cj!uêuw& 9pcjtuü/rnJ-
&><JCs c&SUutwv -Si/tümcv, -etyeri' azeSee^u/Mt/.
'sc-6c.-
önyeek^ztaa^uie
-Wl
dekoed&n?
Qi/vxxyuz/ze^uS owfce oyta^aJzyrterv
If. JSoord de moeite,wamt
(p. is -deteti/, c/icS wedJuw/iefc/
DINSDAG 16 A L 193S
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD. - PAG. 11
Peek &€loppenburg
BRE EST RAAT - LEIDEN^
RECHTZAKEN
DE FILMBRAND TE HILVERSUM.
Pater Buis en Broeder E. J. Duimel staan
terecht.
Maandagavond 24 September woedde in
Hilversum een brand, tengevolge waarvan
46 kinderen werden gewond. Drie meisjes
overleden enkele dagen na het ongeluk.
Op genoemden dag, in den vooravond
brak brand uit in het gebouwtje van de
R.-K. Werkliedenvereeniging aan de Bosch
drift. In het lokaal werd een missiefilm
voor kinderen, getiteld „Ria Ra go" ver
toond. Er bevonden zich ongeveer twee
honderd kinderen van 812 jaar, in het
gebouw, toen plotseling de film in brand
vloog. Het toestel was in de open ruimte
van de zaal opgesteld, zoodat de vlammen
zich onmiddellijk aan het houten interieur
mededeelden. Onder de jeugdige toeschou
wers ontstond, bij het zien van den vuur
gloed, een verschrikkelijke paniek. Eenige
voorbijgangers en omwonenden, die merk
ten wel een ramp gebeurde,, sloegen on
middellijk een ruit in en ook gelukte het
korten tijd later een deur van het gebouw
te forceeren. De vlammen verspreidden
zich met een groote snelheid. Bijna dol
van angst drongen de kinderen naar deu
ren en ramen. Voor de hoofddeur stond het
filmtoestel opgesteld, zoodat slechts de
beide bijdeuren overbleven. Door de krach
tige hulp van politie en voorbijgangers wa
ren tenslotte de kinderen buiten het ge
bouw gebracht, dat als een fakkel brandde.
Veertig kinderen en de pater missionaris
Buis, die met kracht aan het reddingswerk
had deelgenomen, hadden brandwonden op-
geloopen. Een aantal patiënten, w.o. pater
Buis, onder wiens leiding de film werd ver
toond, moest in het ziekenhuis worden op
genomen.
Korten tijd later zijn twee meisjes, Anna
Hilhorst en Adrians Reynders aan de ver
wondingen overleden.
Tegen pater Buis en den operateur, broe
der E. J. Duimel, beiden woonachtig te Te-
teringen, werd rechtsingang verleend, we
gens het veroorzaken van dood door
schuld.
Na een zeer uitvoerig vooronderzoek
werd deze geruchtmakende strafzaak gis
teren voor de Amsterdamsche Rechtbank,
onder presidium van mr. Thöne, behan
deld.
Na uitvoerig getuigenverhoor komt de
heer C. Gordijn, Commandant van de Am
sterdamsche Brandweer, aan het woord,
die tot twee conclusies is gekomen, nd. dat
bij het afgeven der vergunning niet vol
doende rekening is gehouden met de in
richting van de zaal en dat zoowel pater
B. als broeder D. hlijk gegeven hebben
zelfs de meest elementaire kennis te mis
sen omtrent de gevaren, verbonden aan
het gebruik van snel-brandbare films.
Een discussie ontstaat naar aanleiding
van deze conclusie over de gevaren van
het gebruikte apparaat. Als de film af
knapt en stilstaat vliegt door de hitte van
den lichtstraal de film in brand, doch, zoo
verklaart pater B., dan verbrandt alleen
het beeldje dat voor de lens is en de film
op de rollen wordt niet door het vuur aan
getast. Hij heeft dit door 36 proefnemingen
juist bevonden en laat de rechtbank een
filmstrook zien, waarin 36 maal een enkel J
beeldje is wegggebrand.
Het requisitoir.
Het woord is dan aan den Officier mr.
van Dullemen.
Zeker is mijn taak niet aangenaam in
dit geval. Groot was de ontroering, toen,
toen op 24 September het vreeselijk nieuws
bekend werd. Spr. betuigt zijn deelne
ming in het verlies, dat de ouders hebben
geleden en brengt vervolgens hulde aan
hen, die alles hebben gedaan om de kin
deren te redden. In dit geval, aldus ver
volgt de Officier, is grove schuld ten laste
gelegd. De zaal was niet gebouwd voor een
voorstelling met brandbare films. Als ca
bine werd een soort tent gebruikt, gemaakt
uit zeer brandbare lappen Voorts was deze
cabine vlak bij de deur in de balcontrap
geplaatst. Ook was het toestel in strijd
met de kennisgeving op een draaitafel
geplaatst en dus minder verplaatsbaar.
Ook de sterke lamp verhoogde het brand
gevaar. Door den brand was de uitgang
versperd. Het staat niet vast, dat de film
rollen in brand zijn geraakt en dat daar
uit de streek vlam is opgeschoten. Spr. acht
het echter zeer aannemelijk, dat een paar
afgedraaide films onbeschermd op het buf
fet lagen. Het aantal kinderen was zeer
groot. Voorts staat vast, dat noch een em
mers water, noch een natte dweil klaar
stemden. Wel was er een waterkraan in de
buurt, doch een emmer water werkt veel
sneller.
Al deze feiten, ook gesteld in de dag
vaarding, staan vast. Maar zoo dienen
we ons af te vragen is er een causaal
verband tusschen deze feiten en de schuld
van de verdachten en de gevolgen van die
feiten.
Spr. meent, dat er inderdaad een cau-
seel verband bestaat. De gevolgen zouden
veel minder ernstig zijn geweest, als ai de
opgesomde feiten niet hadden bestaan.
De verdachten hebben onachtzaam en on
oordeelkundig gehandeld, Spr. refereert
zich in dit opzicht in hoofdzaak aan het
rapport van commandant Gordijn. Hierin
wordt o:m: gezegd, dat de toestellen niet
hadden mogen worden opgesteld bij trap
en deur en in een zoo brandbare cabine.
Verdachten hebben blijk gegeven de meest
elementaire kennis te missen betreffende
de vertooning van films en het daarbij op
tredende brandgevaar. Maatregelen bij
brand zijn door de verdachten onderling
nooit besproken. Pater Buys noemt zich
deskundige; die de maatstaf tegenover
hem zal wat strenger moeten zijn, dan bij
een gewonen particulier.
Men zal de vraag kunnen opwerpen, of
beide personen aansprakelijk zijn, of
slechts de leider, pater Buys. Doch ook
broeder Duimel is naar spr.'s meening me
deschuldig, daar hij de cabine en de toe
stellen opstelde en medewerkte aan de ver
tooning. Verd. Buys had zeer zeker moe
ten onderzoeken, of een achterdeur open
was; ook mag speciaal hem een verwijt
worden gemaakt van het feit, dat er geen
emmer water aanwezig was.
De verleende vergunning en het ontbre
ken van toezicht van de brandweer zijn
merkwaardig. Voor vergunning werd ver
leend had de brandweer een onderzoek in
moeten stellen. Deze feiten ontlasten de
verdachten echter niet, medeschuld van
anderen ontheft de eigen aansprakelijkheid
niet. Moreel zjjn beide verdachten en spe
ciaal pater Buys, die zelf ernstig gewond
werd, reeds zwaar gestraft.
Wegens veroorzaken van dood door
schuld requireerde spr. tegen Pater Buys
ƒ500.boete, subs, twee maanden hech
tenis en een voorwaardelijke gevangenis
straf van twee maanden met een proeftijd
van. drie jaar. Tegen broeder Duimel re
quireerde spr. 100 boete subs, een maand
hechtenis, benevens een voorwaardelijke
gévangenistraf van twee maanden met een
proeftijd van 3 jaar.
Voorts requireerde spr. t.a.v. beide ver
dachten een verbod tot verdere vertoo-
ning van films.
Pleidooi.
De verdediger mr. Houben vindt de les,
uit deze ramp getrokken, wel zeer duur
betaald met de levens van de slachtoffers.
Spr. betuigt zijn innige deelneming met de
ramp, waardoor verschillende gezinnen
zijn getroffen.
Vervolgens bespreekt pl. uitvoerig de
getuigenverklaringen en de feiten, zooals
ze zich op den bewusten dag hebben voor
gedaan. Pl. betoogt, dat, waar de overheid
vergunning moest verleenen voor het ge
ven van de filmvertoonLngen in een zoo
slecht ingericht gebouw, de verantwoorde
lijkheid ook is voor de overheid, die im
mers plaatselijk op de hoogte dient te
zijn.
Den verdachten is een grief er van ge
maakt, dat zij het toesteld opgesteld heb
ben in een soort tentje, bestaande uit tus
schen stokken gespannen doeken. Het was
echter juist een veiligheidsmaatregel om
nieuwsgierig opdringen van kinderen te
voorkomen.
Pater Buys meende, dat de koffertoestel
len ongevaarlijk waren, jarenlang immers
had hij er mee gewerkt, zonder dat er
iets gebeurde. Bij de beoordeeling moeten
we de gebeurtenissen niet zien met de
ervaring, die we thans hebben, maar met
die, waarover men toen beschikte. Het was
onmogelijk vanaf tooneel of balcon te pro
jecteeren. De verdachten waren volkomen
overtuigd van de gevaarloosheid van de
voorstelling; daarom ook hebben zij min
der gelet op de plaats van het toestel.
Het toestel was aan een draaitafel be
vestigd, maar wanneer dat niet het geval
zou zijn geweest, zou dit weinig verschil
hebben gemaakt. Het naar buiten brengen
van het brandende toestel zou toch zeer
bezwaarlijk zijn geweest. Verd. zou dan
met het brandende toestel tusschen de kin
deren door naar buiten moeten zijn ge
gaan.
Van een nooddeur wisten noch pater
Buys, noch broeder Duimel iets. Ook was
nergens aangegeven, dat het een nood-
deur was. De eigenaren van het gebouw
hadden betere inlichtingen moeten geven;
beide verdachten immers waren vreemd in
Hilversum.
De aanwezigheid van een kraan en een
spoelbak mogen we niet over het hoofd
zien. Pater Buys heeft dus beschikt over
water en natte doeken. Daaraan was ook
te danken, dat hij het vuur ongeveer vijf
minuten in bedwang kon houden, zoodat
de kinderen zich in veiligheid konden
stellen.
Er is aangevoerd, dat er teveel kinderen
ki de zaal waren toegelaten. Er was vol
gens de bouwverordening plaats voor 130
kinderen, doch er waren 200 stoelen bin
nengebracht en 150 kinderen toegelaten. De
verdachten kenden deze cijfers echter in
het geheel niet; de organisatie was niet
door de verdachten geschied.
Tot het soort films komende, merkte spr.
op, dat in Nederland vrijwel uitsluitend
snel brandende films worden gebruikt. Bij
het koopen is pater Buys verzekerd, dat
het brandgevaar uiterst gering is. Ook
dient men niet te vergeten, dat verd. nooit
brand in een toestel heeft gehad, in de
zeven jaar waarin hij films vertoont.
Uit niets is komen vast te staan, dat de
afgewerkte films open op het buffet la
gen, het is dan ook volkomen onaanneem
baar, dat de verdachten deze fout hebben
gemaakt.
Broeder Duimel kan zeer zeker niet aan
sprakelijk worden gesteld voor het gebeur
de. Hij was pas eenige dagen behulpzaam
bij het vertoonen.
PL bespreekt dan de kwestie van de
vergunning. Voorwaarde waren er naar
verd.'s meening niet aan de gegeven ver
gunning verbonden. Er zou b.v. in hebben
gestaan, dat er niet gerookt mocht worden.
Hiervan was dan ook geen sprake. Over de
kwestie van de emmer water is door mij
reeds gesproken, aldus pl. En de derde
voorwaarde was het onmiddellijk opber
gen van de gebruikte films; hieraan is vol
daan.
Voor de toekomst zijn zeer strenge maat
regelen genomen; dit bewijst dus, dat men
op enkele uitzonderingen na in geen
enkele plaats hi Nederland de noodige
maatregelen had voorgeschreven,
Pl. concludeert tot vrijspraak t.a.v. bed
de verdachten.
KERKNIEUWS
PLEBAAN L. WESTERWOUDT.
De hoogeerw. heer L. A. A. M. Wester-
woudt, plebaan te Maarlem en kannunik
van het kathedraal kapittel, is in de Maria-
stichting te Haarlem ter onderzoek en ver
pleging opgenomen. De Plebaan is lijdende
aan pleuritis. „Msb."
PASTOOR J. SCHIPHORST.
Naar de „Msfo." verneemt gaat de toe
stand van pastoor J. Schiphorst in het zie
ken huis te Venlo, goed vooruit.
Zaterdagnacht kon hij voor het eerst
weer rustig slapen. Intusschen zal met zijn
definitief herstel nog vrij geruimen tijd
heengaan.
WILT U IETS WETEN?
Vraag: Wat kosten de goedkoopste
kaarten voor het op a.s. Zondag plaats heb
bende Ajax-Tournooi (heneden leeftijd 17
jaar).
Antwoord: Dat weten we niet. Maar
t kan in geen geval meer dan 26 cent zijn,
zoodat u zich hierover niet ongerust behoeft
te maken.
Vraag: Welk is het beste middel om
wandluizen of weegluizen te vernietigen?
Antwoord: Informeer u bij een dro
gist.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 15 AprïL Groen tenveiling.
Pesr 100 stuks: komkommers f 917, bloem
kool I f 20, wittekool f 24.90, roodekool
f 2.20—5.70, meloenen f 0.501.50, pieter
selie f 0.302.50, prei f 2.103.80, radijs
f 0.704.60, kropsalade f 0.601.60, bleek-
se Iderie f 1.603.70, per 100 kg.: kroten f 3
6, tuinboonen f 4—6, boerenkool f 2327,
postelein f 514, Tomaten f 1.505.90,
uien f 1.507.70, andijvie f 823.
16 April. Vette Varkens. Aanvoer 278
stuks waarvan 272 zwaar 3737 y. cent, en
6 licht 34 cent per kg. levend gewicht. Han
del matig.
ROELOFARENDSVEEN, 15 April. Groen
tenveiling. Bloemkool 59 cent per stuk,
sla f 1.403.20, aardbeien 57—73 cent per
doosje.
BOSKOOP, 15 April. Bloemenveiling.
Rozen per bos van 10 stuks: Golden Ophe
lia 1525 cent, Hadley 4070 cent, Butter
fly 2535 cent, Wilh. Kordes 30—50 cent,
Rosalandit 2035 cent, Florex 3045 cent
Briarcliff 2035 cent, Edith Helen 3045
cent, Aug. Noack 2040 cent, Else Poulsen
5085 cent, Steward 2540 cent. Leeuwen
bekken 30—50 cent, Mahis 3030 cent,
Violieren 4070 cent, Iris 1520 cent, La
thyrus 1525 cent, Narcissen 35 cent,
Tulpen 1020 cent, Azalea 6090 cent,
Pink Pearl 4060 cent, Seringen 70 cent,
Cerasus Hisakura f 1.001.60, Cerasus ro
sea fl. pl. f 1.001.50, Clematis Prins Hen
drik'f 1.602.00, Clematis Sieboldi 90 cent
Clematis Nelly Moser 70 cent, Clematis Ba
teman 35 cent, Rhododendron per stuk
3050 cent, Hortensia per stuk 4060 cent
VTNKEVEEN, 15 April. Groen tenveiling.
Bloemkool 318 cent per stuk, kropsla 5
14 cent per 10 krop, vellen 6—15 cent per
kist, rabarber 8 cent per bos, spinazie 7
13 cent per kg. radijs 1520 cent per 10
bos.
ALPHEN a. d. RIJN, 15 April. Groenten-
veiling. Per 100 kg.: spinazie f 9.0014.60,
per 100 bos f 1.302.60, andijvie kg. f 10
15, per 100 stuks kropsla f 1.103.80, kom
kommers f 2, bloemkool I f 1725, bloem
kool H f5.
TER AAR, 15 April. Centrale Veiling.
Spinazie per kg. 1015 cent, postelein 21
22 cent, peulen per pond 46 cent, radijs
f 1.80—2.80, sla f 0.50—3.30, vellen 15—17
cent, bloemkool 630 cent, raapstelen
f 1.60—2.90, selderie f 2.20—5.30.
P URM EREND, 16 April. Vee. 290 vette
koeien 5460 cent per kg., handel stug,
204 geldekoeien f 80140 per stuk, handel
stug; 210 melkkoeien f 115185 per stuk,
handel stug; 19 stieren 3246 cent per kg.
handel stug; 5 paarden f 60130 per stuk
handel stug; 75 vette kalveren 30—50 cent
per kg. handel stug; 1009 nuchtere kalve
ren: slachkalveren f 29 en fokkalveren
f 812 per stuk handel matig; 193 vette
varkens: slachtvarkens 3840 cent per kg.
47 magere varkens f 1636 per stuk en 307
biggen f 1118 per stuk handel matig; 1045
schapen f 1718 per stuk handel stug; 26
bokken f 312 per stuk, handel matig.
Eieren, kippeneieren f 2.002.50 en
eendeneieren f 1.80 per 100 stuks.
