DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
26ste Jaargang
WOENSDAG 12 JUNI 1935
No. 8138
S)e £eki&eHe6oii/fca/tit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2J>0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II1
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
Een hernieuwing van Staats
vorm en Staatstaak.
Verschenen is een ontwerp- beginsel -
program van de R.K. Staatspartij. Wij
drukken het af in ons 2de blad.
Met groote belangstelling zal hiervan
worden kennis genomen. Vooral van die
gedeelten, waarin nieuwe richtlij-
n e n worden aangegeven voor den
staatsvorm en de staatstaak in
dezen tijd.
Wij beperken ons voor heden, met de
aandacht onzer lezers daarheen te richten.
Onze eerste en algemeene indruk is,
dat dit program getuigt ven een krachtig
en doelbewust streven naar een hernieu-
wnig, een hernieuwing in den geest van
„Quadragesimo Anno".
Beginselen.
Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen
zijn beginselen in het geding.
Ongetwijfeld.
Direct en indirect.
Direct, omdat ook in de gemeente za
ken aan de orde komen, beslissingen en
besluiten moeten worden genomen, welke
moeten bezien en beoordeeld en getoetst
worden in het licht van de beginselen.
Indirect, omdat de gemeenteraadsver
kiezingen invloed hebben op den algemee-
nen politieken toestand; op de beginselen,
die leiddraad en basis zijn voor den alge
meen en politieken toestand in ons land.
't Is zoo volkomen waar, wat in verkie-
zingsgeschriften en -redevoeringen van de
Zijde der R.K. Staatspartij wordt beweerd
dat een verzwakking der groote partijen
m de gemeenteraden en een vermeerde
ring van de partijen-splitsing in de ge
meenteraden een duw en deuk geeft aan
het democratisch parlementair stelsel; aan
het stelsel dus, dat onze vrijheid kan be
schermen en waarborgen tegenover dic-
tatoritale macht.
Direct en indirect dus zijn ook de ge
meenteraadsverkiezingen van princi
pieel belang.
Daarom alle Katholieken aan de ge
meentelijke stembus trouw op hun post!
In enkele gemeenten heeft de stemming
reeds plaats gehad. En in een gemeente in
onze omgeving als b.v. Warmond is aan de
stembus voor de gemeenteraadsverkiezing
een voorbeeld gegeven van eendrachtig en
eensgezind samengaan, aller katholieke
SLEEPBOOT ONTPLOFT
NABIJ ALPHEN
Kapitein en machinist gedood.
Hedenmorgen, omstreeks half 11 heeft
op de Gouwe onder deze gemeente een
zeer ernstig ongeluk plaats gehad. De sleep
boot „Risico" uit Rotterdam voer op de
Gouwe tusschen de brug en de spoorbrug,
achter zich slepende een tweetal schepen.
Plotseling werden omwonenden opge
schrikt door een hevige ontploffing en za
gen zij verschillende brokstukken van de
sleepboot door de lucht slingeren.
Het bleek, dat de stoomketel van de Ri
sico" gesprongen was. De boot zonk onmid
dellijk naar de diepte. Brokstukken van de
stoomketel werden op ruim honderd meter
afstand in een weiland gevonden.
Den machinist en den kapitein van de
boot, afkomstig uit Rotterdam, waren niet
te vinden.
Na langen tijd zoeken werd de machinist
geheel verminkt en levenloos gevonden op
een van de gesleepte schepen. Tevergeefs
werd naar den kapitein in de Gouwe ge
dregd. Na ongeveer drie kwartier werd hij
gevonden in een sloot langs de Gouwe,
zwaar verminkt aan het hoofd. Ook hij
bleek reeds te zijn overleden.
Kapitein was de 37-jarige J. Kooien, een
zoon van den ondernemer uit Rotterdam;
machinist was de 33-jarige Boivön, even
eens uit Rotterdam.
De ruiten van de huizen in de omgeving
zijn door de ontploffing alle gesprongen.
Ook de gesleepte schepen waren bescha
digd, doch de opvarende daarvan kwamen
er zonder eenig letsel af.
Op het terrein van de ramp waren spoe
dig ter plaatse dr. Schreuder, de burge
meester en de politie, tot het nemen van de
noodige maatregelen.
Door een ingenieur van het stoomwezen
werd onmiddellijk een onderzoek inge
steld, waarvan de resultaten nog niet be
kend zijn.
De lijken der slachtoffers zijn naar de
Algemeene Begraafplaats te Alphen a. d.
Rijn overgebracht.
EEN BEKEERING
De „Msbd." deelt mee, dat de beroemde
Fransche wijsgeer Henri Bergson is over
gegaan tot de R.K. Kerk. Bergson, die se
dert 1900 hoogleeraar in de wijsbegeerte
aan het Instituut de France is, verwierf
zich een wereldreputatie. In 1928 viel'
hem, die een uitstekend stylist is, de No
belprijs voor literatuur ten deel.
De philosophische geschriften van Hen
ri Bergson werden op den index geplaatst;
dit schijnt op den denker een diepen in
druk te hebben gemaakt. Dat hij zich
bezig hield met de studie van het Katho
licisme, speciaal van de katholieke mys
tiek, bleek in 1932 uit zijn magistraal werk
„Les deux sources de la morale et de la
religion". Het is merkwaardig na te gaan,
hoe in de geschriften van dezen wijsgeer
de idee van het Godsbestaan zich ont
wikkelde. Bergson is van liberaal-joodsche
huize geboortig. Hij werd te Parijs ge
doopt in een kerk der Jezuieten.
ZWARE ONWEOEiRS EN HAGELSLAG
IN NEDERLAND.
Hoe mood het weer met den eersten
Pinksterdag ook is geweest, reeds toen was
er onrust in den dampkring als voorbode
van de meteorologische gebeurtenissen, die
den tweeden Pinksterdag in zware on
weersbuien met slagregen en hagel zijn
geëindigd. Dien eersten dag kwamen n.l.
onder den invloed van een depressie over
Engeland onweders voor in Zuid-E ngeland
en NW-Frankrijk en daar deze depressie in
Noordoostelijke richting optrok kwam Ne
derland al gauw aan de beurt voor een aan
deel in het noodweer, dat deze depressie
v-ergezelde. Een overzicht van de in Neder
land gevallen onweders staat mij op het
oogeniblik van het schrijven van d!it weer
bericht nog niet ter beschikking maar reeds
hebben verschillende berichten doen zien,
dat de onweders over groote gebieden heb
ben gewoed. Vooral Zuid-Holland schijnt
het meest van het onweer en den hagelslag
geleden te hebben.
Maandagmorgen kwam het in het Westen
van ons land al vrij vroeg tot de ontwik
keling van onweersbuien, die toen al eeni-
gen hagel brachten. Nauwelijks was de eer
ste bui voorbijgetrokken of er volgde een
tweede en kort daarop de derde en zwaar
ste, die op tal van plaatsen een hagelslag
heeft gebrachit. Na deze bui was het nog
niet uit met het onweer. Er volgde nog een
vierde bui en in den avond nog een zwakke
vijfde. Dinsdagmorgen heerschte er nog
steeds een onweerstoestand maar de buien
waren toen niet meer van veel beteekenis,
althans in het Westen van ons land.
De onweders hebben veel regen gebracht.
Verscheidene plaatsen hadden 20 mm en
meer neerslag. Opvallend bij deze onwe
ders, vooral bij de derde namiddagbui, wa
ren de enorme wolkenmassa's. Het aantal
electrisohe ontladingen was niet groot en
het aantal gevallen van blikseminslag klein.
Het onweer zetelde waarschijnlijk heel hoog
in den dampkring en blijkbaar waren de
omstandigheden zoodanig, dat zich enorm
hoog uitstrekkende wolkenmassa's vorm
den, zoo hoog als zelden het geval is. De
groote hagelsteenen, <üe vielen, leverden
het bewijs, dat er zeer krachtige opstijgen
de luohtstroomen aan het werk waren en
aan de snelle drift van verschillende wol
kenlagen was duidelijk te zien, dat de
dampkring in een groote onrust verkeerde.
Waarschijnlijk zijn de onweders ontstaan
door groote temperatuurverschillen, zoowel
tusschen de onderste en de hoogere lucht
lagen als tusschen naast elkaar liggende
luchtmassa's. Wie niet al te veel onder den
indruk was gekomen van het natte pak,
dat de slagregen hem bezorgde, kon genie
ten van het prachtig natuurverschijnsel, dat
het groote hagelonweer aanbood.
BINNENLAND
WERKFOND S WERKEN.
Ongeveer 14.000 man gedurende een jaar
te werk gesteld.
Wij ontvingen de volgende gegevens met
betrekking tot de Openbare Werken, die
met behulp van het Werkfonds worden ge
financierd.
Van deze werken zijn:
I. 33 plannen uitgevoerd en in uitvoering
tot een bedrag van 5.923.293.85.
II. 60 plannen toegestaan tot een bedrag
van 18.925.922.35. Totaal 93 plannen tot
een bedrag van 24.849.216.20.
Het aantal manweken op de bouwplaats
voor deze werken bedraagt, ruw geschat,
360.000, di. ongeveer 700 manjaren. Een
gelijk aantal arbeidsweken wordt boven
dien buiten de bouwplaats verleend, zopdat
men kan zeggen, dat ongeveer 14.000 man
gedurende een jaar door bovengenoemde
Werkfonds-Werken, tewerk worden ge
steld.
Bovendien vinden ongeveer 55.000 man
werk in de door het Rijk gesubsidieerde
werkverschaffing. Deze personen worden
evenwel in de werkloozen-statistiek als
werkloozen opgenomen.
Voorts is voor 45 industrieele projecten
van het Werkfonds een totaal bedrag toe
gestaan van 1.983.064.en moeten enke
le millioenen gereserveerd worden voor
een nog in overweging zijnd werk.
Het aantal manweken voor deze projec
ten is uiteraard moeilijk in cijfers uit te
drukken.
DE SANEERING VAN HET BOLLEN-
BEDRIJF
Het hoofdbestuur van het Hollandsch
Bloembollenkweekersgenootschap heeft zich
gistermorgen in "zijn vergadering met
overgroote meerderheid uitgesproken vóór
handhaving van de saneeringsmaatregelen
voor het bloembollenbedrijf
Het bestuur geeft toe, dat er inderdaad;
bezwaren aan zijn verbonden, maar de
belangen van de kweekers worden toch
het best door de saneering gediend.
Ook de groep kleine kweekers van het
H.B.G. heeft zich met algemeene stemmen
voor handhaving van de saneering uitge
sproken.
UITVOER AARDAPPELEN IN JUNI
EN JULI
Voor de maanden Juni en Juli is de
Nederlandsche groenten- en fruitcentrale
aangewezen als monopoliehoudster voor
den uitvoer van aardapelen.
De machtigingen tot uitvoer worden af
gegeven door de veilingen.
Om den export naar ander landen dan
Duitschland mogelijk te maken zal de hef
fing op uitgevoerde aardappelen worden
terugbetaald indien worden overgelegd de
origineele veilingsverklaringen, terwijl de
door de douane afgestempelde machtiging
tot uitvoer in het bezit van de Nederland-
sche Groenten- en Fruit-centrale moet
zijn.
Voor als proviand aan zeeschepen gele
verde aardappelen moeten eveneens de
origineele veilingsverklaringen worden
overgelegd terwijl als bewijs van uitvoer
een duplicaat model „I" wordt geaccep
teerd, dat door de douane moet zijn af-
geteekend
CONSUMPTIEMELK
De prijs voor het taxegedeelte van con-
sumptiemelk, gekocht op regeeringcon-
tract is voor de volgende week bepaald op
414 cent per liter, eventueel verhoogd met
premie of verminderd met de afdracht
voor de kwaliteit.
De afdracht voor andere in consumptie
gebrachte melk is vastgesteld op 2 cent
per liter.
VARKENSPRIJZEN
De Nederlandsche Veehouderijcentrale
maakt bekend, dat de prijs, welke door
haar betaald wordt voor varkens, bestemd
voor levenden uitvoer, in het vervolg tel
kenmale bij de afname dezer varkens zal
worden medegedeeld. De in een vorige
publicatie genoemde prijs is derhalve ko
men te vervallen.
Groote order voor Stork
Naar de „Msbd." verneemt, heeft het
agentschap Amsterdam der Machinefa
briek Gebr. Stork Co N.V. een dezer
dagen de opdracht gekregen voor de le
vering eener complete palmoliefabriek op
Malakka voor rekening der Societé Fi-
nancière des Caoutchoucs te Parijs.
NEDERLANDSCHE MEELCENTRALE.
Het bestuur van de stichting Nederland
sche Meelcentrale heeft de prijsverschillen
bij invoer van tot veevoeder verwerkte
oliehoudende zaden, pitten en noten vast
gesteld op de navolgende bedragen per 100
K.G.: inklaring van 10 Juni 1935 of tot en
met 31 Augustus 1935: voor lijnkoeken
0.60, soyaschroot 0.40, grondnootkoeken
0.50, grondnootschilfers 0.50, cocoskoe-
ken 1.Ned. Oost-Indische cocoskoeken
0.70, sesamkoeken 1.tot andere soor
ten veevoeder verwerkte oliehoudende za
den, pitten en noten 0.50.
Indien men zijn import op verdere ter
mijn nu reeds wensohit vast te leggen tot
bovengenoemde prijsverschillen, gelieve
men zich daarover met de Nederlandsche
Meelcentrale in verbinding te stellen.
W. WESTERMAN t
In den ouderdom van ruim 70 jaar is
gisteravond te 'sGravenhage overleden de
heer W. Westerman, oud-president van de
Rotterdamsche Bankvereeniging, een zeer
bekende figuur in de handelswereld van
ons land, die gedurende tal van jaren een
vooraanstaande plaats in het financieele en
zakenleven van oms land heeft ingenomen
EERSTE KAMER.
Het ligt in het aanvankelijk voornemen
van den voorzitter van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, de Kaïmer bijeen te
roepen tegen Dinsdagavond 25 dezer en
vol gende dagen.
Besluit Ged. Staten vernietigd.
Bij Kon. Besluit is vernietigd het besluit
van Ged. Staten van Zuid-Holland, waarbij
de opheffing werd bevolen van de openbare
lagere school Etl te Lekkerkerk.
De directie van Gend en Loos/A.T.O. ont
vangt de Katholieke en Moderne Bedienden
organisaties.
Mede naar aanleiding van de door de ge
combineerde landelijke personeelvergade-
ring van den katholieken en modernen
bedienden bond op Zondag, 2 Juni j.l. aan
genomen motie, had dezer dagen een be
spreking plaats tusschen de directie van v.
Gend en Loos/A.T.O. ©enerzijds en de be
sturen van de katholieke en moderne be-
diendebonden anderzijds.
Deze bespreking voerde tot de volgende
resultaten:
le. De directie erkende, dat omtrent
eventueel door te voeren wijzigingen in de
salarieering der bedienden overleg met de
vertegenwoordigers der katholiek- en mo
dern-georganiseerde bedienden gewenscht
is.
In den vervolge zal, evenals voorheen,
dit overleg geschieden.
2e. De directie zal aan de overmatige
werktijden op sommige kantoren haar vol
le aandacht besteden en trachten hieraan
zooveel mogelijk een einde te maken door
het aanstellen van personeel.
Dit overwerk vindt zijn oorzaak in het
aannemen van het nieuwe vrachtvervoer,
waarop het bedrijf zich nog zal hebben in
te stellen.
3e. Vastgesteld werd, dat de met de or
ganisaties getroffen loonregelingen hoe
langer hoe meer haar practische beteeke
nis verloren hebben; de besturen wezen op
de noodzakelijkheid van een regeling,
waarbij het personeel weet waar het aan
toe is. Afgesproken werd, dat van beide
kanten zal worden getracht een meer be
vredigende regeling te concipieeren.
4e. Betoogd werd, dat de voorgestelde
loonsverlaging voor de vrouwelijke bedien
den te ingrijpend was. Gezien de reeds be
staande lagere loonregeling voor 't vrou
welijk personeel meenden de organisatie-
besturen, dat een herziening van het voor
stel tot salarisverlaging der vrouwelijke
bedienden absoluut noodzakelijk was.
De directie heeft toegezegd dit laatste
zeer ernstig in overweging te zullen ne
men. Zij zal daarop den organisatiébestu-
ren nader van antwoord dienen.
Tegen de opheffing van Keuringsdiensten.
Op de laatste Jaarvergadering der Fede
ratie van R. K. Vrouwenbonden werd het
volgende telegram verzonden:
Zijne Excellentie den Minister van So
ciale Zaken, Den Haag.
De Federatie van R. K. Vrouwenbonden
op haar Jaarvergadering te Utrecht bijeen,
richt tot Uwe Excellentie het dringend ver
zoek de keuringsdiensten op de waren niet
in haar geheel op te heffen.
F. Steenberghe-Engeringh, Voorzitster.
M. Leeuwenberg-de Sonnaville,
Secretaresse.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Werkgevers op de internat, arbeidseon-
ferentie weigeren te praten over verkor
ting van den arbeidstijd. (4de blad).
Betengeling der speculatie ook in Frank
rijk. (4de blad).
Mussolini noemt de openbare meening
een vogelverschrikker. (4de blad).
Japansche eischen voor Noord-China
aangenomen, (éde blad).
BINNENLAND.
De saneering in het bloembollenbedrijf.
(lste blad).
Plotselinge storm overvalt wedstrijdzei
lers op de Loosdrechtsche plassen (Gem.
Ber., 3de blad).
Nieuw licht in de Ossche misdadenreeks.
Reeds 54 arrestaties. (Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
De jaarvergadering van de Mij. der Ne
derlandsche Letterkunde, (lste blad).
OMGEVING.
In de Gouwe onder Alphen aan den Rijn
is een stoomketel van een sleepboot ont
ploft. Twee dooden. Het schip is gezonken.
(lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De loting voor de Hollandia roeiwedstrij-
den. (3de blad).
VERPACHTINGEN VAN FRUIT
In verband met de op handen zijnde
verpachtingen van fruit, wordt er door de
Nederlandsche groenten- en fruitcentrale
op gewezen, dat voor alle op openbare
wijze plaats gehad hebbende verpachtin
gen, door den pachter gebruik kan wor
den gemaakt van het bepaalde in art 10
lid 2 a van de crisis-tuinbouwbeschikking
1935 I.
Hierdoor kan de pachter toestemming
verkrijgen, om te veilen op 2 of meer vei
lingen, die bij genoemde centrale zijn aan
gesloten.
Pachters, die hiervan gebruik wenschen
te maken, kunen hiertoe een aanvrage in
dienen bij deze Centrale, Laan Copes van
Cattenburg 62, 's Gravenhage.
Eveneens kunnen deze pachters een aan
vrage indienen om op monster of om ad
ministratief te veilen. Deze toestemming
zal evenwel alleen dan gegeven worden,
als hiervoor gegronde redenen aanwezig
zijn.
Hoofden van R.K. Bijzondere Scholen
In de ruime muziekzaal van café-restau
rant Gebr. Brinkman, aan de Groote
Markt te Haarlem, hield de „St. Cassianus-
vereeniging". Vereen iging van Hoofden
van R.K. Bijzondere Scholen in het Bis
dom Haarlem, haar 119e algemeene verga
dering. Aanwezig waren.o.a. de heer v. d.
Weyer, inspecteur van het L.O. te Haar
lem, en de heer Weustink, die vroeger
deze functie bekleedde.
De voorzitter, de heer W. P. J. Bertels,
gaf als korte inleiding een overzicht van
het steeds wisselende leerplan van de la
gere scholen.
Uit de mededeelingen van den secretaris
bleek, dat er onvoldoende animo bestond
voor de indertijd voorgenomen expositie
van teekenwerk en handenarbeid. Er werd
besloten de reeds bestaande plannen na
der uit te werken en de tentoonstelling
tot later uit te stellen
Vervolgens sprak de heer H. P. H. Geurts
over „Planten en bloemen, jeugd en wij".
