STADS
NIEUWS
26ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DINSDAG 26 MAART 1935
No. 8074
3)e £cld6elve(Soii^Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooinhbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca
verhuur, koop en verkoop: f 8-59
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
De politiek van den Vrijheids
bond.
De Vrijheidsbond heeft een vergadering
.gehouden, waarop aangenomen is een mo
tie-Leiden, om de Regeering tot een princi-
pieele herziening te dringen „van de tot nu
toe gevolgde politiek ten aanzien van den
steun aan den land- en tuinbouw, het ove
rige bedrijfsleven en aan de werkloozen,
teneinde te komen tot een geleidelijke in
krimping van de steunverleening".
Een geleidelijke inkrimping van de steun
verleening is uitstekend, indien daar
mede gepaard gaat een even geleidelijke
uitbreiding van den productieven arbeid!
Zóó beschouwd, is iedereen ervoor.
Maar de Vrijheidsbond bedoelt het niet
zoo. Die steun moet worden ingekrompen,
omdat hij te hoog is daarom moet hij
geleidelijk minder worden. De werkloozen-
steun b.v. kan niet in-eens worden terug
gebracht van die hoogte, waarop hij nu
staat, tot het peil, waarop hij behoort te
staan; dat zou een te groote sprong zijn!
Neen, 't moet gebeuren, maar: geleidelijk.
De Vrijheidsbond heeft zich nu vierkant
en onomwonden voor dit streven uitge
sproken.
't Is eerlijke, open politiek.
Wij kunnen er ons dus tegen wapenen.
Wij zullen b.v. in Leiden nauwlettend
moeten toezien, of de Vrijheidsbondsche
wethouder voor wiens energieke activi
teit wij overigens veel waardeering hebben
niet in die richting wil drijven.
Wij gaan daarin zeker niet mee en ver
zetten ons er tegen.
Waarom?
Omdat onze Christelijke begin-
selen zich er tegen verzetten.
Onze Christelijke beginselen verzetten
zich er tegen, een toestand te begeeren,
waarin velen op verschrikkelijke wijze ge
brek lijden. Want dat zal gebeuren bij een
^geleidelijke inkrimping van de steunver
leening".
Zelfs begeeren wij zulk een toestand niet,
als deze zou zijn (wat lang niet vast
staat!) een middel, om spoediger aan een
oplossing van de crisis te komen! Want:
het doel heiligt de middelen niet.
Wat is reclasseering?
Wij vragen even de belangstelling voor
een zaak van voornaam belang.
Voornaam belang daarom, omdat wij
bedoelen een werk, waarvan vaak direct
afhankelijk is het maatschappelijk èn het
zielsgeluk van een mensch
Zulk een werk mogen wij, Katholieken,
toch wel voornaam noemen!
Of bedoeld werk wel of niet, goed of
slecht geschiedt, daarvan hangt vaak zoo
ontzaglijk veel af voor het waarachtig ge
luk van zelfs velen onzer mede-menschen.
Wij bedoelen het werk der R.K. Reclas-
seeringsvereeniging.
Dit werk is in zyn eigenlijk wezen, in zijn
opzet en bedoeling, in zijn practijk weinig
bekend.
En het moet toch bekend zijn? Wij, Ka
tholieken, moeten het kennen!
Dat kan van groot belang zijn, om ver
schillende redenen.
Dat mogen ook zij, die him geestesgaven,
him tijd, hun geld aan dit werk geven, van
ons eischen.
Welnu de Leidsche hoogleeraar prof.
dr. Carp bestuurslid van de R.K. Reclas-
seeringsver. afd. Leiden is bereid gevon
den, de Katholieken van Leiden voorlich
ting te schenken over het werk der reclas
seering.
Wij vertrouwen, dat vele Katholieken hier
zullen blijk geven van hun belangstelling
voor dit onderwerp, behandeld door een
zóó deskundig spreker.
Bedoelde bijeenkomst (vrij toegankelijk)
is morgenavond te 8*4 uur in „Den
Burcht", te Leiden.
17 APRIL
is de dag der stemming voor de Provinciale
Staten van Zuid-Holland.
Dan moeten alle Katholieken hun stem
plicht vervullen.
Hun plicht vervullen als staatsburger en
als Katholiek
Hun plicht zóó vervullen, dat zij ver
antwoord zijn
Vanwege de R. K. Staatspartij zal vóór
den stemmingsdag nog op verscheidene
manieren den Katholieken worden uiteen
gezet, dat zij hun stem moeten uitbrengen
op de lijst van de R. K. Staatspartij, en
waarom.
Wij wijzen op een vergadering van den
Statenkieskring Leiden Zondag 31 Maart
te 10.30 uur in de de aula van de R.K.
H.B.S., Mariënpoelstraat, Leiden. Spreker
de heer dr. P. Kasteel.
Voor den Statenkieskring Gouda is er
ook een vergadering op Zondag 31 Maart
te 3.30 uur in „Concordia", Westhaven.
Gouda. Spreker de heer mr. Goseling.
Op beide vergaderingen zal de belang
stelling groot zijn.
In den kieskring Leiden begint de lijst der
R. K. Staatspartij met den naam: BOLSIUS
(lid van Ged. Staten);
in den kieskring Gouda staat no. 1 op de
lijst der R. K. Staatspartij de heer VON
FISENNE (lid van Ged. Staten).
BINNENLAND
EEN GEPROMOVEERDE ZUSTER.
Aan de R.K. Universiteit te Nijmegen is
gepromoveerd tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte op proefschrift getiteld: „Die
Lebens- und Weltanschauung der Freifrau
von Ebner-Eschenbach", de eerwaarde
Zuster Mechtildis Alkemade J.M.J.
Zuster Alkemade is geboortig uit
N o o r d w ij k.
Vincent Cleerdin schrijft over dit proef
schrift in de „Maasbode" oan.:
„Eenige lange avonden heb ik aan de le
zing ervan besteed; thans geef ik mijzelf
rekenschap er van, dat ik de resultaten der
studie van verscheidene jaren in mij heb
opgenomen.
't Is goed dat een vrouw deze Oostenrijk-
sche schrijfster onder het vizier genomen
heeft. In de Duitsch-sprekende landen wer
den de verhalen dezer voorname dame door
velen gelezen; of zij hier te lande ooit bij
zonder de aandacht getrokken heeft, is mij
zelfs uit het proefschrift niet gebleken, al
is in 1894 een werkje in onze taal over haar
verschenen. Een merkwaardige figuur was
zij zeker. Een vrouw die er van overtuigd
was „für etwas dazusein": als zoodanig
heeft zij recht op onze belangstelling. Haar
talent als schrijfster wist zij krachtig te
ontwikkelen, van binnen uit, zooals dit
proefschrift overtuigend aantoont.
Marie von Ebner-Eschenbach kan be
schouwd worden als een typische vertegen
woordigster van het Oostenrijksche gees
tesleven gedurende de tweede helft der ne
gentiende eeuw. De sensus catholicus, als
erfgoed der Oostenrijksche cultuur, spreekt
telkens uit haar arbeid; al komt zij eerst op
zeventig-jarigen leeftijd terug tot de Kerk.
De Oostenrijker van het tijdperk 1850 tot
1900 maakte zich niet zeer druk over de
groote vraagstukken der menschheid
vermoedelijk wijl hij, met zijn zonnige na
tuur en tevreden aard, de grootheid van die
vraagstukken iriet vermocht te zien. Een
rijke vrouw, die 's winters te Weenen en
's zomers in de prachtige natuur van Mora-
vië leefde, kon een lezerskring winnen
door een gevoelige weergave van haar niet
al te diepe aandoeningen. Haar artistieke
begaafdheid reikte ver genoeg om haar
woord bevallig en haar verhaal aantrekke
lijk te maken, doch (als ik zelf deze gevolg
trekking verbinden mag aan de mededee
lingen op blz. 77) haar levensomstandighe
den bezorgden haar niet het besef, dat het
kunstenaarschap een functie is binnen het
werkelijke leven. („Immer deutlicher wur-
de es ihr, dasz die Kunst zwar etwas
Groszes, Heiliges sei dasz das Leben
j edoch einer Fr au gröszere Güter zu geben
habe". De schrijfster zou de onjuistheid
van deze stelling het best toonen te begrij
pen, indien zij eens lachte om dit voorbeeld:
Jacques Perk schreef prachtige sonnetten,
maar hij had geen kinderen).
Zr. Mechtildis Alkemade heeft met vlijt
en aandacht nagespeurd welke invloeden
de Oostenrijksche dichteres heeft onder
gaan. In letterkundig opzicht moet haars
inzien Ebner-Eschenbach zeer veel te dan
ken hebben aan Toergenjef. Verder gaf de
Oostenrijksche haar belangstelling in ruime
mate ruimer dan bij haar landgenooten
en vooral in haar kring gebruikelijk was
aan den arbeid der denkers van haar tijd,
gelijk menigmaal blijkt uit haar werken.
Het proefschrift is gesteld in de Duitsche
taal. Als geheel is het prettig leesbaar".
NIET UITSTAPPEN VOOR DE TREIN
STIL STAAT.
Opdracht aan stationschef om proces
verbaal op te maken tegen
overtreders.
Naar de „Tel." vernomen heeft, is door
de directie van de Nederlandsche Spoor
wegen aan alle stationschefs opdracht gege
ven met ingang van gisteren proces-verbaal
te doen opmaken tegen de reizigers, die op
een in beweging zijden trein springen, of
wel een nog niet geheel stilstaande trein
verlaten. Reizigers, die wenschen uit te
stappen mogen de portiers niet openen,
voor de trein geheel stilstaat. De opdracht
aan de stationchefs gaat vergezeld van de
bijvoeging, dat desnoods politiehulp moet
worden Ingeroepen.
Naar het blad verneemt, zijn gisteren op
verschillende stations reeds processen-ver
baal opgemaakt.
WERKLOOSHEIDSVERZEKERING EN
ARBEIDSBEMIDDELING.
Dè Directeur van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling deelt mede, dat de werkloosheid
onder de 557.600 leden van ingevolge het
Werkloosheidsbesluit 1917 gesubsidieerde
vereenigingen in de week 4 tot en met 9
Maart 1935 heeft bedragen 30.6 pet., dat is
2 pet. minder dan in de vorige verslagweek
(18 tot en met 25 Februari 1935), toen de
werkloosheid 32.6 pet. bedroeg.
In de overeenkomstige verslagweek van
het vorige jaar was de werkloosheid 25.4
pet.
Bij 1063 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 9 Maart 1935 in
totaaly 428642 (op 10 Maart 1934 371047)
werkzoekenden ingeschreven, onder wie
407759 mannen. Hiervan waren werkloos
410243 personen, onder wie 394401 mannen.
Op 23 Februari 1934 bedroeg het totaal
aantal ingeschrevenen bij een ongeveer ge
lijk aantal organen 436795, onder wie
418147 werkloozen. Het aantal ingeschre
ven werkzoekenden is sedert 23 Februari
1935 verminderd met 8153, het aantal
werkloozen met 7904.
DE MELKPLAS EN HET
ONJUISTE SYSTEEM.
De Leeuwarder boter-noteering is staag
dalend en met vrees zien, zoowel de boeren
als de Regeering de onverkoopbaarheid van
de zuivelproducten. Want een prijs van on
geveer 0.34 per kilo prima Hollandsche
roomboter is een noteering, welke wijst op
het niet meer kunnen verkoopen van de
voortgebrachte zuivelproducten anders
dan tegen afbraakprijzen. Niettegenstaande
deze lage noteeringen moet nog heel wat
boter naar de koelhuizen worden getrans
porteerd. Wat is hiervan de reden? Ten eer
ste een hooge melkproductie per koe door
het prima vee, dat te onzen lande, mede
door de Stamboekvereenigingen, worat ge
fokt. Dan de hooge heffing, op de boter,
waardoor het verbruik terugloopt en de
consument hoe langer hoe meer overgaat
naar het verbruik van goedkoopere substi
tuten, terwijl de winst voor den tusschen-
handel zwaarder drukt bij lage dan bij hoo-
gere boterprijzen. Verder de voorliefde der
Regeering voor de margarine-industrie als
factor voor het verbruik o.a. van koloniale
plantaardige vetten en het o.i. onjuiste in
zicht, dat de Regeering ten opzichte van
de margarine als werkverruimend object
koestert. Ten slotte de handelsbelemmerin
gen, welke andere landen ook aan onze
agrarische producten in den weg stelt. Vol
gens het „Vaderland" bestaat in welinge
lichte kringen de meening, dat de perspec
tieven voor onzen export inderdaad aan
merkelijk ongunstiger zijn dan eenigen tijd
geleden. Speciaal Duitschland importeert
momenteel zeer weinig Nederlandsche bo
ter en het staat te vreezen, dat de export
naar dat land binnenkort geheel stop zal
staan. In Januari en Februari van dit jaar
werd aan boter geëxporteerd 4.341 ton te
gen 3.455 ton in de overeenkomstige maan
den van 1934, terwijl naar Duitschland werd
verzonden 2.369 ton. Over het geheele jaar
1934 werd aan boter geëxporteerd 36.886
ton tegen 28.373 ton in 1933, terwijl
Duitschland afnam 14.519 ton. Daarbij komt,
dat zooals gezegd, de melkproductie zeer
sterk is vermeerderd, waarbij men rekent
op een stijging voor 1935 van ongeveer 10
a 15 pet. Neemt men voor 1934 een melk
productie aan van circa 4.500 millioen liter
dan mag voor 1935 gerekend worden op een
productie van ongeveer 5.100 millioen,
waarvan slechts circa 1 milliard liter in de
directe consumptie zal overgaan, daar het
melkverbruik vrijwel onelastisch genoemd
mag worden. De melkprijzen zijn vanzelf
sprekend aan het dalen, ook in den detail
handel en met eenige toename mag worden
gerekend, doch een accres van ongeveer 100
millioen liter mag als zeer veel worden be
schouwd en wat beteekenen ten slotte 100
millioen liter op een totale productie van
circa 5 milliard!
Wij zouden durven zeggen, dat de fou
ten van de regeeringspolitiek zich begin
nen te wreken. Men had ten eerste het af
slachten moeten voorkomen. Want men
nam slechts minderwaardig vee uit de
markt. De geschiedenis hiervan is al zoo
dikwijls belicht, dat wij er in dit verband
niet op behoeven terug te komen. Het van
regeeringszijde afgeslachte vee beïnvloed
de den verkoop van het versche vleesch en
daardoor kon aan de normale afname van
vee voor de slachtbank, dat eerst geweid
werd en dat dus, wat de gezonde melk
koeien betreft, drooggelegd werd, niet vol
doende worden voldaan. Had de Regee
ring zich niet met de afslachting van run
deren bemoeid (welke afslachting ging ter
wille van de crisisvarkenscentrale) dan
zou de situatie niet zoo dreigend zijn ge
worden als nu het geval is. Bovendien
heeft de Regeering de margarineproductie
niet drastisch willen beperken. Zij had deze
industrie moeten aannemen als sluitpost
van dc Nederlandsche vetbalans. Daartoe
had men een dergelijke balans minitieus
moeten uitwerkenmen had de melk-
realiteit moeten aanvaarden, men had
daarbij nauwkeurig moeten nagaan, hoeveel
andere zuivelproducten dan boter zouden
kunnen worden verbruikt dan wel geëx
porteerd; men had de heffing zoodanig moe
ten stellen, dat de maximale hoeveelheid
boter in het binnenlandsche als in het bui-
tenlandsche verbruik zou kunnen worden
opgenomen en een eventueel voordeelig
overschot der vetbalans moeten verdeelen
onder de andere vetsoorten, waarbij dan
de vermogenstoestand der verschillende in
gezetenen in aanmerking had moeten wor
den genomen. Het zou geen bezwaar heb
ben opgeleverd om de margarine slechts ter
beschikking te stellen van hen, die marga-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nieuw kabinet in België. (2de blad).
De besprekingen tusschen Engelsche mi
nisters en Hitier te Berlijn. (2de blad).
De Kerkvervolging in Duitschland. Waar
om de kloosteroversten gearresteerd wer
den (2de blad).
BINNENLAND.
De algemeene vergadering van de Alg.
Vereen voor Bloembollencultuur heeft be
sloten aan de regeering ontheffing te vra
gen van de roebelasting. Tevens sprak de
vergadering zich uit voor het verlaten van
den gouden standaard. (2de blad).
Van een electrischen trein uit Rotterdam
is hedenmorgen bij Berkel het laatste rij
tuig ontspoord. (1ste blad).
rme-bons, door de Gemeente uitgereikt,
konden overleggen, onvermengde zeer
goedkoope margarine aan de behoeftigen
en melange aan hen, die daarvoor in aan
merking zouden zijn gebracht.
Nu heeft men de melkplas niet kunnen
voorkomen. Nu moet men andere maatre
gelen nemen en nu is het de vraag, hoe de
boeren met het nieuwe systeem zullen uit
komen. Slechts 10 pet. van de 1933/34 pro
ductie aan melk zal op de oude wijze wor
den gesteund; het restant, dus de 10 pet.
plus het surplus ad circa 10 a 15 pet., zal dus
ongesteund blijven. Heeft de Regeering de
daarbij passende berekening gemaakt en
nagegaan, hoe de situatie voor de boeren
zou zijn geworden, wanneer men den detaii-
boterprijs gesteld had op bijv. f 1.20 en
daarbij de margarine gecontingenteerd op
de wijze, waarop wij dit zoo menigmaal
hebben aangegeven? Op papier had de Re
geering het geheel mooi uitgewerkt; in de
practijk echter komt er bitter weinig van
terecht.
DERDE ORDE-RESTAURANT.
Wij hebben 't gisteren al medegedeeld:
vandaag is geopend het Derde Orde-restau
rant, in de Romanuszaal op de Mare.
De Romanuszaal is genoemd naar pas
toor Romanus Crombag z.g. De gedach
tenis van dezen onvergetelijken priester
wordt wèl geëerd, nu in de naar hem ge
noemde zaal dit charitatief werk wordt
beoefend. Pastoor Crombag, de hoogst
eenvoudige mensch, was zoo „diploma
tiek", zoo vindingrijk en zoo fijn-gevoelig,
als hij zijn parochianen goed wilde doen.
Hij was een „aristocraat" in de beoefening
der Christelijke charitas!
De bedoeling van het genoemde restau
rant, waartoe pastoor Smitz het initiatief
heeft genomen en dat door het bestuur der
Derde Orde wordt geëxploiteerd, is onzen
lezers bekend.
Wij hebben er gisteren een en ander
over medegedeeld en men zal zich mis
schien herinneren, dat wij reeds meerdere
malen in onze courant hebben bepleit de
oprichting van zulk een eet-gelegenheid, in
navolging van Delft.
Dat 't er nu toe gekomen is, verheugt
ons buitengewoon.
Vanmiddag waren er een 75-tal personen
gekomen om een maaltijd te gebruiken in
het nieuwe restaurant. Groote en kleine ta
feltjes waren gezellig gerangschikt, frisch
en glanzend gedekt, terwijl vazen met
bloemen het geheel opfleurden.
Het menu bestond uit erwstensoep met
worst.
Het vrouwelijk „personeel" bediende de
gasten naar wensch.
Het menu van de volgende dagen werd
aan de aanwezige gasten schriftelijk be
kend gemaakt: Woensdag: aardappelen,
andijvie, vleesch; Donderdag: aardappelen,
zuurkool, mager spek; Vrijdag: aardappe
len, roode kool, bakbokking.
Een maaltijd kost 10 centen. Kinderen
5 cent. Wie b.v. Vrijdags wil eten moet
Donderdag tusschen 12 en 1 uur aan de
Romanuszaal het „bewijs van toegang"
koopen, m.a.w.: men moet zich steeds daags
te voren melden. Zaterdags en Zondags is
de zaal gesloten.
Wij wenschen pastoor Smitz en de Der
de Orde geluk met dit werk. God zegene
het!
HET LEEKENSPEL IN DE KJ.C. VAN
HET DISTRICT LEIDEN.
Op 2den Paaschdag zal te Lisse een de
monstratie gegeven worden over wat men
verwacht en reeds betracht inzake het Lee-
kenspel, speciaal in en voor onze Jongens-
jeugdkringen.
Het programma bestaat uit een middag
en avondgedeelte.
De avond wordt gevuld met „het Gast
maal der Kinderen" van Henri Ghéon.
Het middagprogram geeft meerdere klei
nere nummers, waarbij ook gelegenheid is
tot komisch en dramatisch „vrij acteeren".
Er zal getracht worden een herhaling
van een en ander te geven voor belangstel
lend publiek, maar de demonstratie op 2den
Paaschdag zelf is bedoeld voor de leiders
in de K.J.C., die verzocht worden dezen
dag van andere zaken vrij te houden.
DE MONSTRANS VAN HET
ST. LIDUINA-HUIS.
Is u er al?
Dat wordt me telkens gevraagd. En daar
om is het goed om maar eerlijk te vertel
len, dat we er nog niet heelemaal zijn.
Nog altijd ontvang ik graag goud, zilver
en vooral giften op mijn girorekening 69230.
Rector L. BEUNE.
Handelsregister K. v. K.
Opheffingen: 6042. Van Houten en
Ligtvoet, Leiden, Hoogewoerd 52, loodgie-
tersbedrijf; aanleg van gas, electriciteit en
waterleiding. Vereff.: C. D. Ligtvoet, Lei
den.
6546. Leidsche Marktwinkel, Leiden,
Vischmarkt 15, manufacturen.
Nieuwe inschrijving. 6601. Firma
A. v. Halem en I. Doornik, Leiden, Prins
Hendrikplein 6, grond- en rioleerings- en
bestratingswerken. Venn.: A. v. Hal?.*.i en
I. M. Doornik, Leiden.
De Wethouder van Financiën, de heer T.
S. Goslinga, is verhinderd morgen spreek-
1 uur te houden.
