DE WAARHEID
AAN HET LICHT!
De rechtspraak
verschiüende landen.
DE WIJZE
KADI.
I mum
De „woonplaats
levensvreugde".
Interessacnte methoden bij het moderne onderzoek
Een straatongeluk wordt aan de hand van modellen
gereconstrueerd.
llillllinil II11 III ill ltd l llliitlll llti
in
Hoe de burgers
van Athene een
oordeel velden.
liiiiiimiiimiiHiiiiiiimiiiiiiiiiii
EEN bekend Engelsch rechter, Lord
Birkenhead vertelde onder vrienden
diKwijis een episode uit zijn amots-
leven, die duidelijk demonstreert,
hoezeer een proces beinvloed kan worden
door de tegenwoordigheid van geest van
den ondervrager. De aanklager was de va
der van een twaalfjarige jongen, wiens
rechter arm bij een tramongeluk blijkbaar
zoo gekneusd was, dat de jongemdeze nooit
meer zou kunnen gebruiken! „Nu, m'n
jongen," zei de rechter, „ltfat ons eens zien,
hoe hoog je die gekneusde arm kunt ophef
fen." Met veel moeite en een pijnlijk ge
zucht hief de jongen de arm een beetje in
de hoogte. „Hmm....", zei Lord Birken
head, „en wijs nu eens, hoe hoog je die
vóór het ongeluk kon optillen!" Toen til
de jongen de arm héélemaal in de hoogte.
en de tram-maatschappij kan haar schade
vergoeding in de zak houden!
Niet altijd hangt de afloop van een pro
ces af van de persoonlijke tegenwoordig
heid van geest van een rechter! Ieder land
heeft een andere rechtsvorm, die in vorm
en methode dikwijls belangrijk verschilt
met die van andere landen. Er waren van
de jongste tijden af aan gerechtshoven met
souvereine rechters; zooals in Rome, waar
de praetor, die voor een jaar gekozen werd,
geheel alléén het vonnis velde! Weliswaar
steunde hij daarbij op het bijzonder sterk-
ontwikkelde rechtsgevoel van den Romein.
Het Romeinsche formeele recht kende ver
schillende streng-omlijnde grondregels,
waaraan de rechters zich bij het vellen van
het oordeel hielden. Als bv. een boer van
een anderen boer een koe had geleend en
een overeenkomst daaromtrent had ge
maakt, die niet woordelijk overeenkwam
met de gebruikelijke, dan had hij het
recht op die koe verspeeld! Het Romeinsche
recht werd door alle landen tot basis van
haar rechtsvorm gebruikt! In Bologna en
Padua kon men in de 16de eeuw het Ro
meinsche recht studeeren en tal van beken
de rechtsgeleerden van heel de wereld heb
ben hier enkele jaren de colleges gevolgd.
Heel anders was daarentegen het Griek-
sche recht. Het gerechtshof bestond daar
uit de burgers van de stad Athene. Hier
besliste niet één enkele, souvereine rech
ter op basis van vastgestelde grondregels,
doch uitten de burgers zelf hun meening in
de zoogenaamde „scherven-rechtspraak".
Als bijv. over het al of niet verbannen van
een bepaalden, beroemden tijdgenoot een
oordeel geveld moest worden, verzamelde
zich de Raad van Athene op het forum van
de stad en iedere burger kraste de naam
van hem op een tegel, die volgens zijn mee
ning verbannen diende te worden!
De beschreven schrijftegels werden dan
op een hoop geworpen en de beslissing viel,
evenals bij een hedendaagsche volksstem
ming (vgl. de Saar) na het outellen van de
stemmen. Een interessante anecdote van
een dergelijk scherven-oordeel heeft ons
een der Grieksche geschiedschrijvers ver
schaft. Toen het erom ging te beslissen wie
Aristides of Themistocles, verbannen zou
worden, stond eerstgenoemde tusschen de
menigte en een der burgers kwam op hem
toe, zonder te vermoeden, wie hij was, en
verzocht hem de naam „Aristides voor hem
te spellen! Aristides glimlachte, maakte
zich niet bekend, spelde de naam en vroeg
toen: „En waarom wilt ge eigenlijk, dat
Aristides verbannen zal worden?" „Eigen
lijk heb ik daar geen enkele reden voor",
was het antwoord, „maar men noemt hem
de „rechtvaardige" en dat èrgert mij!"
En hij wierp zijn strijftegel bij de anderen.
Bekend zijn de vele verstandige beslissin
gen van de Oostersche kaliefen en kadi's,
uit de Arabische sprookjes. Deze steunde
echter niet, hoewel hij toch ook een sou
vereine rechter was, op een vastgestelde
„jurisprudentie", doch bouwde zijn rechts
opvattingen meer op zijn koopmanskennis.
Bagdad bijv., een groote handelscentrale,
was in die tijden veelal de plaats, waar
alle handelsgeschillen beslecht werden.
Hier, waar de rechter meer besliste aan de
hand van zijn eigen inzicht, en niet vol
gens bepaalde, controleerbare juristische
principes, bestond dan ook altijd het ge
vaar, dat een rechter omgekocht werd.
Kalief Haroen al Rasjid woonde daarom
haast altijd de rechtszittingen bij, vermomd
als gewoon koopman; hij* controleerde, of
zijn rechters eerlek oordeelden! Hoezeer het
daarbij aankwam op inzicht en menschen-
kennis van den rechter, moge het volgende
bewijzen!
Twee Arabieren waren, beide naar Cairo
verhuisd en door hard werken tot welstand
gekomen. Plotseling werd er een van hen
ernstig ziek. Hij kreeg zware koortsen en
toen hij bemerkte, dat zijn einde naderde,
zei hij tot zijn vriend: „Ik heb in Bagdad
een arme zuster wonen; ga, als ik gestor
ven ben, naar haar toe en geef haar van
mijn vermogen wat jij wilt!" En toen hij
werkelijk eenigen tijd later stierf, trok de
vriend met zijn vermogen, eenige duizen
den goudstukken, naar Bagdad. Langen tijd
overlegde hij, wat hij de zuster van zijn ge
storven vriend zou geven en tenslotte
bracht hij haar tweehonderd goudstukken.
De arme vrouw was in den beginne zeer
verheugd over dit geld, maar toen zij ver
nam, dat haar broer een véél grooter ver
mogen had nagelaten, ging zij naar den
Kadi en verzocht hem haar te helpen bij
het verwerven van het vermogen, waarop
zij recht had!
De Kadi daagde den vriend voor het
gerecht en vroeg hem of hij wérkelijk van
den gestorven vriend een zoo aanzienlijk
bedrag ontvangen had. „Zeker", antwoord
de deze naar waarheid, „maar ik was niet
verplicht de vrouw meer te geven, want
mijn vriend heeft kort voor zijn dood uit
drukkelijk tegen me gezeg: „Geef mijn zus
ter van mijn vermogen, wat jij wilt!"
„Zoozoo", zei de Kadi, „maar dan heb je
toch de wensch van den overledene niet
goed ten uitvoer gebracht, want hij heeft,
volgens je eigen woorden, gezegd, „geef
mijn zuster van het geld, was Jij wilt! En
13de eeuw Godsoordeel!
Links heeft de beëediging
plaats, rechts past men de
.waterproef" toe.
Jij wilde, zooals duidelijk is gebleken, im
mers het grootste deel van de nalaten
schap?" Daartegen kon de beklaagde
niets inbrengen en de arme vrouw ging,
tevreden en gelukkig over het wijze oor
deel van den Kadie naar huis met haar er
fenis!
Ook in den tegenwoordigen tijd verschil
len de verschillende methoden van recht
spraak in de verschillende landen ten zeer
ste van elkaar! Zoo wordt bijv. volgens het
Anglikaansche recht de beklaagde nog
steeds als een volmaakt vrij man beschouwd
die weliswaar aangehouden is wegens een
verdenking, die echter nog steeds in staat
geacht wordt, die verdenking volkomen te
ontzenuwen! De verhandeling neemt dus in
zekeren zin de vorm aan van een uiteenzet
ting tusschen twee tegenstanders, namelijk
de beklaagde en de verdachte! Slaagt de
beklaagde erin zijn onschuld te bewijzen,
dan blijft er niet de geringste smet meer
aan hem kleven! Het Anglikaansche ge
rechtshof gaat bovendien te werk volgens
een zeer bijzondere methode, namelijk die
van de „vergelijking". Een geval wordt
bijna altijd beslist analoog van een derge
lijk geval, dat reeds eenmaal is voorgeko
men in de rechtskronieken van het land!
Hierdoor is een rechtskundige helper voor
den beklaagde een noodzaak geworden: die
advocaat heeft dus voornamelijk de taak
een dergelijk geval op te sporen, waarbij
het oordeel van den beklaagde gunstig is
geweest. Heeft hij dit gevonden en het ge
rechtshof voorgelegd, dan is hij bijna zoo
goed als zeker van een gunstig oordeel.
Heel anders daarentegen is bv. de Neder-
landsche rechtspraak. Daar wordt het hoofd
werk reeds verricht bij het eerste onder
zoek en het materiaal, dat daarbij verza
meld wordt, is meestal reeds nauwkeurig
en grondig onderzocht. Het onderzoek zélf
bepaalt zich dientengevolge uitsluitend tot
het aanwezige actenmateriaal. Tegenwoor
dig wordt dit soort rechtspraak in enkele
landen vaak vervangen door een nieuwere
methode, waarbij het meer erop aankomt,
de rechtzitting zélf tot uitgangspunt van
het oordeel te nemen! Hoe verschillend
ook de rechtspraak-vorm moge zijn, des te
der
Het stadje MünchenRamersdorf als
model voor een doelbewuste moderne
bouwwijze.
Velen kennen het verhaal, dat architec
ten elkaar vaak vertellen: In een „mo
dern", geometrische eentonig gebouwd
stadsdeel, benaman zich zeven inwoners
uit vertrwijfeling over deze „geometrische
eentonigheid" het leven! Waar of niet, ze
ker is het, dat het streven naar gelijkvor
migheid menig goed uitbreidingsplan heeft
bedorven. Een voorbeeld, hoe een stads
deel modern, maar toch aangenaam kan
worden aangelegd, is het in 1934 gebouw
de modelstadje MünchenRamersdorf. De
indruk, dien men daarvan krijgt, is zoo
verrassend, dat reeds meinige bezoeker
spontaan uitriep: „Ja, zoo moest iedereen
kunnen wonen! Dat is werkelijk een wijze
van wonen, die de levensvreugde bevor
dert!"
Ramersdorf ligt zoo dicht bij de stad
München, dat het centrum met de tram in
tien minuten te bereiken is. En toch heeft
iedere inwoner het gevoel, dat de stad ver
verwijderd is. Ramersdorf is opzettelijk
aangelegd als een dorp. Vlak bij zijn uit
gestrekte weilanden met hoog gras en vel
bloemen, en een oude dorpskerk ziet over
alle straten uit.
Maar van „straten" kan eigenlijk" niet
gesproken worden. Het zijn stille wegen,
langs welke een rustig en behagelijk leven
kan worden geleid. Hoog opgaand oud ge
boomte heeft men niet geveld, doch men
heeft dit in de tuinen laten staan.
Tusschen den weg en de huizen staan
Aan elkaar geketend tot het conflict is bijgelegd!
De Abessynische rechters geven tegenstan cers
in een proces niet zelden gelegenheid op deze
wijze tot een spoedige eensgezindheid té ko men.
De methode getuigt van inzicht en mensc hen
kennis!
15de eeuw: Civiele procedure!
Naast de stoel van den rechter ziet men
de griffier. De beschuldigde loopt voor zijn
advocaat uit (rechts).
meer overeenkomst vertoonen de hulpmid
delen, waarvan de criminologie zich be
dient ter opheldering van misdadige geval-
j len en het opsporen van de daders. Daarbij
l moet in de eerste plaats de dactyloscopie
genoemd worden: de wetenschap van de
vinger-afdruk. Er zijn geen twee menschen,
i zelfs al zijn zij elkaar uiterlijk nóg zoo ge-
I lijk, die volmaakt dezelfde vingerafdruk-
I ken vertoonen! Men heeft dergelijke proe-
ven zelfs verscheidene molen bij de zooge
naamde „één-eiïge tweelingen" genomen
(de meest-volmaakte tweelingensoort),
doch steeds waren hun vingerafdrukken
afwijkend (hoewel zij bepaalde algemeene
kenmerken soms wel beide bezitten). In
groote cartotheken heeft men de vingeraf
drukken van de misdadigerswereld verza
meld en geclassificeerd. In Weenen is een
internationale vingerafdrukken-centrale.
Tegenwoordig worden vingerafdrukken
zelfs per beeldtelegrafie van het eene we
relddeel naar het andere gestuurd, zoodat
men internationale misdadigers gemakke
lijk kan ontmaskeren.
Deze wetenschap is buitengewoon gemak
kelijk om personen te identificeeren. Bij
het onderzoek van voorwerpen echter
maakt men tegenwoordig gebruik van an
dere hulpmiddelen, veelal van chemische!
Bloedsporen worden chemisch en micros
copisch onderzocht, stofresten en andere j
overblijfselen eveneens. Materiaal, ouder
dom en absorbtieproducten kunnen soms
belangrijke aanwijzingen geven. De mo
derne rechtspraak maakt soms nog wel van
andere hulpmiddelen gebruik, waarbij men
zelfs buiten de eigenlijke rechtszaal komt
en ter plaatse van het misdadige voorval
de gang van zaken reconstrueert. Soms
worden heele roeibooten in de rechtszaal
gebrachte, om een bepaald geval beter té
kunnen reconstrueeren. Ook wordt een ge
val dikwijls aan de hand van modellen tot
oplossing gebracht. Vooral bij het beoor-
deelen van auto-ongelukken kan men met
een dergelijke methode veel succes beha
len!
In den. laatsten tijd heeft men een nieuw,
belangrijk bewijsmiddel beproefd de
iilm! Bij een klacht, die een boer indiende,
daar hij door een auto-ongeluk blijkbaar
het gebruik van zijn been en had verloren,
werd de rechtszaal donker gemaakt en
voor de oogen van den verrasten „verlam
de" draaide men op een uitgespannen wit
doek een fümstrook af, waarop men zag,
hoe hij, krachtig en gezond, over zijn vel
den liep. Deze füm had de aangeklaagde
autobestuurder zonder medeweten van den
beklaagde opgenomen langs de ter zijde
van den weg staande auto, zoodat daarmede
duidelijk het bewijs van het bedrog an
den boer geleverd was.
De criminologie is tegenwoordig zoover
gevorderd, dat de beroemde Londensche
politie, Scotland Yard, een interviewer op
zijn desbetreffende vraag het volgende kon
antwoorden: „Van de 100 gevallen hebben
wij er 70 reeds in den loop van één week
opgehelderd! Vijf-en-twintig daarvan wor
den na een half jaar tot opheldering ge
bracht, van de resteerende vijf weten vier
daders door zelfmoord de gerechtigheid te
ontkomen, terwijl één geval.... voor ons
een raadsel blijft!"
Scherven-oordeel
De burgers van Athene gfiften hun
oordeel op een schrijftegel!
vruchtboomen, kersen, appels en dwerg-
peren, die in het voorjaar aan het plaatsje
een tooverachtige uiterlijk geven. In de
nabijheid van de groote weide is een rij
winkels ontstaan, aangepast aan het ge
heel.
Het plaatsje bestaat uit 200 één-gezins
huizen, maar die zijn niet allen gelijk. Er
zijn 36 verschillende huizentypen, en deze
verschillen vaak ook weer van elkaar, om
dat elk huis naar de zon gericht staat. De
huizen liggen niet vlak aan de straat, maar
steeds midden in een tuin, welke zoo aan-
gelgd is, dat het voornaamste deêl op het
zuiden ligt. Hierin zijn de huizen onsyme
trisch gebouwd. Men bereikte daardoor,
dat elk huis als het ware een „woonkamer
in de openlucht" kon krijgen, die voor den
wind beschut ligt en waarin men van bui
ten geen onbescheiden blik kan werpen.
Want de architect, die het heele plaatsje
uitdacht en bouwde, Stadtrat Guido Har-
bers, uit München, heeft in sterke mate
den tuin ook als woonruimte bedoeld, en
er overal voor gezorgd, dat huis en tuin
in één der vertrekken als het ware in el
kander overgaan.
Het interieur der huizen is zeer verschil
lend. Overal is er op gelet, dat de muren
veel ruimte bieden om meubelen te plaat
sen. De typen van huizen zijn voor de meest
verschillende grootten van inkomen be
doeld. Er zijn huizen, die tot 30.000 M. kos
ten, en ook goedkoope huisjes, die niet meer
dan 2500 M. kosten. Maar ook in het aller
kleinste en goedkoopste type van huis is
er voor gezorgd, dat er plaats is voor vijf
bedden en bovendien zijn juist de goedkoo
pe huizen zoo gebouwd, dat het ten allen
tijde mogelijk is, kamers bij te bouwen.
Door deze vooruitziendemaatregel wilde
men ook jonge echtparen, die over weinig
geld beschikken, opwekken de stad te ver
laten en in het gezonde en rustige Ramers
dorf te gaan wonen. 57 van de 200 huizen
zijn zoo ingericht, dat men op 12 verschil
lende manieren kan bijbouwen! Met de be
langen van de huisvrouw is ook overal re
kening gehouden; alles is zoodanig inge
richt, dat er voor haar weinig werk is.
Ook aan de kinderen is gedacht. In het
midden van Ramersdorf ligt een groot wei
land, waarop zij kunnen spelen, en met dit
weiland zijn alle tuinen door een voetpad
verbonden. Nergens hoeft een kind een rij
weg over te steken, en zoo kan de moeder
haar kind zonder zorg van huis naar de
speelweide laten gaan. Voor deze soort
speelweiden temidden van het plaatsje
heeft men een uitdrukking gevonden, die
inmiddels ook reeds floor de architecten- en
bouwkundige tijdschriften is overgenomen:
„De zonne-apotheek voor het kind".
Het modelstadje München Ramersdorf
is volgens het oordeel van deskundigen in
binnen- en buitenland het begin van een
toekomstige nieuwe woningcultuur. „Voor
ons in SRamersdorf is elke dag een feest
dag", heeft de Duitsche dichter Joseph
Magnus Wehner gezegd, die zich met z'ijn
gezin in Ramersdorf heeft gevestigd. Zijn
meening is slechts een van de vele uitingen
van tevredenheid van de bewoners van de
„woonplaats der levensvreugde."
Het internationale vinger-afdruk-systeem:
Een onschabaar hulpmiddel der criminolo gie.
