DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ST.-CLEMENS-RETRAITENHUIS
26ste Jaargang
ZATERDAG 2 MAART 1935
No. 8054
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ▼oonritbetsfiiig:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 Cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
1 1
V De eenheid der katholieken op
politiek terrein.
R. K. Staatspartij en Katholieke Kerk
mogen niet worden vereenzelvigd.
Allerminst.
Bij ons niet en nergens waar een Ka
tholieke politieke partij bestaat.
Z. H. Em. Kardinaal van Roey wijst
daarop in zijn Vastenbrief van dit jaar
voorzoover het België betreft.
Men mag, aldus de Kardinaal, de Belgi
sche katholieke partij niet vereenzelvigen
met de Katholieke Kerk; zij er is zelfs
geen emanatie (uitvloeisel) van; zij hangt
geenszins van haar af voor haar politieke
werking; in alle vrijheid stelt zij haar
economisch, financieel of militair program
ma op.
Katholieke Staatspartij en Katholieke
Kerk mogen niet worden vereenzelvigd.
In Nederland evenmin als in België.
Maar de belangen van de Kerk, de hand
having harer rechten zijn wel nauw ver
bonden met en afhankelijk van het bestaan
eener Katholieke Staatspartij, die §terk
staat, omdat zij alle Katholieken omvat.
Dat is óók waar zoowel voor Neder
land als voor België.
Voor België zegt Kardinaal Van Roey
het aldus klaar en onomwonden:
Het staat, weliswaar, buiten kijf dat
de katholieke partij, wier inrichting
door de geschiedkundige ontwikkeling
der politiek in onze provinciën werd
opgedrongen, ontelbare diensten aan
den godsdienst bewezen heeft. Meni-
gen aanslag op de gewetensvrijheid en
op de hoofdzakelijke rechten der Kerk
heeft zij verhinderd of hersteld; dit
was haar reden van bestaan in het ver
leden, en dit is heden nog haar reden
van bestaan. Het ware onzin, zooals
het in andere landen maar al te dik
wijls gebeurd is, waar de katholieken
deze nalatigheid zwaar bekoopen,
de tegenstrevers van het christen ge
loof willekeurig te laten beschikken
over de middelen die de politieke
macht ter hand stelt, om onze rechten
te knevelen en onze godsdienstvrijhe
den aan banden te leggen. Allen, wien
het verdedigen der geestelijke belan
gen aai het hart ligt, moeten bijgevolg
voortgaan met, op politiek terrein, een
stevige partij te vormen, degelijk in
gericht en sterk door haar tucht, om
bij machte te zijn, zoo noodig, een on
neembare vesting daar te stellen. Wij
meenen dit met alle openhartigheid te
moeten zeggen bijzonder aan sommige
groepen van jonge katholieken, die niet
altijd rekening houden met de feitelijke
omstandigheden en hun droomen als
werkelijkheid aanzien.
Wat dit jaar door den Primaat van Bel
gië tot de Katholieken van dat land wordt
gezegd, is verleden jaar door het Neder-
landsch Episcopaat in een gezamenlijke
Vastenbrief aan de Katholieken van Ne
derland voorgehouden: Het groote belang
van ééne politieke partij der Katholieken.
Wjj citeeren hier uit bedoeld schrijven van
onze Bisschoppen:
„Het ligt niet op den weg van uw kerke
lijke Overheden de politieke verdiensten
van een partij als zoodanig te beoordeelen.
Ook pleegt de Kerk de geloovigen niet
zonder meer tot een bepaalde staatkundige j
organisatie te verplichten. Al wat Wij
doen is, in naam der groote geestelijke be
langen, die bij deze vragen betrokken zijn,
en met het oog op de historische verhou
dingen en den tegenwoordigen toestand in
ons land, U op te wekken en te blijven op
wekken tot hechte eenheid ook op staat
kundig gebied. Wij waarschuwen U daarom
tegen de onvermijdelijke gevaren zoowel i
van het verbreken der katholieke eenheid
als van het zich groepeeren tot neutrale
bonden en partijen".
Deze woorden mogen wij allen wel nog
'ns ernstig overwegen!
Tweede Kamer.
Het wetsontwerp betreffende
bindend-verklaring van
ondernemersovereen
komsten is aangenomen
Interpellatie-Wijnkoop
Het amendement-Smeenk, waarover
Donderdag de beraadslagingen werden ge
schorst, was door de voorstellers in een
nieuwe vorm gegoten. Het bepaalt nu, dat
de beschikkingen, waarbij een onderne
mers-overeenkomst bindend wordt ver
klaard, de gronden behelzen waarop zij
steunen; de aard dezer gronden voor be
paalde gevallen wordt nader omschreven.
Nadat in het debat o.a. door den heer G o-
s e 1 i n g (R.K.S.P-.) en ook door den M i-
n i s t e r terdege was vastgelegd, dat de
verlangde motiveeringen geen uitvoerige
uiteenzettingen behoefden te zijn, nam de
Minister het amendement ten deele
over.
Alle overige amendementen werden in
getrokken, waarna het wetsontwerp werd
aangenomen met 63 tegen 17 stemmen. Te
gen stemden de Vrijheidsbond, de Commu
nisten, de Staatk. Gereformeerden en de
heeren Lingbeek (H.G.), Visscher (A.R.) en
Weitkamp (C.H.); een wel buitengewoon
gemengd gezelschap!
Er volgde nu een interpellatie van den
heer W ij n k o o p (C.P.H.) over de behan
deling van vreemden hier te lande. In een
lange rede zette de interpellant zijn stand
punt over het asylrecht t.a.v. buitenland-
sche Communisten uiteen. Het komt hier
op neer, dat zij alles moeten kunnen doen
en laten wat zij willen, als zij maar niet
aan de Nederlandsche politiek meedoen.
Van dat gezichtspunt uit bezien waren de
arrestaties, die onlangs plaats vonden voor
spreker natuurlijk volkomen onverklaar
baar en onrechtmatig.
De Minister van Justitie deelde
dit standpunt natuurlijk niet. In deze tij
den, zoo meent de regeering kan het asyl
recht voor politieke vluchtelingen alleen
ten volle erkend worden, indien zij daar
van een rustig gebruik maken. Maar de
personen waarover het hier gaat, zijn niet
hier gekomen om een veilig onderdak te
hebben, maar om Nederland als basis te
gebruiken voor het bevorderen van de
communistische revolutie over geheel
Europa. Indien deze lieden nu tenminste
een land konden aanwijzen, waarheen zij
uitgewezen zouden kunnen worden, zou
men dat kunnen doen. Maar klaarblijkelijk
zijn zij niet van zins daarover iets los te
laten, zoodat er nu niets anders op zit, dan
dat hun asylrecht zoodanig beperkt wordt,
dat zij er geen misbruik van kunnen ma
ten. Inderdaad is de regeering van plan
dit door middel van een interneerings-kamp
te bereiken. Ditzelfde geldt natuurlijk voor
alle vreemdelingen, die nu of in de toe
komst het asylrecht zullen misbruiken.
De insinuatie van den heer Wijnkoop,
dat de hier besproken maatregelen onder
Duitsohe invloed zouden zijn genomen,
werd door den minister vierkant afgewe
zen-
De heer Wijnkoop had ook nog gevraagd,
of er nog andere maatregelen in overwe
ging waren. De minister antwoordde, dat
Polen, die hier komen met een visum door
een N ed er landsche consul afgegeven voor
zakenreizen, maar hier dan blijven wonen,
uitgewezen zullen worden.
Als een voor de communisten zeer aan
nemelijke oplossing van het vraagstuk wat
er met buitenlandsche communistische agi
tatoren moet gebeuren, stelde de minister
voor, dat de heer Wijnkoop zijn medewer
king zou verleen en om hen naar Rusland te
krijgen. De heer Wijnkoop wilde dit wel
doen, maardan zou Nederland eerst
de Sovjet-Unie moeten erkennen. Stelt u
voor, zoo riep de heer Sneevliet (R.S.
P.) uit, buitenlandsche communisten als
aanleiding voor de erkenning van de Sov
jet-Unie door Nederland!
De slotsom van deze langdurige interpel
latie trok de Minister van Justitie met de
uitspraak, dat het belang van het land gaat
boven het belang van den betrokkene. Te
gen de gewoonte in eindigde de heer Wijn
koop niet met het indienen van een bij
voorbaat veroordeelde motie.
Donderdag a.s. wordt de zitting voortge
zet.
BINNENLAND
STATENVERKIEZING 1935. De can-
didaatstelling voor de Provlncale Staten
heeft plaats op den tweeden Dinsdag in
Maart, dus op Dinsdag 12 Maart.
RAADSVERKIEZINGEN 1935. De
candidaatstelling voor de gemeenteraden
'heaft plaats op den tweeden Dinsdag van de
maand Mei, dus op Dinsdag 14 Mei 1935.
CONTINGENTEERINGEN.
Tweede Kamerleden betwijfelen
de afdoende werking van
verschillende invoer-
maatregel en-
Leder.
Blijkens het verslag nopens het wetsont
werp mede tot regeling van den invoer van
leder, waren sommige leden van oordeel,
dat de overleder-industrie door deze con-
tingenteering zeer onvoldoende wordt ge
steund.
De werkgelegenheid in dezen tak van be
drijf neemt steeds meer af. Men had den
indruk, dat bij handelsverdragen een zoo
groote invoer is toegestaan, dat daardoor
de invoer-beperkende werking van den con
tingenteeringsmaatregel weer teniet wórdt
gedaan. Deze leden vroegen den Minister
of bij bereid is, zoo noodig, deze industrie
op andere wijze te helpen.
Dekens-
Bij het afdeelïngsonderzoek betreffende
het wetsontwerp tot regeling van den in
voer van wollen en halfwollen dekens,
maakten eenige leden de opmerking, dat
volgens de Memorie van Toelichting de
contingenteering van dekens aan het ge
stelde doel heeft beantwoord. Zij meenden
echter te weten, dat onlangs een fabriek
van wollen dekens te Maastricht wegens
gebrek aan orders gesloten moest worden,
en dat ook eenige fabrieken te Leiden
groote moeilijkheden blijven ondervinden.
De bedoeling der contingenteering kan wel
geen andere zijn dan behoud van de werk
gelegenheid in de Nederlandsche bedrij
ven; blijkbaar is in deze richting slechts
weinig bereikt.
Badkuipen-
In het verslag nopens het wetsontwerp
tot regeling van den invoer van geëmail
leerde, gegoten badkuipen en closetreser
voirs, wordt opgemerkt, dat men meende
ernstig te moeten betwijfelen, of de eenige
Nederlandsche fabriek, die dit artikel ver
vaardigt, daarvan eenig profijt heeft ge
trokken. Is de Minister bereid, zoo werd
gevraagd, een onderzoek te doen instel
len naar de afzetmogelijkheden van deze
fabriek? Deze leden drongen er op aan,
dat de regeering op de een of andere wijze
zorg zal dragen deze in haar soort hier te
lande eenige inrichting voor ondergang te
behoeden. Ook werd aangedrongen op con
tingenteering van andere gegoten sanitaire
artikelen, als bijvoorbeeld geëmailleerde
ijzeren waschtafelconsoles. De industrie,
welke deze artikelen vervaardigd dreigt zoo
meenden eenige ledene dooh de buiten
landsche concurrentie vernietigd te wor
den.
Kachels en haarden.
Blijkens het verslag betreffende het wets
ontwerp tot regeling van den invoer van
haarden, kachels en haardkachels, betwij
felden sommige leden of de Nederdandsche
industrie van de regeling van den invoer
van haarden, enz. wel profijt, althans vol
doende profijt getrokken heeft. Niettegen
staande de gieterij-industrie een zeer
slechten tijd doormaakt, wordt zoowel uit
Duitschland als uit België een invoer toe
gelaten, die niet overeenkomt met de sterk
verminderde afzetmogelijkheden. De bui
tengewoon zachte winter heeft tot een nog
sterkere inkrimping van den afzet geleid
dan anders zou hebben plaats gevonden.
HANDELSACCOORD MET BELGIE.
Regeling thans geparafeerd.
De Nederlandsch-Belgische onderhande
lingen, die sedert geruimen tijd gevoerd
werden, hebben thans tot overeenkomst
geleid.
Een regeling werd Vrijdagmiddag op
het Departement van Economische Zaken
te Den Haag geparafeerd.
TE N00RDWIJKERH0UT
1013 Maart Heeren Middenstand 10.
1922 Maart Meisjes boven 17 jaar 6.50
1518 April Heeren (Gereserveerd)
2023 April Mannen en Jongel. 6.50
2326 April Ongeh. Dam. Middenst. 10.
30 April3 Mei Meisjes bov. 17 j. 6.50
1417 Mei Meisjes boven 17 jaar 6.50
1821 Mei Jonge Mannen 6.50
2124 Mei 'Gehuwde Vrouwen 6.50
2528 Mei Militieplichtigen 6.50
Dr. Murk Jansen t
In den afgeloopen nacht is na een lang
durige ongesteldheid overleden dr. Murk
Jansen, privaatdocent in de orthopaedie
aan de Leidsche Universiteit en directeur
van de Anna-Kliniek voor Orthopaedie.
Murk Jansen werd den 9 en September
1867 te Zaandam geboren en was aanvan
kelijk bestemd voor het onderwijs, als hoe
danig hij in 1885 in functie trad. In 1892
werd hij leeraar in het Engelsch.
Eerst daarna legde hij zich toe op de ge
neeskunde en weinig kon men van den on
derwijzer vermoeden, dat hij in de genees
kunde en speciaal in de orthopaedie zulk
een belangrijke rol zou vervullen en zelfs
een wereldnaam verwerven.
Hij werd student in de geneeskunde
aan de Leidsche Universiteit en werd in
1900 tot arts bevorderd. Daarna was hij
eenige jaren prosector en assistent in de
anatomie bij prof. Nolen.
Na zijn promotie in 1904 aan de univer
siteit te Gent werd hij in datzelfde jaar be
noemd tot privaat-docent aan de Leidsche
Universiteit.
In 1919 richtte hij de Vereeniging voor
Misvormden op, welke vereeniging het
initiatief nam. tot stichting van de Anna-
Kliniek voor Orthopaedie, welke op 11 No
vember 1929 door Minister Verschuur werd
geopend. Dr. Murk Jansen werd tezamen
met dr. Fransen directeur deze Kliniek.
Dat de werkzaamheden van dr. Murk
Jansen niet tot de Leidsche Universiteit en
de Anna-kliniek beperkt bleven, moge blij
ken uit het feit, dat hij in 1922 den Prix
Umberto van de Universiteit te Bologna
verwierf, terwijl hij eerelid was van de En-
gelsche, Italiaanscche, Amerikaansche en
Nederlandsche Orthopaedische Vereenigin
gen en correspondeerend lid van de Duit-
sche en Belgische Orthopaedische Vereeni-
gingen, alsmede lid van het Bataafsch Ge
nootschap.
Tal van werken zijn in den loop der jaren
van zijn hand verschenen. We noemen o.m.:
Achondro plasia, its nature and its cause
(1912); De physiologisehe staliose en haar
oorzaak (1912); Die Fussgeschwulst und
ihre Ursach (1915); Uber die Lange der
Muskelbündel (1916); Over beenvorming
naar verhouding tot trek en druk (1918);
Fuibleness of Growt and congenital Divar-
tism (1921); Platte Hüftpanne und ihr
Folge (1925); De groote omvang der herse
nen, de wijde bekkenring en de veelheid
der heupaandoeningen in den mensch
(1927).
De begrafenis van het stoffelijk over- i
schot van den overledene zal plaats hebben
as. Dinsdag te 12 uur op de begraafplaats
Rhijnhof.
KUNSTZIJDEN EN LINNEN
MANUFACTUREN.
Klachten in de Tweede Kamer over
werkwijze van het Crisis-Invoer-bureau.
Verschenen is het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer nopens 't wetsontwerp
tot regeling van den invoer van kunstzijden
manufacturen, kousen en sokken, linnen en
halflinnen manufacturen en tapijten enz.
Verscheidene leden vestigden de aan-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Feestelijkheden en redevoeringen te Saar-
brücken. (2de blad).
Mgr. Bares, de bisschop van Berlijn,
overleden. (2de blad).
Sombere lijst van martelaren in Mexico.
(2de blad).
LEIDEN.
Overleden is dr. Murk Jansen, directeur
der Anna-kliniek voor orthopaedie. (1ste
•blad).
dacht op de bezwaren voor den handel,
welke in het bijzonder bij de contingentee
ring van de in dit wetsontwerp genoemde
artikelen aan het licht treden, doch welke
ook bij andere contingenteeringen gevoeld
worden. De tegenwoordige toestand geeft
aanleiding tot ernstige klachten betreffen
de den looptijd der consenten. Voorts werd
geklaagd over de wijze van berekening der
consenten. In het bijzonder ondervinden de
importeurs van sommige in dit wetsont
werp genoemde goederen groot nadeel,
doordat de omvang der verleende toewij
zingen zoo buitengewoon gering is gewor
den. Ook op deze wijze wordt de handel
dus veel ernstiger belemmerd dan blijkens
de contingenteeringsmaatregelen zelf in
de bedoeling ligt. De invoer wordt wel
haast onmogelijk gemaakt; in den handel
dreigt de werkloosheid steeds meer. Daar
om werd aangedrongen op verhooging der
aanvangsconsenten naast verlenging van
den geldigheidsduur. Mocht het op andere
wijze mogelijk zijn aan de geschetste be
zwaren tegemoet te komen, dan zou men
zich ook daarmede kunnen vereenigen, doe
er zal naar de meening van deze leden, in
ieder geval wel iets moeten geschieden om
in den thans bestaanden toestand verbete
ring te brengen.
Vervolgens wordt in den handel de
klacht geuit, dat bij het verstrekken van
toewijzingen voor onder deze en andere
contingenteering vallende goederen, het
Crisis Invoer Bureau den laatsten tijd
niet meer zoo accuraat en vlot werkt als
vroeger. Men zou het op prijs stellen in
dien de handel van de reorganisatie van
het Crisis Invoer Bureau geen last zou on
dervinden. Tenslotte werd geklaagd over
stagnatie in de toewijzing van consenten
voor den invoer van Belgische goederen.
Eenige leden stelden de vraag, of het
juist is, dat uit Duitschland een abnormaal
groote invoer te wachten is van bepaalde
soorten kunstzijden manufacturen. Mocht
zulks inderdaad het geval zijn, dan zou
hier net gevaar dreigen, dat het Duitsche
contingent voor een overwegend deel zal
worden gebruikt voor den invoer van die
speciale goederen, hetgeen voor de daarbij
betrokken Nederlandsche zaken bedenke
lijke gevolgen zou kunnen hebben. Daar
om werd gevraagd of dit bezwaar niet zou
kunnen worden opgeheven door een ver
der doorgevoerde specificatie, in het bij
zonder ten aanzien van kunstzijden manu
facturen.
BELANGWEKKENDE VINDING IN HET
PHILIPS LABORATORIUM.
Nieuwe gasontladingslamp.
Naar wij vernemen, heeft men in het
Philip's Laboratorium in den laatsten tijd
belangrijke nieuwe vorderingen gemaakt
op het gebied van de ontwikkeling van
gasontladingslampen.
De natuurkundige C. Bol is er in ge
slaagd een speciale gasontladingslamp te
vervaardigen die een buitengewoon groote
helderheid bezit, welke zelfs de helderheid
van de normale booglamp verre overtreft.
Tegenover een oppervlakte-helderheid van
17.000 int. kaars per c.M.2 bij de koolboog
lamp, bedraagt deze bij de nieuwe lamp
niet minder dan 40.000 int. kaars per cM.2.
In de allereerste plaats zal deze lamp dus
van groot belang zijn voor projectie, vlieg
veldverlichting, zoeklichten enz.
Tevens heeft dit principe geleid tot de
ontwikkeling van een soortgelijke lamp
van klein vermogen met hoog nuttig ef
fect. Bij verdere ontwikkeling zal deze
lamp in de toekomst voor meer algemeene
verlichtingsdoeleinden kunnen dienen, ter
wijl voor wegverlichting de natriumlamp
de aangewezen lichtbrond zal blijven.
„MsbcL"
PROF. DR. J. VERSLUYS. t
Te Amsterdam is in den ouderdom van
54 jaar overleden prof. dr. J. Versluys, bui
tengewoon hoogleeraar in de economische
mineralogie aan de gemeente-universiteit.
