DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Zöste Jaargang
ZATERDAG 6 JULI 1935
No. 8158
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 B
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE-
ILLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
V Verkeerde standenvertegen
woordiging
De standenvertegenwoordiging in de ge
meenteraden neemt in vele gemeenten af
metingen aan, welke wijzen op zéér ver
keerde opvattingen.
Voorop zij gesteld, dat wij het afkeuren,
zéér sterk afkeuren, als men menschen uit
een bepaalden stand zou willen weren,
omdat men a priori, van te voren zou
aannemen, dat zij voor de functie van ge
meenteraadslid niet bekwaam of geschikt
zijïï:
En,vervolgens, willen wij als onze overtui
ging uitspreken, dat het goed is, om, zoo
mogelijk, in een vertegenwoordiging in
den gemeenteraad van bepaalde politieke
kleur bekwame en geschikte menschen te
kiezen uit verschillende maatschappelijke
standen.
Dat is goed, om meerdere redenen. Een
dier redenen is, dat iemand, levend mid
den in een bepaalden maatschappelijken
stand, meer direct de nooden en ver
langens van dien stand zal kennen, door
dat hij er zelf in leeft, door het dage
lij ksch contact, dat hij met de menschen
uit dien stand onderhoudt.
Maar, dit vooropgesteld, moeten wij het
ten zeerste betreuren, als men een af
vaardiging in een gemeenteraad als 't
ware gaat verdeelen in vertegenwoordigers
van verschillende maatschappelijke stan
den; als men zelfs aan de beste vertegen
woordigers uit niet: van een be
paalden maatschappelijken stand niet
durft toevertrouwen de behartiging, niet
•wil toekennen de bekwaamheid en ge
schiktheid voor de behartiging, objectief
en met kennis van zaken, van de belan
gen van degenen, die behooren tot andere
maatschappelijke standen.
Dat is kortzichtigheid!
En dat zal zich dikwijls wreken op de
kwaliteit van de samenstelling eener af
vaardiging.
En dat kweekt standen-tegenstellingen,
waar deze niet behoeven te bestaan en
eigenlijk niet mogen bestaan.
„De Morgen" schreef dezer dagen over
„de fatale samenstelling van den raad
volgens een systeem van doodgewone stan
denvertegenwoordiging". Men kan, zoo
constateerde het blad, bij de uitslagen van
zulke raadsverkiezingen vermeld vinden:
„arbeiderslijst zooveel stemmen, midden-
standerslijst zooveel stemmen, zelfs 'n
werkgeverslast ontmoet men wel eens".
„Speciaal in zuidelijke gemeenten, komt
zulks voor", aldus „De Morgen".
Ook in onze streek echter heeft men zich
aan hetzelfde kwaad schuldig gemaakt.
Wij willen de hoop uitspreken, dat de
genen, die zyn gekozen op een „stands"-
lijst of onder een bepaalde stands"-etiket,
wanneer zij zitting hebben in den gemeen
teraad, zich zullen beschouwen als de ver
tegenwoordigers van het geheele volk, van
èlk der maatschappelijke standen afzon
derlijk evenzeer!
ONS DISCONTO OPNIEUW
VERLAAGD.
Met een half procenjt over de geheele linie.
Naar wij vernemen zijn de tarieven van
de Nederlandsche Bank met ingang van he
den over de geheele linie met een half pro
cent verlaagd, zoodat deze zullen bedragen:
Wisseldisconto 3y2 pet. (4 pet.).
Promessendisconto 4 pet. (41/s pet.).
Beleening van effecten 4 pet. (4^ pet.).
Beleening van goederen 4 pet. (41/, pet.).
Voorschotten in rek.-courant 4 pet. (4 y3
pot.).
OP WEG NAAR HET
NIEUW LEIDSCH STADHUIS.
DE FUNDEERING OPGEDRAGEN.
Ten behoeve van de fundeering van het
nieuwe Stadhuis is kort geleden een proef-
heiing van betonpalen gehouden, ten einde
het draagvermogen en de afmetingen der
palen te kunnen beoordeelen en na te
gaan, in hoeverre zich voor de omgeving,
in het bijzonder voor den ouden gevel,
storende trillingen bij het heien zouden
voordoen. Naar de architect ons mede
deelt, zijn de resultaten van deze proef
gunstig geweest, aldus B. en W.
Ten einde zoo spoedig mogelijk tot aan
besteding van den onderbouw van het
stadhuis te kunnen overgaan, is voor de
levering van de voor de fundeering noo-
dige 650 betonpalen waaraan uiteraard
hooge eischen dienen te worden gesteld
aan een drietal daarvoor in aanmerking
komende firma's ondershands prijsopgave
gevraagd. Van de ontvangen aanbiedingen
is, zoowel wat de constructie, als wat den
prijs betreft, die van de N.V. Schokin-
dustrie, te Zwijndrecht, het aannemelijkst,
aldus B. en W. Deze firma biedt aan de
palen te leveren voor een bedrag van
17.660.inclusief omzetbelasting.
Met de Commissie van Fabricage zijn
B. en W. van oordeel, dat de levering aan
genoemde firma moet worden opgedragen,
weshalve zij den Raad in overweging ge
ven te besluiten de levering van 650 be
tonpalen voor de fundeering van het nieu
we stadhuis ondershands op te dragen aan
de N.V. Schokindustrie, te Zwijndrecht,
voor den prijs van 17.660.inclusief om
zetbelasting, levering franco op den wal
aan de Vischmarkt alhier.
DE VLIEGRAMP BIJ BERLIJN.
Acht personen om het leven gekomen.
Zooals gisteren reeds in 't kort gemeld,
is gistermorgen om halftwaalf te Britz bij
Berlijn een vliegongeluk gebeurd, dat aan
acht menschen het leven heeft gekost.
Een vliegtuig van de firma Siemens, dat
van het vliegveld Tempelhof af geregeld
voor technische doeleinden vluchten onder
neemt, is kort na de opstijging boven de
Berlijnsohe voorstad Britz bekend door
haar rozenk weekerij en neergestort.
Waarschijnlijk is de machine in een bui
terechtgekomen, gaan slingeren en ten ge
volge daarvan gevallen. Zij kwam met een
ontzettenden slag terecht op een vijf ver
diepingen hoog huis in de Jahnstrasse;
door den slag ontplofte de benzinetank, de
muren van het huis werden vaneengerukt,
in alle woningen, welke het bevatte, werd
schade aangericht en tot overmaat van
ramp ontstond er brand, welke het geheele
gebouw in enkele oogesibldkken in lichte
laaie zette.
Het rumoer, veroorzaakt door den val der
machine en het ontploffen van de benzine
tank, veroorzaakte natuurlijk groote con
sternatie in de voorstad. In allerijl werd
hulp gerequireerd; brandweren rukten aan
uit de omgeving, Roode Kruis-ambulances
repten zich naar Britz en met den groot-
sten spoed begon men pogingen in het werk
te stellen, de bewoners van het groote hui
zenblok in veiligheid te brengen. Terwijl
de brandweer alles in het werk stelde om
het vuur meester te worden en te voorko
men, dat het zich tot belendende gebouwen
uitbreidde, slaagde men er met behulp van
brandladders in, talrijke bewoners in vei
ligheid te brengen.
Bij de reddingswerkzaamheden moest
men evenwel tot de trieste conclusie ko-
emn, dat de piloot en vijf inzittenden van
de vliegmachine om het leven waren geko
men en dat ook twee bewoners van het
huis, waarop het vliegtuig was gevallen,
het leven hadden verloren.
Bovendien bleken versoheiden personen
ernstige brandwonden en kwetsuren van
anderen aard te hebben bekomen. Drie art
sen, die zich naar de plaats van het onge
luk hadden gespoed, verleenden de eerste
hulp; acht ziekenauto's vervoerden de ge
wonden naar het ziekenhuis.
Onder leiding van den eersten burge
meester van Berlijn, dr. Salm, slaagde men
er in, het vuur, dat zich aan drie verdiepin
gen had medegedeeld, binnen een uur
meester te worden. Het bleek, dat, behalve
het gebouw, waarop de machine is neerge
komen, ook eenige aangrenzende huizen
aanzienlijke schade hebben opgeloopen.
Congres Internationale
Kamer v. Koophandel
In een onderhoud met een redacteur van
het Algemeen Nederlandsch Persbureau
over het verleden week beëindigde congres
van de Internationale Kamer van Koop
handel te Parijs, verklaarde de voorzitter,
de heer F. H. Fentener van Vlissingen, die
dezer dagen uit Parijs is teruggekeerd:
„Het congres is uiterst goed geslaagd.
Meer dan ooit tevoren waren de deelnemers
zonder uitzondering ervan overtuigd, dat
het autarkisch streven met kracht dient te
worden bestreden omdat het leidt tot de
verarming van de geheele wereld. De een
stemmigheid hieromtrent wfs opvallend.
Algemeen werd de groote noodzakelijk
heid ingezien van samenwerking op econo
misch gebied".
De belangstelling voor het congres was
eveneens grooter dan ooit. Niet alleen de
belangrijke figuren uit het bedrijfsleven
van de voornaamste landen ter wereld wa
ren aanwezig, doch ook de bekende theore
tici op economisch gebied waren aanwezig,
hielden dikwijls in de plenaire zittingen op
uitnoodiging van de Internationale Kamer
van Koophandel inleidingen en kruisten de
degen met de menschen van de practijk als
zij deelnamen aan de discussies.
De heer Fentener van Vlissingen ver
klaarde, dat men algemeen op het congres
had ingezien, dat men vastliep met het na
jagen van slechts de eigen belangen, en
dat men niet alleen moest nemen wat men
kon krijgen, doch ook moest weten te ge
ven.
Wij maakten de opmerking, dat het
merkwaardig aandeed, in een periode,
waarin de regeeringen beschermende maat
regelen van steeds wijdere strekking nemen
en in steeds meer landen de munteenheid
haar stabiliteit verliest, naar de regeeringen
zeggen onder druk of op verlangen juist
van het bedrijfsleven, een Internationaal
congres van leiders van het bedrijfsleven
uit alle landen bijeen te zien, dat zich zoo
onomwonden en krachtig uitsprak voor het
verdwijnen der handelsbelemmeringen en
internationale stabilisatie der valuta's.
De heer Fentener van Vlissingen gaf toe,
dat men in een vicieuze cirkel gevangen
zat. Iedereen zag de noodzakelijkheid in om
er mee uit te scheiden, doch iedereen was
gedwongen er aan mee te doen zoolang ook
de andere er niet mee ophielden. Een voor
beeld ervan is Amerika. Door den oorlog
is deze staat van debiteur crediteurenstaat
geworden. Toch heeft het zijn tarieven ver
hoogd, waardoor Europa geen mogelijkheid
meer heeft zijn schulden af te lossen. Ge
lukkig begint de tegenwoordige staatssecre
taris van buitenlandsohe zaken Cordell
Huil dit in te zien en tracht hij er veran
dering in te brengen.
De Internationale Kamer van Koophan
del tracht door dezen vicieuzen cirkel heen
te breken, die ook bestond ten aanzien van
de monetaire kwestie. Sommigen waren
van meening, dat eerst de valuta's interna
tionaal gestabiliseerd moesten worden en
dan de handelsbelemmeringen uit den weg
moesten worden geruimd, doch anderen
meenden, dat deze volgorde juist omge
keerd moest zijn.
Het congres te Parijs heeft ten slotte als
zijn meening uitgesproken, dat eerst de in
ternationale stabilisatie der valuta's tot
stand diende te komen en dat daardoor
een der voornaamste voorwaarden zou wor
den geschapen voor het uit den weg rui
men der handelsbelemmeringen.
Men moet zich dat voorstellen aldus
de heer Van Vlissingen als een wapen
stilstand op monetair gebied gedurende
welke periode men tracht te komen tot op
heffing der handelsbelemmeringen, rege
ling der schulden, het in evenwicht bren
gen der begrootingen enz.
Welken invloed op den gang van zaken
mag men van een congres als dat te Parijs,
waarin zoovele invloedrijke mannen heb
ben gesproken verwachten? vroegen wij.
Directen invloed op den gang van zaken
kan de Internationale Kamer van Koop
handel natuurlijk niet uitoefenen, ant
woordde de heer Van Vlissingen hierop,
doch via de bij haar aangesloten organisa
ties in de verschillende landen kan zij de
publieke opinie beïnvloeden, en dat is, in
de meeste landen nog hard noodig. Nog
steeds meent het groote publiek, dat men
alleen met geld kan betalen en niet in goe
deren. Men krijgt dan propaganda voor de
leuzen „Koopt Nederlandsch Fabrikaat" of
„Buy British", en vergeet, dat men daar
door den invoer tegenhoudt uit landen, die
bepaalde producten beter en goedkoop er
kunnen fabriceeren dan het eigen land en
op hunbeurt tegenmaatregelen gaan ne
men en geen geld hebben, om schulden te
betalen of vreemde producten te koopen. In
sommige landen ziet men dat in, doch doet
een regeering er niets tegen, omdat zij bang
is de publieke opinie te ontstemmen. Dan
is men op het gebied der politiek aange
land, doch hier is de I. K. v. K. uitgepraat.
Toch zal men tot een oplossing moeten kt>
men, doch de vraag is langs welken weg.
Vast staat, dat het Internationaal moet ge
beuren.
De Volkenbond? vroegen wij.
De heer Fentener van Vlissingen deed
sceptisch. Dan zijn Duitschland, Japan en
Amerika er niet bij. Er zal o.a. overleg tus-
schen de groote centrale banken moeten
komen. Misschien dat de Bank voor Inter
nationale Betalingen te Bazel er bij betrok
ken zou moeten worden. In ieder geval
staat vast, dat, indien de regeeringen er
mee willen beginnen, er een plan moet
zijn. Geen enkele regeering schijnt met een
plan te durven komen. Hier ligt zeker een
taak voor de L K. v. K. Zij kan zorgen, dat
een plan voor het herstellen van den we
reldhandel en de welvaart gereed ligt, uit
gewerkt in samenwerking tussohen man
nen uit de practijk en theoretici.
Bij de kleinere technische kwesties, die
los staan van de politiek, mocht zij reeds
tal van successen boeken, waar het voor
stellen betrof tot internationale regeling
van verkeerskwesties, goederenvervoer,
cognossementen, en vooral op het gebied
der handelsarbitrage. Het vraagstuk van
de coördinatie van het automobiel- en
treinverkeer, de kwestie „route of rail", is
met succes de eerste maal aan de orde ge
steld.
Algemeen was de stemming op het con
gres niet pessimistisch geweest. Er waren
aanwijzingen, dat ook de regeeringen be
gonnen in te zien, dat een andere koers
moet worden ingeslagen. De I. K. v. K. zal
alles doen om daaraan mede te werken.
APOSTOLAAT
VOORNAAMSTE NIEUWS
„Het Schild". Apologetisch
Maandschrift. Uitg. der A.V. Pe
trus Canisius.
De eerste aflevering van de nieuwe
Schild jaar gang is verschenen en opent met
een Proloog van den hoofdredacteur, prof.
Verhaar van Warmond, die zeldzaam
verschijnsel in deze tijden schrijven
kan, dat zijn maandschrift geen malaise of
crisis kent, noch materieel, noch geeste
lijk. Dat is een mooi succes voor de re
dactie, te danken aan den bijzonder goed
verzorgden inhoud van het tijdschrift. Er
zal worden voortgegaan op den weg, dien
Het Schild zich voor oogen heeft gesteld,
n.L de bevordering en aanmoediging van
een viervoudig apostolaat, ml. het aposto
laat van actie, van vervolmaakte geloofs
kennis, van gebed en van het goede voor
beeld.
Pater Mag. B. Luyckx O.P. zet vervol
gens zijn artikelenserie voort over „Onze
eenheid in Christus" en bepaalt in dit ver
band de plaats, welke het H. Altaarsacra
ment in het mystieke lichaam van Chris
tus en dus in ons eigen christelijk leven
inneemt. De geleerde schrijver beschouwt
het H. Sacrament des Altaars in drie op
zichten: lo. Christus leeft op onze altaren
in ons midden; 2o daar offert Hij zich
voortdurend aan den Vader voor ons op,
en 3o. in de Eucharistie schenkt Hij zich
aan ons op de meest intieme wijze. Het
is een tractaat over de H. Eucharistie in
enkele bladzijden, vol heerlijke en troost
volle waarheden.
Vervolgens leidt Jan Taal uit het feit,
dat de H. Petrus in de Evangeliën steeds
en blijkbaar doelbewust aan het hoofd van
de apostelenlijst genoemd wordt, het pri
maat van St. Petrus af. Het is één van
de verschillende gegevens, waaruit het
leiderschap van den eersten Paus blijkt;
over de andere gegevens uit het Nieuwe
Testament een andermaal.
J. Lammertse Lz. behandelt het onder
werp: „De Rechtvaardigmaking", een
eeuwenoud twistpunt tusschen de katho
lieke en protestantsche theologen, dat nu
wordt opgerakeld naar aanleiding van een
artikel van dr. A. Kuyper Jr. in de „He
raut".
Het slot van de artikelenserie wordt ge
vormd door een bijdrage van drs. P. Kas
teel over den theoloog Strausz, die in
1808 werd geboren. Aanleiding tot deze
bijdrage vormde een recent artikel in de
N. Rott Crt., die het werk van Strausz
verheerlijkte op gronden, die voor bestrij
ding vatbaar zijn.
In de rubriek „Op den Uitkijk"-treffen
wij o.a. een artikel aan van dr. Penzel
over de actie der Mohammedanen in Cen
traal Azië, dat een eigenaardigen kijk
geeft op een actie, waaraan overigens vrij
wel geen aandacht wordt besteed.
De laatste weken heeft het begrip „kryp-
to-katholiek" nogal opgeld gedaan in ver
band met de bekende bekeering van oud
minister Marchant. Wat dat precies is en
BUITENLAND.
Abessynië doet een beroep op de Ver.
Staten, die zich evenwel afzijdig wenscht
te houden (2de blad).
Een onderhoud met mgr. Ruiz y Flores
van Mexico (2de blad).
Nadere bijzonderheden over de vlieg
ramp bij Berlijn (1ste blad).
BINNENLAND.
Disconto verlaagd. (1ste blad).
welke redenen een katholiek kan hebben
om zich naar buiten niet als zoodanig te
toonen, wordt in de Vragenrubriek duide
lijk uiteengezet, Ook de brochure van mr.
Marchant „Tot Verweer" wordt in de
Boekbespreking besproken en genoemd
„een eerlijk en klaar exposé, dat indruk
maakt".
Tot slot een zich steeds uitbreiden
de correspondentie.
DE LUSTRUMFEESTEN TE LEIDEN.
TSPEL VANDEN VOS REINAERDE
Eenigszins als mosterd na den maaltijd
ontvingen wij dezer dagen den tekst van
het spel van den Vos Reinaerde, uitgege
ven bij Stenfert Kroese's Uitgevers Mij.
Na lezing van dit geestige spel, dat „na
den ouden ghedichte ende den nieusten
vonden ghedichtet es bi Janne, gheseit
Walch", vinden wij het dubbel jammer,
dat dit keurig verzorgde boekje ons niet
eerder is toegezonden, want vele buitenge
woon aardige „nieusten vonden" zijn ons
bij de opvoering ter gelegenheid van de
Lustrumviering in den Schouwburg ont
gaan. Vooreerst is alles Middel-Neder-
landsch, dus toch al niet zoo gemakkelijk
te begrijpen voor onze moderne ooren en
bovendien wordt het voorgedragen door
dilettanten, die, welk verdienstelijk spel
zij ook te zien gaven, er toch niet op ge
traind zijn om elk woord gaaf en helder
over het voetlicht te brengen, waarin zij
bovendien nog door him maskers werden
gehinderd. Pas bij rustige lezing blijkt hoe
geestig het spel van Jan Walch is opgezet
en uitgewerkt. Zooals reeds opgemerkt
heeft de auteur verschillende opmerkingen
over moderne toestanden in dit oud Mid-
deleeuwsche spel ingelascht en ook toe
spelingen gemaakt, welke speciaal Leiden
betreffena Z50 zegt b.v. Courtois, dat Rei-
naert „avecaet" is, waarop koning Nobel
vraagt: „Hevet hi tleyden ghestudeert"
(Heeft hjj te Leiden gestudeerd?) en zijn
misprijzen te kennen geeft als het ant
woord ontkennend is.
Isegryn merkt dan op, dat de vos „sake-
waernemer" is, of beter nog „sack-waer-
nemer". En als de hond en de kat samen
twisten over den eigendom van een worst,
die Reintje hun afhandig heeft gemaakt,
zegt de le aap: „Nie syn si enich, dese
twee", waarop de 2e aap antwoordt: „Tes
N.S.B. en S.D.A.P.". En elders heet het:
„Maeckt dat kabael niet! ten es hier die
Staten Generael niet, daer si praten alle
dooreen".
Wanneer Bruun, de Beer, Reintje komt
opzoeken in zijn huis, is deze juist bezig
met de bestudeering van art. 73 bis van
de Drankwet (dat loy van den supene),
waar hij niet uit wijs kan worden, „Seghet
niet die minister selve, dat hi den sin daer-
af niet up en can delven?" Bruun wordt
getracteerd op Bols met suiker, „dats goet
voor die sukerindustrie, die up heden so
druevigh staet". En als Bruintje dronken
is, laat de slimme vos hem als „onge-
wenschte vreemdeling" uit zijn huis zetten
door de politie.
Tenslotte redt Reintje zijn leven door
den koning een schat voor oogen te spie
gelen. „Als hi maer niet es ghedevalueert,
zegt dan een der apen, anders syn wi in
mi (in den aap) ghelogeert".
En zoo zijn er nog veel meer aardige
vondsten, die pas bij de lezing tot him
recht komen.
Wie het spel gezien heeft en het boekje
kan machtig worden, zal het met genoegen
lezen en nog eens nagenieten van de heer
lijke satyre van dit moderne Middel-
eeuwsche dierenepos.
