De aardbevingsramp van Formosa 26ste Jaargang WOENSDAG 24 APRIL 1935 No. 8098 $z£zid&chc(3ou/L<Mit DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I, GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt 1 het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 9.5# DU NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. De houding der S.D.A.P. Het Paaschcongres der S. D. A. P. is héél rustig verloopen. Haast zonder één scherp of bitter woord van critiek op de leiding! Merkwaardig is, dat ir. Albarda nog eens dik heeft onderstreept, wat reeds partij voorzitter Vorrink had benadrukt, nl. dat de S. D. A. P. bereid is, deel te nemen aan de regeering en, om daartoe te geraken, zal zij, waarschijnlijk wel eenige concessies willen doen! Heel duidelijk was het, dat de heer Albarda, leider der Tweede Kamer fractie van de S. D. A. P., hierbij zijn hoop gevestigd heeft op een bereidwilligheid tot samenwerking in de R. K. Staatspartij. Door een der inleiders van het Congres werd over de nieuwe ordening gesproken met een verwijzing naar.. „Quadragesimo Anno" De naaste toekomst op politiek terrein kan ons voor een onverwachte ontwikkeling in den gang van zaken plaatsen. De houding en het beleid van de R. K. Staatspartij zal van een beslissenden en ver dragenden invloed zijn. Alléén de nu op het Paaschcongres .der S. D. A. P. afgelegde verklaringen zijn, natuurlijk, niet voldoende, om wijziging te brengen in de politiek van Nolens, voort gezet door Aalberse. Er zou nog wat meer moeten gebeuren! Intusschen, zal de R. K. Staatspartij in en bij alles scherp voor oogen houden en zich ten doel stellen: het landsbelang, hetwelk eischt een krachtige regeering èn een gezonden volksinvloed. Om te komen tot een nieuwe ordening van het maatschappelijk leven, tot een, nieuwe ordening ook in de politieke orga nisatie, het organisme van den Staat, zal de R.K. Staatspartij, ongetwijfeld, aanvaarden de medewerking van allen, die deze willen geven. De uitslag der Statenverkiezingen is, in verscheiden opzicht, ook van heel grooten beteekenis, zij 't dan ook indirect, op de landspolitiek van de naaste toekomst. HILLEGOM. MEISJE DOOR TREIN OVERREDEN. Op slag gedood. Hedenmorgen omstreeks tien uur is het 13-jarig meisje H. E. Alders uit Hillegom, toen zij per fiets boodschappen ging doen, op den onbewaakten overweg „Nieuwe Weg" door den juist passeerenden D.-trein uit Parijs gegrepen en enkele tientallen me ters meegesleurd. Het slachtoffer was on middellijk dood, het lijkje werd onherken baar verminkt aan den kant van de spoor baan gevonden. De machinist van den trem schijnt vain het ongeval niets gemerkt te hebben, doch niet lang daarna bemerkte hij, dat de remmen niet op de gewone wijze werkten. Met eenige vertraging is de D.- trein te Amsterdam aangekomen. Hier kon worden geconstateerd, dat het niet normaal functionneeren van de remmen voorbij Hil legom aan het ongeval te wijten moet zijn geweest. Omwonenden hebben het lijkje van het meisje op de spoorbaan gevonden en nadat de politie van Hillegom gewaarschuwd was, werd het stoffelijk overschot naar het St. Josephgesticht aldaar overgebracht. JESUS VERSCHIJNT AAN MARIA MAGDALENA. In tranen, eenzaam aan het open graf, Tasten haar handen langs de harde wanden, Waar zooveel liefde zooveel ondank gaf. Huiv'rend denkt z'aan haar zonden, die Hem banden Maar plots, voorover buigend naar het donker, Krimpen haar oogen in een blindend licht, Als zij zich snel en sidderend weer richt Gestalten rijzen, hel als sneeuwgeflonker. Een vragen: „Vrouw, waarom weent ge?" zij zegt, Zooals een kind, gewekt in angstig droomen: „Wijl zij mijn Meester hebben weggenomen En ik niet weet, waar men Hem heeft gelegd." En wendt zich af, maar hoort opnieuw een vragen: „Vrouw, waarom weent ge? Wien zoekt gij hier?" Verward meent zij, het is de hovenier: „Heer, zeg mij, waar Hij is: ikzelf zal Hém dragen." En wendt zich weer. Dan teeder klinkt een groet: „Maria" zij ziet, een kreet: „Rabboni!" En weenend werpt zij zich aan Jesus voet. Jacques Benóit. Spanning in de aardkorst de oorzaak. DE DUITS CHE EX-KEIZER NAAR DE BLOEMBOLLENSTREEK. Uit Doorn wordt gemeld: De ex-keizer is vanmorgen uitgereden om een bezoek te brengen aan de bloembollenstreek. TWEEDE RAMP IN JAPAN. Enorme branden. TOKIO, 24 April. (V. D.). Japan is door een tweede ramp getroffen. In het Noorden des lands zijn n.l. twee enorme branden uitgebroken in de prefecturen Fu- kushima en Niyagi. In een dorp zijn van de 49 huizen 40 verwoest en in een ander dorp zijn ruim 100 huizen met den grond gelijk gemaakt. GEOLOGISCHE THEORIEëN. De ontzettende aardbevingsramp op For mosa vestigt weer de aandacht op een der drie meest ontzagwekkende natuurver schijnselen, die wij kennen, wervelstormen, vulkanische uitbarstingen en aardschuddin- gen. Mogelijk bestaat er een ver verwij derd verband tusschen deze natuurrampen, dat de wetenschap nog niet kent, maar voor zooverre men weet, is er geen rechtstreek - sche betrekking tusschen deze twee laatsten, al komen zij beiden voor in ongeveer de zelfde streken van den aardbol, waar iin elk geval zeer groote hoogteverschillen be staan. De groote aardbevingen van het type, zooals nu op Formosa een is voorgekomen, behooren tot een geheel ander soort dan de kleine bodemschuddingen, welke zich b.v. nu en dan in het Zuiden van ons land voor doen en die het gevolg zijn van onderaard- sche instortingen van holen, waarbij de schok van de instorting slechts in een be trekkelijk kleine omgeving als lichte tril ling van den bodem wordt gevoeld. Een aardbeving, zooals thans op Formosa is voorgekomen, veroorzaakt een zoo hevige beweging van den bodem, dat de huizen invallen, en de schok van een onderaard- sche verplaatsing van gesteenten wordt als eén golvende beweging van de aardkorst rondom de aarde voortgeplant en door alle seismografen van de wereld meer of min der duidelijk geregistreerd. De oorzaak van zoo'n aardbeving is al lereerst te zoeken in een sterke spanning, welke op groote diepte in de aardkorst is ontstaan en die op een oogenblik, als de aardkorst deze spanning niet langer weer stand kan bieden, door een gewelddadige verschuiving der gesteenten wordt veref fend. Waarschijnlijk ontstaan deze span ningen, die in horizontale richting werken, door een zeer langzame horizontale ver schuiving van bepaalde gedeelten der aard korst. Om zich hiervan een goede voorstel ling te vormen, kan men denken aan het geen gebeurt, wanneer een schip zich een weg baant door een vaarwater, dat met een ijskorst is bedekt. Door den druk van het schip, komt de ijskorst plaatselijk onder spanningen te staan en als de ijskorst deze spanningen niet langer verdragen kan, breekt zij in schollen, die over elkaar heen schuiven. Sommige schollen worden daar bij opgeheven, anderen naar beneden ge drukt. Welnu, men stelt zich voor, dat iets der gelijks op groote diepte met de steenlagen der aardkorst gebeurt, die, nadat de hori zontale spanningen grooter zijn geworden dan de korst verdragen kan, door breuken en overschuivingen in heftige beweging ge raakt. De schok hiervan is de aardbeving. Dat zooiets werkelijk gebeurt, bewijzen de geweldige breuken en verschuivingen, die in het hooggebergte aan de oppervlakte zichtbaar zijn in gebieden, waar in lang vervlogen tijdperken aardbevingen hebben plaats gehad, maar waar nu die bodem ein delijk tot rust is gekomen. Nu ligt daar in het verre Oosten een uit gestrekt gebied, waar groote en kleine aardbevingen zeer frequent zijn. Beschou wen wij de landkaart van Azië, dan zier wij, dat zich van het Schiereiland Kam- sohatka tot den Indischen Archipel een reeks van groote en kleine eilanden uit strekt, waar geregeld aardbevingen voor komen, de Japansche eilanden, Formosa, de Philippijnsche eilanden, de eilanden van den Oost-Indischen Archipel. Deze eilanden liggen allen aan den rand van de grootste diepten in den Stillen Oceaan en zij vor men derhalve de hoogste toppen van een keten van hooggebergten met sterk afval lende hellingen naar het Oosten. Volgens de nieuwste geologische theo rieën zouden deze eilandengroepen in zeer langzame, van het vasteland afgekeerde be weging zijn. Door de ongelijkheid dezer beweging ontstaan geweldige horizontale spanningen in de gesteenten, die nu en dan vereffend worden door breuken en over schuivingen, door aardbevingen dus. Nu ligt Formosa daar al heel eigenaar dig, in den scherpen hoek, waar twee steile, onderzeesche berghellingen loodrecht tegen elkaar rusten. Het is begrijpelijk, dat daar bijzondere spanningen in de aardkorst op treden. Het is namelijk niet ónwaarschijnlijk, dat hier twee, loodrecht op elkaar gerichte ver schuivingen optreden, die natuurlijk tot buitengewone spanningen aanleiding moe ten geven. Elke aardbeving, meestal bestaande in een eerste groote bodembeweging, gevolgd door een of twee kleinere, vereffent voor- loopig de bestaande spanningen, zoodat na een groote beving voorloopig niet meer voor een nieuwe gevreesd behoeft te worden. Na zoo'n groote aardbeving zijn dikwijls groote scheuren in de aardkorst aan de oppervlak te ontstaan en is de bodem over groote af standen öf ingezakt, öf opgerezen. De ge weldige onderzeesche bodemveranderingen veroorzaken bij een aardbeving dikwijls een reusachtige vloedgolf, die over het land rolt en den omvang der katastrophe ver groot. Het is begrijpelijk, dat juist het feit, dat na een groote aardbeving een tijdperk van rust intreedt, de bevolking van de geteister de streek ertoe verleidt in de streek te blij ven wonen, hoewel de ervaring leert, dat men te eeniger tijd een nieuwe ramp zal moeten beleven. De moderne wetenschap houdt er zich mede bezig de middelen te vinden om groo te aardbevingen te kunnen voorspellen. Daartoe is in de eerste plaats een grondige studie noodig van het verschijnsel en al kan men nu nog niet met zekerheid een aard beving voorspellen, ziet het er toch wel naar uit, dat de wetenschap er eerlang in zal slagen dit wel te kunnen doen. 3125 DOODEN OP FORMOSA. Volgens het jongste bericht over de aard beving op Formosa zijn 3152 menschen ge dood en bedraagt het aantal gewonden 10.500, terwijl 36.000 huizen geheel of ge deeltelijk verwoest zijn. De Japansche kei zer heeft een specialen vertegenwoordiger naar Formosa gezonden, om leiding te ge ven bij de hulpmaatregelen. OOK AARDBEVING IN PERZIë. Reeds 500 dooden geborgen. Ook de Perzische provincie Masanderan is door een hevige aardbeving geteisterd, die aan honderden menschen het leven heeft gekost. Volgens een te Parijs uit Te heran ontvangen telegram, zijn in verschil lende deelen van de provincie reeds vijf honderd lijken geborgen. Z.H. Exc. mgr. Schioppat Naar wij vernemen is het de wensch van mgr. Schioppa geweest, om te 's Gravenhage begraven te worden. De teraardebestelling zal a.s. Vrijdag met militaire eer geschieden in het pries tergraf van de R. K. Begraafplaats aan de Kerkhoflaan. Vooraf zal Z. H. Exc. Mgr. Aengenent een pontificale Mis van Requiem in de St. Jaco- buskerk aan de Parkstraat opgedragen. Deze vangt aan om 10 uur. Gistermiddag heeft de minister van Bui- tenlandsche Zaken jhr. mr. A. C. D. de Graaff, in verband met het overlijden van mgr. Schioppa, een bezoek van rouwbeklag gebracht bij mgr. L. Arigoni, auditeur van de pauselijke nunciatuur te Brussel, tijde lijk belast met de leiding der zaken van de Internunciatuur te Den Haag. Den geheelen dag door zijn er gisteren tallooze bewijzen van deelneming met het overlijden van den Pauselijken internun tius aan de Internuntiatuur aan het Bezui- denhout ontvangen. In den loop van den dag kwamen hun handteekening in de con doleanceregisters plaatsen de diplomatieke vertegenwoordigers van Italië, Frankrijk, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Polen, Bel gië, Duitschland, Engeland, Finland, Zwit serland, Japan, Roemenië, China, Spanje, Zweden en Portugal en de wnd. griffier v. het Permanente Hof van Internationale Justitie, de heer Jorstad. Onder de vele schriftelijke blijken van deelneming waren er van den minister-president, dr. Colijn: van den min. van Sociale Zaken, prof. Slo- temaker de Bruine; van den Gouverneur der Residentie Jhr. Roëll. De minister van Staat, jhr. Ruys de Beerenbrouck had een telegram gezonden, evenals de aartsbis schop van Utrecht, mgr. Jansen. Gistermiddag om vijf uur is de Pauselij ke nuntius te Brussel, mgr. Mikara, in Den Haag aangekomen om de condoleances in ontvangst te nemen en de noodzakelijke re gelingen te treffen in verband met de plechtige teraardebestelling. Persoonlijk gaven ook nog van him deel neming door een bezoek aan het sterfhuis blijk minister dr. Deckers, prof. mr. Aal berse, de Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, jhr. dr. mr. Van Karnebeek en onze oud-gezant jhr. mr. O. van Nispen tot Zeven a er. In den loop van den middag is de Bis schop van Haarlem, Z. D. H. Exc. mgr. Aen genent, in Den Haag aangekomen en heeft een bezoek afgelegd aan de Internuncia tuur. EEN EDEL MAN. Herinneringen van Mgr. Schioppa's oud-secretaris Pater J. Kleyntjes S.J. te Rome. De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seint: Met ontroering heeft pater J. Kleyntjes S.J., die eerst kort geleden zijn ambt als secretaris van den Haagschen internuntius neerlegde om zich te Rome aan de studie der Ordesgeschiedenis te wijden, het over lijden van Mgr. Lorenzo Schioppa verno men. De langjarig-trouwe medewerker en vriend van den linternuntius had ongetwij feld gehoopt dezen zoo al niet in den Haag, dan toch te Rome nog eens te ontmoeten. De dood van Mgr. Schioppa heeft het afscheid tot een afscheid gemaakt. Wij hebben pater Kleyntjes gevraagd naar zijn herinneringen aan den overleden Internuntius. „Ik wil u niet niet spreken over het po litieke werk, waarin deze fijne diplomaat zijn hooge en edele gaven wist te ont plooien, noch over de voornaamste feiten en data, die de negen jaar van Mgr. Schiop pa's arbeid in den Haag kenmerkten, ik wil enkel de herinnering geven over zijn per soon, die ik van zoo nabij heb mogen ken nen. En dan mag ik in de eerste plaats spre ken van zijn liefde voor het Nederlandsche volk en de Nederlandsche Katholieken, die hem het verblijf en den arbeid in den Haag dierbaar maakten, hoe zwaar zijn gezond- heidstoestand hem soms ook mocht druk- I ken. j Deze neiging voor het Nederlandsche volk leefde niet alleen in zijn hart, hij heeft I haar ook herhaaldelijk uitgesproken; hij j heeft herhaaldelijk zijn bewondering en ge negenheid geuit voor den geest van recht vaardigheid, vrede en liefdadigheid, die hij in het Nederlandsceh volk prees. Op de tweede plaats denk ik aan die edele gaven van geest en karakter, die Mgr. Schioppa tot een zoo geziene en beminde figuur maakten onder de Haagsche diplo maten. Zijn beminnelijke omgang werd verlevendigd door een fijne geestigheid, waarin de bewegelijkheid van zijn supe rieuren geest tot uiting kwam, terwijl zijn beproefde bekwaamheid en zijn helder oordeel door allen op hoogen prijs gesteld VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De aardbeving op het Japansche efland Formosa. (1ste blad). Ludendorff weigerde den maarsehalk- staf (2de blad). Krijgshaftige rede van den Abessyni- schen keizer. (2de blad). Nederlandsche autobus in België veron gelukt. (Biritenl. Ber., 2de blad). werden. Hij bezat in zijn persoon alle edele kwaliteiten, die een diplomaat in den bes ten zin van het woord onderscheiden. Maar het meest van alles denk ik heden aan de schoone liefdadigheid, waarin deze diplomaat zijn groot menschenhart uit stortte. Overal, waar Mgr. Schioppa gewerkt heeft, zoowel in München als in Budapest, heeft hij onder de armen een onvergetelij ke herinnering achter gelaten. Hetzelfde zal het geval zijn in den Haag. Sommige uitingen van zijn liefdadigheid werden ook voor de buitenwereld zichtbaar, zooals het jaarlijksche St. Nicolaasfeest, dat hij met bijzondere voorliefde voor de arm ste kinderen bereidde. Maar talloos zijn de armen en zieken, die hij hulp en troost bracht zonder dat iemand uit de buitenwe reld het wist. Een waarlijk goed mensch, vol hoogen geest en hartelijke naastenliefde, is met hem heengegaan. Hij ruste in vrede. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN AFGEWEZEN BUSTAND. In Onze Vaan, orgaan van de Kath. Dem. Partij, lezen we: De heer Mussert, leider van de N.S3., is op den zonderlingen inval gekomen, zijn volgelingen aan te sporen, bij de as. gemeenteraadsverkiezingen op de kleine partijen te stemmen, b.v. ook „op de partij-Veraart". Om deze flauwe aardigheid kunnen wij slechts onze schouders ophalen. Wij willen gaarne gemeenteraden, maar niet met deze hulp! Non talis auxilio! DE R.K. STAATSPARTIJ In 'n artikel in het V aderland (libe raal) wordt naar aanleiding van de Staten verkiezingen betoogd, dat de partijen dich ter bij de kiezers moeten staan, dan tot nu toe. Het blad schrijft o.m.: De kiezers komen niet meer tot de partijen, indien de partijleiders niet tot de kiezers komen en voortdurend op de bres staan. Wat de Liberale Staats partij aangaat, is dit in haar laatste vergadering door de leden, die op een krachtige actie hebben aangedrongen, zeer goed verstaan. De R.K. Staats partij zullen wij niet dikwijls tot voor beeld stellen (neen, doe dat vooral niet! Red. L. Crt.), doch in dit opzicht mag zij er zijn. Mogen ook de liberale lei ders het in deze voortaan in niets laten ontbreken, opdat de liberale gemeen schap binnen en vooral buiten het par lement meer dan tot dusver een leven de werkelijkheid wordt! OVER EN WEER DIENEN Een ding, dat velen in den lande aan stoot geeft, is, dat Indisch-gepensioneerden hier te lande vaak nog een vol salaris bij verdienen. De fout zit, volgens de T ij d, in de veel te groote afscheiding tusschen moe- derlandsche en koloniale ambtenaren. De Indische gepensionneerden zijn vaak zeer bekwame menschen, die nog te jong zijn om hun heele verdere le ven niets te doen. De Duitschers kenden een zoo vér doorgevoerde splitsing tusschen ambte naren, alleen voor Duitschland in Europa en voor de Koloniën, niet! Engeland kent zijn Empire-ambtena- ren, die zoowel in Groot-Brittannië als b.v. in Australië kunnen dienen. Naar ik meen worden ook tal van Fransche ambtenaren tijdelijk in de Koloniën werkzaam gesteld om later weer in Frankrijk te werken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1