26ste Jaargang
ZATERDAG 18 MEI 1935
No. 8119
S)e £eid4ehe6oti/fca/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Rumoer rondom mr. Marchant
Rondom den overgang van minister Mar
chant naar de Katholieke Kerk is het erg
rumoerig.
Wij zouden het liever stiller zien!
Maar wie zou niet liever dat gebeu
ren van zéér persoonlijken en zéér intiemen
aard houden buiten de beschouwingen, de
critische beschouwingen van buitenstaan
ders?
Ieder weldenkend mensch!
Doch de omstandigheden maken het
openlijk, en tot op zekere hoogte ook het
critisch, bespreken van dezen overgang zeer
verklaarbaar.
De heer Marchant is tot minister be
noemd als vrijzinnig-democraat. Neen
„Volk en Vaderland"! niet omdat hij
vrijzinnig-democraat is! Ook in ons parle
mentair stelsel wordt er naar gestreefd, om
tot minister te benoemen iemand, die voor
dit hooge ambt geschikt is „om zijn karak
ter, zijn bekwaamheid, zijn kennis van za
ken, zijn opofferingsgezindheid, zijn wil
om te dienen". Welnu, door zijn katho
liek worden staat mr. Marchant niet meer
op de basis der vrijzinnige beginselen, die
mede grondslag zijn voor de politiek van
den Vrijzinnig-Democratiseren Bond. Hij
moest dus uit die politieke organisatie tre
den. En daaruit volgde weer de vraag, of
mr. Marchant de ministerszetel kon blijven
innemen. Een vraag, die hij zelf intus-
schen ontkennend heeft beantwoord. Door
deze omstandigheden is het als vanzelfspre
kend, dat er veel beschouwingen, ook cri
tische beschouwingen rondom dit eigenlijk
zéér persoonlijke en zéér intieme gebeuren
zijn gehouden.
Daarbij komt dan nog de omstandigheid,
dat mr. Marchant, die in December j.l. tot
de Katholieke Kerk is overgegaan, niet
eerder dit feit bekend heeft laten worden,
niet eerder daaruit heeft getrokken de con
sequenties, die hij er nu uittrekt. De „Maas
bode" (zie ons blad van gisteren) heeft
daarvoor een afdoende verklaring gegeven;
zeer verklaarbaar is het, dat de heer Mar
chant het in 's lands belang beter oordeel
de, om niet in December zijn portefeuille
ter beschikking te stellen (hoewel dit voor
hem persoonlijk natuurlijk! veel aan
genamer zou zijn geweest). Ook deze om
standigheid heeft, begrijpelijkerwijze, aan
leiding gegeven tot critische beschouwin
gen.
Maar: die critische beschouwingen moeten
toch blijven binnen de perken van het be
hoorlijke. Een eisch, welken men stellen
mag ten opzichte van een ieder, die voor
werp is van critiek, en waarop men Ipoch
geen uitzondering behoeft te maken, als
iemand tot de Katholieke Kerk is overge
gaan!.
En nu leze men het volgende uit een ar
tikel in „Volk en Vaderland", geschreven
door den heer Mussert zelf:
Wat deert het dezen man, dat dui
zenden, die met en vóór hem hebben
gevochten en geploeterd in den Vrjj-
zinnig-Democratischen Bond, die in de
het vorige najaar, toen hij zijn beleid
in de partij verdedigde, hem nog heb
ben geloofd en gevolgd bijna tegen be
ter weten in, die in hem zagen den
leider van hun Bond, een klap op hun
hoofd hebben gekregen, dat zij er nog
duizelig van zijn en misschien nimmer
meer kunnen gelooven in eerlijke po
litieke leiding!
Wat deert het hem, dat het volk
waartoe hij behoort vergaat, dat hon
derdduizenden iederen dag smachten
naar uitkomst uit den geestelijken en
materieelen nood, die dit volk teis
tert; dat hij toch ook staat op de com
mandobrug en zijn verantwoordelijk
heidsgevoel hem moest zeggen, dat hij
had te kiezen tusschen onopgemerkt
verdwijnen of met algeheele wegcijfe
ring van eigen persoon zijn taak tot
het uiterste verrichten!
Hoe kan nu toch een minister „onge
merkt" verdwijnen? Hoe kan nu toch
iemand zijn „eigen persoon" wegcijferen,
als men daarmede bedoelt zijn overtuiging,
zijn geloofsovertuiging? Dat eischen
noch wenschen wij in onze samenleving,
waarin wij de rechten van de persoon
lijkheid onverzwakt erkennen en eerbiedi
gen!
Wanneer in een nationaal-socialistischen
Staat een „minister tot het Katholiek Ge
loof overgaat, zal ieder protestant zijn mo
tieven eerbiedigen" aldus ir. Mussert.
Als de schrijver van deze sympathieke
verklaring voorde toekomst nu
ook 'ns in het heden blijk had gegeven
van ook maar eenige eerbiediging van de
motieven, die de heer Marchant hebben
geleid, in plaats van bittere, beleedigende
critiek, dan zouden wij aan die verklaring
meer waarde kunnen toekennen, dan nu!
Nadat wij het bovenstaande hadden ge
schreven, lazen wij vanmorgen ook een ar
tikel over minister Marchant in de libera
le „Avondpost". Een van die bladen, die
zich schuldig maken aan een onverdraag
zame partij-politiek, in tegenstelling met..
„Volk en Vaderland"! De hoofdredacteur
van genoemd liberaal blad besluit zijn ar
tikel aldus:
Hier neemt een mensch, na een lange
en eervolle en werkzame carrière, een
beslissing, op religieuze overwegingen,
welke een diep-ingrijpende verandering
in zijn leven en in zijn loopbaan betee-
kent, tevens eer redicale wijziging in
de verhouding met velen, zeer velen,
met wien hij tot dusver samenwerkte
en samen-streed. Dit alleen reeds ge
biedt, zoo er aanleiding is voor critiek,
hiermee mild èn menschelijk te zijn.
Plaatst tegenover deze waardige opvat
ting de opinie van Mussert over den katho
liek geworden Marchant.
MINISTER MARCHANT AFGETREDEN.
Minister Slotemaker de Bruïne ad interim
Minister van Onderwijs.
Bij Kon. Besl. van 17 Mei is aan mr. H.
P. Marchant eervol ontslag verleend als
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen met dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten, door hem aan
den lande bewezen.
Het beheer van het departement van O.
K. en W. is ad interim opgedragen aan
prof. Slotemaker de Bruïne, minister van
Sociale Zaken, terwijl de overname van
het departement op heden is vastgesteld.
Hoe prof. Veraart nu
beoordeeld wordt 1
Prof. Veraart heeft bedankt voor het
voorzitterschap van de Kath. Dem. Partij.
Pref Veraart was de „leider" en is als
zoodanig ook immer hoog geprezen in
„Onze Vaan".
Maar nu nu schrijft de heer Wesse-
ling in „Onze Vaan":
Als men een daad wil beoordeelen,
dient men die daad niet alleen te zet
ten in het licht der omstandigheden,
maar ook te plaatsen in het kader der
persoonlijkheid, die ze pleegt. Impul
siviteit, vlotheid, geestdrift, onstui
migheid, maar ook een groote prikkel
baarheid en zekere wispelturigheid
zijn alle eigenschappen met nog veel
meer andere van Veraart's karakter.
't Is fraai! De vóór eenige maanden nog
hoog-gevierde „leider" krijgt nu een
trap na!
Prof. Veraart was de meest gevraagde
spreker in de K.D.P. Daarover moet hij
nu het volgende hooren van denzelfden
heer Wesseling:
Tienduizenden hebben zijn welspre
kendheid overal in het land warm
toegejuicht. Herhaaldelijk hebben wij
hem gewaarschuwd, om op dit uiter
lijk vertoon geen voorbarige succes
conclusie te bouwen. Onze eigen er
varing, al ontleenen wij die niet aan
wetenschappelijke titels, mag toch ze
ker ook meespreken. Juichende toe
hoorders zijn nog geen overtuigde aan
hangers. Wie zich door een schitteren
de redevoering laten meesleepen, val
len o zoo gauw om, als zij weer een
anderen redenaar aanhooren. En wie
het laatste woord heeft, wint het vaak
van de eerste.
Franciscaansehe Vonken
'n Modern geestelijk schrijver zegt:
„Geef aan de wereld terug de geest van
kindschap, en zij is gered".
Ja, de eenige mogelijkheid om de wereld
te redden van de ondergang is, dat Gods
wil volbracht wordt, dat hier op aarde te
rug komt de wereldorde en de wereldver
houding zooals God zich die gedacht heeft:
één groote familie, waarin Hij de Vader
is en alle menschen zijn kinderen!
Geen ontwapeningsconferenties.
Geen crisiscomité's op de eerste plaats!
Maar vóór alles.die geest gebracht
onder de menschen, die allen bindt met
de band der broederlijkheid.
Niet de broederlijkheid van natie en
taal!
Niet de broederlijkheid van ambacht of
stand!
Maar de broederlijkheid die enkel en
alleen voortkomt uit die allergrootste
waarheid: wij allen hebben één Vader,
God, onze Schepper en Heer!
Derde Orde Raad.
NIEUWE KOUDEGOLF EN SNEEUWVAL
IN FRANKRIJK.
PARIJS, 18 Mei. (VJD.) De plotselinge
koudegolf, diie Frankrijk en andere Euro-
peesche landen onaangenaam heeft ver
rast, duurt steeds voort. De thermometer
is in bijna alle Fransche departementen
tot het nulpunt gedaald, en in enkele ge
vallen nog daar beneden. Het jonge zaad
en vooral de wijnbouw hebben zeer gele
den.
Zelfs Zuid-Frankrijk is niet gespaard ge
bleven. Uit de provincie wordt bovendien
zwaren sneeuwyaJ- gemeld, vooral in de
hooger gelegen deelen van de departemen
ten Hérault en Garo.
Op den Kleinen St. Bernard ligt de
sneeuw op 2200 meter hoogte ongeveer 7
a 8 meter hoog. Men heeft door de sneeuw
een tunnel moeten maken om het zieken
huis, dat zich op den top van den berg be
vindt, te kunnen bereiken.
In de hoofdstad heeft het vanmorgen
vroeg twintig minuten lang zwaar ge
sneeuwd.
TRAMBOTSING TE
L1SSE.
Veertien gewonden
Op den Rijksstratweg ter hoogte van de
Rijkstuinbouwschool is gisteravond een
ernstige trambotsing gebeurd, waarbij een
der bestuurders ernstig werd gewond, ter
wijl een aantal personen lichte kwetsuren
heeft opgeloopen.
De electrische tram-trein, die om 18.30
uit Lisse naar Leiden vertrok, was de
brug bij de Rijkstuinbouwschool gepas
seerd op deze brug ligt enkel spoor
en zou de z.g. strengeling oprijden, die on
geveer dertig meter over deze brug begint.
Een strengeling is geen wissel, doch een
samenloopen van twee lijnen, die iets ver
der weer uiteenwijken.
Uit de richting Leiden naderde een extra
tram-trein de z.g. „Flora"-Tram, die den
wissel reeds was opgereden. Het was de
bedoeling, dat deze laatste tram vóór den
wissel zou stilhouden om den tram-trein
uit Lisse gelegenheid te geven te passee-
ren.
Dit gebeurde echter niet. De tram uit
Leiden schoot door en botste juist op het
punt, waar de strengeling eindigt, tegen
den tram-trein uit Lisse. De voorste ge
deelten schoven ongeveer een meter in el
kaar.
De ravage was begrijpelijkerwijze zeer
groot. Vooral de voorste gedeelten der wa
gens waren zeer gehavend en vele ruiten
werden verbrijzeld. Het gevolg was, dat
beide wagens boven op elkaar reden en
gedeeltelijk in elkaar schoven. De voorbal
kons van de beide motorwagens waren één
groote ruine. De rijstellen van de wagens
werden ontwricht en uit de rails getrokken.
Overal lagen stukken hout verspreid en ge
broken ruiten en ijzeren constructies, die
j als een riet waren gebogen of afgeknapt.
De bestuurder van de tram uit Lisse, de
48-jarige van der Wal uit Leiden, was
vrij ernstig gewond; hij had o.a. verschil
lende hoofdwonden opgeloopen en een ver
bloeding in het dijbeen. Hij werd onmid
dellijk per auto overgebracht naar het St.
Joseph's wijkgebouw te Lisse. De bestuur-
A der van den anderen tram-trein, de 30-ja-
rige Van Rooy werd lichter gewond, hoofd
zakelijk door de glasscherven van de ver
brijzelde ruiten van het voorbalcon.
Ook een achttal reizigers liep lichte
k westuren op, meestal snijwonden en
schrammen.
De beide tramtreinen der N. Z. H. T. M.
waren op dit uur niet zeer druk bezet. Van
de weinige passagiers is er echter vrijwel
geen enkele geheel zonder kleerscheuren
afgekomen. Hoewel de wagens op het mo
ment voor de botsing slechts met geringe
snelheid reden, was de schok zoo hevig,
dat enkele reizigers, die op de achterbal
kons stonden, door de ruiten werden ge
drukt, terwijl anderen, binnen in den wa
gen, naar voren werden geworpen, waar
door zij eveneens snijwonden of lichte
kneuzingen opliepen.
De E.H.B.O.-afdeeling te Lisse heeft zeer
verdienstelijk werk geleverd, door zeer
spoedig op het terrein van het ongeluk aan
wezig te zijn. De lichtgewonden werden ter
plaatse door haar verbonden, waarna de
passagiers, die dit onaangename avontuur
hadden meegemaakt, per auto verder naar
hun plaats van bestemming werden ge
bracht.
Ook verschillende artsen waren spoedig
aanwezig om hulp te verleenen.
De tram-trein uit Lisse, die bestond uit
twee wagons in een z.g. harmonica-ver
binding, was met de beide voorwielen uit
de rails geraakt, waardoor de lijn versperd
werd. De tramtrein uit Leiden, bestaande
uit één enkelen wagen, stond ten gevolge
van de botsing eveneens gedeeltelijk naast
de rails. Het gelukte echter vrij spoedig
hem weer in zijn normalen stand te bren
gen, waarna hij naar Leiden werd wegge
sleept.
Daar het tramverkeer langs de plaats
van het ongeluk verder niet mogelijk was,
werd de dienst zóó geregeld, dat de reizi
gers van de richting Haarlem, die naar Lei
den vervoerd moesten worden, bij de Rijks
tuinbouwschool overstapten, terwijl de
zelfde regeling was getroffen voor het ver
keer in omgekeerde richting.
Het overige verkeer langs den Rijks
straatweg ondervond van het ongeluk geen
hinder, daar de trambaan op voldoenden
afstand van den rijweg ligt.
Het ongeluk trok zeer veel publiek, doch
politie en rijksveldwacht, onder leiding van
inspecteur Van Warmenhoven, zorgden er
voor, dat de toeschouwers op een behoor
lijken afstand bleven, zoodat men onge
hinderd kon Verken aan het vrijmaken van
de baan.
Omtrent de oorzaak van de botsing kan
nog gezegd worden, dat zij vermoedelijk is
gelegen in het weigeren van de remmen
der „Flora"-tram. Door de politie wordt
'n uitgebreid onderzoek ingesteld. Uit Haar
lem en Leiden zijn kort na de botsing eenige
montagewagens gearriveerd en onder de
persoonlijke leiding van den chef van ex-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zwaar vonnis tegen een Duitse he kloos
terzuster wegens overtreding der devie
zen-bepalingen. (2de blad).
Een protest van vicaris Steinmann we
gens de knevelarij der Kerk in Duitsch-
land. (2de blad).
Geen uitnoodiging aan Laval om naar
Berlijn te komen. (2de blad).
BINNENLAND.
De ontslag-aanvrage van minister Mar
chant is door H. M. de Koningin aanvaard;
minister Slotemaker de Bruïie neemt voor-
loopig de portefeuille over. (1ste blad).
LEIDEN.
De lustrumfeesten van het Leidsch Stu
dentencorps. (2de blad).
OMGEVING.
Ernstige trambotsing te Lisse; verschei
dene gewonden. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland heeft een 20 achterstand
tegen Japan in den strijd om den Davis-
cup. (3de blad).
ploitatie te Leiden, ir. Modderman, is met
het opruimingswerk een aanvang gemaakt.
Eerst tegen middernacht was de baan weer
vrij.
De materieele schade is aanzienlijk en
wordt geraamd op ƒ2000.
HOE EEN DER WAGENS INGEDRUKT WERD.
