26ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1935
No. 8047
3)e ÊckiócHcSou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitketeling:
Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentien 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER BLADEN.
Een rede van pater Henricus
Pater Henricus. Deze Capucijner-
monnik heeft in-eens een graote bekend
heid verworven in den lande, ook in niet-
katholieke kringen, nadat hij enkele rede-
voeringen heeft gehouden, die opzien baar
den en in een gedeelte der katholieke pers
becritiseerd zijn geworden.
Pater Henricus heeft gisteren in Leiden
gesproken, en velen waren gekomen om
hèm te hooren en om van hem laten
we 't eerlijk zeggen, zonder er iets oneer-
biedigs ten opzichte van den spreker mee
te bedoelen iets' „pikants" te hooren.
In het eerste gedeelte zijner rede heeft
de redenaar, gesproken over het ouder-
■wetsch huwelijk: „onze roem en trots, j
onze pijn en onze zorg".
En een uur lang was de aandacht van
de volle groote Stadsgehoorzaal gespan-
nen naar dezen spreker, die in een frisch-
heid en sierlijkheid van taal, welke heel
bijzonder boeit en bekoort, waarheden en
gedachten voorhoudt, geput uit dev chris
telijke leer èn uit de volle levenservaring
van een man, die dat leven heeft be-medi-
teerd en de menschen kent....
En deze benijdenswaardig begaafde
redenaar wist zijn gehoor op te voeren en
mee te trekken in zijn vervoering over de
liefde de liefde tusschen man en vrouw,
van ouders voor kinderen en van kinde
ren voor ouders en over de diepe be-
teekenis van den kinderzegen.
In dit eerste gedeelte zijner rede sloeg
de spreker één keer even een zijweg in
naar het terrein der actueele politiek, toen
hij zoo terecht opmerkte, dat wij er
naar moeten streven, dat de politiek meer
rekening zal gaan houden met, beter zal
gaan behartigen de stoffelijke belangen
van de groote gezinnen. Deze opwekking
werd door het auditorium met applaus
ontvangen.
Na de pauze in het tweede gedeelte der
rede, werd er meer geapplaudiseerd. De
spreker begaf zich niet op het terrein van
concrete politieke vraagstukken zooals
devaluatie en inflatie, autarchie gelijk
in een vroegere rede, die veel stof heeft
opgejaagd. Hij bevredigde echter toch de
verwachting van velen door vlammende
ban-bliksems te werpen naar wan-begrip-
pen en wan-toestanden onder de katholie
ken ban-bliksems, die tegelijkertijd tel
kens applaus bij de toehoorders ontstaken.
Wij zijn het met de opvattingen, die pater
Henricus in dit gedeelte zijner rede- pro
pageerde, de opvattingen over de prac-
tische beleving en toepassing der katho
lieke beginselen welke opvattingen ook
in de opvoeding tot haar recht moeten ko
men volkomen eens.
Volkomen eens en toch meen en wij
te mogen opmerken, dat niet altijd den
vorm, waarin die opvattingen werden
gegeven, gelukkig was!
Zoo verdedigde de spreker zich tegen
de critiek, die op hem in meerdere katho
lieke bladen was geoefend om zijn gezeg
de (in een te Helmond gehouden rede): als
een naief katholiek meent, dat durvend
Roomsch en vrij rood hetzelfde zijn, laat
hij dan maar op mijn grafsteen schrijven:
vrij rood geweest!
De door spreker bedoelde critiek is te
scherp geweest. Wat pater Henricus zegt,
kan in zich worden verdedigd. Maar 't
verwondert ons, dat zulk 'n scherp ken
ner van de psyche van de massa niet on
middellijk gevoelt, dat uit een dergelijk
gezegde door vele conclusies zullen wor
den getrokken, die de spreker niet be
doelt, zelfs verre van zich werpt. Zoo b.v.
de conclusie, dat vrij rood, dat gematigd
socialist voor een katholiek toch nog niet
zoo heel erg is. Zeker, de spreker heeft
dat niet gezegd, volstrekt niet! Maar wij
meenen, dat de veronderstelling, dat deze
conclusie door velen er heel gemakkelijk
uit zal worden getrokken, helaas, heel
veel waarschijnlijkheid heeft
De puntigheid van deze en ande-
Tweede Kamer
Indische Begrooting
De Kamer heeft zich gisteren door de
laatste hoofdstukken van de Indische Be
grooting heengewerkt.
Uit de uitvoerige debatten, die zich over
tal van punten uitstrekten, stippen we
aan, dat de heer M o 11 e r (RK.) een aar
dige afstraffing toediende aan den heer
Effendi (C.P.), welke laatste had be
weerd, dat het onderwijs in Indië voort
durend achteruitging, en alleen maar op
het geldelijk rendement was berekend. Dr.
Moller toonde aan hoe volstrekt onjuist
dit was, en hield den heer Effendi o.a. een
spreekwoord in zijn eigen taal voor, dat
zegt: hij ziet de mug over de oceaan, maar
de olifant vlak bij hem ziet hij niet. Met
den heer Effendi was dr. Moller het echter
eens, dat door het gebruik van het Neder-
landsch als voertaal, de inlander zijn eigen
taal onvoldoende leert hanteeren, en bo
vendien het Nederlandsch onvoldoende
leert. Daarom juichte dr. Moller het ver
vangen van Hollandsoh-Indische scholen
waarom spreekt gij toch niet van Neder-
landsch-Indische vroeg hij den minister
door standaard-scholen, waar het Neder
landsch alleen verplicht vak is, toe. Maar
hier ontmoette hij den heer Joekes (V.
D.), die vreesde, dat daardoor de hoogere
studie voor de inlanders zou worden afge
sloten. Hoe weinig gevaar hiervoor bestond
wezen echter de cijfers van Minister
C o 1 ij n wel uit: van de 308 Hollandsch-
Indische scholen zijn er slechts 18 in
standaardscholen omgezet. Het kunnen er
nog best wat meer worden, meende de mi
nister mét dr. Moller.
Eerste Kamer
Begrooting van Financiën
Gisteren was reeds begonnen met de be
handeling van de twee ontwerpen, die de
financieele kwesties en moeilijkheden tus
schen het Rijk en de Gemeenten regelen.
Bij het eerste wordt de formule voor de ge
meentelijke bijdrage tot het Gemeentefonds
zoodanig gewijzigd, dat er een zwaardere
druk komt op de rijke en een minder
zware op de arme gemeenten dit was
althans de bedoeling, maar zulk een for
mule moet voor alle gemeenten opgaan,
waardoor er natuurlijk ongerechtigheden
insluipen. Het tweede ontwerp geeft een
regeling van het bedrag, dat het Rijk zal
bijdragen in de kosten voor de werkloos
heid uit het Werkloosheidssubsidiefonds.
Het feit, dat krachtens het eerste ont
werp de gemeenten Amsterdam en Rotter
dam nog meer zullen moeten bijdragen tot
het Gemeentefonds, was voor den heer W i-
b a u t (s.d.a.p.) aanleiding tot pessimisti
sche beschouwingen over de toekomst van
deze gemeenten en de huidige regeerings-
politiek van aanpassing en nog eens aan
passing, al is dat ook ten koste van on
schatbare cultureele 'goederen. Laat de Re
geering liever een leeningspolitiek gaan
voeren om ons door deze inzinking heen
te helpen. Zij heeft toch ook in de goede
tijden groote deelen van de Staatsschuld
afgelost. De Minister van Finan
ciën zgide, dat hij zich heel goed kon
indenken, wat'het voor een man als Wi-
baut, die zijn leven in dienst heeft gesteld,
zij het ook van zijn standpunt uit, van de
cultureele vooruitgang van de aan zijn
hoede toevertrouwde gemeente. Daar lag
het verschil niet, want ook de Minister
slaat de cultureele goederen hoog genoeg
aan. Het verschil ligt in de beoordeeling
van deze tijden. De heer Wibaut meent,
dat het voorbijgaand is en verdedigt vol
gens die visie terecht een leeningspolitiek.
Maar de Regeering is van meening, dat
deze tijden de teruggang beteekenen naar
een lager levensniveau; om deze terug-
re dergelijke gezegden doet eer schade
dan voordeel aan de kern van de waar
heid, die men wil zeggen; in het hier be
doelde gezegde de waarheid, dat durvend
Roomsch niet rood is, ook niet vrij rood,
er niets mede te maken heeft, tenzij in de
onkunde en kortzichtigheid van een
„naïef katholiek.
Wij willen den wensch uitspreken, dat
de jeugdig-frissche 60-jarige pater Henri
cus een onzer katholieke „jongeren"!
nog heel veel goed zal mogen doen met
zijn welsprekend woord.
gang geleidelijk en zonder plotselinge
klappen te doen verloopen, volgt de Regee
ring deze politiek van aanpassing. Van de
ze politiek zijn ook deze voorstellen een
uiting. Zou de Regeering deze maatregelen
niet nemen, dan zouden vele gemeenten
plotseling met groote tekorten komen te
zitten, waarvan weer plotseling loons- en
salarisverplagingen het gevolg zouden zijn.
Allemaal goed en wel, betoogde de heer
Slingenberg (v.d.), maar hebt gij de
inkomsten van het Gemeentefonds en van
het Werkloosheidssubsidiefonds niet te
hoog geraamd en zoo ja, wat zal dan daar
van het gevolg zijn? Over het laatste fonds
maakte de Minister zich niet zoo bezorgd,
maar het eerste fonds is afhankelijk van
de Inkomsten- en Vermogensbelasting en
iedereen weet wel, dat de inkomsten en
vermogens steeds meer slinken, dus de op
brengst van de daarop gelegde belastin
gen ook. Het gevolg zal waarschijnlijk een
tekort aan de inkomstenzijde van het Ge
meentefonds beteekenen, dat overgeschre
ven zal worden op het volgende jaar en
danmoeten we verder zien. Waarom
verhoogt ge de belastingen dan niet? zoo
vroeg de heer Wibaut. Eenvoudig omdat
dat niet meer gaat, zoo klonk het ant
woord. Onze belastingen hebben de eco
nomische grens over het algemeen bereikt;
als de belastingen nog meer verhoogd wor
den, dan slachten wij de kip met de gou
den eieren. De ontwerpen werden sterk be
streden door den heer ter Haar (c.h.),
die het zelfs nog bestond met het onder
hand oude liedje van werkloosheid-is-
Rijkszaak aan te komen, zij het dan dit
maal niet principieel gesteld, zooals de so
cialisten doen, maar gezien het internatio
nale van dit verschijnsel. De Minister was
niet erg onder den indruk van dit argu
ment en zeide, dat het hier een vraag van
doelmatigheid geldt: hoe worden de werk
loosheidslasten het beste verdeeld? De
Regeering draagt bij wat zij kan en meer
kan men van haar niet verlangen.
Niettegenstaande de bestrijding werden
de ontwerpen z. h. st. aanvaard.
De begrooting van het Departement van
Financiën was een welkome gelegenheid
om verschillende desiderata te uiten, die
de Minister met welwillend oor aanhoorde.
Zoo vond hij sympathiek het voorstel van
den heer Michiels van Kessenich
(lib.) om de wegenbelasting-controle te
vereenvoudigen en toch te verbeteren door
de bewijzen vóór aan de wagens te beves
tigen; dan zal stoppen enz. niet meer noo-
dig zijn. Ook erkende de Minister het be
toog van den heer Gelderman (lib.),
waarin deze de onbillijkheid van zware be
lastingen op kasteelen en landgoederen
uiteenzette. De Minister zou er nog
eens de nadruk op leggen, dat ter bepa
ling van het belastingbedrag de huur
waarde van bedoelde goederen niet hoo-
ger zou worden gesteld dan zij is. Ook de
forensen-belasting zal de economische
grens niet mogen overschrijden.
Deze begrooting werd met die van het
Tiendwet-fonds, die van Gemeentefonds
en die van het Staatsmuntbedrijf z. h. st.
aangenomen. De vergader mg werd hierna
tot Dinsdag half twee verdaagd.
BINNENLAND
BLOEMBOLLENHANDEL ONGERUST.
Betaalt Duitschland zijn 4.5 million
schulden?
De Bollenhandel maakt zich ernstig on
gerust over de betaling van een totaal be
drag van vier en een half millioen gulden
dat de handel van Duitschland voor gele
verde bloembollen te vorderen heeft.
Ingevolge een overeenkomst tusschen
Duitschland en ons land worden voor iedere
maand bepaalde contingenten verleend voor
eveneens bepaalde goederen. De betaling
hiervan is gewaarborgd. Deze overeen
komst geldt echter niet voor de bloembol
len, die in den zomer en herfst zijn gele
verd en waarvan de betaling op 1 Februari
vervalt.
Het clearing-verdrag met Duitschland be
paalt, dat alle betalingen, die voor 23 Sep
tember 1934 vervallen of vervallen zijn,
onder dit verdrag zijn begrepen en dus
eveneens gewaarborgd zijn.
Het verdrag geldt echter niet voor beta
lingen die per 1 Januari of daarna verval
len en dus ook niet voor de bloembollen
betalingen. Daar sedert 1 Februari van deze
betalingen nog niets gedaan is probeert nu
de bloembollenhandel van de regeering te
verkrijgen, dat deze betalingen óók onder
genoemd clearingsverdrag vallen. Tot nu
toe heeft de regeering dit echter nog niet
toegestaan. „Tijd".
Leeuwarder boternoteering
De Leeuwarder boternoteering is giste
ren vastgesteld op 52 cent per kg.
H. M. DE KONINGIN EN H. K. H. PRIN
SES JULIANA IN UNTERWASSER
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Ju
liana zyn gistermorgen in Unterwasser
aangekomen, waar zij haar intrek hebben
genomen in hotel Starren.
H.K.H. Prinses Juliana heeft des mid
dags met haren adjudant en hare hofda
mes deelgenomen aan de skilessen, waar
van zij om 5 uur weer voor de thee in
het hotel terugkeerden. H.M. de Koningin
heeft den geheel en dag in hare vertrek
ken doorgebracht.
In Unterwasser houdt op het oogenblik
ook verblijf de Russische grootvorstin Ti-
ra, de dochter van. den Russischen troon
pretendent.
PRIJZEN DER KOLEN
Een commissie ingesteld
Ingesteld is een commissie voor het be
handelen van vraagstukken samenhangen
de met de uitvoering van de invoerbeper
king van onderscheidene kolensoorten in
zonderheid met betrekking tot de prijzen
der kolen. Benoemd zijn tot leden dezer
commissie de heeren W. G. A. M. van der
Lugt, dr. O. Bakker, mr. A. Rom Colt-
hoff, mr. A. Haex, ir. G. F. H. Houben, J.
G. Ph. Looman, ir. J. Rutten, ir. F. C. J.
M. Wiftz en drs C Kool
Tot voorzitter der commissie is aange
wezen de heer W. G. A. M. van der Lugt
en als secretaris drs. C. Kool.
314 CONVERSIELEENING PROVIN
CIE GELDERLAND
Ged. Staten van Gelderland hebben-be
sloten met een consortium bestaande vut
de Incassobank N.V., Ned. Ind. Handels
bank N.V. en Labouchére en Co. een 3K
geldleening aan te gaan tot een nomi
naal bedrag van 4.331.000 gulden ter con
verteering van het restant der 414 lee
ning 1929 oorspronkelijk groot 1.973.000
gulden en van de 4 leening groot
2.500.000 gulden.
HET K.O.V. ADRESSEERT AAN DE
TWEEDE KAMER
Het bestuur van het Katholieke Onder
wijzers Verbond, federatie van Algemee-
ne Diocesane Vereenigingen van R.K. On
derwijzers in Nederland, staande onder
oescherming van den H.Petrus Canisius.
gevestigd te Utrescht, heeft een adres ge
zonden aan de Tweede Kamer, waarm het
verklaart:
dat het heeft kermis genomen van het
gewijzigd ontwerp van wet tot regeling
van de opleiding van onderwijzers en on
derwijzeressen voor het lager onderwijs
en van de bevoegdheid, verbonden aan de
akten van bekwaamheid tot het geven van
lager onderwijs;
dat de groote bezwaren, welke genoemd
beduur tegen het oorspronkelijke ontwerp
had, onverkort blijven gelden voor het
gewijzigd ontwerp;
dat deze bezwaren betreffen:
a de nieuwe functie van onderwijzeres
ait. 31, 2e lid, wier minderwaardige oplei
ding een nadeel zal zijn voor het onder
wijs en voor de maatschappelijke positie
van den onderwijzer, waarmee het belang
van het onderwijs zoo nauw verband
houdt;
b. de handhaving van de staatsexamens
en de daarmee in verband staande min
derwaardige particuliere cursusopleiding,
welke handhaving niet wel te rijmen valt
met de voorgestelde inkrimping der betere
kweekschoolopleiding
c. het ontbreken van een voldoend in
zicht in de salarieering der onderwijzers;
d. het ontbreken van de eisch van mid
delbare bevoegdheid voor de kweekschool-
leer ar en;
e. de afvloeiing der kweekschooleeraren
waarvoor geen regeling is getroffen.
Deze bezwaren worden in het adres na
der toegelicht.
STATEN-KIESKRING GOUDA.
Kies-Comité opgericht.
Naar ons wordt medegedeeld heeft zich
in de Staten-Kieskring „Gouda" een Comité
gevormd bestaande uit: A. R. v. d. Heyden,
Bodegraven, voorzitter; J. E. Siero, Woer
den, secretaris; J. L. Deerenberg, Schoon
hoven; E. A. Boogaar.t, Bodegraven; J. C.
Ruys, Woerden; N. A. v. Rossum, Zwam-
merdam., teneinde bij de stemming van a.s.
Zondag de verkiezing van de candidaten
voor de groslijst van de Prov. Staten, H. J.
v. d. Poll, Bodegraven en J. J. Ruys, Woer
den, te bevorderen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Geen 24 nursstaking in België. (2de blad).
Bondskanselier Schuschnigg te Parijs
aangekomen. (2de blad).
Boerenonlusten in Kroatië. (2de blad).
In Engeland zijn twee jonge vrouwen nit
een vliegmachine gesprongen. (Luchtv. 2e
blad).
MELKBROOD EN WATERBROOD.
De minister van Sociale Zaken vestigt
de aandacht van belanghebbenden op het
belangrijke verschil in voedingswaarde, dat
bestaat tusschen melkbrood en brood (wa
terbrood), welk verschil volgens ingeko
men ambtelijke berichten nog te weinig
bekend is.
Melkbrood, dat kenbaar is aan de letters
M. B., bevat in een heel brood (van onge
veer 800 gram) de voedende bestanddee-
len met name botervet, eiwit en melk
suiker van ruim een kwart liter melk
Uit het oogpunt van voedingswaarde ver
dient het daarom in belangrijke mate de
voorkeur boven gewoon brood (water
brood).
Het verdient dus aanbeveling toe te zien,
dat de letters M. B. in het brood zijn aan
gebracht, indien melkbrood wordt ver
langd.
MR. DUTS EN DE N. S. B.
Geen voordracht voor royement
In de vergadering van afd. 12 van de
S.D.A.P. te Amsterdam is behandeld een
voorstel om het S.D.A.P.-lid mr. Duys voor
royement voor te dragen.
De houding van mr Duys bij de bespre
kingen in de Tweede Kamer aangaande de
Justitiebegrooting, waarbij hij de stelling
verdedigde, dat de N.S.B. gelegenheid
moet hebben om rustig te kunnen colpor-
teeren, was daartoe de aanleiding.
Naar wij vernemen heeft de vergadering
der afdeeling het voorstel met groote
meerderheid van stemmen verworpen.
,Tijd".
REÜNIE OUD-LEERLINGEN
ST. CANISIUS-COLLEGE TE NIJMEGEN
Op Zaterdag 27 April a.s. zal het zeven
de lustrum van het Sint Canisiuscollege
feestelijk herdacht worden door een réu-
nie van de oud-leerlingen.
De rector van het college noodigt langs
dezen weg alle oud-leerlingen uit dien dag
naar Nijmegen te komen.
Met het oog op de te verwachten zeer
drukke deelname moet een kleine beper
king worden gemaakt, en wel zoo, dat die
oud-leerlingen verwacht worden, die vóór
1 Januari 1931 aan het eindexamen hebben
deelgenomen of vóór 1 Januari 1926 leer
lingen waren van het St. Canisius-College.
Allen, die deze réunie wenschen mee te
maken worden verzocht zich onverwijld,
in alle geval vóór 15 Maart a.s. op te ge
ven aan den secretaris van het oud-leer-
lingen-comité, den heer A. van Gent, Rei-
naldstraat 7, Nijmegen, waarna dan dag
orde enz. wordt toegezonden.
Aan bovenstaand adres zijn tevens alle
gewenschte inlichtingen te bekomen.
VERVOERVERGUNNING BOTER.
De heffing op boter en de vervoerver-
gunning voor buitenlandsche boter is voor
de volgende week vastgesteld op 0.95.
Notariaat
Bij Kon. besluit is benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Middelburg,
ter standplaats de gemeente Goes. W. Ha-
melynck, candidaat-notaris te Delft; tot
notaris binnen het arrondissement Alme
lo, ter standplaats de gemeente Enschedé,
G. Lammerée, thans notaris te Sint Jaco-
bi Parochie, gemeente 't Bildt.
Rechterlijke macht
Bij Kon. besluit is aan mr. T. Dijkstra,
op zijn verzoek, met ingang van 1 Mei,
eervol ontslag verleend als griffier van de
rechtbank te Haarlem, onder dankbetui
ging voor de in rechterlijke betrekkingen
bewezen diensten.
