DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Koning Leopold's droeve thuiskomst
Het stoffelijk overschot van koningin Astrid
naar Brussel vervoerd
25e Jaargang
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1935
No. 8204
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Begrafenis waarschijnlijk op Dinsdag a.s.
HET DROEVE TRANSPORT.
Het stoffelijk overschot van de zoo tra
gisch om het leven gekomen jonge konin
gin Astrid van België is vannacht uit Zwit
serland naar België vervoerd met den St.
Gothard-express, die gisteravond te kwart
over 10 uit Luzern vertrok. De wagen,
waarin het lijk was opgebaard, bevond zich
aan den kop van den trein en vertoonde
geen enkele rouw versiering. Vlak daar
achter was een slaapwagen voor koning
Leopold gekoppeld.
Hedenmorgen om 6 uur arriveerde de
trein te Arlon, waar vele Belgische auto
riteiten hun souvereinen afwachtten. Daar
werd de wagen met het stoffelijk over
schot gekoppeld aan een specialen trein.
Te 9 uur kwam de speciale trein aan het
Gare du Nord te Brussel aan, waarna de
stoet met het stoffelijk overschot zich on
middellijk in beweging zette naar het ko
ninklijk paleis. De koning stapte in een
auto en volgde den stoet niet.
Proclamatie van den ministerraad.
De ministerraad heeft de volgende pro
clamatie opgesteld:
„Nog onder den indruk van den tragi-
schen dood van koning Albert van België,
weent het land thans over den dood van een
koningin, wier jeugd, gratie en goedheid
het volk won.
Het land is zeer getroffen. Het deelt de
smart van den koning en schaart zich trouw
rond hem. Met hem buigt het zich met ont
roerde teederheid over de koningskinderen,
die geen moeder meer hebben".
De begrafenis zal waarschijnlijk Dinsdag
a.s. plaats hebben.
DE KONINGSKINDEREN.
Reeds gisteren in België teruggekeerd.
Gistermorgen zijn prinses Josephine
Charlotte, kroonprins Boudewijn en het
kleine prinsje Albert onder leiding van een
gouvernante met den sneltrein uit Bazel
van hun verblijf in de villa van koning Leo
pold nabij Luzern, teruggekeerd.
Onbewust van het vreeselijke, dat zij
haar kinderen niet meer zou weerzien,
heeft koningin Astrid Woensdag afscheid
van hen genomen.
Het prinsesje en de 'prinsjes waren reeds
weer op Belgisch gebied terug, toen het
verschrikkelijke nieuws bekend werd.
Koningin Elizabeth.
Aanvankelijk had men de Belgische ko
ningin-weduwe Elisabeth, die momenteel
bij haar dochter, de prinses van Piemont,
op de villa Rosebery bij Napels vertoeft, na
het bekend worden van het tragisch onge
val, dat koningin Astrid het leven had ge
kost, niet ervan op de hoogte gesteld in
verband met haar zwakken gezondheids
toestand.
De hofhouding stelde zich in verbinding
met de autoriteiten te Napels, die wisten te
voorkomen, dat de middag- en avondbladen
aldaar eenig nieuws over het ongeluk be
vatten, teneinde te verhinderen, dat de
koningin en haar dochter voortijdig en op
ongewenschte wijze van het vreeselijke
nieuws op de hoogte werden gesteld.
Pas laat in den namiddag deelde een ka
merheer het na voorzichtige voorbereiding
mede.
Koningin Elisabeth en prinses Marie-José
besloten daarop, onmiddellijk naar Luzern
te vertrekken.
DE H. VADER DIEP ONDER DEN
INDRUK.
De H. Vader heeft het treurige nieuws
van den dood van koningin Astrid in Castel
Gandolfo vernomen.
Zijne Heiligheid was diep onder den in
druk van het gebeurde en gaf onmiddellijk
zijn staatssecretaris, kardinaal Pacelli op
dracht, aan koning Leopold zijn vaderlijke
deelneming in het smartelijk verlies te sei
nen.
HOE HET ONGELUK PLAATS GREEP.
De koning boog even voorover om een blik
op de wegenkaart te werpen.
Volgens de eerste verklaringen, die de
koning van België tegenover zijn omge
ving heeft afgelegd, wilde koningin Astrid,
toen zij, zooals him gewoonte was, een rond-
rti maakten, de kaart van het landschap
raadplegen. Op dit oogenblik boog de ko
ning voorover om er een blik op te werpen.
Dit kleine deel van een oogenblik van
onoplettendheid was voldoende om de auto
tegen een boom te doen rijden, welke af
brak. De koning en de koningin werden
uit den wagen geworpen. De koningin
kwam met het hoofd tegen een boom te
recht en liep een doodelijke schedelbreuk
op. De auto vloog verder naar de rechter
zijde van den weg om nogmaals tegen een
boom te botsen en vervolgens in het meer
te storten.
De chauffeur, die zich op dit oogenblik
nog alleen in den wagen bevond, kwam in
het water terecht, doch werd niet gewond.
Niemand was getuige van het ongeluk.
De koning en koningin werden op den weg
aangetroffen door de volgauto.
In dit verband zij opgemerkt, dat de ko
ninklijke auto niet onmiddellijk door een
volgauto, of eèn vreemde auto werd ge
volgd.
Hoe men de verongelukten aantrof.
Het late bekend worden van het onge
val vindt zijn oorzaak in het feit, dat het
Belgische koningspaar incognito in Zwitser
land vertoefde.
Gistermorgen te ruim 10 uur kreeg het
hootd der politie te Kuesnacht de telefoni
sche mededeeling, zich ijlings naar het be
gin van het dorp te begeven, waar een on
geluk was gebeurd.
Toen de politiechef tezamen met den arts
dr. Steinegger ter plaatse arriveerde, zag
hij een heer in wanhoop heen en weer loo-
pen, die op de vraag, wie hij was, ant
woordde, dat zijn papieren in de auto za
ten. Tusschen de papieren vond men een
diploma van het district Pilatus van de
Zwitsersche automobielclub op naam van
den graaf de Rethy. Pas later bleek, dat dit
het incognito van den Belgischen koning
was.
Dr. Steinegger bracht den gewonden ko
ning met zijn doktersauto naar zijn wo
ning, waar hij een snij wond aan den rech
terkant van de kin hechtte en de rechter
hand verbond. Vervolgens bracht hij den
koning naar het nabij Luzern gelegen Horn,
naar de koninklijke villa „Haslihorn" terug.
Het stoffelijk overschot van koningin
Astrid, dat een uur na het tragisch ongeval
naar de villa „Haslihorn" was overge
bracht, werd in de salon opgebaard, waar
de koning gedurende een groot deel van
den middag alleen verbleef, geknield aan
het hoofdeinde van het doodsbed. Slechts
minister van Zeeland, die zich met een
vliegtuig direct naar Luzern had begeven,
en baron Capelle, de secretaris van den
koning en de Belgische gezant te Bern
werden tot den koning toegelaten.
RAAD VAN NOORD WIJK HERDENKT
KONINGIN ASTRID.
Een korte maar treffende zitting.
De gemeenteraad van Noord wijk kwam
gistermiddag 2 uur in openbare vergade
ring bijeen. De agenda vermeldde een
twaalftal punten, doch de macht van het
noodlot had anders beschikt. Immers, da
delijk na de opening der vergadering hield
de Burgemeester de navolgende toespraak:
„Mijne Heeren. Gij allen hebt zooeven
vernomen de verpletterende tijding, dat
Hare Majesteit Koningin Astrid der Belgen
bij een auto-ongeval in Zwitserland om het
leven is gekomen.
De rouw met dit Vorstenhuis zal gevoeld
worden in de geheele wereld, op de eerste
plaats in België en in Zweden.
Ook in Nederland zal de indruk verplet
terend zijn. Toch zal er niet ééne gemeente
in Nederland zijn, waar de indruk van dit
tragische ongeval sterker gevoeld zal wor
den dan in Noordwijk.
Het bezoek van Hare Majesteit Koningin
Astrid en van Zijne Majesteit Koning Leo
pold aan Noordwijk ligt bij allen nog
versch in het geheugen. Hoe hunne lieve
kinderen gedurende him verblijf van ruim
anderhalve maand in deze gemeen
te de sympathie genoten van de geheele
burgerij, ligt nog wel heel versch in ons
aller herinnering.
De Koning verloor plotseling een lieve
echtgenoote. De kinderen verloren een lieve
moeder.
Hare Majesteit heeft nog het geluk ge
had haar kinderen nog een week lang bij
zich te hebben. De kinderen zijn op 17
Augustus j.l. van hier uit naar Brussel ge
gaan en vandaar rechtstreeks naar hunne
ouders in Luzern.
Ik stel den Raad, als hoofd van deze ge
meente, voor, ten teeken van rouw en mede
leven met het ons allen zoo bekende Belgi
sche Vorstenhuis, deze zittting op te heffen,
alsmede om een telegram van rouwbeklag
te zenden aan den zwaar getroffen echtge
noot en kinderen".
Staande en onder ademlooze stilte wer
den de woorden van den voorzitter aange
hoord. De Raad vereenigde zich met de
voorstellen vein den voorzitter.
DE WERELDTENTOONSTELLING
BLUFT GEOPEND.
De Wereldtentoonstelling is gisteren ge
opend gebleven en zal ook de komende da
gen geopend blijven. Met haar halfstoks
geheschen vlaggen en bij het trieste weer,
dat in den namiddag heerschte, maake zij
echter een droefgeestigen indruk. Wel wer
den de paviljoens van verscheidene 1 ana en
gesloten, waarbij Engeland het voorbeeld
gaf, door zoodra het droeve nieuws bekend
werd, de deuren van het Engelsche Pavil
joen te sluiten.
Alle schouwburg- en bioscoopvoorstel
lingen te Brussel en in de meeste andere
Belgische steden waren gisteravond afge
last.
Ook de Brusselsche beurs bleef giste
ren gesloten.
In afwachting van eventueele besluiten
tot aanvulling van de maatregelen, die
moeten worden genomen, kan nu reeds
worden gezegd, dat de N. I. R. tot Zondag
avond geen muziekuitzendingen zal geven.
Alleen het gesproken dagblad zal nog wor
den uitgezonden, in verband met de mede
deelingen over de plechtigheden en het
verloop der gebeurtenissen in verband met
den dood van koningin Astrid.
UIT HET LEVEN VAN DE OVERLEDEN
KONINGIN.
Koningin Astrid werd den 17den Novem
ber 1905 in Stockholm geboren en is dus
bijna dertig jaar oud geworden.
Zij was de dochter van prins Karei, her
tog van Westgotland en van prinses Inge
borg van Denemarken, een nacht van ko
ning Gustaaf V van Zweden.
Haar opvoeding was voor een prinses
een geheel ongewone, daar haar moeder
uitging van het beginsel, dat haar dochter
niet voor den troon maar voor het prac-
tische leven moest worden voorbereid, zoo
dat zij indien noodig in staat zou zijn op
eigen been en te staan.
Prinses Astrid werd vooral voor de huis
houding opgeleid, zij moest koken, de huis
houdelijke uitgaven controleeren, haar
kleeren zelf naaien, en zelfs de wasch lee-
ren doen.
Zij volgde bovendien met haar. zusters
een cursus in baby-verzorging en was vier
maanden lang verpleegster in een zieken
huis, waar zij evenals alle anderen om vijf
uur 's morgens moest opstaan en al het
ruwe werk moest doen.
Tijdens een verblijf in Spa viel de aan
dacht van de tegenwoordige koningin-we
duwe van België op de jeugdige prinses.
In Maart 1926 vertrok zij incognito met
haar zoon, toen nog kroonprins Leopold,
naar Stockholm, en daar ontmoette het
jeugdige paar elkaar voor de eerste maal.
Tijdens den zomer waren de Zweedsche
prinsessen de gasten van de Belgische ko
ninklijke familie in hun zomerverblijf en
in September 1926 werd de verloving van
kroonprins Leopold met prinses Astrid be
kend gemaakt.
Den vierden'November van hetzelfde
jaar werd in Stockholm het burgerlijk hu
welijk gesloten en den lOden November
daarop volgend vond in de St. Gudule-
DE TOESTAND VAN
MGR. AENGENENT.
Zooals gisterenmorgen werd aangekon
digd, heeft de ernstige operatie thans plaats
gehad.
Mgr. heeft de operatie zeer goed door
staan. Gisteravond was de toestand rede
lijk wel. Er is geen oogenblikkelijk levens
gevaar.
hoofdkerk te Brussel de inzegening van
het kerkelijk huwelijk plaats.
Het huwelijk tusschen beide vorstelijke
personen was, zooals koningin Elisabeth
indertijd zeide, inderdaad een „mariage
d'amour".
Tweemaal naar Ned.-Indië.
Tweemaal vergezelde Koningin Astrid
haren gemaal op een studiereis door Ne-
derlandsch-Indië. Het toen kroonprin
selijk paar reisde incognito onder den
naam van graaf en gravin De Réthy. De
eerste reis, die door den kamerheer der
Koningin, Baron van Hardenbroek, werd
voorbereid, werd in 1928 en 1929 gemaakt
met het Nederlandsche mailschip „Insu-
linde". Op 23 November 1928 scheepte het
vorstelijk paar zich te Marseille in, verge
zeld door den Belgische kolonialen deskun
dige prof. Van Straelen. Ongedwongen en
bezield met den wensch om velen te spre
ken en zooveel mogelijk te zien en te lee-
ren, verwierven Kroonprins Leopold en
zijn lieftallige gemalin zich direct de sym
pathie van ieder, die met hen in contact
kwam.
Op die eerste Indische reis werden Su
matra, Java, Bali en Borneo bezocht en la
ter ook Ceylon, Singapore en Indo China.
Teruggereisd werd per ms. „Marnix van
St. Aldegonde" en in de hut van den ka
pitein prijkt nog, in zilveren lijst, het
mooie portret van Leopold en Astrid.
Voor de tweede maal, korter dan den
eersten keer, reisde het Belgische konink
lijk paar over Java in 1932, toen de tocht
was ontworpen door het Bataviasche Toe
ristenbureau.. Ook gravin De Réthy sprak
gedurende dat verblijf te midden van on
ze landgenooten vloeiend Vlaamsch.
KONINGIN ASTRIDS TERUGKEER.
Nadere bijzonderheden over de aankomst
te Brussel.
Vanochtend was de Belgische hoofdstad
in droeve afwachting van den trein, die het
stoffelijk overschot van Koningin Astrid uit
Zwitserland naar Brussel bracht. Reeds ge-
ruimen tijd voor de aankomst van den
trein hadden zich duizenden bij het station,
bij het Koninklijk Paleis en langs de stra
ten, waardoor de stoet zou trekken verza
meld. De weg was afgezet door gendarmerie
en militairen, terwijl bij het paleis een pe
loton stond opgesteld met de bajonet op
het geweer.
Op de Noordstatie werden vele officieele
personen opgemerkt, o. m. burgemeester
Max van Brussel, de burgemeesters en de
schepenen der agglomeratie van Brussel,
de voorzitters van den Senaat en de Kamer
en verschillende leden der regeering.
Te 8.40 uur reed de trein uit Zwitserland
het station binnen. Koning Leopold had
den trein reeds op de Leopoldstatie ver
laten om zich onmiddellijk per auto naar
het paleis te begeven.
Toen de trein had stilgehouden, werd de
wagon, waarin het stoffelijk overschot was
geplaatst, geopend. Onder doodsche stilte
werd de kist in een lijikauto geplaatst, die
voor het station stond.
Het was een ontroerend oogenblik, toen
de baar, die van blank hout was en bedekt
was met een eenvoudig zwart laken, waar
op eenige wilde rozen waren neergelegd,
zichtbaar werd. Op het plein voor het sta
tion ontblootte de menigte het hoofd; de
militairen presenteerden het geweer; velen
konden hun ontroering nauwelijks meester
blijven.
De lijkauto werd begeleid door twee es-
cadrons garde-cavallerie, een afdeeling
garde-artillerie en een afdeeling garde-in-
fanterie. Zoo begaf de droeve stoet zich van
de Noordstatie naar het Koninklijk paleis.
Overal langs de straten, die werden ge
passeerd, hingen de vlaggen halfstok, over
al ontblootte de menigte eerbiedig het
hoofd. In een hofrijtuig bevonden zich de
ministerpresident Van Zeeland en vier an
dere ministers, die den koning tot Aarlen
waren tegemoet gereisd.
Na de aankomst in het Koninklijk paleis
werd het stofelijk overschot van de over
leden Koningin plechtig opgebaard. De
journalisten uit binnen- en buitenland
mochten als eersten de Koningin de laatste
eer bewijzen. Onder volkomen stilte defi
leerden zij langs de baar.
De Koningin-Weduwe Elisabeth en prin
ses Marie José van Italië zullen Zondag te
Brussel aankomen.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het stoffelijk overschot van koningin
Astrid naar België vervoerd. Dinsdag be
grafenis. (1ste blad).
Moeilijkheden met levensmiddelen-voor
ziening in Duitschland. (2de blad).
BINNENLAND.
De toestand van ZJELExc. Mgr. J. D. J.
Aengenent. (1ste blad).
De jaarlijksche koninklijke onderschei
dingen naar aanleiding van den verjaardag
van H. M. de Koningin. (1ste blad).
Verschillende branden vernielen tal van
woningen. (Gem. Ber„ 3de blad en 1ste
blad).
Jongen door trein op onbe waak ten over
weg gedood. (Gem. Ber., 3de blad).
De moord te Wildervank opgehelderd.
(Gem. Ber„ 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De tenniswedstrijd HollandBelgië gaat
niet door. (3de blad).
De L. Z. C. legt beslag op drie Leidsche
kampioenschappen. (3de blad).
Parades te Den Haag en Den Helder
afgelast.
De Minister van Defensie heeft bepaald,
dat in verband met het overlijden van Ko
ningin Astrid van België de parade, welke
morgen ter gelegenheid van den verjaardag
van Koningin Wilhelmina te Den Haag zou
worden gehouden, niet zal doorgaan.
In verband met het tragisch verscheiden
van de Koningin van België is de traditio-
neele parade, welke op den verjaardag van
H. M. Koningin Wilhelmina door de Ko
ninklijke Marine te Den Helder zou wor
den gehouden, voor morgenmiddag afge
last.
Constructieve
welvaartspolitiek.
In het maandblad der R. K. Staatspartij,
van 27 Augustus, heeft de redactie twee
medewerkers bereid gevonden, om hun in
zicht te geven over het vraagstuk van de
deflatie en de devaluatie.
De namen der inzenders worden niet ge
noemd. En wij vernemen, dat dit slechts
een aanvang is van de „veelzijdige voor
lichting", welke de redactie van genoemd
maandblad wil geven.
Merkwaardig zijn deze beide eerste ar
tikelen.
Het eerste besluit heel beslist:
„Moge spoedig in onze partij en in het
parlement de overtuiging algemeen wor
den: niet deflatie óf devaluatie; geen keuze;
devaluatie alleen is mogelijk en noodig".
In het tweede artikel, dat nog vervolgd
moet worden, wordt deze conclusie nog niet
getrokken, maar de bezwaren, die tegen de
deflatie worden aangevoerd, schijnen toch
ook dezen schrijver in die richting te lei
den.
Merkwaardig zijn de artikelen, omdat de
voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van
het kabinet-Colijn heeft verlangd: deflatie,
consequente deflatie.
Niet wij herhalen het deflatie óf
devaluatie.
Prof. Aalberse, sprekend namens de
Tweede-Kamerfractie der R. K. Staats
partij, heeft in zijn bekende rede de regee
ring voorgehouden de wenschelijkheid en
noodzakelijkheid van consequente deflatie.
En, als het daartoe niet zou komen, aldus
,prof. Aalberse, dan zou aan devaluatie niet
meer zijn te ontkomen. Een pleidooi voor
devaluatie, zij 't dan ook voorwaardelijk
als nJ. tot consequente deflatie niet zou
worden besloten heeft prof. Aalberse
geenszins gehouden; integendeel.
Wij meen en, dat 't goed is, hieraan even
te herinneren.