Nederland en Indië worden buren.
ZATERDAG 8 JUNI 1935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
26ste Jaargang
No. 8136
S)e £eidóeke (Bou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelihgen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
HERSCHEPPING.
Emitte Spiritum tuum et creabun-
tur et renovabis faciem terrae.
Ps. 103*).
We zijn er ieder jaar getuige van: hoe
het aanschijn van deze aarde wordt ver
nieuwd. De knoppen zwellen en breken
open; dan vouwen de sappige blaadjes
zich schuchter los, dan hangt er die eerste
dagen een lichtgroen waas om de boomen
ale een ragfijne voile. Dan komen de
rappe fluiters zich wiegen op de taaie, tee-
nige takken, tusschen rozetten van roze
en sneeuwwit en groen. Dan komt de paar
tijd: spoedig wemelt de wereld van het
teedere, nieuwe leven, dat te sluimeren ligt
of te piepen in de oksels van machtige
kruinen of in de veilige schaduw van dich
te hagen, of dat blaat en buitelt tusschen
die madelieven in het jonge, diepgroene
gras. Het duurt niet lang meer of we snui
ven de geur van het versche hooi, die ons
tegenwaait over het veld. De wereld is
schoon als een bruid: het aanschijn van de
aarde is weer vernieuwd.
Dit herleven van de aarde is een gave
en een vreugde voor ons hart; toch is het
niet deze vernieuwing, waarnaar de we
reld zoo smachtend verlangt.
Het leger der ontevredenen groeit met
den dag. Men heeft een paar jaar oyer ma
laise gesproken: toen de malaise aanhield,
werd ze crisis genoemd. Het werd te droe
vig om er nog grappen op te verkoopen:
een leger werkloozen, die leven moeten
van „steun", kinderen zonder toekomst,
gezinnen zonder brood, levens zonder licht.
Laat ons de ernst van den toestand niet
onderschatten: de tijden zijn hard en geen
oplossing ligt in het verschiet. Je kunt
het de menschen hooren zeggen, in de
wachtkamer van het station of in de tram:
„Het einde van de crisis? Dat zullen wij
niet meer beleven".
Is het dan te verwonderen, dat de we
reld vertwijfelend naar redding uitziet? Is
het niet heel begrijpelijk, dat ze alles aan
pakt, alles gelooft, wat haar maar eenigs-
zins redding belooft te brengen? Kan men
het vreemd vinden, dat nieuwe leuzen
terrein winnen met den dag en dat door
velen de oude veilige waarheid verlaten
wordt en gehoond?
En toch, in al die verwarring mogen we
het nooit vergeten: er is er slechts Eén,
Die heel die berg van moeilijkheden kan
doen smelten als sneeuw voor de zon? De
Kerk heeft het dezer dagen weer zoo
dringend gebeden: Zend Uw Geest uit en
alles zal herschapen worden, en Gij zult
het aanschijn van de aarde vernieuwen.
De Heilige Geest moet over de wereld
komen. Hij moet met Zijn wondere Liefde
macht de harten raken. Dan wordt de we
reld in waarheid herschapen: dan wordt
het aanschijn der aarde vernieuwd.
Want laat het ons helder beseffen:
men kan duizend oorzaken als bewerkers
van de crisis aanwijzen, de diepste
grond ervan ligt toch in de crisis van het
hart. Het hart van de menschen is ver
steend: er is te weinig liefde. En juist zon
der liefde kan de wereldi niet echt ge
dijen. Want liefde is de band der deugden,
zei Sint Paulus, liefde is de vervulling van
heel de wet.
Al het gecijfer van knappe economen, de
wijsheid van sociologen, de macht van een
sterke man, het baat immers zoo uiterst
weinig, als de menschen hun hart niet wil
len veranderen. Geef de menschen een an
der hart: de moeilijkheden vervliegen als
een rookpluim in den wind. Vestig op deze
wereld de waarachtige, zuivere broeder
schap weer; maak van de menschheid in
waarheid een groote familie. Breek het
wantrouOTfe af en de barricaden tusschen
de verschillende klassen der menschen.
Haal de hoogmoed neer en doof de ver
slindende haat. Maak de menschen weer
als kinderen, zonder begeerlijkheid, zon
der hebzucht en aanmatiging en op de
wereld zal de warme sfeer erugkeeren
van het goede, sterke gezin. Een nieuwe
maatschappij zal oprijzen, de orde zal her
steld zijn en de wereld in waarheid her
schapen.
„Ik zal u uw steenen hart ontnemen,
Invoering van een half wekelijkschen dienst
door de K. L. M. Amsterdam—Batavia
per Fokker-Dougla8 in 51/* dag
Wij zijn op Schiphol de gast geweest van
den heer A. Plesman, directeur van de Ko
ninklijke Luchtvaart Maatschappij, ter be
spreking van een gebeurtenis, welke een
nieuwe, zeer belangrijke phase beteekent
in de grootsche ontwikkelingsgeschiedenis
van deze onderneming: de halfwekelijk-
sche dienst naar Indië, welke *12 Juni zal
worden ingewijd met het vertrek van den
Foker-Douglas D. C. 2, de „Nachtegaal",
onder commando van piloot Frijns.
Drie dagen na het vertrek van de „Nach
tegaal" zal dan de „Oeverzwaluw", gezag
voerder Te Roller, de reis naar „Jan
Oost" aanvangen, terwijl op 12 Juni de eer
ste van de Douglasmachines, die naar In
dië. is gegaan, de „Koetilang" onder com
mando van piloot Scholte, de thuisreis zal
aanvaarden.
Van den 12en Juni af zal de K. L. M. met
een zevental Fokker-Douglasmachines een
halfwekelijkschen dienst tusschen Neder
land en Nederlandsch Indië, tusschen Euro
pa en Azië onderhouden. De 14.000 K.M.
lange weg wordt zomer èn winter in 5 1/2
dag bereisd. Het aantal vlieguren is onge
veer 10 per dag, de snelheid bedraagt ge
middeld 270 K.M. per uur. Werd vroeger
doorgaans gestart voor het aanbreken van
den dageraad, thans vertrekt men op een
meer normaal morgenuur. Op de uitreis
komt slechts één ouderwetsch vroege start
voor; op de terugreis, waarop men telkens
een uur daglicht wint, zijn de tijden van
vertrek nog later dan op de heenreis. Twee
de ontbijt, lunch, thee of andere verver-
schingen worden tijdens de tusschenlan-
dingen gebruikt in de vliegveldrestaurants,
men dineert en overnacht in eerste klas ho
tels, Slechts éénmaal op de heenreis wordt
de lunch aan boord gebruikt.
Tovertapijt uit den Duizend
en Een Nacht.
Zoo'n snelle vlucht naar Indië de
Fokkers deden er negen dagen over zal
wonderlijk zijn als een reis op het too-
vertapijt uit den Duizend en Een Nacht!
De reiziger ziet de ochtendzon schijnen op
den Amsterdamschen Westertoren en de
avondzon op het Parthenon van Athene;
vandaag ontbijt hij in een Amsterdamsch
hotel, overmogen luncht hij in het K. L. M.
hotel te Dj ask, aan de Perzische Golf, ter
wijl hij zich dienzelfden avond als een ma-
haradja voelt in de schaduwrijke tuinen
met pauwen en fonteinen rond het State
Hotel van „his Highness of Jodphur"
drie dagen van huis! Den volgenden avond
bewondert hij Burmeesche schoonen bij de
fantastisch verlichte Gouden Pagode van
Rangoon; Singapore en Batavia zijn daar
na nog maar 'n kattensprong.
Soepelheid der post
verbinding.
Maar een mensch leeft niet bij romantiek
alleen. Laten wij nagaan, wat deze snelle,
halfwekelijksche dienst in zakelijk opzicht
zegt de Heer, en er u een hart van vleesch
voor in de plaats geven" Ja, het is de
Geest des Heeren, Die waarlijk de harten
vernieuwt.
Daarom moet in deze heerlijke Pinkster
dagen het grootsche heimwee ons hart ver
vullen, het diepe verlangen naar den Hei
ligen Geest.
Laat ons hart dan verwijlen in het hei
lige Cenakel van Jeruzalem, waar de Apos
telen van Jezus in God verslonden bijeen
I zijn om de zoete Gast van him zielen te
verwachten, Die de wijsheid zal geven en
de talen, het licht en de kracht van God,
het Vuur van Zijn liefde.
Wij zijn daar zoo goed, zoo veilig be
sloten, omdat we ons er bevinden in het
gezelschap en onder de hoede van de hoo-
ge verheven Vrouwe, met het brandende
moederhart voor alle menschen, haar, die
genoemd wordt: de Bruid van den Heili
gen Geest.
Zoeterwoude, 8 Juni 1935.
Pater VAN ROOLJEN,
Kruisheer.
Zend uw Geest uit en alles zal wor
den herschapen. En Gij zult het aanschijn
van de aarde vernieuwen»
beteekent, in de eerste plaats voor Neder
land en Indië.
Hij beteekent vooreerst, dat door de soe
pelheid der postverbinding de lastige druk
ke wekelijksche maildag komt te verval
len. Wat met het eene vliegtuig niet mee
kan, gaat drie dagen later met het volgen
de. Van beide eindpunten vertrekt een
vliegtuig op Woensdag en Zaterdag en
komt er op Maandag en Donderdag een
aan. Wie Maandag zijn luchtpost te Am
sterdam ontvangt, die Dinsdag behandelt
en Woensdag brieven met het retourvlieg
tuig meegeeft, maakt, dat de afzonder te
Batavia binnen dertien dagen antwoord
heeft.
Zelfs kan men op een brief uit Nederland
naar Medan soms binnen tien dagen ant
woord hebben; immers Woensdag om 13.30
plaatselijke tijd komt een vliegtuig op de
uitreis te Medan aan, vanwaar het vlieg
tuig op de thuisreis Donderdag om 7.30 uur
vertrekt.
Voor tussohengelegen bestemmingen is
de omlooptijd van een brief natuurlijk in
verhouding eveneens korter geworden. Op
een brief uit Amsterdam naar Calcutta kan
men binnen negen dagen antwoord heb
ben, op een brief van Batavia naar Bag
dad in denizelfden tijd. Dank zij den nieu
wen K.N.I.L.M.-dienst MakassarDe Pasar
Soerabaja zullen de voordeelen der snelle
verbinding met het moederland zich niet
alleen tot Java en Sumatra uitstrekken.
Wie b.v. Dinsdagochtend uit Makassar of
Den Pasar een brief met het K.N.I.L.M.-
vliegtuig meegeeft, weet, dat die 6 1/2 dag
later in Nederland is, resp. 15.500 en 15.100
K.M. veider.
Een kostenpraatje.
Interessant waren de mededeelingen van
den heer Plesman over het kostenvraag-
stuk. In 1929 dekte het passagiers- en goe
derenvervoer op Indië één procent van de
uitgaven; in 1931 vier procent, in 1932 tien
procent, in 1933 achttien procent en in 1934
vierentwintig procent. Het percentage over
1935 staat uiteraard nog niet vast, wat 1936
betreft, heeft men een percentage van twee
en dertig procent begroot; de overige on
kosten moeten gedekt worden uit het post
vervoer. Na 1936, als eenmaal ook des
nachts het lange traject zal worden bevlo
gen de snelle Fokker-Douglas machines
brengen het aantal vlieguren van Amster
dam naar Batavia van 83 tot 53 terug!
en de vliegreis tot ruim twee dagen be
perkt zal kunnen blijven, zal de dekking der
kosten in hoofdzaak gevonden worden in
de opbrengst van het passagiers- en goe
derenvervoer en zullen de inkomsten van
het postvervoer belangrijk lager kunnen
zijn. De snelheid om en bij de 300 kilometer
zal niet spoedig worden overschreden, om
dat hiermede een economische grens is be
reikt.
Het stratosfeervliegtuig aldus de heer
Plesman is verder van zijn verwezen
lijking af dan menigeen wel denkt!
Uiteraard is de sprong naar den half
wekelijkschen dienst zoowel uit financieel
als organisatorisch oogpunt een zaak van
beteekenis. Het vorig jaar kon op het post-
contract een half millioen gulden worden
terugbetaald en het zal de vraag zijn of men
ook dit jaar dit „groote gebaar" zal kunnen
herhalen. De voordeelen van den half-
wekelijksch dienst zijn echter zeer groot,
mede ook omdat wellicht buitenlandsche
post-administraties, door er gebruik van te
maken, een achterstand kunnen inhalen.
Naar de heer Plesman verder mededeelde,
ligt het in de bedoeling, de Fokker-Douglas
D.C. 2-machines, die op de route naar In
dië worden gebruikt, over een tweetal
jaren te vervangen door andere machines,
die bij gelijke snelheid veel economischer
zullen vliegen en aldus een belangrijke
daling van den kostprijs mogelijk zullen
maken.
De vooruitzichten van den halfwekelijk
schen dienst zijn zeer gunstig, aangezien de
voorverkoop een goede waardemeter!
alleszins reden tot tevredenheid geeft. De
passage van Amsterdam naar Batavia is
van 1750.tot 1350.teruggebracht;
retour 2430.Den eersten dag vliegt men
tot Athene ,den tweeden tot Bagdad, den
derden tot Jodpur, den vierden tot Ran
goon, den vijfden tot Singapore, waarna
nog een halve dag gebruikt wordt voor het
laatste traject naar Batavia, waar men
vóór tien uur 's morgens aankomt en des-
gewenscht met een Douglas-machine van de
K.N.IJL.M. dadelijk kan doorreizen naar
Soerabaja. Men arriveert hier dan nog vóór
den lunch!
Onbegrensd aantal nieuwe
mogelijkheden
Voor het passagiersvervoer heeft de In
dië-lijn, dank zij de hooge snelheid en
grootere frequentie, een welhaast onbe
grensd aantal nieuwe mogelijkheden ver
kregen. Mogelijk zelfs zal zij een omwen
teling in het zakenverkeer tusschen Neder
land en Indië teweegbrengen. Waar snel
heid van handelen en succes in zaken door
gaans synoniem zijn, zal de mogelijkheid
omm in luttele dagen van Nederland naar
Java of Sumatra te reizen, en omgekeerd
om in een wip uit Indië naar het moeder
land te komen, ongetwijfeld door de meest
vooruitstrevende zakenlieden druk benut
worden. Wie drie weken tijd voor een
reis heeft, gaat in elf dagen heen en weer
en heeft tien dagen tijd voor besprekin
gen. Is nog sneller contact gewescht, dan
vliegen de Nederlander en de Indischman
elkaar tegemoet tot Jodpoer, waar ze bei
den Vrijdags of 's Maandags aankomen
na drie dagen reizen en vanwaar ze drie
dagen later weer naar hun uitgangspunt
terug kunen keeren. In 8K dag is men uit
en thuis. Wie wel haast heeft, doch niet
met toesnelheid behoeft te reizen, kan een
uitstapje met zijn zakenreis combineeren.
In merkwaardige steden als Cairo, Jodpoer,
of Bangkok kan hij drie dagen blijven
rondkijken, tot het volgende vliegtuig gaat.
Jongelui, die in Nederland studeeren en
wier ouders in Indië wonen, kunnen in de
groote vacantie naar huis gaan. Een Am
sterdammer, die in plaats van in Zand-
voort, zijn vacantie eens in Griekenland of
bij de pyramiden van Gizeh wil doorbren
gen, zegt: „Ik ga zoover mee" en stapt in
een Indië-vliegtuig.
Dit zijn slechts eenige voorbeelden. Men
kan ze bij tientallen opnoemen.
Het buitenland en de Indië-route.
De AmsterdamBatavia-lijn heeft al
tijd groote internationale beteekenis ge
had, niet alleen wegens de sympathie, die
zij in drie werelddeelen voor Nederland
wist te verwerven, doch ook wegens de
buitenlandsche post en buitenlandsche pas
sagiers, die zij van jaar tot jaar in belang
rijker hoeveelheid en aantal vervoerd
heeft. De versnelde, halfwekelijksche
dienst zal ook op het buitenland een groo
te aantrekkingskracht uitoefenen.
Een gunstige factor is hierbij vooreerst,
dat het luchtvaartcentrum Schiphol uit 80
der grootste Europeesche steden binnen
een dag bereikbaar is. Uit Londen, Parijs
en Hamburg kan men den vooravond van
het vertrek naar Indië naar Amsterdam
komen; de Duitsche reizigers kunnen tij
dens den zomerdienst 's morgens te 8.15
uur in Halle-Leipzig instappen, terwijl de
Midden-Europeeërs gedurende dezelfde
periode de keus hebben tusschen Bratis-
lawa en Boedapest. Dat de vliegtuigen uit
beide richtingen eenmaal wekelijks Bra
tislava en eenmaal Boedapest aandoen, is
een nieuwigheid van dezen zomer. De S
landing te Bratislava is, vooral met het
oog op de post, op verzoek der Tsjechische
regeering ingesteld.
Het laatste Europeesche station is Athe
ne, waar een steeds groeiende hoeveelheid
post uit Oost-Europa en de Balkanlanden
ingeladen wordt.
Dat de beteekenis van het luchtverkeer
naar het Verre Oosten overal ingezien
wordt, blijkt wel uit de onlangs gesloten
overeenkomst tusschen K L. M. en Impe
rial Airways en de voornaamste Neder-
landsche en Engelsche scheepvaartmaat
schappijen. Het belangrijkste punt der
overeenkomst is, dat de retourbiljetten der
betreffende maatschappijen over en weer
geldig worden, onder verrekening van het
verschil in overtochtprijs.
Met dat al geeft de onvolprezen K. L. M.
in dezen crisistijd een lichtend voorbeeld
van wat met durf, ondernemingsgeest en
organisatievermogen kan worden bereikt.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
MAANDAG, 2EN PINKSTERDAG, ZAL
„DE LEIDSCHE COURANT" NIET VER
SCHIJNEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Laval krijgt de gevraagde volmachten
met 324 tegen 160 stemmen. (2de blad).
Het verwisselde Engelsche kabinet. (2de
blad).
De Italiaansch-Abessynische verzoenings
commissie naar Scheveningen? (2de blad).
Wat zijn Japan's plannen in Noord-China.
(2de blad).
nemingen kan redden; een verlichting,
die, ongetwijfeld, door devaluatie zal
worden bereikt.
Maar, zooals gezegd, wij gaan op dit al
les nu niet nader in.
Wij willen de vraag stellen, wat er nu
zal gebeuren, nu de minister, die blijkbaar
de eenige voorstander van devaluatie was
in het Kabinet, mr. Steenberghe, is heen-
Wat zal er nu gebeuren?
Neen, wij willen hier nu niet een betoog
pro of contra devaluatie geven.
Een paar opmerkingen slechts.
Een voorstander van devaluatie,
die geen nadeelen daarin ziet, is heel kort
zichtig. Algemeen neemt men aan, dat
't is ook de meening van den bekwamen
en deskundigen voorstander van devalua
tie prof. Kaag prijs verhooging het ge
volg zal zijn van devaluatie, en dat de
menschen met vaste inkomens, de gepen-
sionneerden, de groote categorie van
arbeiders in loondienst slechts heel lang
zaam die verhooging zullen volgen. Dat
is een schaduwzijde van de devaluatie;
daar zijn er meerdere
Maar ook is heel kortzichtig een t e-
genstander van devaluatie, diie geen
voordeelen daarin ziet. 't Mag toch wel als
vaststaand worden beschouwd, dat alléén
verlichting, en aanmerkelijke verlichting,
der vaste lasten vele bedrijven en onder-
Wat zal de nieuwe minister prof. Gelis-
sen zich tot doel stellen.
Wij citeeren hier weer uit het merk
waardige artikel van de „Msbd." waaraan
wij öok gisteren een en ander ontleenden:
Waar prof. Gelissen de zekerheid be
zit in het aftreden van minister
Steenberghe dat het kabinet de de
valuatie onder geen voorwaarden
wenscht door te voeren, heeft hij de
zware taak op zich genomen, de ver
laging van het kosten- en lastenniveau
langs den anderen weg tot stand te
brengen.
Deze weg brengt verre consequen
ties mee: gedwongen vermindering van
bepaalde, al te drukkende schulden
tot b.v. twee derde of drie vierde; ka
pitaalsreducties bij te zwaar met ka
pitaal belaste bedrijven door afschrij
ving in-eens op de boekwaarde c.q.
afstempeling der aandeelen; gedwon
gen rente-verlagingen etc. etc.
Het is een onnoemelijk-zware taak,
die deze politiek vergt, maar zij zou
wanneer zij slaagt tot een zui
verder resultaat kunnen voeren dan
een devaluatie, die over de geheele
linie doorwerkt en dus met bijzondere
omstandigheden geen rekening houdt.
Wij zeggen: wannéér zij slaagt.
Want daartoe is één voorwaarde vol
strekt noodig, die wij nog eens bij her
haling en met nadruk naar voren bren
gen: dat het kabinet deze politiek zon
der aarzeling en zonder bange terughou
dendheid aandurft en den nieuwen mi
nister van Economische Zaken in dit
opzicht niet volkomen aan banden legt
en tot machteloosheid doemt.
Niemand kan o.i. tegenspreken, dat (men
lette op de woorden, waarop wij nadruk
leggen), wanneer zij slaagt, een kosten-en
lastenverlaging door gedwongen verminde
ring van bepaalde, al te drukkende schul
den tot b.v. twee derde of drie vierde,
kapitaalsreducties bij te zwaar met kapi
taal belaste bedrijven, gedwongen rente
verlagingen, dat zulk een kosten- en las
tenverlaging de voorkeur zou verdienen
boven een uit haar aard algemeene, ruw-
in gr ij pende en daardoor voor velen pijn
lijke gevolgen hebbende devaluatie.
Maar wij zeggen met de „Msbd!.": „wan
neer zij slaagt" en wij zijn het ook eens
met dit blad, dat zulk 'n taak als hier be
doeld „onnoemlijk-zwaar" is. (Wat ons
haast nog te zacht gezegd schijnt!).
Mr. A. baron van Wijnbergen schrijft
gisteravond in een artikel in de „Msbd.",
dat door het aftreden van mr. Steenberghe
de politieke hemel is opgeklaard:
Dat heengaan schonk aan het Kabi-
niet de ongezochte gelegenheid nog
maals openlijk blijk te geven van zijn
volkomen eenstemmigheid
ten opzichte voor de te voeren finan-
cieele en economische politiek.
Maar: klaarheid omtrent de te voeren
financieele en economische politiek
is er momenteel volstrekt niet gegeven!
En die klaarheid moet de in haar
streven eenstemmige regeering aan het
Nederlandsche volk geven.
I En zeer spoedig.