijn", noodzakelijk zijn om 't evenwicht in
den strijd om het bestaan te doen bewa
ren.
Wij kermen in ons land slechts twee
plaatsen, die in staat zijn jaarlijks een wel
verzorgde optocht of ommegang te kunnen
organiseeren. Dit is 's-Hertogenbosch met
zijn prachtvolle en bijzonder artistiek ver
zorgde processie van Onze Lieve Zoete
Vrouwe van den Bosch en de 3 October-op-
tochten in Leiden.
Wij ontveinzen ons niet, op te merken,
dat 't steeds moeilijk blijft om het peil,
waarop in de laatste tien jaar deze vertoo-
'ningen in Leiden zijn gebracht vol te hou
den of juister gezegd, inzinking te voor
koen. Het te kiezen onderwerp voor zoo'n
optocht speelt inderdaad dan ook hier een
zeer groote rol.
Voor dit jaar is, zooals men weet de
keus gevallen op een Arabisch onder
werp, getiteld: Haroen al Raschid, de Ka
lief van Bagdad, waaraan toegevoegd is
een der meest bekende Duizend en één
Nacht verhalen en weli van Aladdin en de
Wonderlamp. Wat de hoofdpersoon van
deze optocht, Haroen al Raschid, betreft,
is ons bekend, dat deze vorst een tijdgenoot
was van Karei de Groote. Haroen al
Raschid wil zeggen: Haroen de Rechtsge
leerde. Volgens de overlevering was hij al
om bemind vanwege zijn groote recht
vaardigheid als Opperste Rechter in zijn
groot rijk. Deze verhalen van de Duizend
en één Nacht zijn ontstaan in de 8ste tot
10e eeuw. De eerste bundel verscheen om
streeks het jaar 850 te Bagdad, en zijn zeer
verschillend van karakter. Geestverschij
ningen, bovennatuurlijke krachten, vaak
ethisch, soms ook vol schelmstreken, an
dere weer van meer ènecdotische aard,
worden in groote getale in deze bundel ten
tooneel gebracht.
Ten slotte is 't wel interessant te weten,
dat de titel van deze bundels van de Dui
zend en één Nacht-vertellingen zijn oor
sprong moet vinden in het Arabisch bij
geloof n.l. in de vrees voor even getallen,
daarvoor koos men het getal 1001.
INGEZONDEN STUKKEN
Leiden, 15 September 1935.
Geachte Redactie.
Beleefd verzoek ik u nog eenimaal eenige
ruimte te willen afstaan om te kunnen ant
woorden op den vloed interrupties, waar
mede u mijn critiek op uw politieke voor
lichting hebt verluchtigd.
't Zal in deze kwestie mijn laatste woord
zijn en, gezien de loyale houding, die u
steeds tegenover mij hebt aangenomen,
twijfel ik niet, of u zult aan mijn verzoek
voldoen.
Dat u in uw eerste noot minder goed te
spreken was over de door mij geleverde cri
tiek, kan ik mij levendig indenken en dat
u toch die critiek aan uw lezers voorlegde,
bewijst mij, dat u voldoende democratische
"beginselen in u omdraagt, maar die u niet
bij uw politieke voorlichting genoegzaam
tot uiting brengt.
De tweede noot moet den indruk geven,
dat zonder eenige overweging of aandrang
de „Opmarsch" is geciteerd. Elk onbevoor
oordeeld lezer aanvaardt die mededeeling
niet, te méér niet, waar u naar noot 4 ver
wijst, waar u zegt: ook niet in te stemmen
met de houding der drie RX. Ministers,
wat mij trouwens in uw politieke voorlich
ting in uw blad nooit is gebleken, tenmin
ste het is nooit tot uiting gekomen.
De derde noot spreekt van: er kan erger
nis worden gegeven, en ook, dat er erger
nis kan worden genomen. Die noot is in af
wijking met de overige zeer weinig positief
en daarom had u die opmerking wel weg
kunnen laten. Ik had mij geërgerd aan uw
verkeerde voorlichting. U had moeten weer
leggen, dat zulks niet noodig was; daarin
bleef u in gebreke.
In noot 4 zegt u, dat het stukje van de
„Opmarsch" bedoelde te zijn: het verklaren
van de staatsrechtelijke positie der Minis
ters,, maar hierbij moet ik u toch opmer
ken, dat die verklaring is gegeven door den
voorzitter van de R.K.S.P. als ver we. er
tegen velerlei critische pers
bes c h o-u w i n g e n over de door de R.K.
Ministers aangenomen houding, als leden
van de R.K.S.P., in het kabinet-Colijn. Zulk
een verklaring is een verdediging en kan
ook niet anders zijn. Dat u zulks ontgaan
zou zijn en u daarom maar „zonder meer"
de „Opmarsch" citeerde, neem ik niet aan.
In noot 5 geeft u blijk zonderlinge opvat
tingen te hebben over de grenzen, waaraan
de meeningsverschillen in een organisatie
zouden zijn gebonden, om de eenheid niet
te breken. Ook hier is u te algemeen en
door die algemeenheid onttrekt u zich aan
een positief oordeel of het meeningsversch.il
van de drie Ministers tegenover de R.K.
S.P. de door u bedoelde grenzen al of niet
heeft overschreden.
Noot 6 spreekt twijfel uit over mijn per
soonlijke waarachtigheid en geeft u een
„fantasietje" van: 't scheepje van gezond
verstand, dat bij stormweer niet in veiligen
haven kan komen, dus maar rustig moet
blijven dobberen (ook al is er geen pro
viand meer aan boord), totdat de storm is
bedaard en het weer rustig op de baren
wordt. Dit lijkt wel iets' op wat dr. Colijn
door de radio vertelde aan de Ned. kiezers,
„kalm blijven, rustig afwachten", maar
ook dr. Colijn vergat te denken aan pro
viand, dat er bij honderdduizenden kiezers
niet meer aanwezig is.
Bij noot 7 wil ik opmerken, even goed
als u de onwaarachtigheid af te keuren van
hen, die om de politieke gevolgen de Kerk
den rug toakeeren. Maar, geachte Redactie,
zou u den kijk missen op de massa, wier on
derscheidingsvermogen een gebrekkige is,
welk vermogen tevens de reden is, dat zij,
die zich aan de door u (niet door mij, ik
had het over de onwaarachtigheid van de
pers in 't algemeen) bedoelde onwaarach
tigheid schuldig maken, jammer genoeg, de
fijnvoelende gedachte missen, dat de Kerk
Haar geloovigen als een Moeder lief heeft.
Het is de verwarring, welke door de „een
heidstheorie" wordt veroorzaakt, en daar
om staan de verwarringstichters mede
schuldig, dat hun broeders de Kerk den
rug toekeeren. Als een Priester naar mijn
overtuiging door de „eenheidstheorie"
schuldig staat aan die verwarring, dan ben
ik niet de aangewezen persoon om hem
met mijn verwijten te treffen. Een Priester
is voor mij iets anders dan een object van
critiek en ik ken iederen Priester het abso
lute recht toe, zijn eigen oordeel te hebben
over de politiek en dat oordeel naar buiten
uit te dragen, mits op de juiste plaats.
Noot 8 geeft evenals noot 5 een zonder
linge opvatting weer van het begrip prin-
cipieel-organisatorisoh. Ook hier toont u
een breede opvatting te hebben, binnen
welks grenzen een politieke daad kan wor
den gesteld. Eenzelfde breedheid van op
vatting in de „eenheidstheorie", bij uw
voorlichting van uw lezers toegepast, zou
veel onheil voor de Kerk helpen voorko
men. Wij hebben het echter over breede
opvattingen van grenzen, waarbinnen iets
mag gebeuren en of dat gebeuren al of niet
principieel-organisatorisch is. Daar nu
juist ligt het zwaartepunt. De engheid
eenerzijds, de breedheid anderzijds. Dat is
een gevolg van het feit, dat de RJC.SP. niet
op compas vaart. Zij heeft haar steun toe
gezegd aan een kabinet, waarvan men niet
wist wat men verwachten kon op politiek
terrein. Het was immers een extra-parle
mentair kabinet! De Staatspartij meent op
een gegeven oogenblik het kabinet een
h a 11 te moeten toeroepen, zoodanig is dat
meeningsverschil gestegen, dat het de gren
zen van toelaatbaarheid, volgens de op
vatting van de Staatspartij, heeft over
schreden, want, om een meeningsverschil
zonder meer, verwekt men toch geen re-
geeringscrisis. Hier was dus wel degelijk
een kwestie van principieel-organ isatori-
schen aard.
In de tweede alinea van noot 8 erkent
u de vrijheid van meening verkondigen en
volgen; uw breedheid van opvatting! De
overige katholieken, ook al kan de Staats
partij hen niet onder haar vleugelen ver
zamelen (om haar verkeerde politieke da
den), bindt u op het geweten, de candidaten
van de Staatspartij te kiezen, omdat anders
de Kerk gevaar loopt; uw engheid van op
vatting! of, zooals ik het oorspronkelijk
zeide: de onwaarachtigheid van uw voor
lichting.
Het laatste nootje is een traditioneele
uiting van u geworden, zoo gauw iemand
den moed heeft de R.K.S.P. openlijk verwij
ten te maken. Maar u weet heel goed, dat
ik my niet bepaal tot critiek in afbrek en
den zin. U was zelf meermalen aanwezig
in de vergaderingen van de Staatspartij,
waar ik mij positief heb uitgesproken, wel
ke richting men te volgen heeft Ik herin
ner u aan de pogingen, die ik gedaan heb,
reeds 4 jaar geleden, dat men dat extra
parlementair gedoe moest loslaten en ko
men met een program-ministerie, het vor
men van het rood-zwart bloc. Daarin alleen
ligt? heil voor het Nederlandsche volk en
geen nadeel voor de Kerk, integendeel, dan
was voorkomen een uittreden uit de Kerk,
om het politiek gescharrel. Ik dank u.
A. J. DE GRAAF.
Dezer dagen plaatste iemand in de pers
de opmerking, dat een journalist nooit wil
erkennen, zich te hebben vergist Wij wil
len deze bewering hier loochenstraffen. Wij
erkennen ons vergist te hébben bij de
plaatsing van het eerste ingezonden stuk
van den geachten inzender. Wij hébben
ni. niet voorzien, dat die eerste plaatsing
zou ten gevolge hébben de inzending van
een tweede stuk, waarin alles nog weer
'ns opnieuw wordt herhaald! Weer dezelfde
beweringen, dezelfde beschuldigingen, de
zelfde verwarring en bovendien een ver
keerde weergave van wat wij schreven. Wij
kunnen op dat alles niet opnieuw ingaan.
Als inzender zulks beschouwt als een zwak
heid onzerzijds, dan misgunnen wij hem
dat pleizier niet. Alleen dit:
Vrijheid, zoo groot als maar eenigszins
mogelijk is, binnen de ééne politieke par
tij, binnen de R.K. Staatspartij, is goed en
gezond. Ook al zouden wij in een bepaald
geval het gébruik van die vrijheid betreu
ren en afkeuren, wij willen daarom die vrij
heid zelve niet ontnemen, wij veroordeelen
daarom het gebruik van die vrijheid niet
als ki strijd met de éénheid der partij!
Geheel iets anders is het gebruik van de
vrijheid binnen de ééne politieke partij,
geheel iets anders, dan het verscheuren
van de éénheid in één politieke partij tot
een verdeeldheid in verschillende politieke
partijen.
In dat laatste zien wij een gevaar en een
zeer groot gevaar voor de hoogste be
langen van Staat en Kerk. Zoo zien wij
het in onze engheid en onze onwaarach
tigheid!
(Door omstandigheden is plaatsing van
bovenstaand stuk vertraagd).
469e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 3de lijst
'Trekking van Woensdag: 18 September 1935
Hoogc Prijzen
f 1000— 482 1396 7851
f 200.— 54 6997 11971
f 100.— 1530 2123 4511 6376 7925 9707 11769
11949 13206
Prijzen van 70
27
53
146
197
225
290
354
393
573
812
928
1030
1094
1205
1291
1394
1467
1626
1708
1716
2035
2097
2197
2198
2246
2271
2370
2476
2487
2563
2708
2741
2775
2788
2873
2883
2941
3493
3817
3881
3960
4030
4155
4188
4413
4448
4477
4744
4836
4887
5073
5247
5356
5519
5551
5651
5813
5842
6083
6106
6302
7072
7091
7416
7517
7944
7960
8133
8161
8453
8544
8604
8618
8626
8803
8815
8828
8865
8932
9007
9123
9216
9574
9645
10098
10175
10420
10485
10576
10754
10832
11028
11211
11303
11329
11374
11440 11466
11579
11831
12113
12281
12540
13137
13139
13185
13458
13511
13575
13605
13615
13748
13822
13849
13987
13998
14047
14129
14596
14913
14914
15077
15090
15152
15228
15468
15484
15580
15593
15664
15738
15935
16034
16036
16582
16831
16968
17009
17102
17481
17752
17784
17872
17884
17919
17958
18200
18555
18628
18799
18974
19222
19553
19679
19759
19954
19995
20021
20285
20645
20648
20660
20828
20978
Nieten
23
103
115
147
157
188
189
226
335
520
521
671
630
647
661
720
1011
1029
1109
1161
1275
1391
1402
1437
1443
1460
1516
1519
1528
1658
1672
1675
1770
1874
1877
1892
1939
1940
1973
2001
2063
2137
2319
2338
2484
2533
2596
2603
2645
2669
2701
2744
2746
2783
2837
2841
2849
2861
2870
2904
2935
2963
2983
2990
3004
3006
3105
3116
3142
3233
3260
S289
3407
3410
3425
3477
3554
3574
3587
3588
3596
3705
3709
3801
3866
3915
3961
4022
4040
4043
4100
4108
4128
4145
4242
4313
4338
4346
4412
4419
4445
4454
4473
4547
4632
4646
4647
4691
4695
4701
4779
4788
4806
4838
4898
4955
4987
5001
5070
5095
5137
5156
5177
5206
5257
5335
5434
5449
5591
5614
5670
5734
5753
5761
5764
5810
5886
5952
5954
5990
6005
6016
6039
6049
6068
6135
6283
6339
6366
6373
6380
6410
6435
6461
6485
6504
6530
6647
6614
6633
6658
6664
6666
6697
6701
6736
6751
6791
6794
6905
6925
6957
6971
7023
7026
7178
7185
7229
7260
7273
7290
7360
7365
7376
7449
7462
7490
7546
7552
7740
7883
7915
8075
8086
8192
8198
8202
8207
8239
8340
8390
8532
8670
8718
8720
8769
8775
8802
8833
8858
8869
8889
8934
8964
8979
8985
8996
9045
9112
9210
9234
9264
9309
9335
9350
9352
9379
9413
9422
9511
9577
9605
9609
9637
9680
9746
9766
9731
9823
9849
9868
9981
9992
10034
10040
10053
10106
10128
10148
10160
10173
10302
10305
10339
10378
10454
10466
10529
10585
10586
10601
10604
10735
10736
10740
10743
10764
10800
10810
10925
10945
10946
11141
11190
11194
11296
11320
11338
11350
11357
11386
11414
11451
11523
11530
11632
11634
11734
11810
11853
11871
12047
12064
12067
12092
12104
12120
12127
12140
12466
12531
12534
12544
12612
12635
12678
12684
12745
12749
12769
12792
12830
12863
12924
12959
13033
13133
13141
13164
13336
13426
13437
13512
13513
13520
13581
13608
13633
13658
13671
13710 13726
13809
13842
13900
13959
14074
14123
14132
14137
14277
14349
14371
14379
14410
14422
14424
14435
14474
14479
14492
14578
14605
14606
14635
14640
14687
14705
14711
14730
14794
14830
14873
14890
14909
14996
15028
15069
15098
15137
15160
15165
15266
15277
15302
15351
15391
15405
15447
15480
15546
15561
15682
15720
15812
15816
15850
15892
15907
15979
15994
16042
16104
16107
16130'
16171
16185
16241
16352
16356
16368
16381
16389
16406
16428
16693
16694
16697
16702
16741
16766
16913
16958
16985
17014
17063
17211
17259
17265
17271
17283
17298
17443
17549
17607
17616
17662
17663
17689
17703
17802
17804
17806
17807
17861
17898
17909
17915
17918
17946
17998
18045
18104
18119
18145
18180
18210
18252
18265
18274
18303
18343
18361
18363
18370
18382
18391
18410
18436
18529
18605
18635
18641
18642
18675
18725
18761
18770
18915
18967
18980
18986
19020
10032
19056
19058
19125
19165
19168
19190
19200
19207
19226
19283
19374
19375
19398
19443
1S465
19542
19594
19669
19705
19742
19743
19752
19318
19843
19897
19922
19981
19994
19998
20104
20211
20222
20225
20242
20260
20338
20420
20470
20500
20602
20644
20785
20796
20807
20853
20951
Verbetering: 5e klasse, 2e
lijst:
19660
m. z.
19620.
