DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE POSITIE DER KATHOLIEKEN
IN FRANKRIJK
NIEUWS
26ste Jaargang
ZATERDAG 29 JUNI 1935
No. 8153
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 V
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent pet regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
Een zeer aantrekkelijk
.geschrift.
Zooals wij berichtten, is gisteren aan de
Technische Hoogeschool te Delft gepromo
veerd tot doctor in de technische weten
schap ir. Fehmers, adjunct-directeur der
Stedelijke Fabrieken van Gas en Electrici-
teit te Leiden.
Wij hebben reden, om ons te verblijden
over deze promotie en er de bijzondere
aandacht op te vestigen.
Die reden is gelegen in de verklaring,
welke gisteren gegeven werd door den
promotor prof. dr. J. Veraart. Door het
overlijden van den eerst aangewezen pro
motor wijlen prof. dr. Volmer was prof.
Veraart de „promotor" van de bedrijfsor
ganisatie in ons land promotor gewor
den van den nieuwen doctor in de tech
nische wetenschap, wiens proefschrift
„Kerngedachten uit de interne bedrijfsor
ganisatie" gebaseerd is op de solidaristi
sche philosophie of solidaristische socio
logie.
De promotor verklaarde in zijn geluk-
wensch aan den gepromoveerde, dat deze
in een „zeer aantrekkelijk geschrift" „een
moeielijke en voor de samenleving hoogst
belangrijke stof heeft aangevat", en dat
degenen, die willen opbouwen een solida
ristische maatschappij, noodig hebben be
drijfsleiders van de kwaliteiten van dr. ir.
Fehmers, die hun hulpmiddelen verschaf
fen, om concreten inhoud te geven aan het
solidarisme, om het solidarisme te kunnen
fundeeren in de practijk.
Inderdaad dat is de groote beteekenis
van het proefschrift, waarop de heer Feh
mers is gepromoveerd, dat hij vele „kern
gedachten" en óók vele gedachten, van
bijkomstigen maar eveneens van groote
practische beteekenis, heeft gegeven en
aan de hand van de practijk toegelicht
gedachten, die een hoogst nuttige leid
draad kunnen zijn voor allen, die het so
lidarisme in practijk willen brengen, in
practijk moeten brengen, als christe
nen, als katholieken.
Het proefschrift 350 bladzijden groot!
behandelt niet de solidaristische be
drijfsorganisatie in haar geheel, wat
buiten de bedoeling van den schrijver lag.
Dit terrein betreedt hij hier en daar ter
loops. Zijn opzet is: de verwezenlijking
van het solidarisme in'de interne be
drijfsefficiency, beschouwd van den t e c h-
n i s c h-oeconomischen (niet speciaal van
den financieel-oeconomischen) kant.
En met een veelzijdigheid van kennis en
ervaring, met een bewonderenswaardige
belezenheid zich uitend in héél veel ci
taten behandelt de schrijver zijn stof.
Wij beoogen niet, in een kort bestek een
dit werk waardige bespreking te geven
slechts een enkel citaat uit het boek,
waarin o.i. de geest, de mentaliteit, die den
schrijver leidt, wordt getypeerd.
Op blz. 55 noemt hij „een beweegreden,
een eigenschap die in de bedrijfskunst niet
kan ontbreken". En hij vervolgt dan:
„Deze onmisbare factor toont in ver
schillende uitingen en vormen: huma
niteit, billijkheid, sociaal gevoel, kameraad
schap, zelfverlochening, bereidwilligheid,
offervaardigheid. Die factor kan slechts
met één naam goed worden weergegeven,
en het is noodig, deze, tegen de gewoonte
in, onverbloemd uit te spreken.
Die onmisbare factor is: het zedelijk
handelen jegens den medemensch, dat
zich typeert in: de naastenliefde!"
„In een bedrijf is de naastenliefde
(waarbij de rechtvaardigheid veronder
steld wordt) zoowel een aansporende als
een remmende beweegreden".
Wij mogen heden volstaan met dit en
kele citaat uit het „zeer aantrekkelijk ge
schrift".
Vermelden wij nog, dat bij de promotie
veel belangstelling was uit den Senaat der
Technische Hoogeschool en uit vele an
dere kringen.
GEMIS AAN EEN KATHOLIEKE PARTIJ.
De kwestie der „Action Frangaise".
Eerstdaags zal bij Gassendi te Parijs ver
schijnen: „La France Catholique Illustrée"
van de hand van den bekwamen pastoor
van de Sacramentskerk van Saint Denys te
Parijs, Abbé Sentex. Wij hadden het voor
recht een onderhoud te mogen hebben met
dezen bekenden schrijver, die op een wenk
van hooger hand de huidige positie der
Katholieken in zijn werk slechts beknopt
weergeeft, terwijl dat juist onze meeste be
langstelling had. Wij vonden hem echter
bereid over een en ander enkele nadere
mededeelingen te doen.
Sedert 1904 is de positie van het Katho
licisme in Frankrijk buitengewoon moeilijk.
Vervolgd worden de katholieken niet, en
ook hadden zij in het verleden geen vervol
ging te lijden. Wijlen Clemenceau, de groote
politicus uit den wereldoorlog, heeft in
dertijd uit de rijen der Senatoren gewaar
schuwd voor de averechtsche gevolgen die
een vervolging der Katholieken in Frank
rijk zou hebben met de woorden: „Gun
hun de kroon der martelaren niet", wel
gedachtig het spreekwoord: „Het bloed der
martelijken is het zaad eener nieuwe Chris
tenheid".
We waren, zoo vertlede Abbé Sentex, om
opportuniteitsredenen aan een kerkvervol
ging ontkomen, maar de grootste achter
stelling werd ons deel. De kerkelijke goe
deren werden zonder eenige vergoeding
geconfiskeerd, doch de verarmde instellin
gen kregen geen enkele steun van den staat.
De Loge en bedriegers als een Stavisky
hebben bij de onteigening der kerkelijke
goederen goede zaken gemaakt, doch de
eenvoudige parochianen werden genood
zaakt naast hun belastingpenningen voor
de godsdienstlooze (vaak anti-godsdiens
tige) scholen ook nog hun bijdrage te
geven voor de parochiale school en voor
het geheele onderhoud der geestelijkheid
der parochie zorg te dragen. De scholen
van de parochie van pastoor Sentex kosten
alleen reeds 20.000 per jaar
Er is weinig te doen tegen deze achter
stelling. De katholieken hebben geen pleit
bezorgers in het parlement en kunnen dus
geen actie voeren die tot eenig tastbaar
resultaat kan leiden. De „meest katholieke"
partij is de „Parti des Democrates Popu
lates" waarvan ook priester lid zijn, doch
deze partij beijvert zich meer voor de ver
wezenlijking van democratische ideeën dan
voor de emancipatie der Katholieken, zoo
dat praktisch de groote meerderheid der
Katholieken in het parlement niet vertegen
woordigd is en geen invloed kan uitoefe-
Ook op godsdienstig gebied
verdeeldheid.
Helaas kon zelfs dit achtergestelde Ka
tholieke volksdeel in Frankrijk zijn een
heid zelfs op godsdienstig terrein niet be
waren. Het optreden van de „Action Fran-
gaise" heeft nog een scheming onder hen
teweeggebracht. De bekwame leiders Leon
Daudet en Maurras verkondigden in hun
(blad dat evenals de beweging zelf de naam
van „L'Action Frangaise" draagt, niet al
leen supernationalistische denkbeelden,
doch ook de reinste positivisme zooals dat
August Comte geleeraard heeft.
Evengoed als de kerk zich thans in
Duitschland tegen het supernationalisme
verzet, heeft zij dat in het midden van het
vorige decenium in Frankrijk gedaan, doch
hier werd zij gesteund door de bewindvoer
ders, onder wie Briand als volkenbonds
man zeker uitmuntte. Hierop antwoordde
Daudet en Maurres in den felsten pamflet-
vorm, waarin aanvallen werden gericht
tegen den toenmaligen kardinaal-staats
secretaris Casparri en den Nuntius te Pa
rijs Mgr. Maglioni, die onder den oorlog, als
Nuntius te Bern, naar de meening van
Daudet en Maurras zich meer de belangen
van het Duitsche dan van het Fransche
volksdeel heeft aangetrokken. De beker
liep over toen Daudet zijn pamflet: „Le
courrier des Pays Bas" publiceerde en
Maurras de verbreiding van het verderfe
lijke positivisme niet wilde staken. Briand
schijnt het kerkelijk verbod, voor de Action
Fran g a is e geëischt te hebben als voorwaar
de voor het herstel van het Fransche ge
zantschap ten Vaticane. De veroordeeling
kwam af. Het blad werd op den Index ge
plaatst wegens verspreiding van valsche
leerstellingen, Nochtans hebben niet alle
katholieken met de „Action Frangaise" ge
broken. In het geheim wordt zij nog veel
vuldig gelezen.
Bloeiende katholieke organi
saties.
Verblijdend is de gunstige ontwikkeling
van het vereenigingsleven in Frankrijk.
Vooral de jeugd schaart zich onder Chris
tus' vanen. De Katholieke Verkenners, de
„Scouts de France" behooren tot de aan
zienlijke jeugdorganisaties. „Les jeünes
ouvriers" de Fransche „J.W." is ondanks
drukke socialistische en communistische
agitatie tot een grooten bond uitgegroeid.
Ook de katholieke pers handhaaft zich goed:
„La Croix" heeft ongeveer anderhalf mil-
lioen lezers. Dit blad heeft in ieder bisdom
een eigen bijblad met zuiver kerkelijke be
richten. Door de uitgeverij van La Croix,
„de Bonne Presse" wordt o.m. ook uitgege
ven een weekblad „Le Pelerin" dat een
overzicht geeft van de actualiteiten der
week en slechts 30 centimes (3 cents) kost.
Zoodoende kunnen zich ook de armste
volkslagen op de hoogte van het dagelijksch
gebeuren houden, terwijl ze tevens iedere
week een godsdienstige opwekking ontvan
gen.
De hooge kolenprijzen
Senaat keurt invoer
regeling goed
Het komt dikwijls voor, dat een contin-
genteeringsvoorstel besproken wordt in de
Kamer; meestal worden zij zonder beraad
slaging aangenomen. De regeling van den
invoer van steenkolen en stikstofhoudende
meststoffen echter is van meer belang met
alles wat er aan vast zit. De mijnen heb
ben met de groothandelaars en de expor
teurs besloten voortaan één prijs over het
geheele land te vragen. Volgens de heer
de Ruiter (R.-K. S. P.) is deze z.g. „Ko-
lenconventie" noch van nut voor de mij
nen, omdat de afezet niet vergroot wordt
noch voor de verbruikers, omdat de prij
zen niet omlaag gaan. Spr. vroeg zich af
of door een centrale regeling de distribu-
tiekosten niet zouden kunnen worden ver
minderd.
Minister Gelissen (die voor het eerst
in deze Kamer het woord voerde) erken
de de wenschelijkheid van zulk een cen
traal verkoopbureau, maar vreesde, dat
het verstarrend zou werken. Indien dit be
zwaar ondervangen is, zal de oprichting
van zulk een bureau niet lang meer op
zich laten wachten. Bevorderd zal ook
worden, dat de winsten, die op de kolen
gemaakt worden, wat minder aan den tus-
schenhandel en wat meer aan de mijnen
ten goede zullen komen, zoodat de nutte
loosheid van de kolenconventie, zooals de
ze door den heer de Ruiter was geteekend,
voor een aanzienlijk deel zal worden opge
heven.
Een meer principieele kant kreeg de zaak
toen de heer Blomjous (R.-K. S. P.) als
uitgangspunt van zijn rede de stellingen,
die onlangs door prof. Cobbenhagen zijn
verdedigd, poneerde, n.l. de politiek, die
eerst zooveel mogelijk zelfvoorziening na
streeft en als complement de in- en uit
vier door handelsovereenkomsten regelt.
Deze stellingen paste spr. op het onderha
vige onderwerp toe en kwam zoo tot de
conclusie, dat wij zeer goed zelf de 6 mil-
lioen, die aan kolen en stikstofhoudende
meststoffen worden ingevoerd, kunnen ver
dienen, en dat bovendien door hier zelf
meer te produceeren de kostprijs lager zou
worden.
Hiertegenover wees de Minister er
op, dat wij onze uitvoer met goederen
moeten betalen, dus door te laten invoe
ren. Zou men dus de invoer van kolen en
stikstofhoudende meststoffen geheel stop
zetten, dan zou men op ander gebied toch
weer meer moeten laten invoeren. Zoo
komt men niet veel verder. De regeling,
die nu is getroffen is niet onbevredigend
in vergelijking met de cijfers in de andere
landen; integendeel is de productiecapaci
teit van de Nederlandsche meststoffenfa-
brieken vrij goed bezet. Verdere moeilijk
heden werden niet ter berde gebracht en
het ontwerp werd z. h. st. aanvaard. Het
zelfde geschiedde met het voorstel tot
goedkeuring van de op 1 Maart 1934 te
Rome tusschen Nederland en Italië geslo
ten Handelsovereenkomst.
Hierna ging de Kamer voor onbepaalden
tijd uiteen.
PRIESTERWIJDING VAN EEN
CHINEESCHEN OUD-GEZANT
Loe Tsjeng Tsjiang tot priester gewijd in
de St Andries Abdij te Lophem
bij Brugge.
In de kerk vam de St. Andiries Abdij te
Lophen bij Brugge is gistermorgein te tien
uur in tegenwoordigheid van vele kerkelij
ke en wereldsche autoriteiten, regeerings-
vertegenwoordigers en vertegenwoordigers
van het diplomatieke corps, waarbij o.a. den
Chineeschen gezant te Brussel, tot priester
gewijd de Benedictijner monnik Loe
Tsjeng Tsjiang, oud-gezant en voormalig
minister-president en minister van Buiiten-
landsche Zaken van China. De priesterwij
ding geschiedde door Z. Exc. Mgr. Celso
Constantino, titulair Aartsbisschop van
Théodosia en voormalig gedelegeerde van
den Heiligen Stoel in China.
Loe Tsjeng Tsjiang, die in Sjanghai gebo
ren werd, genoot zijn opleiding aan het
Tong Wen College te Peking, een instelling
van het Chineesche ministerie van Buiten-
landsche Zaken, en was 19 jaar toen hij be
noemd werd tot tolk aan de Chineesche le
gatie in Rusland. Hier maakte hij kennis
met den toenmaligen Chineeschen gezant
te St. Petersburg, Sjoe King Sjen, een
staatsman met breede blik en hooge zede
lijke opvattingen, die bijna zes jaar lang
grooten invloed op de vorming van den
jeugdigen Loe had. Zijn opvattingen brach
ten Sjoe King Sjen in conflict met het Hof
te Peking en aangezien hij liever zijn mee
ning te kennen gaf dan zich onderwerpen
aan opvattingen, die niet de zijnen waren,
viel hij in ongenade bij de keizerin en werd
hij op 29 Juli 1900 onthoofd, om zes maan
den later reeds posthuum gerehabiliteerd
te worden. Zijn heldhaftig voorbeeld is voor
Loe Tsjeng Tsjiang van groote beteekenis
geweest.
Loe Tsjeng Tsjiang bleef 14 jaar te St.
Petersburg, waar hij attaché, secretaris en
kanselier van het gezantschap was. Gerui-
men tijd vervulde hij ook de functie van
zaakgelastigde.
In 1906 werd hij benoemd tot gezant van
China te Den Haag, in welke functie hij
tot 1911 in Nederland vertoefde. In 1907
vertegenwoordigde hij zijn land op de vre
desconferentie en in 1911 werd hij benoemd
tot Chineesch gezant te St Petersburg.
In 1912, toen na de revolutionnaire woe
lingen de Chineesche republiek werd uitge
roepen, kreeg hij de portefeuille van Bui-
tenlandsche Zaken in de eerste republikein-
sche regeering. In 1913 werd hij tevens mi
nister-president, als hoedanig hij later weer
aftrad, doch niettemin bleef hij ruim zeven
jaar als minister van Buitenlandsche Za
ken lid van het Kabinet. In 1918 en 1919
was hij belast met de leiding der Chinee
sche delegatie naar de vredesconferentie
te Versailles. In 1922 werd hij benoemd tot
gezant te Bern, welke functie hij in 1927
neerlegde toen hij de wereld verbaasde
door zijn besluit, in een katholiek klooster
te treden.
Loe Tsjang Tsjiang kwam uit een Chris
telijke, zij het ook Protestantsche familie.
Zoowel zijn vader als zijn moeder waren
Protestant. In 1899 trad hij echter te St.
BERICHT
NIET VERSCHIJNEN.
Maandag a.s., 1 Juli, zal in verband
met de Lustrumfeesten te Leiden „De
Leidsche Courant" niet verschijnen.
DE DIRECTIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Staat van beleg te Barcelona wegens een
staking. (2de blad).
Abessynië is bereid zich bij eiken arbi-
tralen uitspraak neer te leggen. (2de blad).
Chineesche troepen in opstand bij Pei-
ping. (2de blad).
Een geval van bambalisme in de buurt
van Soerabaya. (Ned. O.-Indië 2de blad).
BINNENLAND.
Doodelijke verkeersongelukken op ver
schillende plaatsen. (Gem. Ber. 3de blad).
Carbidontploffing te Gouda veroorzaakt
ongelukken. (Gem. Ber. 3de blad).
LEIDEN.
De herdenking van het 360-jarig bestaan
der Leidsche Universiteit. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De eindwedstrijden van Njord: Nereus
wint het hoofdnummer, Njord legt beslag
op vijf eerste prijzen. (3de blad).
Petersburg in het huwelijk met een jong
Belgisch meisje, Mademoiselle Bovy, doch
ter van een Belgisch hoofdofficier, die daar
bij geen afstand deed van haar Katholiek
geloof. Integendeel werd Loe Katholiek.
Zijn besluit om in heit Benedict ij nerkloos-
ter van St. Andries te gaan nam hij toen
hij in 1926, toen zijn vrouw te Bern was
overleden, de teraardebestelling van het
stoffelijk overschot op het kerkhof van
Laeken bijwoonde. Op 4 October 1927 ont
ving hij het kleed der Benedictijners, op
15 Januari 1928 begon zijn noviciaat en op
15 Januari 1932 werd hij gewijd tot mon
nik. Thans, bij zijn priesterwijding, heeft
hij de persoonlijke gelukwenschen ontvan
gen van Tsjang Kai Sjek, leden der Chi
neesche regeering, leden van het Corps Di
plomatique, van Kardinaal Pacelli en van
Z. H. den Paus.
STADS
DE LUSTRUMFEESTEN.
DE UITSLAG VAN DEN VERSIERINGS
WEDSTRIJD.
De uitslag van den versieringswedstrijd
luidt als volgt:
lste prijs Lange Diefsteeg.
2e prijs Noordeinde.
3e prijs Hooigracht.
4e prijs Breestraat.
5e prijs Haarlemmerstraat (van Prinses-
sekade tot de Mare).
Extra prijs voor de meest artistieke ver
siering, een medaille van het collegium
van het L. S. C., de Hooge Rijndijk.
Vanavond zal de Harmonie-Kapel De
Post een muzikale rondgang maken door
de stad, waarbij te circa 9 uur een sere
nade zal worden gebracht aan de studen
ten en reünisten in de sociëteit „Minerva".
HET EUCHARISTISCH ZIEKEN-
TRIDUUM.
Voor het Eucharistisch Ziekentriduum,
dat onder leiding van den hoogeerw. Deken
A. H. M. J. Homulle op 10, 11 en 12 Juli, in
de parochiekerk van O. L. Vr. Hemelvaart
en St. Joseph zal worden gehouden, zijn
thans reeds 233 zieken ingeschreven, waar
van ongeveer 175 liggende patiënten.
Het aantal deelnemende zieken zal dus
wel tot 250 stijgen.
Het comité verzoekt ons reeds thans allen
te danken, die op zoo gulle wijze -hun gif
ten in geld en in natura hebben geschon
ken en die daardoor de goede verzorging
hebben mogelijk gemaakt van ongeveer 250
zieken, die nu door htm hulp drie dagen
lang het feest kunnen genieten, waarnaar
zij het geheele jaar verlangend uitzien.
LEIDSCHE PROCESSIE NAAR
KEVELAER.
Naar aanleiding van de vele vragen, die
voortdurend bij het bestuur der Broeder
schap van de Leidsche Processie naar Ke-
velaer binnenkomen, maken wij hierbij
nogmaals bekend, dat de jaarlijksche Bede
vaart naar Kevelaer dit jaar zal worden
gehouden 20, 21, 22 Augustus a.s.
Voor meerdere bijzonderheden verwijzen
wij naar de in dit blad voorkomende ad
vertentie en naar de biljetten, die dezer da
gen in de Kerkportalen zullen worden aan-
geulakt.