MAANDAG 2 SEPTEMBER 1935
No. 8206
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
SENSATIONEELE CONCESSIE
IN ABESSYNIË
VOORNAAMSTE NIEUWS
26e Jaargang
S)e Seid^elieSoti/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Vóór Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Politiek en Godsdienst.
„Volk en Vaderland" meldt, dat er plan
nen bestaan tot oprichting vam een N.S.B.-
H.B.S. te Amsterdam.
De N.S.B. is een politieke beweging,
niet waar? Politiek en Godsdienst
zijn gescheiden, hoort men vaak beweren
uit de kringen van de N.S.B., en daarom
kan ook een Katholiek lid van de N.S.B.
zijn!
Maar waarom wil de N.S.B. zich dan
bemoeien met onderwijs en opvoeding?
Of behooren deze ook onder de invloeds
sfeer van een politieke beweging. En:
wat valt er dan ten slotte buiten die in
vloedssfeer?
Neen, een politieke beweging, die be
rusten wil op een levens- en wereldbe
schouwing (en zulk een beweging wil de
N.S.B. zijn) kan, en moet ook, worden
onderscheiden van den Godsdienst,
maar kan en mag er niet van worden
gescheiden.
Een N.S.B.'er heeft bepaalde po 1 i-
t i e k e opvattingen, maar die opvattingen
beinvloeden ook o.m. zijn .opvattingen
omtrent opvoeding en onderwijs het j
bericht betreffende een N.S.B.-H.B.S. be-
vestigt dit. En geen Katholiek zal kunnen
beweren, dart opvoeding en onderwijs los
staan van den Godsdienst!
't Is zoo vierkant in strijd met de waar
heid en de werkelijkheid, dat Politieke
en Godsdienst gescheiden zijn, dat men
zich haast niet kan indenken, hoe men
zulks te goeder trouw durft beweren!
MGR. AENGENENT
STERVENDE.
Naar wij vernemen is de toestand van
Z. H. Exc. de Bisschop snel achteruitgaande.
Volgens de meening der behandelende ge-
neesheeren is het einde spoedig te ver
wachten.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd:
tot Kapelaan te Rotterdam (H. Willi-
brordus) den weleerw. heer J. B. Kars-
kens;
tot Kapelaan te Delft (Allerh. Sacra
ment) den weleerw. heer J. B. Rosenhart;
tot Kapelaan te Warmenhuizen den
weleerw. heer A. G. F. Burcksen, thans
Kapelaan te Hoogmade.
Mgr. J. de Jong.
Naar wij vernemen, zal Mgr. dr. J. de
Jong, benoemd coadjutor van Z. H. Exc.
den Aartsbisschop van Utrecht, zijn voor
bereidingsretraite van 6 tot 10 September
houden in het Redemptoristenklooster te
Wittem.
De retraite zal worden geleid door den
Zeereerw. Pater J. H. Jansen C.ss.R.
91.000 SCHIPHOLBEZOEKERS.
Drukker dan ooit te voren is gedurende
de afgeloopen maand het bezoek aan Schip
hol geweest. Er kwamen 91.000 belangstel
lenden, waarvan en 2497 een rondvlucht
maakten. Tot heden was het drukste be
zoek in Augustus 1934 geweest, toen er
52.000 personen de luchthaven kwamen
bekijken.
Het totaal bezoek tot 31 Augustus be
draagt dit jaar 251.391 personen, waarvan
er 10.174 een rondvlucht gemaakt heb
ben.
De Negus verkoopt wat Italië veroveren wilde
VERONTWAARDIGING IN ITALIË
De Amerikaansche en Britsche regeeringen wisten van niets
EEN UITGEBREIDE CONCESSIE.
Zaterdag deed het reeds kort door ons
medegedeelde sensationeele bericht de
ronde, d/at door Abessynië aan een Ameri
kaanse hEngelsche maatschappij, de z.g.
African Exploitation and Development Cor
poration, het uitsluitend recht was ver
leend om petroleum, delfstoffen en andere
natuurlijke 'hulpbronnen in Abessynië te
exploiteeren over een gebied, dat de helft
van het keizerrijk omivat, en wel gedurende
een periode van 75 jaar. Dit contract maakt
een intensieve ontwikkeling door Britsch
en Amerikaansch kapitaal mogelijk in een
omvang, die de schoojaste verwachtingen
van vroegere buitenlandsche concessie
aanvragers verre overtreft.
Het gebied waarover aan de maatschap
pij dergelijke uitgebreide concessierechten
zijn verleend, strekt zich uit ten Oosten van
een lijn, die begint aan de Noordgrens van
Abessinië en dan loopt langs den 40sten
lengtegraad tot het punt waar de rivier de
Hawasj gekruist wordt door den spoorweg
Addis AbebaDjiboeti, en dan verder in
een rechte lijn naar het Zuid-Westen naar
het Rudolfmeer.
Het omvat de buitengewoon rijke petro-
leumrvelden van Aiussa en Jiigjigga (Oost-
hl arra), waar voor kort een exploratie ten
behoeve van Italië geschiedde door den
heer Nesbit, die later bij het onigeluk van
de „Gaai" boven de Alpen is omgekomen,
en door den heer Pastorali, een Italiaan.
Beiden hadden de aanwezigheid van zeer
veel petroleum in den bodem vastgesteld.
De olie in beide velden kan zoowel wat
kwaliteit als kwantiteit betreft corteurree-
ren met die van Irak.
Uit goede bron wordt vernomen, diat het
petroleumveld van Aussa namens den kei
zer kortgeleden aan Italië werd aangebo
den tegen betaling in contanten. De koop
som zou dan worden gebezigd voor het te
werk stellen van adviseurs ten behoeve van
de ontwikkeling en de moderniseering van
het keizerrijk, mogelijkerwijs onder auspi
ciën van den Volkenbond. Dit aanbod werd
niet aangenomen.
Ook een Tsana-meer-concern.
De speciale correspondent van de „Daily
Telegraph verneemt verder, dat andere on
derhandelingen begonnen zijn om het water
van het Tsana-meer te doen exploiteeren
door een maatschappij, die waarschijnlijk
den naam zal dragen van Lake Tsana Con
servation Syndicate.
Deze combinatie zal worden gevormd
door belangrijke groepen uit Abessinië, den
Soedan en Egypte, met een kapitaal van
ca. 10 milüioen pond, dat door de deelne
mers te Londen en Caïro zal worden op
genomen. Voorgesteld wordt een groot en
dam en een pompstation te bouwen, waar
door niet alleen voldoende watertoevoer
voor den Soedan en Egypte wordt verze
kerd, maar ook de mogelijkheid wordt ge
schapen, dat duizenden acres onvruchtbaar
land in cultuur worden gebracht.
Wat is dat voor een maatschappij?
De „African Exploitation and Develop
ment Corporation" is opgericht onder de
wetten van den Staat Delaware op 11 Juli
j.l. met een kapitaal van 5009 Shares elk
ter waarde van 100 dollar nominaal.
De statuten machtigen de maatschappij
tot het boren naar petroteumproducten en
het zoeken naar edelgesteenten, goud, zil
ver en asphalt. Verder moigen natuurlijke
bronnen worden geëxploreerd en geëxploi
teerd.
Het kapitaal voor de onderneming in
Abessynië is vastgesteld op 50 millioen dol
lar. Bovendien is in de overeenkomst met
den Negus bepaald, dat de regeering van
Abessynië jaarlijks tot de ontginningsinstal
laties geheel gereed zullen zijn, vijf mil
lioen dollar ontvangt. De maatschappij zal
van de olievelden een pijpleiding ter lengte
van ongeveer 500 Kil. over GéLudia en
Harrar naar de zee laten leggen.
De kosten van het aanleggen der olielei-
ding worden op 15 millioen dollar geschat.
De voorbereidende werkzaamheden der
geologen voor de boringen beginnen reeds
over eenige weken.
HEVIGE VERONTWAARDIGING IN
ITALIë.
„Onze opmarsch niet te stuiten"'.
Dat het bekend worden van dit contract,
waardoor de voordeelen, welke Italië uit
den verovering hoopte te verschaffen, in
den schoot worden geworpen van 'n Ameri
kaansch-Engelsche Mij, een storm van ver
ontwaardiging in Italië zou ontketenen, was
te voorzien. Dat is dan ook het geval ge
weest.
Staande op het balkon van de prefec
tuur te Trento heeft Mussolini de bevolking
kort en krachtig toegesproken:
„De weg, dien wij moeten volgen, is voor
ons aflgetee'kend. Het is de eenige en de
goede weg. De politieke manoeuvres, die be
oogen ons daarvan af te brengen en waar
over wij berichten uit het buitenland heb
ben ontvangen, zullen vruchteloos zijn.
Diegenen, die zich verbeelden, dat zij door
een miserabele politiek den opmarsch van
het jonge krachtige fascistische Italië kun
nen stuiten of vertragen, zullen hun illusies
moeten opgeven".
De „Giornale dTtalia" vestigt de aan
dacht op vier punten:
Ten eerste volgens de mededeelingen van
de „Daily Telegraph" zou de concessie, die
de Engelsch-Aimèrikaansche maatschappij
heeft verworven, een tweeledige schending
beteeken en van de verdragen, die Engeland
in 1891, 1894 en 1906 met Italië gesloten
■heeft.
Van een schending zou sprake zijn, eener-
zijds omdat monopolistische maatregelen in
de verdragen uitgesloten zijn, anderzijds
omdat het gebied der concessie in buiten
gewone mate ook die zone van Abessynië
zou omvatten, die uitdrukkelijk voor de
Italiaansche belangen gereserveerd was.
Ten tweede, in zijn in het lagerhuis ge
houden rede heeft de Engelsche minister
van buitenlandsche zaken herhaaldelijk
verzekerd, dat hij zeer wel begrip had voor
de expansiebehoeften van Italië.
Engelsche bladen hadden erop gewezen,
dat Italië zijn expansie-behoeften langs
vreedzamen weg zou kunnen bevredigen.
De „Daily Telegraph" en zijn geestverwan
ten moeten nu maar eens verklaren, hoe
deze in Engeland erkende Italiaansche rech
ten en behoeften bevredigd kunnen wor
den, wanneer thans ook in Abessynië En
geland zelf de laatste economische moge
lijkheden, die nog op de wereld overgeble
ven zijn, voor zichzelf buit wil maken.
Ten derde, de aan den volkenbond
trouwe Engelsche bladen, met de „Daily
Telegraph" aan het hoofd, hadden steeds
staande gehouden, dat de Engelsche regee
ring bij de Abessynische kwestie niet poli
tiek geïnteresseerd was. De Engelsche hou
ding is volgens hen alleen door hooge
idealen bepaald.
Ten vierde, Mussolini heeft in zijn te Bol
zano afgelegde verklaring er opnieuw uit
drukkelijk op gewezen, dat het fascistische
Italië alle imperialistische belangen van En
geland zou eerbiedigen. Mussolini heeft het
oog gehad op de reeds bestaande Engelsche
belangen. Hij heeft echter geen blanco-
wissel onderteek end.
DE REGEERINGEN TREKKEN
ZICH TERUG.
V. S. willen buiten elk conflict blijven.
Het bericht omtrent de concessie-verlee
ning was daarom zoo sensationeel en de
verontwaardiging in Italië daarom zoo be
grijpelijk, omdat men meende, dat de
Amerikaansche en Engelsche regeeringen
achter deze zaak zouden staan.
Dit blijkt niet het geval te zijn.
De Amerikaansche minister van buiten
landsche zak Huil verklaarde aan journa
listen, dat er geen enkele mogelijkheid be
staat, dat de regeering der Vereenigde Sta
ten als gevolg van de concessie bij het Ita-
laansch-Abessinische conflict wordt be
trokken. Particuliere transacties interes-
seeren de regeering onder normale omstan
digheden niet, en het is onder Roosevelt's
bewind niet de gewoonte, dat de Ameri
kaansche concerns eerst 't ministerie raad
plegen, alvorens zij groote transacties in het
buitenland fluiten.
De invloed van de transacties op Ameri-
ka's buitenlandsche politiek moet overigens,
naar Huil ten slotte zeide, nog worden be
studeerd.
President Roosevelt heeft verklaard: „Ik
heb de neutraliteitswet goedgekeurd, omdat
zij de uitdrukking is van den vastberaden
wil der regeering en van het volk der Ver
eenigde Staten, elke handeling te vermijden
welke ons kan verwikkelen in een oorlog.
Het doel van de wet is uitermate nuttig".
Engeland raadt intrekking der
concessie aan.
De Engelsche regeering heeft een officieel
communiqué gepubliceerd met betrekking
tot de in de pers verschenen berichten aan
gaande het verleenen van een concessie
voor de exploitatie van petroleum en mi
neralen in Abessinië.
Zij zegt daarin, dat de Engelsche regee
ring tot nu toe geen enkele bevestiging van
dit bericht heeft ontvangen, doch dat zij
het noodig heeft geacht, den Britschen ge
zant te Addis Abeba ervan in kennis te stel
len, dat dergelijke concessie ongetwijfeld
op grond van artikel twee van het drie-
mogendhedenverdrag van 1906 het onder
werp van besprekingen zouden moeten uit
maken tusschen de Engelsche, Fransche en
Italiaansche regeeringen.
Onder doze omstandigheden is de Engel
sche gezant te Addis Abeba dan ook ge
machtigd, indien het bericht juist zou zijn,
den keizer van Abessynië ervan in kennis
te stellen, dat de Engelsche regeering, voor
zoover het haar aangaat, den keizer moet
aanraden de concessies in te trekken.
De Britsche regeering staat buiten de zaak.
Er wordt op gewezen, dat noch officieel,
noch ofrficieus eenige steun is verleend door
de Britsche regeering bij de tot standko-
ming der overeenkomst van de „African
Exploitation and Development-Company"
met de regeering van Abessynië. De Brit
sche regeering heeft reeds bij verschillende
gelegenheden uiteengezet geen economische
belangen in Abessynië te hebben, behalve
in de buurt van het Tsana-meer.
Bovendien wenscht de Britsche regeering
geen enkelen stap te doen, welke de tot
standkoming van eenige overeenkomst tus
schen Italië en Abessynië in den weg zou
kunnen staan.
De Britsche regeering was dan ook be
reid een later tijdstip af te wachten om de
belangen in Egypte en den Soedan te be
hartigen en het verleenen van steun bij de
totstandkoming van de concessie behoort
dan ook tot het laatste, waartoe de Britsche
regeering zich bereid zou kunnen verkla
ren.
DE DUCE ZAL NOG 200.0000 MAN
MOBILISEEREN.
Legersterkte tot 1 millioen.
Mussolini heeft tot de manschappen, die
deel hebben genomen aan de groote ma
noeuvres van het Italiaansche leger een
toespraak gehouden, waarin hij aankondig
de, dat in September nóg 200.000 man on
der de wapenen zullen worden geroepen,
ten einde het gemobiliseerde effectief tot
een millioen man uit te breiden.
De wereld moet weten, aldus de Duce,
dat als men op belachelijke en provocee-
rende wijze van sancties spreekt, wij geen
afstand zullen doen van ook maar één
soldaat, noch van één matroos, of van één
vlieger, doch wij onze legersterkte dan zoo
veel mogelijk zullen opvoeren.
Ziekten in Ethiopië.
Dr. Lambie, een persoonlijk vriend van
Keizer Haile Selassie, die in de Vereenigde
Staten is teruggekeerd na 28 jaar in Abes
synië als arts te hebben gewerkt, is van
meening, dat de natuur en de ziektever
schijnselen verschrikkelijker hinderpalen
zullen blijken voor een invaller, dan de
Ethiopische krijgslieden zelf.
Van alle kanten, aldus dr. Lambie, is de
10.000 voet hooge Abessynische hoogvlakte
beschermd. In het omringende laagland, de
zwarte aarde, echter heerscht dikwerf ty
phus en malaria. Indien een hoog gelegen
weg wordt gekozen om de ziektegevaren te
vermijden, zijn er de vele diepe bergkloven
en gevaarlijke toppen die overwonnen moe
ten worden.
De Abessyniërs zelf, die in het hoog ge
legen deel wonen, zijn zelf niet immuun
voor de ziekten van de moerassen in het
laagland. Zij hebben hun posten daarom
ingericht aan den rand van 't hooge pla
teau en vanaf deze bijna onbereikbare po
sities doen zij uitvallen naar het lager ge
legen doel, om een invaller af te matten.
Zij zullen echter sterven als vliegen, als
zij in het laagland blijven en bij de inval
lers zou waarschijnlijk hetzelfde het geval
zijn.
De bewoners van het laagland zelf, aldus
de arts, zijn immuun geworden voor de ma
laria.
BUITENLAND.
Een sensationeele concessie in Abessynië.
Verontwaardiging in Italië. De Amerikaan
sche en Engelsche regeeringen trekken hun
handen er van af. (1ste blad).
Na koningin Astrid's dood. (2de blad).
Een herderlijk schrijven van het Duit-
sche episcopaat. (2de blad).
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn. 1ste blad).
Brand in de Plateelbakkerij „Schoon
hoven". (Gem. Ber., 2de blad).
Twee scheepjes bij Urk gestrand. (Gem.
'Ber., 2de blad).
Steeds meer nieuws uit Oss. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
ATHLETIEK: Uitstekend geslaagd tour-
nooi van De Bataven. Nederland door
Zweden danig geklopt. Ook te Berlijn
winnen de Zweden. (3de blad).
VOETBAL: De jaarvergadering van den
K. N. V. B. Het Arol - tournooi door
N.A.C. gewonnen. Sparta en Excelsior
in den eindstrijd Zilveren Bal. (3de blad).
De concessie blijft gehandhaafd.
ADDIS ABEBA, 2 September. (A. N. P.)
De regeering v. Abessynië weigert volgens
't Britsche advies de concessies voor de ex
ploitatie van mineralen en petroleum-bron-
nen op te schorten, zooals de regeering van
Groot Britt-annië haar had aangeraden.
De autoriteiten hebben den Britschen
gezant Sir Sidney Baton die het advies
van zijn regeering overbracht, medege
deeld, dat het contract reeds geteekend
was en niet kon worden herroepen.
Fransche persstemmen.
PARIJS, 2 September (A. N. P.) De
„Matin" schrijft dat Eden vandaag onder
een waarlijk somberen hemel Londen ver
laat, doch dat het geoorloofd is te zeggen,
indien men er over nadenkt, dat de af
faire van de Ethiopische petroleum een
zoodanige slag toebrengt aan de Britsche
koelbloedigheid, dat zij misschien toch nog
succes zal brengen aan hen die strijden
om van de Geneefsche zittingen de fatale
onbuigzaamheid weg te vagen van de
voorstanders van sancties.
„Le Journal" is van meening, dat de Ne
gus met de petroleumconcessies meende
een meesterzet te hebben gedaan door de
Engelschen en Amerikanen aan zich te bin-
den en een reactie tegenover Italië teweeg
te brengen.
In verband met de gebeurtenissen in
Abessynië meldt „Le Jour", dat op 21
Augustus j.l. het aan den Engelschman
Stanley toebehoorende jacht „Trenora"
met een wetenschappelijke opdracht van
Havre naar Afrika is vertrokken, om zoo
als beweerd is in opdracht van het Ame
rikaansche Roode Kruis verband en ge
neesmiddelen naar Abessynië te brengen.
De onderzoekers waren voornemens om
door te reizen naar de oase Aoessa, het
middenpunt van de petroleumvelden, wel
ke de Nagus heeft afgestaan aan het con
cern van Rickett. Deze velden zijn ontdekt
door graaf Byron de Prorok, die deze streek
drie jaren heeft doorkruist. Graaf Byron
de Prorok is aan boord van de „Trenora".
Havenarbeiders weigeren Italiaansch schip
te laden.
KAAPSTAD, 2 September. (A. N. P.).
De havenarbeiders weigeren het Italiaan
sche stoomschip „Sabbia" te laden, dat
hier een lading bevroren vleesch, bestemd
voor de troepen in Oost-Afrika zou inne
men.
De arbeiders weigeren omdat zij niet
willen medewerken aan een oorlog.
De beslissing hiertoe is genomen op een
vergadering van den Bond van Haven
arbeiders.
Anti-Italiaansche betooging.
CHICAGO, 2 Sept. (A. N. P.). De po
litie heeft 350 personen gearresteerd, die
deelgenomen hebben aan een door commu
nisten en negers georganiseerde anti-Ita-
liaansche betooging.
