DE HERDERS VAN NIEUWKOOP
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1935
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD. - PAG. 5
BUITENLAND
VAN HET VATICAAN.
DE 13de VERJAARDAG DER
PAUSKRONING.
Pontificale Hoogmis in de Sixtijnsche kapel.
Men seint uit Rome aan de „Msb.":
In de Sixtijnsche kapel is gistermorgen
bij gelegenheid van den dertienden verjaar
dag der Pauskroning een Pontificale Hoog
mis gecelebreerd door den aartsbisschop
van Bologna, Z. H. Em. kardinaal Giovanni
Nasalli-Rocca di Corneliano, geassisteerd
door de oudste in rang zijnde kanunniken
der hoofdbasilieken.
De H. Vader, gezeten op de Sedia Gesta-
ria, kwam in plechtigén stoet naar de kapel
en assisteerde van den troon af.
Aan het slot van de plechtigheid gaf
Zijne Heiligheid den pauselijken zegen,
waarna hij een aflaat voor alle deelnemers
aan de plechtigheid afkondigde.
De plechtigheid werd bijgewoond door
negentien kardinalen, het voltallige corps
diplomatique, bloedverwanten van den H.
Vader en leden van den pauselijken hof
staat van den Romeinschen adel.
Onder de talrijke bisschoppen, die aan
wezig waren, bevonden zich ook de aarts
bisschop van Toronto (Canada), Z. H. E.
mgr. Mac. Neil en de bisschop van Danzig,
Z. H. E. mgr. O'Rourke.
Koning Victor Emanuel zond, mede na
mens de koningin, een felicitatie-telegram
aan den H. Vader, hetwelk deze in hartelijk
gestelde bewoordingen beantwoordde.
FRANKRIJK.
PRODUCTIE-REGELING.
Wetsontwerp in de Kamer.
De Fransche Kamer is gisteren begon
nen met de behandeling van het veelbe
sproken wetsontwerp betreffende de be-
drijfsaccoorden. Dit ontwerp bedoelt de in
sommige industrieën reeds bestaande ac-
coorden tot productie-beperking en pro
ductieregeling bij ministerieel dcreet ver
plichtte kunnen stellen, in geval van een
buitengewoon ernstige crisis in bepaalde
takken zoowel van de industrie als van han
del en.landfoouw.
Met dit ontwerp beoogt de regeering een
eersten stap te doen naar de .economische
hervorming, die door Flandin van den be
ginne af onvermijdelijk werd geacht.
Er heerscht oppositie zoowel in econo
mische milieux als in rechtsche politieke
kringen, waar men den premier verwijt,
met dit ontwerp opnieuw de politiek van
staatsbemoeiing in te luiden, die hij in zijn
regeeringsverklaring beloofde te zullen af
schaffen. Het verzet zetelt ook in de link-
sche en arbeiderskringen, waar men ducht,
dat de aibeider te zijner tijd het gelag van
de gedwongen cartelvorming zal hebben te
betalen.
OOSTENRIJK.
HERDENKING VAN HET BLOED-
CARNAVAL.
Vrij rustig te Weenen.
Gisteren was het de eerste verjaardag
van de bloedige revolutie van verleden
jaar.
De revolutionnair-socialisten en de com
munistische leiders hébben echter, ondanks
de grootsch opgezette pogingen, de Ween-
sche arbeidersmassa niet tot demonstraties
kunnen verleiden. Met uitzondering van
een enkele bloedige botsing, die gisteravond
om 7 uur in de arbeiderswijk Ottakring
plaats vond, is de rust in geheel Weenen
ongestoord gebleven. De aangekondigde
tien-minuten-stakingen zijn geheel uitge
bleven.
De voorzorgsmaatregelen om op alle fa
brieken een sterke politiewacht op te stel
len en de aankondiging aan de arbeiders,
dat zij door een staking, hoe kort ook, de
nieuwe wetten zouden overtreden en on
middellijk ontslagen zouden worden, heb
ben een afdoende preventieve uitwerking
gehad. De demonstratieve licht-boycot werd
zelfs in de vroeger uitsluitend „roode" wij
ken slechts gedeeltelijk ten uitvoer ge
bracht en niet meer dan een enkel Sov
jetster-vuur is in Weenen op het vroegere
exercitie-terrein ontstoken om onmiddellijk
door de brandweer gebluscht te worden.
Opruiende pamfletten zijn weer rondge
strooid, doch over het algemeen in beschei
den hoeveelheid.
Demonstraties op het groote kerkhof, bij
het massa-graf der in de Februari-revolu-
tie gevallen socialisten, waren onmogelijk
gemaakt door een buitengewoon sterke
politie-afzetting. Ongeveer 35 socialisten,
die met roode linten omwonden kransen
naar het graf wilden brengen, werden nog
vóór den ingang van het kerk/hof gearres
teerd.
Van massa-demonstraties op straat is ner
gens sprake geweest. Ook de eenige ernsti
ge botsing werd door een groep van niet
•meer dan 15 jonge communisten veroor
zaakt. Zij kwamen gisteravond zeven uur
plotseling in marsch-formatie op een druk
kruispunt in Ottakring aanzetten, een rood
vaandel meedragend en revolutionnaire lie
deren zingend.
Toen de dienstdoende politie-agent den
kleinen stoet wilde tegenhouden, trok de
vaandeldrager een automatisch Mauser-
pistool, waaruit hij eenige schoten op den
politieman loste, die zwaar gewond neer
stortte. De vaandeldrager vluchtte daarna
in een portiek van een huis, waar hij zelf
moord pleegde door zich in den mond te
schieten. Terwijl de door deze botsing ver
oorzaakte verwarring nog aanhield, kwa
men eenige auto's aanrazen, waaruit com
munisten strooibiljetten wierpen. Toen de
onmiddellijk verschenen politieversterking
de auto's wilde aanhouden, werden door
de schoten van de communisten een agent
zwaar en een licht gewond. In de opwinding
van het oogenblik werd een Heimwehrman
door de menigte zoodanig mishandeld, dat
hij door een ziekenauto moest worden weg
gevoerd. Aan de rustverstoring kwam on
middellijk een einde, toen een aantal over
valwagens op het terrein verscheen.
Met behulp van een foto, die op een te,
Brünrf (Tsjechoslowakije) gehouden verga
dering van het revolutionnair-socialistisch
agitatie-comité genomen werd en die de
politie in handen werd gespeeld, konden
gistermorgen 21 leden van dit comité ge
arresteerd worden, wat er mede toe zal heb
ben bijgedragen, dat deze dag zoo rustig
verliep.
Na de botsing in Ottakring heeft de po
litie ruim 200 personen gearresteerd. In an
dere Weemsche wijken werden later op den
avond nog demonstraties gehouden, waar
bij in totaal 50 demonstranten in arrest
werden gesteld.
ITALIË.
HET CONFLICT MET ABESSINIë.
Schadevergoeding en eerbewijzen.
De Italiaansche regeering heeft aan
Abessinië den eisch gesteld, schadevergoe
ding te betalen en eerbewijzen te brengen
aan de Italiaansche vlag.
Ofschoon er geen sprake van is, dat
Italië aan Abessinië een ultimatum heeft
gezonden, heeft Rome ongetwijfeld in zeer
krachtige bewoordingen te Addis Abeba
geprotesteerd.
In geheel Italië worden thans de kansen
op een oorlog besproken, doch er zijn
slechts weinig inlichtingen te verkrijgen,
aangezien er zware straffen zijn gesteld
op het commentarieeren van troepenbewe
gingen of oorlogsvoorbereidingen.
Naar United Press in de Abessinische
hoofdstad van officieele zijde heeft verno
men, weet men daar nog niets van Rome's
eischen en evenmin van de mobilisatie. De
minister van Buitenlandsche Zaken heeft
nadrukkelijk ontkend, dat er regeerings-
troepen aan de grens van Somaliland wor
den samengetrokken; de regeering over-
weegt geefterlei agressieve maatregelen.
In politieke kringen in Addis Abeba be
schouwt men den toestand echter als ern
stig. Men is van oordeel, dat Abessinië niet
bereid is eventueele ultimatieve eischen
van Italië in te willigen en zeer zeker niet
geneigd is formeele verontschuldigingen
aan te bieden en eerbewijzen te brengen
aan de Italiaansche vlag.
DE NIEUWE KERK TE NIEUWKOOP
Na de Hervorming.
Aan den even bekwamen als vroomen
Prieste Petrus Mart in us Bots, geboren al
hier op 21 Nov. 1852 uit de ouders Adria-
nus Bos en Maria J. H. van der Weijden,
danken wij een belangrijke verzameling
van geevens omtrent de geschiedenis van
NieuwMop. Zoo heeft hij ook als Kapelaan
te Alphjn aan den Rijn in 1882 een hoogst
interessinte beschrijving geleverd van de
Paroohii waarvoor hij een groot aantal
bronnen heeft aangeboord en ongetwijfeld
menig uur van studie heeft opgeofferd.
Deze b^hrijving stond hij af aan de „Bij
dragen loor de Geschiedenis van het Bis
dom Harlem" en komt voor in het XTIe
deel (jar van uitgave 1884), aan de hand
waarvanwij, ter gelegenheid van de kerk-
wisselini eenige der merkwaardigste bij-
zonderhden gaan mededeelen.
Uit ea brief van Andreas, Bisschop van
Utrecht,^)lijkt, dat de parochie reeds in
1131 bfjsjmd en dat ook reeds in die oude
tijden di Meije behoorde tot de parochie
van Nïekvkoop, gelijk dit is gebleven tot
1871.
De zee oude parochie-kerk is bij de her
vorming if gestaan moeten worden aan de
Protest-aden, die op de zelfde plaats in
1822 hö huidige kerkgebouw in kleiner
formaat prichtten. Een gedeelte van den
vloer, wl thans nog het koor genoemd
wordt, Li{t buiten het huidige gebouw en
vormt ml zijn grafsteden, zerken en op
schriften een deel van de openbare of pro-
testantsche begraafplaats. Men meent ook,
dat in den ouden tijd van daar een pad
liep tot ie Meije, wat uit de natuurlijke
ligging mede te verklaren is.
Niet alleen de Meije, doch ook de oude
katholieke kerk te Noorden, staande op het
oude dorp waar thans nog" aanwezig is de
hervormde kerk, was onderhoorig aan deze
parochie. Oudtijds behoorde de kerk onder
het Dekenschap van Rijnland, onder het
toenmalige Bisdom van Utrecht en onder
de proostdij der St. Janskerk te Utrecht.
De pastorie stond ter begeving van de
HoUandsche graven, wat mede blijkt uit
een beschreven geschil tusschen Keizer
Karei V als graaf van Holland en de Ka
nunniken van S. Maria's Kapittel te
Utrecht.
Van vóór de hervorming zijn slechts 2
Pastoors bekend, n.l. Hugo van der Handt,
Kanunnik van het St. Pancras-Kapittel te
Leiden van 13721390 en Gijsbert Braak
man 1412.
Reeds vóór 1580 was hier een protes-
tantsch leeraar werkzaam, zekere Matthijs
Rudse, die later naar Woerden vertrok,
waaruit blijkt, dat de hervorming reeds
vroegtijdig tot hier was doorgedrongen.
Niet lang echter is men hier, zoowel als
te Noorden, zonder kerkelijke bediening
geweest, want zoowel aan de Vliet te
Noorden, waar nu nog de kath. kerk staat,
als bij het zoogenaamde Oortjespad aan
het Zuideinde, hebben de katholieken den
schat des geloofs bewaard, waarbij zich
twee parochiën vormden, met als scheiding
de Kerkstraat.
Wij danken het aan het bestaan der vrije
heerlijkheid en in 't bizonder van 1617 tot
1657 aan haar Heer, Johan de Bruijn van
Buitenwech, dat de godsdienst aldaar, zij
het oogluikend, kon worden uitgeoefend.
Als eerste Pastoor na de hervorming
staat aangèteekend Mr. Petrus Janskind,
die hier vele jaren geweest moet zijn en
stierf op 3 Sept. 1637. Hij had zijn oplei
ding genoten aan een college te Keulen.
De vermoedelijke opvolger was Engel-
bertus Schevenhuis. Vervolgens komen Mr.
Paulus van Haeften, een Utrechtenaar,
overleden te Culemborg op 6 April 1647;
Mr. Joannes van Houten, Baccalaureus in
de theologie, overleden alhier op 2 October
1661; Joannes Stiltinch, een Utrechtenaar,
overleden op 24 Dec. 1672; Arnoldus Ar-
weiler, Utrechtenaar, een groote weldoe
ner voor de armen en bekend kindervriend,
overleden 8 Jan. 1686; Andreas Schuur-
mans, een Brabander, die het met de
Nieuwkoopsche boeren niet erg vinden kon
en zeer spoedig naar het eiland Wierin-
gen is gegaan; Everardus Arnoldi, Keulsch
theologant en voorheen vele jaren Pastoor
te Eist, overleden op 20 Maart 1706; Brou
wer, die slechts eenige maanden hier ver
bleef; Joannes Baptista Vermeulen, over
leden 8 Maart 1727; Joannes Ignatius Lem
mers, die voorheen geneesheer was, over
leden in 1732; Henricus Paschasius Per-
quin, Rotterdammeren Leuvensch Theo
logant, ging in October 1741 als Pastoor
naar Raamburg enin 1751 naar Poeldijk,
waar hij op 3 Maart 1755 stierf. Deze Pas
toor had drie heerbroêrs, waarvan er één,
Levinus Pexquin, later zijn opvolger in
Nieuwkoop werd; Jaoobus de Jager, een
Haarlemmer, die op 23 April 1755 vertrok
naar Poeldijk, waar hij in 1778 overleed;
Levinus Perquin, eerder genoemd, vertrok
in 1759 naar Stompwijk; Henricus Jacobus
le Jeune, onder wiens pastoraat kerk en
pastorie in het Zuideinde veel verbeterd
zijn, die in 1763 ging naar Wassenaar;
Joannes Keuier, die in 1777 ging naar Wa
teringen, waar hij op 11 Nov. 1808 o£ 83-
jarigen leeftijd stierf; Joannes Franciscus
Lansingh, Amsterdammer, vertrok op 13
Aug. 1784 naar Raamburg en stierf op 17
Sept. 1818 te Langendijk. Bij testament liet
hij het grootste deel van zijn goederen na
aan de kerk te Nieuwkoop; Arnoldus van
Gulik, een Middelburger, die in Decem
ber 1792 naar Brielle ging; Fredericus Rig-
ters, die in 1808 ging naar Castricum en
op 17 Maart 1817 te Hoogkarspel (West
woud) overleed.
Pastoor Rigters werd opgevolgd door Ca-
rolus Joseph us Winkelaar en deze in 1847
door Henricus Aloysius Poppen, over wel
ke beide geestelijken gisteren reeds
een en ander vermeld is.
In 1861 werd Pastoor Poppen opgevolgd
door Wilhelmus Grijskamp, te Leiden ge
boren op 2 Jan. 1820. Deze bleef hier slechts
3 jaren en trad in de orde der Redemptoris
ten, welke hij echter om gezondheidsrede
nen weder vóór zijn professie moest ver
laten, waarna hij in 1865 benoémd werd te
Akersloot, alwaar hij op 29 Mei 1872 over
leed.
Zijn opvolger was Adrianus An toni us
van Eijndhoven, geboren te 's Hertogen
bosch op 19 Aug. 1825. Van 1854 tot 1856
was hij kapelaan te Leiden en van 1 Sept.
1864 tot 8 Dec. 1876 pastoor alhier, op wel
ken laatsten datum hij schielijk overleed.
Deze pastoor stichtte in 1873 de R.K.
school, zag in de 12 jaren 3 zoons zijner
parochie tot priester gewijd worden en zag
ook door eigen bemoeienis de bijkerk in de
Meije tot parochie verheven in 1871, zijn
kapelaan J. J. de Groot werd daar eerste
pastoor, en vierde een half jaar voor zijn
dood alhier zijn zilveren priesterfeest.
Twee weken later werd benoemd Chris
tian us Bouman, geboren te Middelburg op
3 Oct. 1838. Na 8 jaren kapelaan te zijn
geweest werd hij in October 1871 profes
sor, in de Liturgie en Proourator aan het
Groot-Seminarie te Warmond en op 22
Dec. 1876 pastoor alhier. Op luisterrijke
wijze vierde hij in 1877 het zilveren feest
van de parochie in haar nieuwe gedaante
met haar nieuwe kerk, waarbij de Bouw
heer, Pastoor Poppen, als Deken van Am
sterdam celebreerde en de feestpredikatie
hield en waarbij alle geestelijken van het
Dekenaat met al de priesters, die in Nieuw-
koop's kerk hun eerste H. Mis gedaan had
den, aanwezig waren.
Al spoedig werd hij mede belast met de
zorg voor het Dekenaat. Onder zijn pas
toraat vestigde zioh alhier op 13 October
1890 de Eerw. Zusters van het H. Gezel
schap J. M. J. Hiervoor had Z.Eerw. ge
kocht een flink terrein met burgerwoning
voor 12.000, op welk terrein hij het Lief
degesticht bouwde met bewaar- en naai
school, wat 38.000 kostte. Van de benoo-
digde 50.000 wist hij 30.000 bijeen te
brengen en voor het overige bedrag, van
20.000 sloot hij een rentelooze geldlee-
ning, welke bijna geheel in de parochie ge
plaatst werd en die na eenige jaren op een
paar mille na door schenkingen was gean
nuleerd.
Dekén Bouman overleed in 1903, na 27
jaren op energieke en stoere wijze de gees
telijke leiding alhier te hebben uitge
oefend. Hij werd opgevolgd door Leo-
nardus Kleijweg.
Ofschoon een tweetal Eerw. Zusters van
af 1890 een deel van het lager onderwijs
hadden overgenomen, werd toch eerst on
der Pastoor Kleijwèg in 1911 de meisjes
school gebouwd, bestaande uit 2 lokalen
en ruimte biedend aan ongeveer 70 leer
lingen. De opening geschiedde op 1 Octo
ber. Onder zijn pastoraat werd ook de
fraaie jongensschool gebouwd en de be
staande omgezet in een patronaatsgebouw,
dat in de vorige week is afgebroken. Pas
toor Kleijweg overleed op 8 Nov. 1922 in
den ouderdom van 72 jaren om te worden
opgevolgd door Hubertus Petrus Antonius
van Dijk, Amsterdammer van geboorte,
wien voor het eerst sedert 1853 geen ka
pelaan werd toegewezen. Onder hem werd
de „burgerwoning" naast het Liefdege
sticht afgebroken en daarvoor in de plaats
onder architectuur van Jan Stuyt aan het
gesticht de uitbreiding gegeven, welke het
thans heeft. In April 1933 benoemd tot
pastoor te Haarlem, werd hij opgevolgd
door pastoor Theodoras Petrus Blom, als
27en pastoor na de' hervorming, eveneens
Amsterdammer van geboorte, van wiens
ondernemingsgeest wij in dezen korten tijd
een zoo kloeken daad zien en van wien
de parochianen nog groote verwachtingen
mogen koesteren, waartoe God hem de
kracht en lust moge geven en de parochie
haar volgzaamheid.
Niet dan met veel moeite wisten wij de
portretten te verkrijgen van de pastoors,
die in de oude kerk vanaf 1852 tot heden
de herderlijke bediening uitoefenden met
één uitzondering, n.l. van Pastoor Grijs
kamp.
Wij geven ze in dit nummer weer als
blijk onzer dankbare herinnering.
De inwijding van de nieuwe kerk.
Zooals reeds eerder is bericht, zal op
Donderdag a.s. de nieuwe kerk door Z.
Hoogw. Exc. den Bisschop worden inge
wijd.
Zijn Excellentie arriveert reeds Woens
dag in den namiddag. In verband met den
tijd van het jaar, zullen bij het inhalen
geen festiviteiten plaats hebben.
De plechtigheid, begint Donderdagmor
gen, half acht door de wijding van de bui
tenmuren. Om 9 uur worden in processie
de reliquiën van de martelaren uit het al
taar van de oude kerk overgebracht naar
dat van de nieuwe en aldaar ingemetseld.
Om ongeveer 10 uur begint de pontificale
hoogmis, waarna de Bisschop een predi
katie houdt. Om ruim 12 uur kan de plech
tigheid zijn geëindigd.
Op Vrijdag en Zaterdag zal niet in de
kerk, doch in het gesticht de H. Mis gele
zen worden en wel om 7 uur.
Zaterdag as. des avonds 6 uur zal het H.
Sacrament in plechtige processie van de
oude- naar de nieuwe kerk worden over
gebracht, waarna een Te Deum tot dank
zegging met Tantum Ergo. De oude kerk
wordt dan gesloten en de nieuwe officieel
in gebruik genomen.
A. A. Eyndhoven,
1864—1876
Chr. Bouman
1876—1903
