J. ROOS
LA RIVIÈRE
DONDERDAG 7 MAART 1935
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BUD. - PAG. 8
GEMEENTERAAD VAN KATWIJK
De Raad dezer gemeente vergaderde gis
teravond in het openbaar. Voorzitter was
Burgemeester Woldringh van der Hoop.
Aanwezig alle leden, uitgezonderd de heer
dr. Lodder.
Aan de orde kwam een voorstel tot wij
ziging van de verordening op de heffing
en invordering van havengeld. De Schip-
persvereeniging „Schuttevaer" afd. Kat
wijk, en de Wed. C. de Wit hebben een
verzoek ingezonden om verlaging van ha
vengeld. B. en W. meenen, gezien dat het
havengeld niet hooger is dan b.v. Leiden,
Maassluis, Vlaardingen, Haarlem, en de
gemeentefinanciën geen mindere inkomsten
toelaten, aan het verzoek geen gevolg kan
worden gegeven en adviseeren afwijzend
te beschikken. Echter stellen B. en W.
voor in de havengeldverordening de bepa
ling op te nemen dat jaarabonnementen in
4 termijnen mogen worden betaald. Half.
jaarlijksche abonnementen in 2 termijnen.
Na een korte bespreking nemen B. en W.
het voorstel terug om het nader te bezien.
Volgt voorstel tot vaststelling van nieu
we verordeningen op de heffing en invor
dering van precario-rechten. Na enkele
wijziging en een ampele bespreking wordt
de verordening z. h. st. aangenomen.
Enkele geldleeningen komen voor con-
verteeren m aanmerking en wel met in
gang van 1 April a.s. Deze renteverlagin
gen zijn met onderling goedvinden tot
stand gekomen doch daar de aanvankelijke
rentepercentages waren vastgesteld in de
desbetreffende raadsbesluiten, behoort ook
thans het verlaagde percentage bij raads
besluit te worden bekrachtigd. De raad
blijkt hiertegen heelemaal geen bezwaar
te hebben. Begrijpelijk. En aldus wordt
dan z. h. st. besloten.
Ook het voorstel tot het verleenen van
een voorschot op de vergoeding ingevolge
art. 101 der L. O. wet 1920 aan de Bijzon
dere scholen wordt goedgekeurd.
Voorschotten aan „kleine
zelfstandigen".
Punt 9 is een voorstel tot het verleenen
van een crediet aan B. en W. ten behoeve
van het verstrekken van voorschotten aan
„kleine zelfstandigen". B. en W. stellen
voor hen te machtigen aan de „kleine zelf
standigen" een crediet te verleenen, bij de
bepaling waarvan 10 pet. van het in 1934
geveilde bedrag als basis zal worden ge
nomen. De totale aflossing van het voor
schot zal voor 1 Jan. 1936 moeten plaats
hebben. Indien het geheele bedrag reeds
voor 1 Nov. 1935 zal zijn terugbetaald zal
het voorschot renteloos zijn. Bij latere be
taling zal over het geheele bedrag 5 pet.
rente moeten worden vergoed. De tuinders
zullen zich moeten verbinden dat vanwege
het veilingbestuur ten behoeve van de ge
meente telkens 15 pet. van het door hen
geveilde bedrag wordt ingehouden ter af
lossing van het voorschot. Voor de goede
nakoming van deze bepaling zullen zij zich
moeten verbinden om al hun producten te
doen veilen. Bezwaar wegens risico zal er
aldus volgens B. en W. voor de gemeente
niet zijn. Er zal naar schatting ongeveer
2500.moeten worden verstrekt. Na
een enkele opmerking wordt conform het
voorstel van B. en W.-besloten.
Volgt een voorstel tot wijziging van de
borgtocht van den ex-gemeente-ontvanger
G. B. Werther. De heer Werther verzoekt
een gering gedeelte van het vast goed ter
waarde van pl.m. 250.waarop indertijd
zijn borgtocht werd gevestigd, vrij te ge
ven ten einde dit te kunnen verkoopen. Er
is meer dan voldoende overwaarde doch
de heer W. heeft zich bovendien bereid
verklaard om in onderpand af te geven
een 4 pet. obligatie Nederland 1934 ad
100.B. en W. adviseeren dan ook aan
het verzoek te voldoen waartegen de raad
geen bezwaar blijkt te hebben.
J. Schaap heeft om vermindering van
landhuur over 1934 gevraagd. B. en W.
wijzen er thans in een praeadvies op dat
de landhuur in vergelijking met vóór 1932
reeds met 26 pet. is verlaagd. Bovendien
heeft Sch. aan de IJsclub een gedeelte in
gebruik afgestaan waarvoor hij 35.ont
vangt. Met andere huurders zou de ge-
meente in conflict komen, weshalve B. en
W. adviseeren het verzoek niet in te wil
ligen. Na bespreking wordt ook dit voor
stel aangenomen.
Jac. Haasnoot en de vereeniging „Kat-
wijks Stille Strand" wenschen dispensatie
van art. 22 der bouwverordening, de eer
ste wegens uitbreiding van de bestaande
kistenloods van de Veilingvereeniging Kat
wijk en O., en de tweede voor de oprich
ting van een centrale tent voor de Kat-
wijksche Reddingsbrigade op het Noorder-
strand. Volgens B. en W. bestaan er geen
bezwaren, reden waarom ook de raad deze
verzoeken goedkeurt, na toelichting van
dr. Eikelenboom, voorzitter der Katwjjk-
sche Reddingsbrigade.
Dan als punt 16 het voorstel tot ver
meerdering van het aantal stemdistricten
en in verband hiermede aanwijzing van
twee nieuwe stemlokalen. Het aantal stem
districten wordt hierdoor gebracht op 12.
Twee nieuwe stemlokalen wenschen B. en
W. dan te vestigen in de Herv. school 7 en
in de Gemeentezaal aan de Voorstraat.
Goedgekeurd.
Gebr. Verloop en M. v. d. Plas hebben
Juli 1934 van de gemeente bouwgrond ge-
kocht waarop woningen zouden worden
gebouwd die aan een zekere welstands-
eisch moesten voldoen. Het wordt echter
steeds moeilijker om hiervoor huurders te
vinden. Reden waarom verzocht wordt op
dezelfde oppervlakte 1 woning meer te
mogen bouwen waardoor de bouw en de
verhuur gemakkelijker wordt gemaakt. B.
en W. meenen dat, gezien de economische
crisis grooter wordt en voor de bouwnijver
heid steeds moeilijker, aan dit verzoek te
moeten voldoen. Volgens de nieuwe tee-
kening zal weinig aan de welstandseischen
behoeven te worden ingeboet. Conform be
sloten.
Hierna is aan de orde punt 18, praeadvies
op het verzoek van C. van Tongeren om
wijziging der verordening op de winkel
sluiting. De heer C. v. Tongeren had ge
vraagd den dag voorafgaande aan den len
Kerstdag en den Oudejaarsdag met een
Zaterdag gelijk te stellen. B. en W. zeggen
daartegen geen bezwaar te hebben omre
den het practisch reeds zoo geschied en
stellen mitsdien voor aan art. 2 een nieuw
lid toe te voegen, luidende: „In afwijking
van het bepaalde bij art. 2 der winkelslui
tingswet wordt de dag voorafgaande aan
den len Kerstdag en de Oudejaarsdag met
den Zaterdag gelijk gesteld". Aldus wordt
besloten.
De verkiezingen naderen
Punt 19 voorstel tot het vaststellen een er
verordening op het beschilderen van we
gen en muren. B. en W. wijzen er op, dat
er steeds een toenemend gebruik wordt
gemaakt van reclamebiljetten op muren,
deuren, schuttingen, in vele gevallen in
beelden en kleuren, die met het begrip
schoonheid volkomen in strijd zijn. Soms
zonder dat de eigenaar daartoe vergun
ning heeft gegeven en voor dien een bron
van ergernis is. Vooral in verkiezingsda
gen wordt met kwistige hand geschildert
gen wordt met kwistige hand geschilderd
te stellen komt het B. en W. voor deze ma
terie bij verordening te moeten regelen. De
voornaamste bepalingen in deze concept)-
verordening zijn wel dat men nimmer
mag schilderen of (en) plakken dan met
toestemming van B. en W. en tusschen 10
uur n.m. en 6 uur v.m. mag men geenerlei
materiaal, stijfsel, biljetten, krijt, enz. enz.
vervoeren tenzij kan worden aangetoond
dat deze voorwerpen niet zijn gebezigd,
noch bestemd zijn voor handelingen als
bedoeld in dit artikel. De heer M. v. d.
Bent vraagt of het niet beter is als er een
bord beschikbaar wordt gesteld, waar alle
partijen hun biljetten kunnen aanplakken.
Het voorstel van B. en W. wordt aangeno-
De bebossching van de Zuidduinen.
Hierna is aan de orde punt 21 der agen
da, bespreking over de werkverschaffing.
Dit op verzoek van het lid C. van Tonge
ren. Bij spr. staat voorop: werkverschaf
fing boven steun. Het is moeilijk werkob-
jecten te vinden. Daarom is aller medewer
king noodig. Spr. betreurt het, dat er hier
geen plan is en stelt daarom voor, dat er
een kleine commissie benoemd wordt, die
met B. en W. de zaken overziet en met
plannen komt bij den raad.
De voorzitter antwoordt, dat het heel
moeilijk is, om zoo onvoorbereid over deze
voorstellen aanstonds een antwoord te ge
ven, maar merkt toch op, dat het niet zoo
eenvoudig is als de heer van Tongeren
voorstelt. Als echter goede voorstellen
worden gedaan is een commissie totèal
overbodig en zullen B. en W. deze bezien.
Bebossching van de Zuid-duinen is in voor
bereiding. Reeds is advies gevraagd bij
Staatsboschbeheer. De regeering vraagt
echter een tot in de finesses uitgewerkt
plan, zoodat er dit jaar waarschijnlijk niets
meer van zal komen.
Ook de heer C. v. Tongeren noemt dit
plan, maar betreurt het dat de voorberei
ding zoo lang duurt. Voorts noemt spr.
verdere verlenging van den Zuid-Boule
vard, de aanleg van een begraafplaats;
verbetering van de uitwatering; afgraven
van de duinreep voor de kom van de ge
meente; nazien van de rioleering; een gron
dige verbetering van de wegen in de dui
nen. Voorts om in overleg met Defensie te
trachten om een noodvliegveld aan te leg
gen in de duinen. Het grieft spr. dat er
dezen winter practisch niets aan werkver
schaffing is gedaan.
Wethouder Dubbeldam wijst er op, dat
ook het college de menschen heel graag
wil laten werken. Voorts wijst spr. er op,
dat er aan de uitvoering van genoemde
werken groote bezwaren en moeilijkheden
verbonden zijn. Ook wethouder Veltkamp
spreekt in gelijken geest. Spr. wijst er op,
dat in 1934 34.000 aan werkverschaffing
is uitgegeven.
De voorzitter meent, dat van de genoem
de werkobjecten alleen de aanleg van een
nieuwe begraafplaats misschien alleen in
de toekomst nuttig effect kan sorteeren.
Nadat nog enkele leden over dit punt
het woord hebben gevoerd wordt de be
spreking er over gesloten.
Na rondvraag gaat de raad over in ge
heime zitting.
HOOGMADE.
Volksbond. Op Maandag 11 Maart zal
deze vereeniging een propaganda-avond
houden met als spreker onze Centr. voor
zitter, de heer J. W. v. d. Akker. De bijeen
komst wordt gehouden des avonds te 7 uur
in de zaal van café Witteman. Het bestuur
vertrouwt, dat alle leden dezen avond zul
len bijwonen. Daar de niet-leden ook
vrijen toegang hebben, verwacht het be
stuur ook een groote opkomst. Het zal een
leerzame avond worden!
Geitenfokvereeniging. Gisterenavond
hield de R. K. Geitenfokver. Hoogmade en
Omstreken haar jaarvergadering in de zaal
van café Witteman onder voorzitterschap
van den heer L. Lieverse. Het jaarverslag
van den secretaris, den heer C. Baak werd
onder dank goedgekeurd. Uit de rekening
en verantwoording van den penningmees
ter bleek, dat in kas was 1 Januari 1934
27.55, ontvangsten 34.92, uitgaven
31.79, voordeelig saldo 3.13, in kas 1
Januari 1935 30.68. Boeken en beschei
den werden nagezien door de heeren Joh.
J. van Goozen en W. Borreman en in orde
bevonden. De afgev. naar de Bondsverga
dering te Leiden bracht een keurig verslag
uit, waarna de afgev. ook nog gelegenheid
gaf tot het stellen van vragen, waarvan
ook gebruik werd gemaakt, voornamelijk
over de fusie der beide Bonden, wat door
den afgev. zeer duidelijk werd uiteenge
zet. De aftr. bestuursleden C. Baak, S. v.
d. Laan en J. B. Borst werden bij accla
matie herkozen.
De jonge geiten en bokken werden ver
kocht a 0.10 per stuk; kooper de heer J.
B. Borst. Daarna werd overgegaan tot het
uitreiken van prijzen, welke behaald zijn
op de keuring van 17 September 1934, wel
ke prijzen door de winnaars in dank wer
den ontvangen. Aan den bokhouder J. B.
Borst werd een woord van dank gebracht.
Na rondvraag sluiting.
Bibliotheek. Zondag a.s. zal de biblio
theek worden gesloten. Daar het geen zit
ting meer is, wordt aan degenen, die een
boek in bruikleen hebben, vriendelijk ver
zocht de boeken te bezorgen bij C. Baak.
KATWIJK.
BENAUWDE OOGENBLIKKEN.
Postraket nam een verkeerde richting!
De postraket van den Duitschen raket-
tenbouwer, den heer Zucher, waarvan de
vorige week het hulsel niet was te vinden,
is gistermorgen op een terrein in de Kat-
wijksche duinen de lucht ingegaan. Het
bestuur van de Ned. Ver. voor Raketten-
bouw onder welker auspiciën de proefne
ming plaats vond, was weer aanwezig,
maar overigens was de belangstelling be
langrijk geringer dan bij het niet doorge
gane experiment van Vrijdag j.l. De raket
die een vlucht van 2 a 4 K.M. zou maken,
zag er in zijn stalen omhulsel vervaarlijk
genoeg uit. Ze had een torpedovorm met
vleugels aan den staart en bevatte in den
kop, waarin een luikje was aangebracht,
eenige kilogrammen geimproviseerdei post.
Ook de geleidbaan was ditmaal van staal
en zag er ongeveer uit als het toestel, dat
de heer de Bruin eendge weken geleden bij
zijn experiment gebruikte. De richting
waarin dit toestel was opgesteld, was met
den wind mee. Voordat de eigenlijke proef
neming plaats vond, werd ter controlee
ring van de windrichting een vuurpijl af
geschoten.
Deze draaide tegen den wind in en ver
liep boven de plaats waar het publiek zich
bevond in de ruimte. De Katwijksche po
litie had uitgebreide veiligheidsmaatregelen
genomen en het publiek bevond zich dan
ook op grooten afstand van het toestel ach
ter een duintop in de tegenovergestelde
richting van de plaats waar de raket vol
gens berekening zou terecht komen. De
raket werd electrisch .aangestoken en met
een sissende uitbarsting schoot zij weg.
Eerst schoot zij schuin omhoog, maar daar
na draaide zij recht de lucht in, draaide
den kop tegen den wind in en bewoog zich
in de richting van het publiek, dat achter
den duintop angstig het experiment gade
sloeg. Met geweldige snelheid viel het pro
jectiel daarna op den grond, op een paar
meter afstand van een Katwijker die juist
per fiets het terrein was gepasseerd en nog
even kwam zien wat er eigenlijk gebeurde.
Hij kwam met den schrik vrjj, maar maak
te een angstig oogenblik door, evenals
trouwens alle andere toeschouwers, want
men kon met geen mogelijkheid berekenen
waar het ding zou terechtkomen. De heer
Zucher noemde de richting die de raket
genomen had aanvankelijk onbegrijpelijk
en zocht daarna de fout in het startgestel,
dat iets doorgebogen zou zijn. De heer Kat
uit Leiden, directeur van de bekende vuur
werkfabriek, die ook tot de toeschouwers
behoorde, zocht de oorzaak meer in de
lengte der vleugeltjes. De heer Kat wees
tevoren reeds op de gevaarlijkheid van het
experiment. Hij dacht daarbij speciaal aan
een ontploffing van de raket, waarbij de
stukken metaal tientallen meters ver kon
den worden weggeslingerd. Een ontplof
fing had echter niet plaats en dat be
schouwde de heer Zucher als zijn grootste
succes. De richting achtte hij onderge
schikt.
Intusschen bracht juist deze onzekerheid
omtrent de richting het element van lang
niet denkbeeldig gevaar van het experi
ment. De raket zal ongeveer een vlucht van
400 M. hebben gemaakt. Bij het neervallen
werd de kop ingedrukt en kwam „de post"
te voorschijn. Wij vroegen den chef van de
Katwijksche politie naar de mogelijkheid
van eventueel andere proefnemingen. De
heer v. d. Wijngaard meende, dat daar
tegen geen bezwaren zouden worden ge
maakt. De politie zou daarbij echter aan
merkelijk strenger veiligheidsmaatregelen
nemen. Dit is dan wel noodig ook. Zooals
de proefneming thans plaats vond hebben
de toeschouwers een paar benauwde oogen-
blikken doorgemaakt.
SASSENHEEtf.
Beekpolder. In het Hotel „Het Bruine
Paard" werd Dinsdag de jaarlij ksche inge
landenvergadering gehouden van den Beek-
polder. Bij opening door den 2en voorzit
ter, den hëer C. J. Rotteveel (de voorzitter,
de heer L. van Leeuwen, verbleef buiten
lands) waren aanwezig ingelanden, die in
totaal konden uitbrengen 21 stemmen.
De rekening 1934 werd na bespreking
en toelichting vastgesteld als volgt: In
komsten 1807.54. Uitgaven 1209.50, alzoo
met een batig saldo van 598.04. De omslag
voor 1934 bedroeg 12.per H.A. Voor
het nazien der rekening voor 1935 werd
dezelfde Commissie benoemd n.l. de heeren
Jos. van Diest, G. Dannijs en G. Bergman.
Dé begrooting voor 1935 werd vastgesteld
aan inkomsten en uitgaven op f 2477.75. De
omslag werd voor 1935 geraamd op 11.
per H.A. Met bijna alg. st. werd hierna tot
poldermeester herkozen de heer J. C. Ver-
degaal. Besloten werd de achterstallige
polderlasten langs gerechtelijken weg te
doen innen. Na de rondvraag volgde slui
ting.
E. H. B. O. Op Woensdagavond 20
Maart te 8 uur zal in het K.S.A.-gebouw
een propaganda-avond worden gehouden
van de E.H.B.O. Op dien avond zullen de
diploma's worden uitgereikt aan de ge
slaagde cursisten. Dr. Zeijerveld zal een
causerie houden over bet nut en de nood
zakelijkheid van de eerste hulp bij ongeluk
ken. Ook zal dien avond een demonstratie
worden gegeven. Zij, die er belang in stel
len dezen avond bij te wonen, kunnen hier
voor kaarten bekomen bij den secretaris.
W. F. v. Zelm, J. P. Gouverneurlaan 50.
Geboren: Johannes Petrus Jozef, z. v.
A. W. P. van Niekerk en L. M. Damen.
Cornelia Gerarda Maria, d. v. C. J. Hubers
en J. M. Wannet.
Ondertrouwd: H. Oudshoorn, 56 j.
en H. M. Star, 43 j.
Vertrokken: J. H. Jonkers en ge
zin, naar Leiden; L. Dekker en gezin, naar
Voorschoten; M. van der Burg en gezin,
naar Leiden; H. Lemmers, naar Voorhout.
CORRESPONDENTIE.
A. D. te Z o e t e r m e e r. Gritiek op
recensies wordt in den regel niet opgeno
men, zoodat wij het beter achten Uw in
gezonden stuk niet te plaatsen.
Wetenschappelijke Berichten
WAT IN NEDERLAND WORDT
UITGEVONDEN.
Aan het jaarverslag van, het Bureau voor
Uitvinders ontleen en we:
Het aantal personen, dat zich tot het Bu
reau wendde, hetzij voor een beoordeeling
van hun uitvinding, hetzij voor nadere in
lichtingen, was alweer grooter dan verleden
jaar. Er waren er 267 die tot de eerste en
66 die tot de tweede categorie behoorden.
Rekent men daarbij nog op een aantal
mondeling afgedane zaken, dan mag wel
aangenomen worden, dat er in totaal on
geveer 400 personen waren, die contact
met het Bureau gezocht hebben. Onder
staand staatje geeft een overzicht van de
stijging in personental, waarbij dan niet
opgenomen zijn degenen, die persoonlijk
•hunne belangen kwamen voordragen: 1930:
181; 1931: 214; 1932: 279; 1933; 306; 1934: 333
Wat den aard der ingezonden uitvindin
gen aangaat, het volgende: De verscheiden
heid was zeer bont, van de meest eenvou
dige huishoudelijke voorwerpen tot zeer
gecompliceerde machines werden beoor
deelingen gevraagd. Al waren er enkele
ontwerpen bij, die verdienstelijk mochten
heeten, alsmede eenige, die men het prae-
dicaat „wel aardig, maar toch niet loo-
nerid" zou kunnen geven, toch was het gros
van weinig beteekenis. Het bleek alweer
meermalen, dat uitvinders zich veelal op
een gebied bewegen, waarvan zij buitenge
woon weinig kennis hebben.
Er moet maar iets in de dagbladen staan
over een vliegtuigongeluk of een ongeluk
met een voer- of vaartuig of dadelijk zijn
er personen, die het middel uitgevonden
hebben om dergelijke ongelukken te voor
komen.
Nauwelijks verwekt ergens in ons land een
uitvinding opschudding of er zijn dadelijk
anderen, die al een verbetering op dit uit
vinding hebben. Met dat soort uitvinders
is moeilijk praten; te overtuigen zijn zij
op een enikele uitzondering na niet, om
dat zij de materie niet beheerschen, dik
wijls niet eens van de eenvoudigste natuur
wetten op de hoogte zijn.
Onder de ingediende plannen bevonden
zich constructies voor motoren, stofzuigers,
duikbootseinen, waterkraan, slijpapparaat,
sloten, borgmoeren, autoverlichting, ket-
tingkasten, luchtband, closet, riemoverbren-
ging, reclametoestel, stoel, lift, badgeyser,
ventiel, luchtschroef, houders voor belas
tingplaatjes, zuiger fitting, olie-afscheider,
gordijnroeden, melkkoker, rijwielstandaard,
droograam, gangwissel, zadeldek, speelgoed,
reminxichting, lucifer, koffer, kapstok,
rails, rooster enz. enz. en natuurlijk nog
eenige malen een automatische beveiliging
bij onbewaakte spoorwegovergangen en een
perpetuum mobile.
Aan een drietal uitvinders meende het
bestuur een subsidie te kunnen geven.
„Tel.'
NAAR HET ABSOLUTE NULPUNT.
Te Leiden heerschen laagste temperatuur
en druk van het heelal.
Dinsdagavond hield professor W. J. de
Haas uit Leiden een uiterst boeiende en
belangwekkende rede voor de Natuur-phi-
losophische faculteitsvereeniging der Am-
sterdamsche studenten over de methoden
en resultaten van het onderzoek in het
Leidsch Cryogeen laboratorium.
Het „Hbld." geeft hierover volgend ver
slag.
Spreker toonde aan, hoe het bereiken
van lage temperaturen afhangt van twee
factoren, n.l. de warmte-isolatie en de ener
gie-onttrekking, die men bij het te koèlen
systeem toepast.
Toen Kamerling Onnes omstreeks 1882
zijn pionierswerk begon, bestonden zijn
isoleerende vaten uit dubbelwandige kope
ren bussen, opgevuld met schapenwol.
Een enorme vooruitgang was omstreeks
1900 de uitvinding van het Dewarvat, waar
van onze thermosflesch een afstammeling
is. Hierdoor werd het probleem der warm
te-isolatie grootendeels opgelost. De warm-
te-onttrekking geschiedde, door een laag-
kokende vloeistof bij zoo laag mogelijken
druk te laten koken.
Volgens dit systeem gelukte het Kamer
ling Onnes om in 1908 Helium bij 4.2 gr.
absoluut vloeibaar te maken.
De uitvinding van de Langmuir-lucht-
pomp maakte het mogelijk om vloeibaar
Helium bij zeer lage dampspanning te la
ten koken. Op deze wijze werd in 1920 een
temperatuur van 0.71 graden absoluut be
reikt, doch hiermede is de meethode prac
tisch geheel uitgeput.
In 1927 werd tegelijkertijd en onafhan
kelijk van elkaar door onzen landgenoot
Debye te Leipzig en Giauque in Amerika
een geheel nieuwe methode aangegeven
voor het bereiken van lage temperaturen.
Zij berust op het verschijnsel, dat men
door een paramagnetische stof te magne
tiseer en, warmte vrij krijgt. Omgekeerd
moet demagnetisatie dus afkoeling teweeg
brengen.
De te overwinnen technische moeilijk
heden bij deze proeven zijn echter zoo
groot,' dat men in Amerika en Duitschland
jaren lang zonder succes deze methode
heeft geprobeerd. Het is prof. De Haas en
dr. Wiersma gelukt, om langs dezen weg
een gèheel nieuw gebied te openen.
Door demagnetisatie van tot 1.3 gr. ab
soluut afgekoelde kristallen van kalium-
chroomaluin, gelukte het een temperatuur
van 0.9044 graden absoluut te bereiken.
Men kan de beteekenis van dezen voor
uitgang slechts begrijpen, wanneer men ziet
dat dit, relatief beschouwd, een 160-voudige
vermindering is, die b.v. evenveel betee-
kent als een afneming van 16 gr. tot 1 gr.
De ijking der temperatuur geschiedt door
het meten van physische grootheden als
b.v. magnetisatie, waarbij de wetten, die
voor lage temperaturen geldig zijn, overge
bracht worden naar de extreem lage, ter
wijl men steeds de hoogst mogelijke grens
neemt. De hernieuwde ijking, die men thans
onderneemt, wijst erop, dat de aangegeven
temperatuur te hoog is en naar alle waar
schijnlijkheid veel lager komt te liggen.
Door deze proeven heeft het Leidsch
Cryogeen Laboratorium weer een grooten
voorsprong op zijn concurrenten verkre
gen, die tegenwoordig in Rusland, Duitsch
land en Amerika te vinden zijn.
De laagste temperaturen van het heelal
heerschen te Leiden; de dampdruk van He
lium hij deze. temperatuur is nog zeer veel
lager dan de druk der interstellaire ruim
ten. In Leiden heeft men dan ook het meest
volmaakte vacuum van het heelal bereikt.
De physica van deze extreem lage tem
peraturen heeft ons de grootste verrassin
gen bereid, die we langs theoretischen weg
met geen mogelijkheid kunnen voorspellen.
Aan den zelfkant der temperatuur treedt
dan ook een volkomen degeneratie op van
alle natuurwetten, die voor iets hoogere
temperaturen nog geldig zijn.
De theorie zal een verklaring moeten
vinden voor allerlei verschijnselen als de
suprageleiding voor den electrischen
stroom, de sterke afneming van het warmte-
geleidingsvermogen van metalen, het tot
nul verminderen van de magnetische in
ductie, het afnemen van de soortgelijke
warmte, enz.
Verder is een geheele herziening van het
temperatuursbegrip noodzakelijk in ver
band met ons inzicht in de uitwisseling der
energie tusschen de verschillende atomen,
waarbij vermoedelijk zelfs de kern een rol
gaat spelen.
Tot dusver heeft de theorie echter zeer
weinig succes te boeken en bij de verdere
ontwikkeling van de studie der physica bij
deze extreem lage temparturen verwacht
men dan ook voorloopig alleen vooruitgang
van de zijde der experimentatoren.
Voor PRIMA KWALITEIT en LAGE
PRIJZEN slaagt U het best bij:
HAVEN 52 - TELEFOON 1230
o a.: p. 5 ONS Gebraden Rosbief p. ons 17 ct.
Runderlappen vanaf 40 et. Rakbloedworst p. pond 25 ct.
Rollade vanaf 45 ct. u oft
Korte Riblappan. 55 ct. Fijne Sch. Ham p.i/2pd. 30 ct.
Neemt eens proef met onze hoogst-
f ijne ROOKWORST (rauw of gekookt)
a 35 cent per pond.
Thuisbezorgen voor Leiden en Omstr. zonder prijsverhooging
VISCHHANDEL
De Kempenaerstraat 99, Tel. 3110, Oegstgeest
KABELJAUW, TONG, GRIET,
SCHELVISCH EN SCHOL 1049
Versche Zalm60 ct. p. pond
Stoofpaling75 ct. p. pond
libokking3 ct. p. stuk
Garnalen16 ct. p. ons
