NA DE KABINETSCRISIS.
No. 8180
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
26ste Jaargang
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1935
S)eGcld6cii^(Soii^a4vt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De gulden zal beschermd blijven Het nieuwe
ministerie van Landbouw en Visscherij met
sympathie ontvangen Wrijving tusschen
Kath. Minister en Katholieke Kamerfractie?
De pers dringt aan op meer klaarheid over de
vraag, of en in hoeverre tusschen Kabinet en R.K.
Staatspartij overeenstemming is bereikt
Dr. CoJijn zal morgenavond voor de radio spreken
VERKLARING VAN DR. COLIJN.
Kabinet vastbesloten tot dusver gevoerde
monetaire beleid voort te zetten.
VOOR INTERNATIONALE
MUNTSTABILISATIE.
De minister-president, dr. Colijn, heeft
gisteren tegenover den correspondent voor
Nederland van de „Agence économique et
financière" de volgende verklaring afge
legd:
De politieke crisis is in weinige dagen
opgelost. Dank zij de snelle wijze van op
lossing dezer crisis is Nederland bewaard
gebleven voor een geforceerde devaluatie
van den gulden, die, ingeval van een lang
durig tijdperk van politieke onzekerheid,
het economisch leven had kunnen ontwrich
ten.
De aanvallen tegen den gulden zijn vol
komen mislukt en het nieuwe Kabinet is
vastbesloten het tot dusver gevoerde mo
netaire beleid voort te zetten.
Wat de internationale economische en
financieele vraagstukken betreft, ben ik
meer dan ooit de overtuiging toegedaan,
waarvan ik herhaalde malen blijk heb ge
geven, o.a. op de economische en monetaire
conferentie te Londen, dat het eenerzijds
absoluut noodzakelijk is ten spoedigste te
komen tot herstel van gezonde internatio
nale handels-politieke verhoudingen en an
derzijds tot internationale muntstabilisatie.
De landen zullen in beide opzichten tot
overeenstemming moeten geraken.
Ik voeg er aan toe, dat Nederland niet
zal aarzelen zijn medewerking te verlee-
nen aan elke ernstige poging op dit gebied,
in het bijzonder aan een internationale
goed-voorbereide stabilisatie-conferentie.
MINISTER SLINGENBERG BEëEDIGD.
H. M. de Koningin heeft Woensdagmid
dag te half 7 in het paleis Noordeinde den
nieuwbenoemd en minister van Sociale Za
ken, mr. M. Slingenberg ter beëediging ont
vangen.
EEN INTERVIEW MET
MR. SLINGENBERG.
Nieuwe minister heeft goede verwachtingen
van prof. Gelissen's plannen.
Het „Haarlemsch Dagblad" heeft een on
derhoud gehad met den nieuwen minister
van Sociale Zaken, mr. M. Slingenberg. De
minister zeide, dat hij zijn taak reeds he
den (Donderdag) zou overnemen van prof.
S totem aker de Bruïne.
Mr. Slingenberg blijft te Haarlem wonen,
„en tot de behandeling van de Staatsbe-
grooting", zei hij lachend, „denk ik als
spoorstudent naar Den Haag heen en weer
•te reizen. Tegen dien tijd zal ik mij daar
wel van een domicilie verzekeren, maar dat
is nog niet geregeld".
Wat zijn nieuwe taak betreft, zei de mi
nister, dat hij zich ten volle bewust was
een in dezen tijd wel zeer zwaren en moei
lijken last op zijn schouders te nemen. Om
trent zijn plannen kon hij zich niet uitlaten.
Het kabinet moet nog met zijn regeerings-
verklaring in de Kamers verschijnen, en die
verschijning zal nog wel eenige weken op
zich laten wachten.
In den algemeen en toestand van het Rijk
ziet mr. Singenberg een belangrijk nieuw
lichtpunt door de zeer verbeterde situatie
in de overzeesche gewesten. Hij is over
tuigd van de heilzame verbetering in den
toestand der cultures en knoopte daar een
opmerking aam vast over de nieuwe voor
uitzichten van jonge menschen, die naar
Indië gaan.
Met een beperkte deflatie-politiek stemt
de minister ten volle in; hij schaart zich
geheel aan de zijde van het kabinet-Colijn.
Ten aanzien van de z.g. „consequente defla
tie" gaf hij te kennen, dat aantasting van
de hoofdsom der vaste lasten groote ver
lichting zou kunnen beteekenen als die
wettelijk uitvoerbaar was, maar hij acht
haar niet wettelijk uitvoerbaar en is van
meening, dat zij practisch niet toe te pas
sen is door de ongelijkheden, dus onrecht
vaardigheden, die zij zou scheppen.
Veel goeds verwacht de heer Slingenberg
van de industrialisatieplannen van minister
Gelissen. Men kan daarmee de werkloos
heid niet wegnemen, maar zij zullen de
werkloosheid binnen zekeren tijd aanmer
kelijk kunnen verminderen. Zooals de
cijfers zich thans verhouden, zouden zij
100.000 van de 450.000 werkloozen op den
duur aan arbeid kunnen helpen.
Omtrent een tweetal hoofdkwesties, die
het werkloosheidsvraagstuk beheerschen:
de internationale toestand en de toenemen
de machanisatie, verklaarde mr. Slingen
berg, dat natuurlijk de eerste voor ver
betering vatbaar blijft, de tweede niet, om
dat mechanisatie zal blijven toenemen. De
invoering van de veertigurige werkweek
blijft tot dusver, zooals bekend, bij de in
ternationale besprekingen te Genève steeds
haken op de loonkwestie.
Wat de samenwerking van partijen in de
regeering des lands betreft, verklaarde mr.
Slingenberg, dat hij die in toenemende ma
te in 's lands belang noodzakelijk acht. Sa
menwerking is eisch van den tijd.
DE KATHOLIEKE FRACTIE EN DE
KATHOLIEKE MINISTERS.
Men meldt uit Den Haag aan de „Msb.":
„De laatste dagen bleek het meer en
meer, dat in de katholieke parlementaire
kringen groote ontstemming bestaat ten op
zichte van de drie katholieke ministers in
het kabinet-Colijn, omdat zij de regeerings-
verklaring, waaron volkomen onnoodig de
katholieke kamerfractie in één hoek ge
dreven werd met de socialisten, commu
nisten, revolutionnairen en Kerstianen,
hadden goedgekeurd en daardoor mede voor
hun verantwoording hebben genomen.
Voor het herstel van een goede verhou
ding tusschen het nieuwe kabinet en de
katholieke kamerfractie zal, naar ons werd
verzekerd, ook deze in grievenden vorm
gekleede regeeringsverklaring moeilijkheid
opleveren."
HET AANZOEK AAN DEN HEER
GOSELING.
De parlementaire redacteur aan de
„Msb." schrijft, dat hij over de onderhan
delingen tusschen minister Colijn en mr.
G os el in g had geschreven, dat er een con
ferentie plaats heeft gehad van mr. Gose-
ling met het bestuur der katholieke Staats
partij en eenige andere heeren. De bedoe
ling was geweest te schrijven: Het bestuur
der katholieke Tweede Kamerfractie en
eenige andere heeren (van die fractie).
HET NIEUWE DEPARTEMENT.
De „Telegraaf' schrijft:
„Bij de reconstructie van zijn kabinet
heeft dr. Colijn het thans wenschelijk ge
oordeeld, den leider van het departement
van Economische Zaken nog meer te ont
lasten om hem de handen vrij te maken
voor de steeds meer zorg vereischende be-
-.itoing der belangen van handel en
nijverheid. Vandaar dat nu de uitvoering
van de Laridbouwcrisiswet en de directie
van den Landbouw zullen worden onder
gebracht bij het nieuwe in te stellen de
partement van Landbouw en Visscherij.
Men kan hierin in zekere mate een con
cessie zien aan de verlangens der R. K.
Tweede Kamerfractie.
Het is immers duidelijk, dat minister
Gelissen, nu hij ontheven wordt van de
zorgen voor den landbouw, meer de han
den vrij krijgt om zijn economische denk
beelden o.a. op het gebied der industriali
satie, te verwezenlijken.
Anderzijds zullen ook Landbouw en Vis
scherij, die nu voor het eerst in de geschie
denis een „eigen departement" krijgen,
daarover verheugd zijn. Bij het departe
ment van Landbouw en Visscherij zullen
..—-den ondergebracht de Landbouw-crisis-
organisatie en de directie van den Land
bouw, die tot dusverre onder Economische
Zaken ressorteerden.
Het nieuwe departement zal huisvesting
vinden in het gebouw aan het Bezuiden-
hout, waar reeds Economische Zaken en So
ciale Zaken een onderdak hebben. Feitelijk
is dit gebouw reeds lang veel te klein en
tal van diensten en afdeelingen van beide
departementen zijn dan ook in andere per
ceel en ondergebracht.
Waar het in dit geval echter in feite
neerkomt op het brengen, van reeds bestaan
de, in het departementsgebouw gehuisveste
ambtelijke organisaties onder nieuwe lei
ding, ligt het voor de hand, dat het nieuwe
departement in hetzelfde gebouw-gevestigd
zal worden. Bovendien vergemakkelijkt
dit het noodzakelijk contact tusschen de
hoofden der departementen van Handel en
Nijverheid en van Landbouw en Visscherij.
Wij meenen te weten, dat trouwens nog op
andere wijze voor een goede coördinatie der
onderscheiden belangen zal worden ge
zorgd.
De huidige secretaris-generaal van het
departement van Economische Zaken, mr.
dr. A. A. van Rhijn, zal nu de functies van
secretaris-generaal van het departement
van Handel en Nijverheid, en bij het de
partement van Landbouw en Visscherij
vervullen."
PERSSTEMMEN.
Het Handelsblad wenscht zeker
heid, of in het programma van het Kabinet
Colijn wezenlijke veranderingen zijn ge
bracht, in den geest als door de
R. K. Staatspartij gewild. Het blad schrijft
o. m.:
„In hoeverre het conflict tusschen de
katholieke fractie en het kabinet-Colijn
ook in w e z e n veranderingen heeft
teweeggebracht, kunnen wij thans, zoo
lang een nadere toelichting van de zijde
der regeering vooralsnog ontbreekt,
nog niet beoordeelen. Dat het departe
ment van Economische Zaken gesplitst
wordt in Handel en Nijverheid eener
zijds en Landbouw en Visscherij ander
zijds, en de ministers Gelissen en Dec
kers (welke laatste daartoe Defensie
verlaat) daar de leiding zullen voeren,
zoodat de katholieke bezetting van de
ministeries die het meest met de vrij
wel alles beheerschende crisis-wel-
vaarts-politiek te maken hebben als het
ware wordt verdubbeld, wijst er
op, dat dr. Colijn aan de katholieken
een zoo groot mogelijk aandeel in de
behartiging der economische landsbe
langen wil geven. En wanneer het juist
is, dat, zooals verluidt, dr. Colijn, die
thans ad interim het departement van
Defensie onder zich neemt, op zoek is
naar een katholiek om de door minister
Deckers ontruimde plaats definitief in
te nemen, dan zou daarmede het aantal
katholieke ministers in het kabinet van
drie op vier zijn gebracht, hetgeen al
evenmin duidt op een verzwakking van
den roomschen invloed in de nieuwe
extra-parlementaire regeering."
De Nieuwe Rott. Crt. vreest,
dat aan de R. K. Staatspartij te Veel con
cessies zijn gedaan!
„Het is dus nog een nevel, die over
deze oplossing van den kabinetscrisis
hangt, en het nieuwe kabinet zal zich
niet kunnen onttrekken aan den plicht,
mede te deelen, of het nog vasthoudt
aan de algenaeene beginselen van re-
geeringsbeleid, welke het nog onlangs
in de Tweede Kamer heeft voorgestaan,
dan wel een anderen koers inslaan. De
concessies, welke het kabinet in den
laatsten tijd reeds aan de R. K. Staats
partij heeft gedaan, moeten in dat op
zicht tot eenige voorzichtigheid stem
men.
Van een beginselloos beleid en een
gedeelde verantwoordelijkheid tus
schen de regeering en een der partijen
verwachten wij weinig goeds. Ook al
behoudt dr. Colijn daarbij de algemee-
RADIO-REDE VAN MINISTER COLIJN.
De aangekondigde radio-rede van den
Minister-President dr. H. Colijn zal morgen
avond (Vrijdag) over de beide zenders wor
den uitgezonden.
ne leiding van het kabinet, het regee-
ringsbeleid is hem dan toch voor een
deel uit de handen gewrongen."
De soc. democr. pers is een en
al ontevredenheid over de oplossing, zij
schrijft o. m.:
„Zal het mogelijk blijken, een crisis-
politiek voort te zetten, die in den
sociaal-oeconomischen toestand niet
vermocht te verbeteren, die de volks
huishouding in het gedrang bracht, die
ieder jaar een nieuw angstwekkend be-
grootingstekort opleverde? Zal men den
met den dag sterker en bewuster roep
om actieve welvaartspolitiek, om werk
verruiming en koopkrachtherstel, dur
ven negeeren om de, door de uitkom
sten weerlegde, leer vran de aanpassing
te blijven volgen?
Colijn probeert het opnieuw, doch het
blijft de vraag, hoe de Kamer hem zal
ontvangen".
De (A. R.) Standaard meent in de
wijzigingen een bewijs te kunnen vinden
van dr. Colijn's goeden wil.
„Wij vermoeden echter, dat de re
den van het in het leven roepen van
dit Departement niet gelegen is in de
omstandigheid, dat dit in landbpuwkrin-
gen begeerd wordt, maar wel hierin,
dat Minister Gelissen verlichting van
arbeid noodig heeft om zich veel be
ter nog te kunnen wijden aan het steu
nen van onze nijverheid en handel en
aan het bevorderen van de industria
lisatie.
De Roomsch'-Katholieken zullen in
dit besluit het bewijs zien voor den
ernst waarmede het kabinet-Colijn
werkzaam wil zijn tot steun en zoo mo
gelijk verheffing en uitbreiding van
onze industrie".
De (A. R.) Rotterdammer veron
derstelt eveneens, dat het nieuwe Kabinet
zal aansturen op een naar elkander toe
groeien. En het blad vervolgt dan:
„En wat voorts de vaste lasten be
treft, waarover mr. Aalberse struikel
de: wij achten het ondenkbaar, dat dr.
Colijn hierbij overstag gaat: het Kabi
net is te zeer overtuigd, dat dan een
economische en financieele chaos zou
ontstaan (en we betaalden nu reeds
leergeld genoeg); maar het lijkt ons
niet onmogelijk, dat een regeling wordt
getroffen, welke voor bepaalde geval
len uitkomst kan brengen. De moei
lijkheden op dit gebied, welke niemand
ontkennen zal, kunnen door een gene
rale methode niet verholpen worden,
doch vragen zooals eertijds met de
huishuren het geval was ïndivi-
dueele voorziening.
En dr. Colijn heeft het oog te zeer
op de werkelijkheid gericht, dan dat
hij voor maatregelen zou terugdeinzen,
welke door de wisselende omstandighe
den geboden worden".
De Tijd meent, dat er alle aanleiding
is voor de R. K. Staatspartij, om het opge
zegde vertrouwen aan het Kabinet-Colijn
voorloopig terug te geven;
„Is de opzegging van het vertrouwen
aan het eerste Kabinet-Colijn dan on
beraden en vruchteloos geweest? Het
was een wel overwogen daad van uiter
ste noodzaak en waarvan de gelukkige
gevolgen zich geleidelijk zullen open
baren. Het Parlement is er niet om
een regeering te vormen, maar om de
regeering te controleeren en te zorgen
dat het beleid in de goede richting gaat.
In die taak heeft de R. K. Fractie de
leiding genomen. Ze had de bekwaam
heid en den moed te zeggen, waarom
het verkeerd ging, ze gaf den stoot,
toen het erop aankwam niet om te ver
nielen, maar om den koers in de betere
richting te drijven. Die richting gaat
het thans uit.
De formatie van het nieuwe Kabinet-
Colijn had gelukkiger kunnen uitval
len. Maar hoe onbevredigend ze voor
het oogenblik schijnt, ze was noodza
kelijk voor den overgang naar den nieu
wen koers. Het is weinig waarschijn
lijk, dat de gereconstrueerde regeering
op den koers van het verleden vaart.
Daar ze onderhandelde met degenen,
die het eerste Kabinet-Colijn ten val
brachten, en ze ernstige pogingen deed,
om het vertrouwen te herstellen met
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De eerste zitting van de buitengewone
Volkenbondsraadsvergadering. (2de en
lste blad).
Z.H. de Paus te Castel Gandolfo. (2de
blad).
Munchensche Katholieken wijzen com
munistische hulp af. (2de blad).
Huis-instorting te Warschau. Verschei
dene dooden. (Buitend. Ber., 2de blad).
Russische duikboot geramd. (Buitenl.
Ber., 2de blad).
BINNENLAND.
De burgemeester van Albury komt in ons
land. (2de blad).
die Fractie, zonder welke ze verklaar
de niet te kunnen en willen regeeren,
moeten we aannemen, dat ze in de wij
ziging van haar beleid voldoende con
cessies heeft gedaan, om een voorloopig
redres van dit vertrouwen te rechtvaar
digen".
De Maasbode schrijft, dat, naar het
blad heeft vernomen, Colijn veel toenade
ring heeft getoond wat betreft het pro
gram en wat betreft de bezetting der ver
schillende portefeuilles:
„Zijn onze inlichtingen juist, dat is
er, met name wat het program betreft,
van de zijde van den formateur veel
toenadering betoond, ook wat betreft
de bezetting van de verschillende por
tefeuilles. Op dit laatste punt schijnen
zich echter ten slotte moeilijkheden te
hebben voorgedaan, die meer zijn ont
weken dan opgelost.
Wij hebben dit conflict niet ge-
wenscht integendeel!
Maar nu het er eenmaal is, moet
het op een behoorlijke wijze worden
opgelost.
Een oplossing, die het conflict zelfs
in latenten vorm zou laten voortdu
ren, is geen oplossing.
Wij hopen, dat tij het eerste con
tact met de Kamer zal blijken, dat er
werkelijk in den vollen zin van het
woord van een oplossing mag worden
gesproken".
Uit een beschouwing in de Volks
krant:
„Vermits het kabinet-Colijn aan het
bewind blijft, moet de heer Colijn op
het vertrouwen der katholieken kun
nen rekenen, en op dit vertrouwen kan
hij slechts rekenen, wanneer er tus
schen hem en hen overeenstemming
bestaat.
Daar ons uit niets is gebleken, dat
de katholieke Kamerfractie haar mee
ning heeft gewijzigd, moeten wij wel
aannemen, dat minister Colijn bakzeil
heeft gehaald, of liever, want dit is
is een leelijk woord, tot ander en beter
inzicht is gekomen".
DE MIJNRAMP IN TRANSVAAL.
Redding der 79 arbeiders onmogelijk.
JOHANNESBURG, 1 Aug. (A.N.P.) Alle
hoop op redding van de 79 mijnwerkers, die
gistermiddag ten gevolge van een ontplof
fing in de Marsfeld-mijn in Transvaal wer
den ingesloten, moest worden opgegeven. De
reddingsbrigades hebben reeds verschei
dene lijken gevonden.
MEER DAN 50 SLACHTOFFERS VAN DE
HITTE.
NEW YORK, 1 Aug. (A.N.P.) De hitte,
die het Midden-Westen der Vereenigde
Staten teistert, heeft volgens de laatste
berichten reeds meer dan 50 slachtoffers
gemaakt. In de afgeloopen twee weken be
droeg het aantal slachtoffers van de hitte
meer dan 100. De temperaturen bewegen
zich om de 40 graden Celsius.
