CRISIS EN GODSVERTROUWEN
DiotQsanQ kathollQkendaQ
TOT VERWEER
l(êisis0i Qodsmhouuw,
26ste Jaargang
ZATERDAG 25 MEI 1935
No. 8125
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
„Tot verweer
„Is het niet wonderlijk, dat er in Neder
land zedelijke moed schijnt noodig te zijn,
om Katholiek te warden? Ja, is dat voor
het Nederlandsche volk niet een schande?"
Wij onitleenen deze uitroepen aan de
gisteren bij A. W. Sijthoffs Uitgeversmij.
N.V., te Leiden, verschenen brochure van
mr. H. P. Marchanit: „Tot verweer".
Mr. Marchant schrijft aldus naar aanlei
ding van de vele brieven, die hij na zijn
katholiek-worden ontving en waarin hij
wordt geprezen om zijn moed.
Waarom is men er dan zoo van over
tuigd, dat er moed voor noodig is, om Ka
tholiek te worden? Wij citeeren hier,
wat mr. Marchant zelf als antwoord geeft.
Men zegge niet, dat de hoon, die
over mij is uitgestort, gevolg is van
bijkomende omstandigheden: hetzelfde
overkwam ook den anderen, als die om
standigheden ontbraken. In den grond
is de oorzaak de haat tegen „Rome".
Deze haat vloeit grootendeels uit on
kunde voort. Hij spreekt het sterkst
bij de onkundigsten. Vooral de uitwen
dige teekenen van de Kerk stooten af:
de priesters, die men in Duitschland
tegenwoordig „zwarte mollen" scheldt,
de tallooze kruisen, het neerknielen
voor altaar en beelden, dat door de
papenhaters voor afgoderij wordt ge
houden; door de geleerde papenhaters
tegen beter weten. En wie van al die
onkundigen heeft, door ook maar eeni-
ge studie te maken van het inwendige,
dat dit alles verklaart, getracht, zijn
onkunde te overwinnen? De overgroote
meerderheid wil het niet weten.
Is het niet inderdaad een schande voor
het Nederlandsche volk, dat er is zooveel
haat tegen Rome, haat uit onkunde, haat
tegen beter weten in!
Deze werkelijkheid, die de schrij
ver van „Tot verweer" puntig aanwijst,
moet zeer velen stemmen tot ernstig na
denken.... En. ons, katholieken, her
inneren, aan onze apostolische taak in de
zen tijd. Mr. Marchant besluit zijn
brochure aldus:
Wij zijn weer in de opgaande lijn
van het geloof: cogito ergo credo.
Doordat ik nadenk, geloof ik. Als maar
allen, in wier binnenste nog een vonk
je gloort, leeren van Moskou en Ber
lijn, dat het vonkje moet oplaaien tot
een stralend licht, opdat niet ons volk,
door geestelijke verwording in de
duisternis wegzinkende, onderga!
Mr. Marchant wil in zijn brochure een
poging doen, „om het gewichtigste besluit"
aldus schrijft hij „dat ik in mijn leven
heb genomen, te verklaren".
Hij schrijft, dat hij sedert het volbren
gen van zijn academische studie altijd een
neiging in die richting heeft gevoeld.
Zoodra hij echter ambtelijk met Katho
lieke instellingen en personen in aanraking
kwam en hij de practijk binnen in de or
ganisaties en in het Katholieke leven leerde
kennen, voelde hij zich opgewekt om te
gaan onderzoeken, te gaan lezen wat tot
dusver gesloten boeken waren gebleven.
Hij zocht de noodige voorlichting, en ge
leidelijk kwam hij tot de overtuiging, dat
men, staande voor de Evangeliën, gesteld
is voor de keuze: gij gelooft er in als het
Woord van God of gij gelooft het niet.
Wie eenmaal de Evangeliën als Gods
Woord aanvaardt, en verder gaat, wie
bestudeert, wat naar de Katholieke
leer op dezen grondslag is opgebouwd,
hij zal ervaren, dat dit alles logisch
sluit. Hier vond ik de vastheid, die ik
had gezocht. En hier vond ik de eene
algemeene Kerk, die God in Christus
heeft gesticht.
De overgang tot het Katholicisme heeft
voor mr. Marchant ten gevolge gehad, dat
wij citeeren hem nu: „sommigen in mij
thans zien een bedrieger en verrader; som
migen iemand, die heeft gehandeld uit
winstbejag en zucht naar politiek of mate
rieel gewin". En de schrijver zegt van dit
alles:
Voor mij is dit geen verrassing ge
weest. Ik wist uit de geschiedenis, wat
de automatisch intredende gevolgen
zijn van een bekeering tot het Katho
licisme. De talloozen, die mij zijn voor
gegaan, en onder hen tot wier groot
heid ik in de verte niet kan reiken,
hebben hetzelfde ervaren. Aan laster
en verdachtmaking, aan het con-
strueeren van minderwaardige motie
ven heb ik trouwen reeds vijfendertig
jaren blootgestaan. Pijnlijk is alleen,
dat in dit geval het verlies dreigt van
vrienden, op wie men meende te kun
nen rekenen. Wat mij persoonlijk be
treft, staat daartegenover een onverge
lijkelijk grooter geestelijke winst.
Het grootste gedeelte van mr. Marahant's
brochure is gewijd aan de verdediging van
het feit, dat hij zijn overgang haar de Ka
tholieke Kerk, die in December jJL is ge
schied, zoo lang heeft verzwegen. Daar
om voornamelijk heeft mr. Marchant deze
brochure geschreven, en wel „met spoed",
omdat reeds morgen de Partijraad van den
Vrijzinnig-Democratischen Bond zal bijeen
komen, en de heer Marchant een eenzij
dige voorlichting op die vergadering gaarne
wil voorkomen.
Mr. Marchant zet uiteen, wat reeds dui
delijk is uiteengezet in een, blijkbaar door
hem geïnspireerd, artikel in de „Maasbo
de", ook door ons blad overgenomen. Hij
zet nJ. uiteen, dat naar zijn overtuiging het
belang van het Kabinet het landsbe
lang en, vervolgens, het belang van den
Vrijzinnig-Democratischen Bond hem tot
het besluit heeft gebracht, am over zijn
overgang naar de Katholieke Kerk voorloo-
pig te zwijgen. „Zoodra ik maar één oogen-
blik in conflict zou zijn gekomen met mijn
geweten, zou ik mijn ambt onmiddellijk
hebben neergelegd" aldus mr. Marchant.
Wij hebben hier willen mededeelen den
korten inhoud van Marchanfs verweer
schrift en willen citeeren enkele markante
passages; passages, die ons veel zeggen.
50Juni» tfoaftusf- »9en Haag
DOOR Mr. H. P. MARCHANT
ZANDVLIET'S BOEKH., LEIDEN
40 ct. Franco p. post 45 ct. Giro 50178
Nieuwe pachtwet
ingediend
Samensmelting van de beide ontwerpen,
welke de Eerste Kamer in 1932 heeft
verworpen.
Thans is ingediend een wetsontwerp hou
dende een nieuwe regeling van de pacht.
De Memorie van Toelichting brengt in
herinnering, dat de Eerste Kamer de beide
ontwerpen van wet houdende nieuwe rege
ling van de pacht en regeling van de pacht-
commissies op 5 Februari 1932 heeft ver
worpen.
Nagenoeg niemand zal van oordeel zijn,
dat door deze beslissing een blijvend bevre
digende toestand werd geschapen. Zelfs de
tegenstanders der genoemde ontwerpen be
schouwen en terecht de bestaande re
geling dér pacht in het algemeen als ver
ouderd en onvoldoende.
De Regeering meent dan ook verplicht te
zijn, den afgebroken draad weder op te vat
ten en de totstandkoming van een regeling
van de pacht te bevorderen, welke eener-
zijds op dezelfde grondslagen als het ver
worpen ontwerp is opgetrokken, anderzijds
aan de geopeerde bedenkingen tracht tege
moet te komen, voor zoover dat mogelijk is
zonder gewichtige beginselen op te offeren.
Het thans aangeboden ontwerp bedoelt
dus niet een in beginsel nieuw ontwerp te
zijn. Het is het oude ontwerp of juister
een samensmelting van de beide oude
ontwerpen, welke slechts een revise, zij het
dan ook een op een aantal punten niet on
belangrijke revisie, hebben ondergaan.
De onderdeelen welke een wijziging heb
ben ondergaan, zijn:
1. Het zoogenaamde „continuatierecht".
2. De vergoeding voor door den pachter
aangebrachte verbeteringen.
3. Het tegengaan van buitensporige
pachtovereenkomsten.
4. De berechting van pachtzaken, in ver
band met de paohtcommissies.
5. De vorm van het ontwerp.
Wij komen op dit nieuwe wetsontwerp
nader terug.
De a.s. Diocesane Katholiekendag, die
op 30 Juni a.s. te Den Haag zal plaats heb
ben, belooft een indrukwekkende demon
stratie te zullen worden van het rotsvast
geloof en Godsvertrouwen van het Katho
lieke volk, temidden van de stormen der
verschrikkelijkste crisis welke de wereld
ooit doormaakte.
In al zijn eenvoud is de opzet van dezen
Katholiekendag waarlijk machtig en
grootsch.
Rondom onzen socialen Bisschop zullen
duizenden Katholieken uit het geheele
Haarlemsche Diocees zich vereenigen op
Houtrust te Den Haag, teneinde openlijk
getuigenis af te leggen van de schuld der
zondige menschheid, die door haar eigen
hoovaardij deze ontzettende wraak des He
mels over zich afriep en om bij monde van
de opgroeiende jeugd „de Nieuwe Mensch
heid" te beloven: „Menschen, die zich God
hebben bekleed. Menschen die niet moede
worden het goed te doen. Menschen, die
slechts één grootheid kennen: groot zijn in
het dienen. Menschen, die geen kwaad met
kwaad vergelden. Menschen, die weten dat
Christus om hulp vraagt in den bedelaar,
welke honger heeft en dakloos is."
Eerst wanneer we onszelf berouwvol op
de borst kloppen en een betere, nieuwe
menschheid beloven, eerst dan mogen we ALGEMEEN ONDERWERP'
hopen en bidden dat God m Zijn oneindige
barmhartigheid Zijn tuchtigende hand van
ons afwende.
In suggestieve ontroerende bewoordin
gen zal onze jongelingschap, vereenigde in
Graal, K.J.M.V. en K.J.C. deze verheven
gedachten vertolken in het jeugdspel „De
Nieuwe Menschheid", waaraan onder alge
meene leiding van Piet 't Hart tweedui
zend executanten zullen medewerken.
De 15 a 20.000 toeschouwers die ver
wacht worden, zullen zich niet behoeven te
bepalen tot luisteren en toekijken. Het
volk zal zijn smeekbeden met die van de
jeugd vereenigen in enkele gedeelten van
het spel, o.a. in een machtig „Paree Do-
mine, paree populo tuo" en voorts beurte
lings met de jongeren de liturgische gezan
gen uitvoeren van het Pontificaal Lof, dat
als het ware een deel zal uitmaken van het
Jeugdspel.
De Bisschop, met zijn trouwste Diocesa-
nen,. getuigenis afleggend van aller Gods
vertrouwen en smeekend om uitkomst in
deze crisis; de jeugd, een betere toekomst
belovend, ziedaar een gebeurtenis welke
de beteekenis en strekking van vorige Ka
tholiekendagen verre te boven gaat.
Nood leert bidden, zegt het spreekwoord.
Op dezen Katholiekendag zullen duizenden
geloofsgenooten van allen rang en stand,
wanhopige werklooze, radelooze midden
standers, verarmde rijken, broodeloos ge
raakte boeren en tuinders, jongelingen zon
der hoop op een bestaan, ieder op zijn
wijze slachtoffer van de ontzettende crisis
die de wereld teistert, zich rondom him
Kerkvorst scharen en een machtig gebed
ten Hemel doen stijgen.
Met het oog op de ontzaglijke belangstel
ling welke voor dezen historischen Katho
liekendag wordt verwacht, is het Uitvoe
rend Comité reeds druk in de weer om de
accomodatie van Houtrust zoodanig uit te
breiden dat zooveel mogelijk Katholieken
deze gebeurtenis zullen kunnen meema
ken.
In overeenstemming met de tijdsomstan
digheden is de toegangsprijs zoo laag mo-
gelijk gehouden. Bovendien genieten de le
den der vier groote standsorganisaties en
van den R.-K. Vrouwenbond nog een aan
merkelijke reductie op deze prijzen, indien
zij hun deelnemerskaarten tijdig bij hun
plaatselijk bestuur aanvragen.
Zooals we reeds meldden verleenen ook
de Ned. Spoorwegen een zeer belangrijke
reductie op him tarieven. Op vertoon van
de deelnemerskaart zal men voor halven
prijs kunnen reizen, zoodat een 3e klas re
tour zal kosten voor deelnemers uit Am
sterdam f 1.51, Leiden 0.40, Haarlem
1.13, Rotterdam 0.60, Delft 0.23, Schie
dam ƒ0.48 en Dordrecht ƒ1.08.
De bijeenkomst op Houtrust die om 2 uur
begint, zal vóór vijf uur geëindigd zijn,
zoodat alle deelnemers weer tijdig in hun
woonplaats terug kunnen zijn.
Binnenkort hopen wij het volledig pro
gram van dezen Katholiekendag te publi-
ceeren en tevens iets naders mede te dee-
len omtrent het Jeugdspel.
De affiche.
Door S. Stiner te 's-Gravenhage is een
pakkende affiche ontworpen, welke op tref
fende wijze het onderwerp van den as.
Katholiekendag in beeld brengt. Terwijl
sombere wolken den hemel verduisteren,
een hevige onweersbui den menschen schrik
aanjaagt en de woeste golven van de cri
sis het wereldscheepje dreigen te verzwel
gen, heft de geloovige mensch den blik om
hoog, waar het Alziend Oog der Godde
lijke Voorzienigheid over de menschheid
waakt. Alleen Hij daarboven is in staat om,
evenals Jezus het op het meer van Gene-
zareth deed, de woedende golven met één
enkel gebaar tot bedaren te brengen: Cri
sis en Godsvertrouwen. Van deze affiche,
waarvan wij hierboven een afbeelding ge
ven, zal binnen enkele dagen het eerste
duizendtal worden verspreid.
Het mijnconflict
opgelost
Volledige overeenstemming tusschen
partijen bereikt. Geen loonkorting.
Het conflict in de mijnen is opgelost.
Dat is het belangrijke resultaat, dat na
tal van conferenties en besprekingen ten
slotte, is bereikt in de jongste door minister
Van Lidth de Jeude samengeroepen bijeen
komsten in het departement van Water
staat.
Bijikans vier uur achtereen is er gister
middag in de kleine vergaderzaal van het
departement van Waterstaatvergaderd,
met de partijen te zamen en met de par
tijen afzonderlijk.
De besprekingen stonden onder leiding
van minister Van Lith de Jeude en werden
bijgewoond door den minister van Sociale
Zaken, minister Slotemaker de Bruïne, den
rijksbemiddelaar in dit conflict, prof. Aal-
berse, en ir. Van Waterschoot van der
Gracht, hoofdingenieur der mijnen.
Na afloop der langdurige besprekingen
werd een uitermate sober communiqué ver
strekt, waarin wordt medegedeeld, dat het
resultaat der conferentie is geweest, dat
volledige overeenstemming tusschen par
tijen is bereikt, en dat het loonconflict dus
tot een bevredigende oplossing is gebracht.
In aansluiting hieraan meldt de Haag-
sche redacteur van de „Msb." nog:
Het gevolg van de overeenstemming is,
dat de voorgenomen loonsverlaging thans
van de baan is.
Oud-minister mr. T. J. Verschuur zal
worden benoemd tot Regeeringscommissa-
ris in het Algemeen Mijnwerkersfonds. Zijn
door de Regeering nader voorgestelde be
voegdheden, waarmee directies en organi
saties zich hebben vereenigd, zullen in een
brief van de Regeering aan de partijen
worden vastgelegd.
Verder zal mr. Verschuur worden be
last met een onderzoek naar de financieele
en economische positie van het Mijnbe
drijf. Weliswaar wordt hij in deze functie
niet benoemd op grond van artikel 45 der
Arbeidsgeschillenwet, waardoor hem een
wettelijk dwingende enquête-bevoegdheid
zou zijn verleend, maar de betrokken par
tijen hebben toegezegd, hem bij dat onder
zoek de meest mogelijke hulp en medewer
king te zullen verleenen.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Twijfel aan het bericht over een a.s.
vredesconferentie in Nederland. (2de blad)
In het conflict tusschen Italië en Abes-
synië is een schikking getroffen. (2de blad)
Het prinselijk huwelijk
(2de blad).
te Stockholm.
BINNENLAND.
Het dreigend mijnconflict in Limburg af
gewend; in een bespreking op het departe
ment van waterstaat is gisteren overeen
stemming bereikt. (1ste blad).
Een nieuwe Pachtwet ingediend. (1ste
blad).
Duitsch smokkelaar op Ned. gebied door
Duitsch commies neergeschoten (Gem. Be
richten, 2de blad).
Ernstig ongeluk in Hartogh's fabrieken
te Oss (Gem. Ber., 2de blad).
LEIDEN.
Een geïllustreerde uiteenzetting over den
Gemeentelijken Reinigingsdienst. (2e blad)
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Wij openen in dit nummer een rubriek
voor de damsport (3de blad).
Men mag dus verwachten, dat practisch
het resultaat van het onderzoek hetzelfde
zal zijn, als wanneer de wettelijke enquête
bevoegdheid was verleend, terwijl het on
aangename, dat het dwingende karakter
daarvan meebrengt, is vermeden.
Het onderzoek, waarmede mr. Verschuur
thans belast wordt, zal zeer omvangrijk zijn
en zal o.a. ook omvatten de kwestie van de
invoerrechten, de contingenteering, het ver
koopkantoor, kortom de geheele financieele
en economische positie van het Mijnbedrijf.
Het „Vaderland" verneemt nog, dat gis
termiddag door den Minister van Water
staat eerst de vertegenwoordigers van de
mijnwerkersbonden, daarna de directies der
particuliere mijnen, vervolgens weer de
vakbondvertegenwoordigers en ten slotte
de partijen samen in audiëntie zijn ontvan
gen. Gedurende deze laatste bespreking
werd de overeenstemming bereikt. En het
blad verneemt verder, dat de Regeering aan
het Algemeen Mijnwerkersfonds een sub
sidie van 800.000 zal verstrekken, waar
mee dan de bijdragen der aan aan dit fond*
zullen kunnen worden verlaagd.
Treurige toestanden
Aan de zinkfalbrieken in de Brabantsche
gemeente Budel is een conflict uitgebroken,
en wie nu weten wil, welke toestanden
daar bestaan, moet maar eens de volgende
mededeelingen lezen, overgenomen uit het
dagblad de „Tijd":
„De sociale toestanden op de fabrie
ken zijn in het geheel niet in orde. De
loonen zijn voor dezen arbeid veel en
veel te laag en voor deze zeer lage
loonen moet een werk worden gepres
teerd, dat geen mensch lang kan uit
houden. Acht uren per dag, drie hon
derd vijf en zestig dagen per jaar, staan
deze menschen voor de heete ovens te
werken met instrumenten, die alleen
oer-sterke kerels kunnen hanteeren.
Voor dezen arbeid wordt betaald een
loon van een rijksdaalder per dag,
waarbij nog komt tien cent kinderbij
slag per dag van het tweede kind af.
Kapelaan Brekelmans vertelde ons
nog dat deze arbeid zeer gevaarlijk is
en vele slachtoffers eischt. Op de lijs
ten der arbeiders, die hij liet inzien,
kwamen meer dan dertig jonge wedu
wen voor, wier mannen in den loop
der laatste jaren waren verongelukt
aan deze fabriek.
Het werk op de fabriek wordt ver
deeld in de z.g. „Kleine manoeuvre"
en de z.g. „Groote manoeuvre". In de
eerste staan de arbeiders vijf of zes
uur per dag in den vroegen morgen
