Menschen van groot formaat.
Variaties op het thema „lengte'
Zullen onze kindskinderen reuzen zijn?
DE BRUIDSSCHOENEN
DONDERDAG 20 JUNI 1935
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD. - PAG. 12j
Kleiner Mann, was HUH?"
REUZEN DOOR
ALLE EEUWEN
Reeds hi de vroegste oudheid moeten er
volgens de geschiedenis reuzen hebben be
staan. Zoo vinden wij in den Bijbel gespro
ken van reuzen, welke vóór den zondvloed
hebben geleefd, en God's zonen werden
genoemd. Ook de Israëlieten verhalen van
de zonen van Ervak te Hebron, dat deze
van een reusachtige gestalte waren, en dat
zij in vergelijking bij hen als het ware op
sprinkhanen geleken. Over den laatste uit
dezen staan, nJL Og, koning van Bazan, die
door Mozes wend onderworpen, verhaalt de
BijbeL, dat zijn legerstede 9 ei lang en 4
ei breed was. Nog in later tijd toonde men
in de nabijheid van Jeruzalem een graf mest
het opschrift: hier ligt de reus Og, in welk
graf men in 1670 een tand vond ter zwaarte
van een half pond. Dan vinden wij nog in
den Bijbel gesproken van den reus Goliath,
die volgens de Israëlitische overlevering een
lengte had van 11 voet.
De profane geschiedenis is echte: nog rij
ker aan verhalen van reuzen. Strabo maak
te reeds melding van het geraamte van
den fabelachtigen Anteus, die in Maurita
nië gevonden werd en 60 el lang was. De
mythologie spreekt van reuzen, de zonen
der aarde, die na veel bloedige oorlogen met
de Goden, onder vulkanische eilanden wer
den begraven en vuur spuwden.
Plumes verhaalt van een reuzen geraam
te, dat bij een aardbeving in Kreta ontdekt
werd en 46 el lang was. In de veldslagen,
■welke Marius te Aquae Secfciae tegen de
Teutonen leverde, bleek him koning Teu-
tobocus een buitengewone reus. Zijn ge
beente werd in 1613 in B.^en-Boiagorafiê
ontdekt. Zijn graf, van tichelsteenen gemet
seld- was 30 voet lang, 12 voet breed en 8
voet diep, en droeg ate opschrift (xa~ de
woorden: Teutobocus rex. Volgens de over
levering uit dien tijd vonden zij hierin een
geraamte van 2514 voet lengte, 10 voet
breedte tusschen de schouders en 5 voet
diepte van het borstbeen tot aan den nig-
gewervel, terwijl zijn dijbeenen vier voet
lang waren. Dergelijke verhalen treffen wij
ook aan in de 16e eeuw. Zoo beweert Dale-
cfaamp een geraamte te hebben gevonden
ven een reus van 18 voet; Feüx Plater vond
te Luzern de beenderen van een reus van
12 voet, te-wijl Licetus m Sicilië een ge
raamte aantrof van 30 voet.
Tegenwoordig wordt door de geleerden
echte* betwijfeld, of deze geraamten wel
alle van menschen dan wel van voorwereld
lijke dieren afkomstig zijn. Het Megathe
rium, de olifant en het Paleontheriruan uit
de grijze oudheid, waren reuze dieren, wier
gebeente vooral in Noord-Amenka en Si
berië werd gevonden, en in vroeger jaren
door gebrek aan anatomische kennis voor
menschenbeenderen werden gehouden. Nog
tx=*->rnneren de hunnebedden in Drente en
de Oostzeekust in Duiischland aan
reuzengeslacht, dat daar in de eerste
tijden moet hebben geleefd, daar hun qp-
bouw een bijzondere lengte der samenstel
lers doet veronderstellen. Het zijn grafheu
vels van geweldige steenblokken, waarin
meestal potten met metalen gespen en rin
gen, steenen offermessen, strijdbijlen, enz.
werden aangetroffen.
Reuzen hebben meestal een matten pols
en zijn veelal in een of ander opzicht (soms
verstandelijk, soms ook lichamelijk wat de
innerlijke organen 'betreft) achterlijk. Toch
zijn er reuzen bekend met een geweldige
lichaamskracht zooals de reeds genoemde
Goliath. De Romeinsche keizer Maximns
Thxax die 2 meter lang was kon met zijn
vuist de kinnebak van een paard verbrij
zelen Tommy Payne, een Engelsche reus,
die op 21-jarigen leeftijd reeds 2.22 M. lang
was, kan een zwaar beladen ezel tillen. Zoo
ook de Duitscher Wilhelm Otto, die op 10-
jarigen leeftijd 2.14 M. lang was; hij kon
zijn arm met een gewicht van 50 K.G. in
de hand drie maal achtereen uitstrekken.
De 17-jarige Max Star, momenteel de
grootste schooljongen van Engeland (hij is
1.90 M. lang mi weegt 228 pond) weet met
gemak 3 jongens op te tillen en te dragen.
Reuzen behalen zelden een hoo geren leef
tijd dan 30 erf 40 jaar. Alsdan nemen hun
krachten snel af en neemt hun leven spoe
dig een ektde. Op onze Nederlandsche ker
missen, maar meer nog op de buitenland-
sche jaarmarkten, treffen wij nog wel eens
reuzen aan, die zich voor geld aan het pu
bliek vertoornen.
Zijn wij dwergen?
ter alien de loef af mett 2.73 M. Hij was
echter buitengewoon mager en stierf 4
September 1887 te Londen, slechts 24 jaar
oud, aan tering.
De grootste vrouw, <he de wereld heeft
kunnen aanschouwen, was Maria Wedde,
die in 1866 te Berkendorf, bij Halle, aan
de Saaie, was geboren en reeds in 1885 te
Parens stierf. Zij was 2.65 lang. Veelbelo
vend begon de in 1880 geboren Karl Ullrich,
die op 15-jarigen leeftijd reeds een lengte
had bereikt van 2.50 M. Toen groeide bij
echter niet verder en stierf 17 jaar oud-
Reuzen in Zwitserland.
De onderzoekingendie professor Prttard
van de universiteit te Genève gedurende
een reeks van jaren instelde naar de groot
ste der Zwitsereche recruten, hebban zeer
interessante resultaten opgeleverd. Er valt
o.a. uit te concludeeren, dat het Zwitser -
sche volk in den loop der volgende eeuwen
tot een geslacht van reuzen zal uitgroeien,
ate de groei zoo door gaat.
De toename der lengte geldt niet alleen
voor bepaalde leeftijden, beroepen of voor
bijzondere streken, maar voor het geheele
Zwitsersche volk. bi de laatste 25 jaar is
de gemiddelde lengte van den Zwitser van
1635 tot 1657 rn.ni. toegenomen. Als oor
zaak van dezen groei wordt de mineralogi-
sche samcinKtellitng van den grond aange
nomen.
Bij onze voorouders
vergeleken, zijn wij
welhaast dwergen. Heu-
rion, een Fransch ge
leerde, beweert, dat
Adam 41 meter en Eva
40 meter lang waren.
De verdrijving uit het
aardsch paradijs heeft
ook aan de lengte van
den mensch geen goed
gedaan, want volgens
denzelfden heer waren
Abraham en Mozes res
pectievelijk nog slechts
4.60 en 4.70 Meter. In
het moderne Europa zijn
de menschen van 2 me
ter lengte reuzen; een
lengte van 2.50 meter
behoort tot de zeld
zaamheden. Wij noemen
nog enkele bekende
reuzen, b.v. de portier
van Koning Jacobus 1
van Engeland, Walt er
Passus, die 234 M. mai
en Maximüiaan Muller,
die 2.55 M. de lucht in
stak. Zij worden echter
overtroffen door den
beroemden Patrick Cf
Brien, die op zijn 33ste
jaar 2.68 M. hoog was.
Geen kleinigheid dus.
De Oostenrijker Franz
Wmkelmeier stak ech-
De tegenstellingen vinden elkaar..-.
Ook de Nederlanders groeien.
In 25 jaar tijds te de gemiddelde lengte
van den Nederlander met 2.17 c.m. toege
nomen. Dat is heel wat en met deze presta
tie behoort het Nederlandsche volk tot de
langste volken van Europa. De gemiddelde
lengte bedraagt nu 172 e.m. Dat is heel wat
en deze prestatie wordt slechts overtroffen
door Zweden (174 cm.), Noorwegen (172.3
e_m.), Schotland (173 cm.) en I-Jjflanri
(174 cjhI
De bevolking der steden te langer dan
op het platteland. Zander die gemeente Am
sterdam is de bevolking van Noord-Holland
de langste (172.47) van het geheele JadcL
Vlieland spant de kroon mei 177 c-m.
H. P,
Deze formidabele
is de 15-jarige J ohn Sharp.
Vaimo Myïlrynne, de langste man ter
wereld, meet 2.45 M.
Wat bleef 'hij lang weg vanavond dat
hij het ook niet laten kon. het pas ingere»
den jonge paard te nemen, wanneer hij de
bergachtige wegen naar Tun op moest!
Hoe licht kon het dier bij een kromming in
den weg schrikken, en hij was nog niet ver
trouwd genoeg met de teugels, hij was
slechts gewend een auto te besturen, toen
hij zich voor enkele jaren hier vestigde.
Zij stond tegen het hek geleund, het
hoofd in de hand; de berk overdekte haar
met een regen van gouden loof en de oude
jachthond kwam en maakte een paar stijve
sprongen, terwijl hij met den staart kwis
pelde. Achter haar lag de tuin, keurig ge
harkt en plechtig stil., waterkers en dah
lia's wierpen hun bonte bladeren in het
groenen rand der bloembedden en aan den
trap der veranda lag een nieuwgevlochten
mat ter verwelkoming.
Alles was haar eigen werk, want zij
vormde in één persoon het geheele perso
neel van het doktershuis. Eer de nieuwe
dokter hierheen kwam, had hij aan den ge
meenteraad geschreven en gevraagd, hem
iemand te bezorgen, die in staat was zijn
huishouden in orde te houden en die eenigs-
zins kon koken. Hij had slechts het aller
eenvoudigste noodig, hij had het liefst
iemand uit de omgeving. Zoo was Gretha
van den koster gevraagd, zij was een flink,
net meisje en pas kort geleden, van de
school gekomen. Haar ouders maakten eerst
wel wat bezwaren, zij meende, dat zij te
jong en te onervaren was: maar als alles
in orde was, zou hij wel een dame als huis
houdster nemen, die dan de heele leiding
op zich nam.
Maar het bleef niet bij de voorloopige
hulp. Toen de eerste weken voorbij waren
en alles uitgepakt en geordend was, had
Dr. Forward er zich reeds zóó gewend aan
gemaakt. Greta's open, frisch gezicht te
zien wanneer hij vermoeid van zijn lange
ziekenbezoeken kwam, dat het voor hem
werkelijk een krachtsinspanning beteekend
had, haar voor iemand anders te verwisse
len. Het was waar, zij was jong voor haar
betrekking en had nog niet veel van de we
reld gezien, maar zij was een echte vrouw,
zij had een natuurlijken smaak en het eten
dat zij kookte, smaakte hem uitstekend.
Er waren heele partijen meubels geko
men, de voerlui zetten ze in de vertrekken,
waar juist plaats was. Greta richtte alles
smaakvol in, hij zelf gaf ternauwernood
eenige aanwijzing, waar dit of dat moest
staan. Langzamerhand kwam alles in orde:
een paar groote kisten met schilderijen en
handwerken mochten niet uitgepakt worden
en de piano kwam gesloten op zolder.
De arme dokter: het was niet moeilijk te
begrijpen, waarom hij dat niet zien kon.
't zou hem voortdurend herinneren aan zijn
jonge vrouw, die hij nu een jaar verloren
had. Daarom was hij hierheen gekomen, in
de meest afgelegen streek, die hij maar vin
den kon, en waar het meeste werk was
om zich los te maken van al de smartelijke
herinneringen, om zich op te richten na den
slag, in het voortdurende streven, het lijden
te verzachten, dat hier in de eenzaamheid
om hulp riep. Gezond en sterk van wil, was
hijhij liep niet rond als een treurende,
die aan de werkelijkheid ontrukt scheen,
maar hij interesseerde zich voor al het lief
en leed van het dorp, waarin hij zich ge
vestigd had.
Het was in een streek hoog in de ber
genwaar veel bosschen warende
groote zaagmolens lagen dieper in het dal
aan de Elf, maar hier boven woonden nog
enkele, echte boeren, die zelf hun hout ge
reed maakten en langs den stroom naar de
kust brachten Hier stonden de Sennhutten
nog niet leeg, de dochters der boeren wis
selden daarin elkander af om het vee in het
woud te drijven; ook Greta had een zomer
Lars-Hans-Hildur gezelschap gehouden bij
het hoeden en ondervonden, dat de rustige,
zonnige tijd daar boven op de hoogte, de
heerlijkste tijd was, die zij tot dan toe be
leefd had Dat vond zij nu niet meer, nu
wist zij dat het wonderbaarste, het liefe
lijkste thans dat is, waar zij midden in stond
en met haar heele wezen omvatte.
Eindelijk daar was Ajax's goudbruinen
kop, toen kwam het rijtuigje met zijn hoo-
ge, roode wielen en de dokter zwaaide met
zijn hoed ten groet. Haar hart begon als
een kamer in de borst te kloppen en haar
donkerblauwe oogen vulden zich met tra
nen, zoo intens was de vreugde, hem frisch
en weibehouden weer te zien en te weten,
dat het avond was en dat hij thuis zou blij
ven bij haar!
Duizendmaal had zij zich zelf voorgehou
den, dat een kloof hen scheidde.zij was
immers niets dan het eenvoudige dorps
meisje, zonder eenige verfijning en cultuur,
en hij een man met academische ontwikke
ling en een plaats in het dorp even voor
naam als die van pastoor!
Maar in romans gebeurde het toch ook
haast altijd dat ééne macht alle andere
overbrugd had, waarom nu ook niet hier!
Niemand kon iemand zoo goed alle gren
zen doen vergeten als hij, zij herinnerde
zich, hoe geschrokken zij in 't begin was
toen hij kwam en haar verzocht hem „jij"
te noemen, wat haar na enkele dagen reeds
heel natuurlijk afging, ofschoon zij tegen
hem opzag.
Terwijl hij het paard iin dien stal bracht,
snelde zij naar de keuken en zette de cofe-
letten op het vuur, uit de blankgeschuurde
pan daarnaast kwam de geur van bloem
kool en in de koker daarnaast was appel
moes.
„O, juffrouw Margaretha, jij weet, wast
een arme man noodig heeft!" klonk het
plotseling in de deur achter haar, „mijn
rondreis heeft mij zooals gewoonlijk acht
maal koffie gebracht, maar niet één keer
eten! Haast je dus, zoodat we kunnen be
ginnen!"
Ofschoon de woorden vriendelijk en
vroolijk klonken, was er toch iets in den
klank, dat als een demper op een snaar
klonk. Zij voelde het direct en een beklem
ming maakte zich van haar meester. Hij
moest tweemaal roepen eer zij kwam en
ging zitten en ook toen nog zette zij de
vaas bloemen tusschen hen in om een goe
de dekking te hebben.
„Nu, wat breng je voor nieuws mee?"
vroeg ze om niets te laten merken en hij
antwoordde direct door haar de groeten te
doen van een schoolvriendin bij wie hij ge
weest. was om naar haar kleine te zien, die
Engelsche ziekte had. Hij vertelde haar van
de kous van arme Lena, die met zware zil
verstukken gevuld was en die men na haar
begrafenis onder den matras gevonden
had.en van het Kamerlid, die ginds in
Stockholm weer een medaille gekregen had.
Hij vertelde op zijn vroolijke, typische ma
nier en toch was hij den heelen tijd eigen
aardig verstrooid ja, dat was hij!
„En op Nondhammer, daar hadden zij het
zeker zeer druk?'
„Ja, dat kun je wel begrijpen! Moeder
Anna en de meisjes loopen elkaar formeel
omver en de arme bruid wordt overal
teruggeduwd en zij mag absoluut niets
doen, opdat zij er Zaterdag niet bleek en
slecht uit zou zien. Verder kwam de oude
vrouw naar me toe en vroeg of jij niet twee
dagen vrij kon krijgenze willen je
graag ails een soort oppertoezicht bij het
opdienen hebben Annie heeft er zeker
vroeger al eens met jou over gesproken?"
„Ja, zeker, dat heeft zelanggeleden
eens" Greta werd rood en zette ijverig
de borden in elkander. „Maar ik zei haar,
dat ik niet wist af het gaan zou
„Maar zeker kun je dat! Ik kan im
mers heel goed naar het café hier tegen
over gaan, daar krijg ik wat ik noodig heb
en het wordt werkelijk wel tijd, dat jij er
eens uitkomt.
„Maar als ik er nu eens absoluut geen
zin in hebopponeerde zij heftig en
dom en toen antwoordde hij:
„Natuurlijk niet, je kunt doen wat je
wilt", toen bleef hij zwijgzaam en nam zijn
kranten.
Toen de koffie klaar was, schoof zij als
gewoonlijk het kleine ronde tafeltje bij de
kachel en wilde juist het blad er op zetten
toen hij zijn kop koffie nam en
leeg dronk.
„Ik geloof, dat ik direct naar boven ga",
zei hij haastig, „ik zie je nog wei en
anders: Goeden nacht, en hartelijk dank!"
Als verdoofd bleef zij staan en luisterde
naar de schreden op den ouden krakenden
trap.zij klanken zoo zwaar, zoo treurig
in vergelijking van zijn gewonen snellen
tred, wat ter wereld stak daarachter?
Hij kon toch niet ernstig boos zijn, dat zij
niet naar Nordhammer wilde o neen, er
was iets anders, gewichtigers, zij moest het
weten, wilde zij dezen nacht een oog dacht
doen!"
Zij zou gaan zitten en het vuur oppoken,
zeker zou hij na een poosje terugkomen en
zijn zooals gewoonlijkdan zou alle
ellende verdwenen zijn en het leven om
haar weer hel worden. Maar het eene
kwartier na het andere verliep en hij kwam
niet terug, zij hoorde zelfs geen geluid bo
ven en tenslotte kon zij het niet langer uit
houden. Welk uitvlucht]e zou ze bedenken?
Zij kon een noodleugen verzinnen en zeg
gen, dat zij vergeten had schoon water in
de karaf te doen, al was zij zoo iets ook
niet gewoon.
Zachtjes ging ze de trappen ophaar
handen waren koud als ijs, zij kwam zich
zelf als een misdadiger voor, maar het hielp
niets. Nooit, zoolang zij zich herinneren
kon, had zij op de loer gestaan of door een
sleutelgat geloerd, maar nu deed zij het
toen de moed om te kloppen haar ontbrak.
Eerst had zij zich afgevraagd, of hij mis
schien al te bed gegaan was, zoo rustig was
het in de kamer, maar, nu zag zij hem en
het was alsof er een zwaard door haar hart
ging. Beide lichten op zijn bureau bran
den en stonden naast een portret van haat,
die hij verloren had. In zijn handen had
hij een paar witzijden schoenen mett een
parelfiguur op de punt. Heel zacht streelde
hij over het zachte goed en deed de slui
ting open en dicht: hij schreide niet, maar
over zijn gezicht lag zoo'n uitdrukking van
droefheid, dat het haar daarbuiten tot in
het hart trof
Zó weinig was er dus noodigbij het
zien, van de voorbereidselen tot een brui
loft in het dorp, was zijn wonde weer qpenr
gereten en bloede met onverminderde he
vigheid!
Zoo was alles wat zij tijdens haar werk
gedroomd had tenslotte maar een droom,
stout en broos en bestemd om ruw vertre
den te worden door een paar lichte witte
bruidschoenen.
SAMENWERKING
langs den weg, daar gaai
het ontl Niet aHeen om
de ecg en auto of fiet»
denken, maar ook reke
ning houden met ande
ren. Dan zal het ver
keer vlotter worden. Dan
wordt de verkeersveilig-
heid groot er. Helpt allen
mee: meer samenwerking
LANGS DEN WEG
