MAANDAG 5 AUGUSTUS 1935
No. 8183
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
26ste Jaargans
Sb £cicbeHe(2oii/fcct/iTt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief ^berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Zeker geen nieuwe
verkiezingen
De S. D. A. P. dringt in een manifest
aan op Kamerontbinding.
Misschien zijn er ook onder ons, op wie
deze wensch indruk maakt.
Aan Kamerontbinding moet voorafgaan
een nieuw conflict tusschen Kamer en Re
geering een nieuw conflict, dat zou kun
nen bestaan in een reprise van het vorige.
En nu moet men het o.i. volkomen eens
zijn met wat de „Maasbode" schrijft:
Een nieuw conflict zou het gevaar
opleveren dat „de gulden ons ontglip
te, dat wy kwamen tot een geforceer
de devaluatie, tot een niet te contro
leeren devaluatie, waarvan zelfs de
meest overtuigde voorstander van de
valuatie niet zal willen weten." En
het blad concludeert: „Een toestand,
als ontstond na het door dr. Colijn
door zijn houding tegenover de Katho
lieken geforceerd conflict, mag geen
tweede maal, zeker niet binnen zoo
korten tijd, intreden.
Wat een Kamerverkiezing onder deze
omstandigheden betreft, misschien mogen
wij even herhalen, wat wij daarover reeds
Vrijdag schreven. Een Kamerverkiezing
moet zéker worden vermeden:
Eerstens, omdat een stembusstrijd in
dezen tijd, onder de* huidige omstandighe
den, zeer verward zou zijn; kwesties als
van devaluatie en consequente deflatie en
dergelijke zouden dan voor het kiezers
corps worden gelegd!
En, vervolgens dit spreekt bij een con
flict mèt Kamerontbinding nog sterker, dan
bij een zónder Kamerontbinding omdat
de oeconomische toestand van het land
moeilijk kan verdragen een zoo langdu
rige periode van onzekerheid, van een on
vast regeeringsbeleid, als met een Kamer
ontbinding, verkiezing nieuwe Kamer, vor
ming van een nieuwe regeering zal samen
gaan.
Een felle aanklacht.
Een paar citaten volgen hier:
De toestanden in ons productie
stelsel zijn op het oogenblik verschrik
kelijk; ook in normale tijden brengt het
resultaten (verarming aan den eenen
en onbegrensde verrijking aan den an
deren kant), die onchristelijk zijn; het
z.g. „kapitalistische" stelsel is trouwens
in wezen a-religieus, terwijl daarente
gen een poging, die de uitwassen wil
wegnemen en aan ieder arbeid en
brood verschaffen, in wezen (zelfs on
bedoeld) in overeenstemming is met
de beginselen van het christendom.
Ook in normale tijden roept ons pro
ductie-stelsel toestanden in het leven
en economische welstands-verschillen,
die met elementaire beginselen van het
christendom in strijd zijn.
Waarom zou dan, in een tijd van
Umwertung aller Werte, dat stelsel als
het ware heilig en onschendbaar ver
klaard moeten worden en niet grondig
kunnen worden herzien?
Dit zijn citaten uit een liberaal blad, de
„Avondpost" in een artikel van j.l. Zater
dagavond.
En wij zijn het daarmede zoo volkomen
eens!
Wij Katholieken stellen ons tegen
over hen, die het huidige productie-stelsel
„als het ware heilig en onschendbaar" ver
klaren.
En daarom, daarom ook, zijn er onder
ons, die, volkomen respecteerend de buiten
gewone gaven en de hooge bekwaamheden
van den Staatsman Colijn, het in den leider
van het kabinet-Colijn betreuren, dat deze
zoo weinig positief blijk geeft van de over
tuiging, dat het huidige productie-stelsel
gewijzigd moét worden
Wij geven nog een citaat uit hetzelfde
artikel van de „Avondpost":
Wat wij op het oogenblik om ons
heen zien, in eigen land en in heel de
wereld, is verschrikkelijk.
De ontzettende werkloosheid is iets,
dat we, zakelijk, als economisch ver
schijnsel van dezen abnormalen tijd
kunnen aanvaarden, en waartegen we
(bijna hopeloos) kunnen strijden, maar
wanneer men er als mensch en als
geloovig mensch tegenover gaat
BINNENLAND
MANIFEST PARTIJBESTUUR DER
S. D. A. P.
Voor Kamerontbinding.
Naar „Het Volk" meldt, heeft het partij
bestuur der S.D.A.P. zich in een manifest
tot het Nederlandsche volk gericht, waar
in aan de jongste binnenlandsche politieke
gebeurtenissen wordt herinnerd. Het stelt
vast, „dat het nieuwe ministerie-Colijn
slechts van een minderheid in het parle
ment en in het volk, de instemming hééft".
„Thans", aldus het manifest, „is het
oogenblik gekomen om-het Nederlandsche
volk te raadplegen en uitvoering te geven
aan wat het kabinet-Colijn zelf heeft over
wogen: Kamerontbinding".
Het manifest eindigt met de mededee-
ling, dat de S.D.A.P. gereed staat tot het
voeren van een constructieve welvaarts-
politiek en bereid is de verantwoordelijk
heid te dragen.
GEEN BIJEENROEPING DER
TWEEDE KAMER.
De Katholieke fractie acht het juister
tot September te wachten.
Zaterdagmiddag vergaderde in het ge
bouw der Tweede Kamer de katholieke
Kamerfractie ter bespreking van den po-
litieken toestand, ingetreden door de
ambtsaanvaarding van de leden van het
extra-parlementaire kabinet-Colijn in zijn
huidige samenstelling. Overwogen werd
o.m. de vraag, of er aanleiding is, tot den
voorzitter der Tweede Kamer het verzoek
te richten, de Kamer bijeen te roepen.
In verband met de mededeeling in de
radio-rede van dr. Colijn, dat het kabinet
op den derden Dinsdag van September zijn
program aan de Staten-Generaal zou me-
dedeelen, werd het van de zijde der frac
tie juister geacht, behoudens bijzondere
omstandigheden, deze mededeeling af te
wachten en dan te overwegen, of het wen-
schelijk is, in de Kamer voor te stellen,
de Troonrede met een adres van antwoord
te beantwoorden of wel een interpellatie
aan te vragen.
BEZUINIGINGSONTWERP.
Vermoedelijk in October behandeling
in de Tweede Kamer.
Naar wy vernemen, zal het Bezuinigings-
ontwerp, welke behandeling in de Tweede
Kamer door het conflict-met het vorige
kabinet geen voortgang kon vinden, in
October a.s. opnieuw behandeld worden.
Op deze wijze blijft het mogelyk, dat de
daarin bevatte maatregelen nog op 1 Ja
nuari 1936 van kracht zullen worden.
STEUN AAN EIERENMARKTEN.
Regeling van den minister v. Economische
Zaken voor de maand Augustus.
In verband met den per 1 Augustus in-
geganen gecontingenteerden eieruitvoer
naar Engeland, waardoor in deze Augus
tusmaand op een overschot van ongeveer
25 millioen eieren gerekend moet worden,
welke onze markten zouden ontwrichten,
heeft de minister van Economische Zaken
besloten voor deze maand steun aan de
markten te verleenen. De steun is in dezen
vorm gegoten, dat door hen, die consenten
voor Duitschland bezitten in totaal 12 a 13
millioen eieren in onze koelhuizen mogen
worden weggezet, waarbij dan een prijs in
het oog zal worden gehouden, welke neer
komt op 2.30 netto voor den aanvoerder,
waardoor dus een minimumprijs voor de
eieren is gefixeerd. Deze eieren zullen
staan, dan is het toch eigenlijk iets, dat
u niet met rust laat, dat u brandt in
de ziel, en dat u zeggen doet, dat het
een misstand onthult, die eigenlijk spot
met het meest eenvoudige christen
dom. M.a.w. men kan, in volmaakt
goede trouw en door menschelijke en
sociale gevoelens bewogen, trachten de
werkloosheid te bestrijden en verder
zjjn hoop vestigen op een betere toe
komst, als de crisis voorbij zal zijn, en
dan weer op den weg van het bestaan
de productie-systeem doorgaan, tot er
een nieuwe crisis komt. Maar men kan
ook dieper boren en zeggen: de gebeur
tenissen van de laatste jaren bewijzen,
dat ons productie-systeem niet deugt
en dus moeten we naar een ander zoe
ken.
Juist. Maar zoo kunnen wij de
„Avondpost" vragen, wenscht en verwacht
gij dan ook niet van een regeering in Ne
derland „een felle aanklacht tegen het pro
ductie-stelsel, waaronder wij leven"; ook
al kan die regeering niet binnen enkele
dagen radicaal dat stelsel wijzigen! En zijt
gij dan heelemaal tevreden over en zeifs
overloopend van bewondering voor het
wekt vaak dezen schijn! voor de huidige
regeering van ons vaderland?
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE RADIO-REDE VAN
MINISTER COLIJN.
De pers is nog al verschillend in de be
oordeeling van de radio-rede van minister
Colijn.
De T ij d van Zaterdagavond schreef:
Zelfs de Telegraaf en die colijni-
aansche krant teekent daarmee in
eens de nieuwe situatie geeft dezen
ochtend volmondig toe: „Zij die ver
wacht hadden, dat dr. Colijn in zijn
radio-rede onthullingen zou doen over
de bijlegging van de jongste kabinets
crisis, zijn gisteravond bitter teleur
gesteld".
Bittere teleurstelling dat is in
derdaad de rede geworden, die door
de microfoon opheldering en verzoe
ning door het heele land had kunnen
verspreiden maar die ondanks de
goedbedoelde aansporing tot vastbe
radenheid, eendracht en kalmte de
vaagheid en de onrust vermeerderd
heeft.
Daartegenover de Nieuwe Rott.
Cr t.:
De rede, door minister Colijn in de
radio gehouden, geeft geen aanleiding
tot critiek, noch ook tot breedvoerig
commentaar. Zij was geheel gespeend
van politiek dit woord dan genomen
in de beteekenis, die het allengs in
den volksmond heeft verkregen en
bevatte ook niets, dat tot nieuw poli
tiek gekijf aanleiding zal geven. Wie
zich herinnert, hoe wij over „politiek
in de radio" denken, zal begrijpen,
dat wij met genoegen naar de rede
hebben geluisterd. Zij was een model-
radiorede van een minister, die daar
mee zonder twyfel een voorbeeld van
een nuttig direct contact tusschen re
geering en volk gegeven heeft, dat na
volging moge vinden.
Beide beoordeelaars overdrijven o.i.,
elk naar tegenovergestelden kant.
worden overgenomen door de Nederland
sche Centrale voor Eieren en Pluimvee,
die ze weer verhandelt aan de Reichsstelle
für Eier te Berlijn en wel tegen een prijs,
welke met het inkoopbedrag plus de daar
bij gekomen kosten verband houdt. Zooals
wij reeds eerder mededeelden werd de
eierexport naar Engeland in afwachting
van nadere onderhandelingen ook alleen
maar voor de maand Augustus gecontin-
genteerd, zoodat de thans door den minis
ter getroffen maatregel ook alleen voor
deze maand geldt.
DUITSCHE REIZIGERS NAAR
NEDERLAND.
Stormachtige navraag naar reischeques;
verwacht mag worden, dat het heele
contingent wordt uitgeput.
De correspondent van de „N. R. Crt." te
Berlijn meldt:
Gelijk bekend, is het tegenwoordig mo
gelijk, dat Duitschers tot een maximum
van 500 markt voor reisdoeleinden mee
nemen naar Nederland. Gelijk te verwach
ten was, is er een stormachtige navraag
naar de daartoe benoodigde permissies.
Een totaal bedrag van 400.000 gulden, be
schikbaar gesteld voor de maand Juli, was
half Juli reeds uitgeput en het lijdt nau
welijks twijfel, dat het totale bedrag van
1 millioen voor het beoogde doel zal wor
den opgebruikt.
Het is duidelijk, dat in deze omstandig
heden vele Duitsche sollicitanten naar de
credietbrieven werden teleurgesteld, hetzij
dat ze zeer lang moesten wachten dan
wel geheel achter het net vischten. Van
deze teleurgestelden hebben zich sommi
gen afgevraagd, of de langzame behande
ling van hun verzoek om credietbrieven
soms verband zou kunnen houden met een
streven om het totaal bedrag niet geheel
op te gebruiken. Daartoe is naar wij hoo-
ren, geen grond aanwezig.
Misschien mag er in dit verband nog op
worden gewezen, dat naar het schijnt de
meeste Duitschers die naar Nederland rei
zen, minder dan het maximum, dat is
minder dan 500 mark, medenemen. Mis
schien beteekent dat dat velen onder hen
wat men noemt op een koopje reizen. Daar
echter naar alle waarschijnlijkheid het
totaal bedrag van 1 millioen in Nederland
zal worden verteerd, wordt het doel van
deze regeling toch ten volle bereikt.
HEFFING OP MELKPOEDER EN
BLOKMELK.
Naar wij vernemen heeft de minister van
Economische Zaken de heffing op voor het
binnenland bestemde melkpoeder en blok-
melk verhoogd van 0.484 cent tot 0.605
cent per vet per K.G. product. Evenals
tot nog toe de heffing in mindering wordt
gebracht van den zuivelsteun, zal dit ook
met de verhoogde heffing het geval zijn.
„Hbld."
Druk vervoer naar België.
De eerste week-eind-trein in Juli, ver
voerde een vierhonderdtal reizigers naar
Brussel, doch werd heden ver overtroffen
door de tweede, die met ongeveer 900 rei
zigers van Amsterdam naar België ver
trok. De trein was veertien voertuigen groot.
Dit succes heeft de spoorwegen aanleiding
gegeven om een derden week-eind-trein te
laten loopen op Zaterdagmiddag 17 dezer,
terug Zondagavond. De trein wordt zoo
danig ingelegd dat ook liefhebbers van an
dere plaatsen, dan die aan de lijn Amster
dam-Rotterdam gelegen, er van zullen kun
nen profiteeren.
Niettegenstaande de prijzen zeer gere
duceerd zijn, is toegestaan dat men niet
verplicht is Zondagavond met den extra-
trein terug te keeren, maar ook Maandags
met alle treinen van de gewone dienstrege
ling.
BUITENLAND
DUITSCHLAND.
Kerken moeten Nat.
Socialistisch zijn,
GÖBBELS SPREEKT WEER.
Op den gouwdag <te Essen.
Op den nationaal-socialistischen gouw
dag te Essen heeft dr. Göbbels, de minister
van Propaganda gisteren het woord ge
voerd.
Wat de vraag der godsdienstige belijde
nis betreft, verklaarde Göbbels, dat de na-
tionaal-socialistische beweging zich nog
steeds stelt op den bodem van een positief
Christendom en daarop zal blijven staan
ook.
Wij wenschen en verlangen echter, zoo
zeide hij, dat evenals wij op religieus ge
bied positief Christelijk zijn, de kerken op
politiek gebied positief nationaal-socialis
tisch zijn.
Dat er ia Duitschland nog kerken staan,
is trouwens, aldus Göbbels, te danken aan
het feit, dat de nationaal-socialisten het
bolsjewisme hebben overwonnen. Wij heb
ben eerbied, aldus Göbbels, voor iedere
eerlijke overtuiging. Daarbij ligt de klem
toon op iedere! Wij dulden geen nieuwe in
quisitie. Wij leenen ons er niet voor om,
zooals in de middeleeuwen, brandstapels op
te richten. Bij ons kan ieder op zijn eigen
manier zalig worden. De jeugd op te lei
den tot religiositeit, moge de taak der kerk
zijn, onze taak is haar politiek op te voe
den. Maar als de kerken sportvereenigingen
stichten, is het zeer de vraag, of deze sport
vereenigingen gericht zijn op het hierna
maals. (Stormochtige hilariteit en bijval).
De jeugd behoort ons en wij staan haar aan
niemand af.
Confessioneele pers ook al overbodig.
Ook een confessioneele pers is overbo
dig. Iedere staatsvijandelijkheid roeien wij
uit, waar zij zich ook moge vertoonen. Wij
willen geen cultuurstrijd. Wij hebben ech
ter den indruk, dat er in voormalige cen
trumkringen zekere klieken zijn, die graag
een cultuurstrijd zouden uitlokken
Voor de kerk is er maar één redmiddel
om den vrede te verzekeren: terug naar
den kansel! De kerken moeten God dienen;
wij echter dienen het volk.
Er is in den staat slechts één drager van
den politieken wil, en dat is onze beweging.
Zij vertegenwoordigt staat en volk, maar
zelfs indien alle Duitschers nationaal-so-
cialist zouden zijn, dan zou zij moeten blij
ven bestaan om alle Duitschers nationaal-
socialist te houden. Naast de partij is er
geen organisatie die recht heeft op eigen
politiek leven. Als in overigens onschuldi
ge organisaties en vereenigingen vijanden
van den staat binnensluipen om daar on
der bescherming van patriotische frazen en
vaandels sabotage te plegen tegen den
staat, dan moge hun gezegd zijn: zij zullen
dan vallen mèt deze elementen. Daar houdt
sentimentaliteit op. De staat duldt geen te
genstanders.
Vervolgens ontkende Göbbels, dat hier
bij mag worden gesproken van een cri
sis, gelijk in de buitenlandsche pers wordt
gedaan. Het is een heel gewone reinigings-
kuur, hetgeen al lang had moeten geschie
den, wordt nu stap voor stap uitgevoerd.
Hij protesteerde er tegen, dat de buiten
landsche pers in dezen komkommertijd
haar sensaties in Duitschland zoekt, terwijl
er in de wereld zooveel ergerlijks is, waar
over kan worden geschreven.
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
BUITENLAND.
Compromis te Genève bereikt inzake
het Italiaansch-Abessynisch conflict (1ste
blad).
Göbbels houdt een felle rede tegen de
Katholieken. (1ste blad).
Conflict tusschen Polen en Danzig. (1ste
blad).
Brazilië betaalt z'n schulden niet (1ste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De nationale athletiekkampioenschappen
te Amsterdam. Osendarp onttroont Ber
ger.
Duitschland wint den waterpolo-wed
strijd van Nederland met 32.
De zwemwedstrijden te Doorwerth.
De Hollandsche wielrenners winnen in
Brussel.
TEGEN „CONFESSIONEELE
OPRUIERS".
De Katholieke pers moet verdwijnen.
Op het slotplein van Karlsruhe, heeft
rijksstadhouder Wagner voor een volks
menigte van omstreeks 70.000 personen een
redevoering uitgesproken, waarin hij scher
pe aanvallen richtte op de confessioneele
tegenstanders van den nationaal-socialisti
schen staat.
Hij verklaarde oan.: „Wie in den vervol
ge het nationaal-socialisme, de wereldop
vatting van het Duitsche volk, aanvalt, is
onze vijand en zal als zoodanig worden be
handeld.
Verdraagzaamheid kennen wij niet meer!
Het nationaal-socialisme is thans zelf
tot staat geworden. Aanvallen op het na
tionaal-socialisme moeten dus worden op
gevat als aanvallen op den staat en zullen
derhalve in het vervolg moeten worden be
streden met de machtsmiddelen van den
staat".
Voorts wees Wagner er op, dat in
Duitschland de „vrijheid van godsdienst
gewaarborgd is!"
„Dat men aan kerkelijke zijde zich met
politiek bemoeit zal echter niet meer ge
duld worden.
Op den duur kan een katholieke dag
bladpers niet meer worden geduld, evenmin
als een katholieke politieke jeugdorganisa
tie en katholiek-politieke vak- en arbei
dersbonden.
- In het concordaat staat niets van politie
ke aaneensluitingen en politieke scholen
van katholieke kei-ken. Het was juist de
beteekenis van dit concordaat politiek en
godsdienst zielzorg te scheiden".
De rijksstadhouder beëindigde zijn toe
spraak met het uitspreken van de hoop,
„dat die confessioneele kringen, die leven
van opruiing tegen het nationaal-socialisme,
op hun weg mogen omkeeren. Het Duitsche
volk wil geen opruiing, maar hulp en ar
beid, ook van zijn kerken".
POLITIE-GENERAAL JIALÜGE OVER
HET JODENVRAAGSTUK.
De bevelhebber der Duitsche politie, poli-
tie-generaal Dalüge, heeft in de „Angriff"
een beschouwing over het Jodenprobleem
gegeven.
Dalüge ontkent, dat de officieele statis
tiek betreffende de groote criminaliteit on
der de Joden, welke hij onlangs heeft ge
publiceerd, een poging is om de maatre
gelen tegen de Joden te rechtvaardigen.
De politie-generaal verwijst vervolgens
naar een briefwisseling in Mei 1918 gevoerd
tusschen den toenmaligen politie-president
in Berlijn en de „Zentralverein deutscher
Staatsbürger Jüdischen Glaubens", naar
aanleiding van een bewering, dat de meeste
gearresteerde zakkenrollers Poolsche en
Gellicische Joden waren. De politie-presi
dent gaf deze vereeniging inzage van ge
gevens, waaruit bleek, dat deze bewering
juist was.
„Onze houding tegen de joden", besluit
Dalüge, „is van af het begin van het nat.-
socialistische regime dezelfde geweest, zij
is een deel van onze wereldbeschouwing.
Het blijft de taak van onze beweging om
de al te bekende taktiek der Joden in t
