26ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Gemeenteraadsverkiezing te Leiden
|_J_B0TSJ_|
DONDERDAG 27 JUNI 1935
No. 8151
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Bij de Prov. Staten-verkiezing, welke
dit jaar is gehouden, zijn in Leiden in to
taal minder stemmen uitgebracht, dan
bij de gisteren gehouden Gemeenteraads
verkiezing.
Het stemmen-aantal der R. K. Staats
partij was echter gisteren h o o g e r, dan
bij de Prov. Staten-verkiezing.
Wij mogen dus met voldoening consta-
teeren, dat de R. K. Staatspartij zich aan
de stembus van gisteren uitstekend heeft
gehandhaafd; zij liep nog iets vooruit.
Wij hebben echter den 8sten zetel niet
kunnen behouden. De R. K. Staatspartij
heeft nu in den gemeenteraad zeven in
plaats van acht zetels.
Dezen achtsten zetel hebben wij in 1931
verkregen op een overschot. Toen was er
in Leiden geen R. K. Volkspartij of Kath.
Democr. Partij (de dissidenten behaalden
12 stemmen)toén was er ook geen
„Nationaal Herstel".
Wat de K. D. P. betreft; wij zijn ver
heugd, dat er een kentering schijnt te zijn
gekomen: van 513 stemmen bij de Prov.
Staten-verkiezing zijn er gisteren 338 over
gebleven. Doch ware die kentering eerder
begonnen en reeds verder voortgezet
de katholieken zouden in den gemeente
raad waarschijnlijk hun achtsten 'zetel
hebben behouden! Als er van die 338
stemmen, weggegooid naar de K. D. P.,
slechts 62 waren uitgebracht op de R. K.
Staatspartij, wij zouden ons hebben kun
nen verheugen over het behoud van den
achtsten zetel!
Wij zouden ons hebben kunnen verheu
genwij, d. w. z.: de katholieken,
alle katholieken, die niet door
onverantwoordelijke propaganda en ver
bijsterende voorlichting als verdwaasd zijn
geworden en gebracht in een soort ge-
dachtensfeer van: liever Turksch dan
Paapsch!.
De K. D. P. heeft, evenals in zoo vele an
dere gemeenten, zelf niets gewonnen,
en de R. K. Staatspartij een verlies be
zorgd!
Een K. D. P.'er, die dit resultaat niet
zou betreuren, denkt en voelt on-katho-
liek! Wij verwachten, dat de goed-bedoe-
lende en goed-willende leden der K. D. P.
met deze meening van ons eens zijn,
maar.... dan daaruit een conclusie zullen
trekken voor hun gedrag bij een volgen
de verkiezing!
Behalve de K. D. P. heeft ook „Natio
naal Herstel" aan de R. K. Staatspartij
stemmen onttrokken. Dat staat vast. Er
zijn katholieken, al is hun aantal ook ge
ring, die mede hebben gewerkt, om één
candidaat van „Nationaal Herstel" in den
gemeenteraad te brengen. Deze hebben,
in tegenstelling met de stemmen op de
K. D. P., wél succes gehad: het enorm
succes, dat zij mede hebben gewerkt, om
één lid van „Nationaal Herstel" in den
Raad te doen zetelen!
Ware „Nationaal Herstel" niet aan deze
stembus opgetreden, ongetwijfeld zou dan
de Vrijheidsbond 2, waarschijnlijk wel 3
zetels hebben behouden. Nu is de Vrij
heidsbond teruggeloopen van 3 op 1.
De Chr. Hist, hebben hun zes zetels be
houden; de An tire v. zijn van 5 op 4 ge
daald. De Vrijz. Democr. komen weer met
één terug, evenals de Communisten.
De S. D. A. P. heeft een crisis-winst
gemaakt van 3 zetels, is gestegen van 11
op 14.
Tot welke consequentie zal deze Raads
verkiezing leiden? Welk een gemeente
bestuur zal aan de hand van deze verkie
zing worden gevormd? Het is een vraag
stuk, waarover ook de meest ingewijde zich
nog geen oordeel vormen kan.
Zal de S.D.A.P. nu inderdaad haar poli
tiek van woorden en beloften willen om
zetten in een politiek van werken en da
den? Zal zij, gesteld dat er een raads-
meerderheid zou worden gevormd, om haar
twee raadszetels aan te bieden, deze twee
zetels ook aanvaarden, of, door onmogelijk
te accepteeren voorwaarden aan de an
dere partijen te stellen, trachten van de
verantwoordelijkheid af te komen?
En, als er eens om welke reden dan
ook geen S.D.A.P.-ers in het College
van B. en W. zitting zouden nemen, hoe
zou dan dit college moeten worden samen
gesteld. Zooals men weet, is er nu 1 R.K.,
1 Chr. Hist., 1 Anti-rev. en 1 Vrijheidsbon-
der wethouder. De Vrijheidsbond heeft ech
ter nu nog mèar één lid in den gemeente
raad!....
Hoe het ook zij, als de Leidsche
S.D.A.P. zal gaan deelnemen in het be
sturen der stad, niet meer zal zijn opposi
tie-partij, dan zal zeker in vervulling
gaan de voorspelling van den sociaal-demo-
cratischen leider A1 b a r d a, dan zal zij
één van tweeën: óf haar kiezers groote te
leurstelling brengen, óf Leiden tot een
debacle voeren (om zich waarschijnlijk dan
weer terug te trekken)! Moge de politiek
van onze gekozenen, van de Katholieke en
de andere Christelijke Raadsfracties onze
goede stad voor het laatste weten te be
hoeden!
Namens Katholiek Leiden willen wij
hier onze groote waardeering uitspreken
voor het werk van „dr. Schaepman", ver
richt in de weken, die de verkiezing zijn
voorafgegaan! Leiden heeft in „dr. Schaep
man" een propagandaclub, welke ontzaglijk
veel werk verricht, wier leden, onder voor
treffelijke bestuuirsleiding, een bewonde
renswaardige activiteit toonen. Wij
komen op dit alles nog wel nader terug.
Wij behalen bij de volgende Raadsver
kiezing weer acht zetels, 't K a n gemakke
lijk; dus 't m o e t. Wij spreken dus vandaag
al met elkaar af; en wij zullen er samen
wij samen, Katholiek dagblad en alle
Katholieken ons zoo krachtig mogelijk
voor inspannen!
DE BEREKENING DER ZETEL-
VERDEELING.
Zooals men weet, geldt voor de bereke
ning van het aantal raadszetels in gemeen
ten met meer dan 20.000 inwoners (dus
met 19 of meer raadszetels) het stelsel der
grootste gemiddelden.
Voor de grootere gemeenten wordt de
berekening der verdeeling beheerscht door
de artt. 100 en 100b van de Kieswet, wel
ke als volgt luiden:
Art. 100. Even zoovele malen als de kies-
deele'r is begrepen in het stemcijfer eener
lijst, wordt aan die lijst eene der te ver
vullen plaatsen toegekend.
Art. 100b. Van de nog te vervullen plaat
sen wordt achtereenvolgens een toege
kend aan de lijst, die na toekenning der
plaats het grootste gemiddelde aantal
stemmen per toegekende plaats zou aan
wijzen.
Het ging er dus op de eerste plaats om,
om den kiesdeeler uit te rekenen. Het aan
tal stemmen bedroeg 33820; dat getal ge
deeld door 35 gaf tot uitkomst: 966 2/7.
Door deeling door den kiesdeeler konden
direct de volgende zetels worden toege
kend:
R.-K. Staatspartij: 6683 966 6
S. D. A. P.: 12093 966 12
Chr.-Hist.: 5127 966 5
Anti-Rev.: 3604 966 3
De Nat. Herstellers en Vrijheidsbonders
kregen met hun resp. 1266 en 1661 stem
men ieder één zetel.
Bij deze eerste verdeeling konden dus
reeds 28 zetels worden toegekend; zoodat
er nog 7 zetels te verdeelen overbleven.
Deze moesten worden toegewezen aan die
partijen, welke het grootste gemiddelde
per toegekende plaats konden aanwijzen.
Voor de verschillende partijen kregen
we nu de volgende gemiddelden:
Voor de R.-K. Staatspartij: 954 5/7 bij 7
zetels en 835 3/8 bij 8 zetels.
Voor de S.D.A.P.: 930 3/13 bij 13 ze
tels, 863 11/14 bjj 14 zetels.
Voor de Vrijz. Dem.: 843 per 1 zetel.
Voor de A.-R.: 901 bij 4 zetels.
Voor den V. B.: 1661 bij 1 zetel, 830 1/2
bij 2 zetels.
Voor Nat. Herstel: 1266 by 1 zetel, 633 bij
2 zetels.
Voor C.-H.: 8541/2 bij 6 zetels.
Voor Comm.: 882 bij 1 zetel.
Uit de vergelijking dezer gemiddelden
volgt dat aan de R.-K. nog 1 zetel, aan de
S. D. A. P. nog 2 zetels, aan de V.-Dem.
1, aan de Anti.-Rev. 1, aan de C.-Hist. 1,
en aan de comm. 1 zetel kon worden toege
kend. Daarmee waren de 7 overschotze
tels verdeeld.
De partijen „betalen" hun zetels derhalve
als volgt:
Vrijheidsb.: 1661 stemmen per zetel (1)
Nat. Herstel: 1266 stemmen per zetel (1)
R. K. Staatsp.: 954 5/7 stemmen per ze
tel (7)
Anti-Rev.: 901 stemmen per zetel (4)
Comm.: 882 stemmen per zetel (1)
S.D.A.P.: 863 11/14 stemmen per zetel (14)
Christ.-Hist.: 854 stemmen per zetel (6)
Vrijz. Dem.: 843 stemmen per zetel (1)
Hieruit blijkt, dat na den Vrijheidsbond
en Nat. Herstel, de R.-K. Staatspartij haar
7 zetels duur betaald heeft.
Hadden 62 stemmers op de lijst der K.
D. P., die met haar 338 stemmen geen
schijn van kans maakte, hun stem op de
lijst der R.-K. Staatspartij uitgebracht, dan
zou het gemiddelde der R.-K. Staatsp.
843 1/8 zijn geweest, waardoor aan de R.K.
Staatsp. een 8e zetel zou zijn toegewezen
ten koste van de Vrijz. Democraten.
IN ANDERE GEMEENTEN.
Ook elders in het land behaalde de
S.D.A.P. over het algemeen winst. Vooral
te Rotterdam, waar zij van 15 op 20 kwa
men en waar zij nu met de vertegenwoor
digers van andere socialistische partijen de
meerderheid in den Raad vormen. Hoe hier
het College van B en W. zal moeten worden
samengesteld is een vraagstuk, waarvoor
heel moeilijk een oplossing zal kunnen wor
den gevonden.
van den overledene, die zijn liefdevolle
zorgen zullen missen in het gezin, waar
heen zijn volle belangstelling en toewijding
op de allereerste plaats uitging.
Allen, die met den overledene in rela
tie zijn geweest hoe dan ook mogen
zich vereenigen in een vriendenkring tot
een gezamenlijk hartelijk gebed voor zijn
ziëlerust.
Ontstellend was vanmorgen het bericht,
dat hedennacht om twee uur overleden is
de heer J. Bots, in den ouderdom van
65 jaar.
Wij wisten, dat de heer Bots. die op 2en
Pinksterdag een ernstige hart-verzwak-
king had gekregen en aan wien toen de
laatste heilige Sacramenten waren toege
diend, na dien tijd wel weer wat was voor
uitgegaan, maar toch nog ernstig ziek was.
Wij wisten het, maar wij hadden ons
toch nog geen oogenbli'k ingedacht in het
feit, dat deze levenskrachtige en levens
lustige mensch zoo gauw zou gaan ster
ven
Den heer Bots kenden wij als een, naar
't scheen, ook lichamelijk stoeren en ster
ken man. Wij hebben in hem herhaaldelijk
bewonderd de geestelijke kracht en lust,
waarmede hij, steeds onvermoeid en onver
zwakt, het leven met zijn vele zorgen en
zwarigheden aanvaardde en droeg fier
geheven en recht staande onder alle moei
lijkheden, die zijn vele werkzaamheden
in privé en openbaar leven hem brachten.
De heer Bots, directeur van de meelfa
briek „De Rijn", heeft zich ook op velerlei
maatschappelijk terrein bewogen.
Wij memoreeren hier allereerst zijn ja
ren-lang commissariaat van onze N.V. „De
Leidsche Courant". In het college van com
missarissen onzer N.V. was de heer Bots
vice-voorzitter en lid der financieele com
missie. En zijn belangstelling, volop daad
werkelijk, ging als 't ware dagelijks uit
naar onze zaak, in welker belang hij als lid
van bovengenoemde financieele commissie
ontzaglijk veel tijd heeft gegeven. Wij zul
len de toegewijde zorgen van den heer
Bots voor de belangen onzer N.V. met op
rechte dankbaarheid blijven gedenken!
Bij het vijf en twintigjarig bestaan van
„De Leidsche Courant", verleden jaar ge
vierd, zijn de verdiensten van den heer
Bots voor deze katholieke zaak door de
Kerkelijk Overheid erkend door hem de
onderscheiding „Pro Ecclesia et Pontifice"
te verleenen.
De heer Bots was penningmeester van
het bestuur der Zita-ver. en haar onderaf-
deeling de R. K. Vakschool, sedert de
oprichting der parochie kerkmeester van
de parochie van den H. Leonardus a Portu
Mauritio, en heeft in verschillende andere
bestuurscolleges zitting gehad.
Wij mogen hier-betuigen onze hartelijke
deelneming met de echtgenoote en kinderen
De benoeming van
dr. IN. P. van Eyck
Tot hoogleeraar te Leiden.
Zooals wij gisteren iin een gedeelte onzer
oplage reeds hebben bericht, is dr. P. N.
van Eyck te Londen benoemd tot gewoon
hoogleeraar in de faculteit der letteren en
wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te
Leiden, om onderwijs te geven in de Ne-
derlandsche letterkunde en haar geschiede
nis en in aesthetische kritiek.
Pieter Nicolaas van Eyck is den len Oc
tober 1887 te Breukelen-Nijenrode geboren.
Na het eerste, toen eenige, gemeentelijk
gymnasium te 's-Gravenhage te hebben af-
geloopen studeerde hij rechtswetenschap
aan de universiteit te Leiden, waar hij in
1914 op stellingen promoveerde. In 1916
werd hij benoemd tot correspondent van de
„N. R. C.' te Rome. Hij vestigde zich vervol
gens te Driebergen. Van 1918 tot 1919 was
hij sous-chef van de afdeeling Volksvoeding
aan het departement voor Landbouw, Nij
verheid en Handel. In 1920 werd hij als op
volger van dr. P. Geyl, die tot hoogleeraar
benoemd werd, correspondent van de „N.
R. Crt." te Landen, welke functie hij heeft
vervuld tot zijn benoeming tot hoogleeraar.
Van Eyck was een tijdlang schrijver van
litterair-kritische opstellen in De Nieuwe
Gids, bericht genoemd blad verder. Ver
volgens publiceerde hij gedichten en essays
in het tijdschrift De Beweging, waarvan
hij, als geestverwant, vriend en medewer
ker van Albert Verwey, een der steunpila
ren werd. Toen De Beweging ophield te
bestaan heeft hij de Kroniek der Poëzie in
De Gids geschreven. Een scherp conflict
met de redactie van dit maandblad, waar
van hij in het door J. Greshoff geleide perio
diek De Witte Mier rekenschap heeft gege
ven, maakte aan deze medewerking een
einde. Na nog een tijd aan Groot-Neder
land te hebben meegewerkt, publiceerde
Van Eyck in het tijdschrift Leiding, dat
door hemzelf, dr. Geyl en prof. Gerretson
werd opgericht en geredigeerd, en slechts
de jaargangen 1930 en '31 beleefde.
Van Van Eyk's verzenbundels noemen
wij: De Getooide Doolhof (1909, 2e dr. '11),
Worstelingen (1910), Getijden (1910), De
Sterren (1911), Uitzichten (1912), Bevrij
ding (1912), Gedichten (1917), Inkeer (1922,
2e dr. '27), Voorbereiding (1926). Voorts
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In Duitschland is de algemeene arbeids
dienstplicht ingevoerd. (2de blad).
Eden heeft geen succes bij Mussolini.
(2de blad).
De Belgische oud-minister Sap beschul
digt den Boerenbond. (2de blad).
BINNENLAND.
Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen.
(2de blad).
den bundel prozastukken Opgang (1918),
Uren met Platoon (1923). Hij schreef tij
dens den oorlog een zeer fel-nationaal op
stel, De Plicht van Nederland en later een
brochure De Iersche Kwestie (1921).
Veel heeft mr. van Eyck tot de ontwik
keling der Nederlandsche boekkunst bijge
dragen door zijn uitgave, eerst met mr. J.
C. Bloem en J. Greshoff, later met mr. van
Royen, van de prachtige bibliophielen-serie
De Zilverdistel. Deze met groote vakkun
digheid en nauwgezetheid geleide reeks
kostelijke edities beteekent inderdaad pio
nierswerk op het gebied van onze nationale
boekkunst.
Uitslagen
Gemeenteraadsverkiezingen
(Vervolg van het 2de Blad).
GOUDA.
Aantal uitgebrachte geldige stemmen:
14289 (13285). Aantal zetels 21, kiesdeeler:
680 9/21.
Aantal uitgebrachte stemmen op: Anti-
Rev. Partij en Chr. Hist. Unie 2800 (2815),
Comm. Partij Hólland 184 (114), Vrij
heidsbond en Vrijz. Dem. 1221 (1503), R.K.
Staatspartij 3016 (3180), S. D. A. P. 4448
(4089), Staatkundig Geref. Partij 422
(394), Economische Groep 1002 (961)
Aantal gekozenen: Anti-Rev. Partij 3 (3),
Chr.-Hist. Unie 2 (2), Comm. Partij Hol
land 0 (0), Vrijheidsbond en Vrijz. Dem.
2 (2), R.-K. Staatspartij 5 (5), S. D. A. P.
8 (7), Staatkundig Geref. Partij 0 (0), Eco
nomische Groep 1 (2).
ROERMOND.
Aantal gekozenen: R.-K. Staatspartij 9
(11), S. D. A. P. 2 (2), Lijst Dorpmans 1
(0), Lijst Geradts 5 (4), C.-H. en A.-R. sa
men 0 (0).
SCHIEDAM.
Anti-Rev. Partij 3 (4), Chr. Hist. Unie 5
(5), Comm. Partij Holland 2 (2), Vrij
heidsbond 2 (3), R.-K. Staatspartij 9 (9),
S. D. A. P. 10 (8), Staatkundig Geref. Par
tij 0 (0), Vrijz. Dem. Bond 0 (0).
UTRECHT.
Anti-Rev. Partij 5 (6), Chr.-Hist. Unie
3 (4), Comm. Partij Holland 1 (0), Vrij
heidsbond 2 (4), R.-K. Staatspartij 12 (11),
S. D. A. P. 14 (12), Staatk. Geref. Partij
0 (0), Vrijz. Dem. Bond 1 (2), Utr. Gem.
Belang 1 (0).
NIJMEGEN.
Anti-Rev. Partij en Chr. Hist. Unie 3
(vroeger samen 4), Comm. Partij Holland
0 (0), Vrijheidsbond 1 (2), R.-K. Staatspar
tij 23 (22), S. D. A. P. 8 (7), Vrijz. Dem.
Bond 0 (1), Kath. Dem. Partij 2 (1).
BURGEMEESTER VAN ALBURY KOMT
IN AUGUSTUS
Men meldt ons, dat de burgemeester van
Albury, niet medekomt met het gezelschap
Australiërs, dat dezer dagen ons land be
zoekt. In Augustus zou de burgemeester
alleen naar Nederland komen.
