S)e £eklóelve(Boii/Ya/iit
26ste Jaargang
No. 8032
DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DINSDAG 5 FEBRUARI 1935
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bo
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V „Ordening" in de practijk.
De Amsterdamsche wethouder Kropman
besluit een artikel in „De Nieuwe Eeuw",
getiteld: „Dr. Colijn en de ordening", al
dus:
Met het begrip „ordening" wordt
niet weinig gesold. Zoo langzamerhand
verstaat iedere partij er wat anders
ander. En daarom ware het goed, dat
onzerzijds, d.w.z. van de zijde der
Katholieke Staatspartij duidelijk werd
omschreven wat men thans en in ons
land onder „ordening" verstaat. Veel
misverstand zou daardoor worden
voorkomen en dat lijkt ons noodzake
lijk.
Wij onderschrijven deze meening vóóral
omdat er gevraagd wordt een duidelijke
omschrijving van „wat men thans en in
ons land onder „ordening" verstaat".
Juister nog komt ons voor de formulee
ring: wat men thans en in ons land
met „ordening" wil bereiken.
Over ordening in het algemeen te
theoretiseeren, kan ongetwijfeld nuttig zijn;
evenzoo een uiteenzetting van wat een
wereld-„ordening" ten slotte zal kun
nen tot stand brengen.
Maar urgenter en direct-practisch is de
vraag, wat thans en in ons land door
„ordening" kan worden verkregen.
Intusschen men zette feitelijk de
eerste bescheiden stappen óp den weg naar
„ordening"! En dat kan onmiddellijk en
zonder eenige wijziging van de bestaande
wetten en de op de wetten gegronde voor
schriften. Met deze bescheiden stap
pen bedoelen wij, gelijk wij onlangs naar
aanleiding van de behandeling der Leid-
sche Gemeentebegrooting hebben opge
merkt, het inschakelen van de maatschap
pelijke groepen bij het samenstellen van
wetten en verordeningen, welke direct het
maatschappelijk werk dier groepen betref
fen.
Op deze wijze zal de wereld niet worden
hervormd, de crisis niet binnen enkele we
ken zijn opgelost maar een nuttig
effect zal, naar onze besliste overtui
ging, ongetwijfeld worden verkregen.
LOS VAN BIJZONDERE
BELANGEN.
Naar aanleiding van de reis van Am
sterdam's burgemeester naar Rusland,
om orders te krijgen voor de scheepbouw-
maatschappij, waarvan hij president-com
missaris is, schrijft de „Maasbode":
Dit (geval) demonstreert nog eens
scherp, dat een overheidspersoon te
vrijer staat tegenover hetgeen zijn
ambt naar zijn meenign van hem
eischt, naar mate hij losser staat van
alle mogelijke bijzondere belangen.
Dit is wel de voornaamste leering,
die uit het gebeurde te trekken valt.
Wij zijn het met deze opmerking eens.
Wat hier wordt gezegd, geldt óók voor Ka
merleden. Zoo is het b.v. geen gewensch-
te toestand, dat het Kamerlid der R.K.
Staatspartij, de heer Schaepman, Commis
saris van de „Bata" is en bij een conferen
tie op het Departement van Economische
Zeiken genoemde maatschappij vertegen
woordigde, om daar voor dezer schoenfa
briek de verleening van invoer-consenten
te bepleiten. De critiek hierop, onlangs ge
plaatst in „Volk en Vaderland", mogen wij
zeker niet geheel als ongegrond beschou-
DE STILTE.
Pater Molenaar in „Roeping5:'
„Naarmate de radio meer en meer tot
ons noodzakelijk meubilair gaat behooren,
wordt bij ons de kans op stilte voortdu
rend kleiner. En wanneer die kans toeval
ligerwijs zich zou aanbieden, worden wij er
wel wat verlegen mee. Wat doen we er
mee? We verstaan de kunst niet om de
stilte te bewonen. Ze is voor ons iets on
prettigs, iets louter negatiefs. Maar voor
wie de stilte bewoont, is zij een vurige
concentratie van aandacht, is zij het
oogenblik waarop de gedachte de ziel
doordrenkt, doordringt en formeert en
waarop de daad naar buiten wordt voor
bereid".
Niemand kan zijn toestand verbeteren
door er voortdurend over te zitten klagen.
BINNENLAND
VIER MILLIOEN AAN LOON?
EEN BESTELLING VAN DE
BATAAFSCHE.
Naar aanleiding van de groote opdracht
van zes tankschepen, door de Bataafsche
Petroleum Maatschappij bij Nederlandsche
scheepswerven geplaatst, heeft een ver
slaggever van V.D. een kort onderhoud
gehad met den heer D. Goedkoop Dzn., di
recteur van de Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij te Amsterdam, welke
maatschappij de grootste twee van de zes
bestelde schepen zal bouwen en wel twee
van ruim 12.000 ton elk.
Ik ben uiteraard buitengewoon blij, dat
wij deze order gekregen hebben, zoo zeide
de heer Goedkoop. U weet net zoo goed als
ik, dat wij er hard aan toe waren. Boven
dien vind ik het voor de N.S.M., die toch
in de hoofdstad des lands haar bedrijf
heeft, een zaak van belang, dat zij de
grootste twee van de zes bestelde tank
schepen bouwt.
De heer Goedkoop toonde zich verder
zeer dankbaar ten opzichte van den heer
Deterding, die volgens den heer Goedkoop
zeker op de bres had gestaan voor de Hol-
landsche belangen in deze.
Is U optimistisch voor de toekomst?
werd voorts gevraagd.
Dat is een lastige vraag, die ik met ja
en neen zou kunnen beantwoorden, aldus
de heer Goedkoop. Het is nog nimmer voor
gekomen, dat wij een vol jaar lang geen
bestelling hebben gehad, dus zelfs als het
in de toekomst met bestellingen even ge
brekkig blijft gaan, als wij het thans heb
ben doorgemaakt, mogen wij toch nog op
één nieuwe order rekenen.
Men heeft gesproken over een be
drag van zes millioen gulden, dat met deze
zesvoudige order gemoeid is. Is dit bedrag
juist?
De pers weet soms meer dan wij,
scheepsbouwers, zelf, antwoordde de heer
Goedkoop lachend. Gesteld dat dit ge
weldige cijfer het juiste bedrag weergeeft,
dan wordt twee-derden daarvan, dus vier
millioen gulden, in allerlei vormen aan
loon uitgekeerd. Want men kan het ook
zóó zeggen, dat alles, wat op de bouw van
een schip betrekking heeft en niet in het
buitenland wordt gekocht, als Nederlandsch
loon wordt uitbetaald, tot het werk van de
telefoonjuffrouw toe.
Hoe staan de zaken met Rusland?
Alweer zoo'n gewetensvraag, ant
woordde de heer Goedkoop. Ik kan u
wel zeggen, dat ik drie keer per dag met
mijn zoon, die nog te Moskou is, telefoneer,
doch dat wij tot op dit oogenblik nog geen
order van Sovjet-Rusland te pakken heb
ben. Wat dit betreft, blijft afwachten dus
de boodschap.
In verband met bovengenoemde groote
order van de Bataafsche Petroleum Maat
schappij vernemen wij nader, dat aan de
N.V. Werkspoor te Amsterdam de levering
is opgedragen van de volledige voortstu
wingsinstallaties voor twee motortankers
van 12.100 ton, welke worden gebouwd bij
de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschap
pij te Amsterdam en van de hoofdmotoren
voor de vier overige schepen van 9.250 ton.
Al deze motoren zijn van het Werkspoor-
enkelwerkend 4-takt type met druk vulling
systeem Werkspoor.
De beide grootste schepen zullen elk
worden geïnstalleerd met een 8-cylinder
Werkspoormotor van 3600 A.P.K.
De hoofdmptoren, welke zijn bestemd
voor de schepen van 9.250 ton, zijn 6-cylin-
der Werkspoor-motoren van 2700 A.PK.
Een deel van dit aan Werkspoor opge
dragen werk zal door Werkspoor worden
vervaardigd in samenwerking met de
gebrs. Stork te Hengelo.
Aan de N.V. Werkspoor is ook opgedra
gen het maken van de motoren voor twee
tankbooten, die voor rekening van de Ko
ninklijke Shell Groep in Denemarken en
Italië worden gebouwd.
RUSLAND BESTELT!
Twee groote baggermolens.
Naar wij vernemen is van Sovjet-Rus
sische zijde aan de werf Gusto te Schie
dam opdracht gegeven tot den bouw van
twee groote baggermolens, welke tevens
met een persinstallatie zullen worden uit
gerust. Een gedeelte van de machine-instal
latie voor deze baggermolens zal worden
gebouwd door Verschure Co's Scheeps
werf en Machinefabriek te Amsterdam, bij
welke onderneming kort geleden vijf sleep- I
booten door Sovjet-Rusland zijn besteld. 1
DE ONGESTELDHEID VAN
PRINSES JULIANA
Naar men ons meldt is de verkoudheid
van de prinses beterende, doch voorzich
tigheidshalve zal zij voorloopig nog thuis
moeten blijven.
DE BEVOLKING VAN NEDERLAND.
Groote steden het kleinte
geboorte-cijfer.
Door het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek is gepubliceerd de Statistiek van
den loop der bevolking over het jaar 1933,
waaraan enkele van de belangrijkste gege
vens worden ontleend. De totale bevolking
op het einde van 1933 beliep 8.290.389 zie
len, tegen 8.183.392 op het eind van 1932,
zoodat de absolute toeneming der bevol
king over 1933 wederom ruim 100.000 zie
len bedroeg. Dit accres is echter niet ge
lijkelijk over het geheeel land verdeeld.
Zoowel de grootste steden als de gemeen
ten met minder dan 5000 inwoners toonden
de geringste toeneming, terwijl de overige
steden sterkeren aanwas vertoonden. Een
vertrekoverschot bezitten wederom uitslui
tend de kleinste plaatsen. De steden, welke
in 1933 in bevolking achteruit liepen, wa
ren Enschede en Vlissingen; Emmen, een
gemeente, die vóór de crisis een sterke af
neming vertoonde, bezit nu een overschot,
dat uitgaat boven het Rijksgemiddelde.
Zoowel Rotterdam als Amsterdam blijven
hier ver beneden.
Terwijl het geboortecijfer over de perio
de 1929'33 nog 22.17 per 1000 inwoners
bedroeg, vond er in 1933 een daling plaats
tot 20.80. Voor de groote steden bedroeg
dit cijfer 16.21, daarentegen voor de ge
meenten beneden 5000 inwoners 23.49. De
daling, welke iin 1933 ten opzichte van 1932
in alle provinciën is waar te nemen, is
zeer groot voor de provincie Limburg. Het
aantal onwettig geborenen daalde ook dit
jaar en bereikte 1.67 pet van het totaal
aantal geborenen. De afneming wordt voor
namelijk door de kleinere plaatsen veroor
zaakt.
Vergeleken met het gemiddelde van 1929
'33 daalde het sterftecijfer van 9.43 tot
8.75 per 1000" der bevolking. Het laagste cij
fer toont Zuid-Holland (8.17), het hoog
ste Gelderland (9.36). De groote steden be
zaten in verhouding de geringste afneming
(van 8.47 tot 8.43) vergeleken met 1932.
Na het laagtepunt in 1932 schijnt het aan
tal huwende zich weer in opgaande lijn te
bewegen. Daalde dit cijfer van 16.08 per
1000 inwoners in de periode 1920'29 tot
13.63 in 1932, in 1933 steeg dit cijfer tot
14.26. Het aantal echtscheidingen, dat tot
1931 sterk gestegen was, toont de laatste ja
ren neiging tot daling.
VERKIEZINGEN PROVINCIALE
STATEN.
Kieskring Haarlem R.K. Staatspartij
De algemeene vergadering van den R.-K.
Provincialen Kieskring Haarlem heeft Za
terdagmiddag na ampele bespreking, het
politiek advies voor de verkiezing der
Provinciale Staten van Noord-Holland als
volgt samengesteld: 1. mr. J. B. Bomans,
aftr.; 2. Th. G. C. Hooij, aftr.; 3. J. G. van
Kessel; 4. F. P. Th. Rohling; 5. C. Siegers;
6. J. Ph. Castricum; 7. A. J. Prinsenberg; 8.
H. F. Heerkens Thijssen.
De stemming zal plaats hebben 24 Fe
bruari aanstaande.
NED. VEEHOUDERIJ-CENTRALE.
De Nederlandsche Veehouderij-Centrale
maakt bekend, dat in de week van 24 Fe
bruari tot 2 Maart 1935 op de onderstaan
de plaatsen gelegenheid zal worden gege
ven runderen in de gevraagde soorten aan
te bieden.
Dinsdag 26 Februari: Rotterdam 810 u.
veemarkt. Donderdag 28 Februari: Gouda
810 uur, veemarkt.. Vrijdag 1 Maart: Lei
den 810 uur, veemarkt. Utrecht 810 u.,
veemarkt.
Prijzen en voorwaarden als vorige week.
De aangiftekaarten, welke verkrijgbaar
zijn bij de districtssecretarissen der Gewes
telijke Land bouw-Crisis-Organisaties, moe
ten vóór Zaterdag 16 Februari 1935 zijn in
gezonden bij de Gewestelijke Landbouw
crisis-Organisaties, waaronder de betrok
ken veehouders ressorteeren. In verband
met het geringe aanbod van vee op Zeeuw-
sche leveringsplaatsen zullen de aangifte-
kaarten voor levering op die plaatsen mo
gen worden ingezonden tot Dinsdag 19 Fe
bruari 1935.
DE BENZINE PRIJS.
Naar wij vernemen is de benzineprijs met
ingang van gisteren vastgesteld op 1.35
per 10 liter bij afname aan de pompen en
tot 1.45 per 10 liter in bussen.
DE PLUIMVEETEELT.
Inkrimping van aantal kippen bij
bonwboeren verwacht.
Naar de „Telegraaf" verneemt, is binnen
kort een regeer in gsmaatregel te verwach
ten, waarbij het den boeren met meer dan
20 H.A. bouwland verboden zal worden een
grooter aantal dan 25 kippen te houden.
De regeering hoopt door dezen maatre
gel te bereiken, dat de pluimveehouderij
voor de kleinere boeren op het zand loo-
nend wordt.
WIJZIGING DER STAATSLOTERIJ.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over het wetsontwerp tot
wijziging van de wet op de Staatsloterij
schrijft minister Oud, dat het tegengaan
van deelneming aan particuliere loterijen
allerminst aan het voorgestelde ontwerp ten
grondslag ligt. Het verandert in de rechts
positie van die loterijen niets. Het wil de
houders alleen verplichten hun trekkingen
zelf te organiseeren en hun aldus de voor
sprong te ontnemen, die zij thans op de
Staatsloterij hebben, omdat de laatste haar
apparaat geheel moet bekostigen, terwijl
de particuliere loterijen daarvan mede pro-
fiteeren. De minister kan in die eisch van
zelfstandigheid niets onredelijks zien.
Of de inrichting van de Staatsloterij aan
de eischen des tijds voldoet, kan, naar
's ministers meening, volkomen in het mid
den worden gelaten.
De minister is voornemens te bevorde
ren, dat de nieuwe regeling eventueel in
werking zal treden na afloop van een trek
king der Staatsloterij, zoodat de particu
liere loterijen de loopende contracten op de
oude voet kunnen afwikkelen.
Een voorstel tot uitbreiding van de
Staatsloterij is van den minister niette
verwachten.
DE ZOMERVACANTIE NADERT
Maatregelen bij de Ned. Spoorwegen
Ofschoon het nog wat vroeg is om over
zomeruitstapjes te denken, hebben de
Ned. Spoorwegen al een schema gemaakt
van het a.s. zomervervoer, hetgeen natuur
lijk nog voor aanvuling vatbaar is.
Zooals reeds is bekend gemaakt, wor
den de zomermaatregelen volledig opgeno
men in het boekje „Uitstapjes door Ne
derland", dat ook dit jaar weder bij de
firma C. J. van Deurse te Delft het licht
zal zien.
Aangezien zij van meening zijn, dat men
met dergelijke aankondigingen wel telaat
maar niet te vroeg kan zijn (velen moe
ten immers lang tevoren hun plannen uit
stippelen) en in aanmerking nemende dat
nog steeds de drang bestaat in eigen land
te blijven en aldus eigen land te bevoor-
deelen, geven we hieronder een opsom
ming van wat voor onze lezers van de
zomeruitstapjes van belang kan zijn.
Over het algemeen blijven gehandhaafd
de maatregelen die vorige zomer van
kracht waren. Of er weder een reisweek
zal zijn is nog niet bekend.
Verder zullen goedkoope treinen (die
alleen derde kl. vervoeren) loopen van:
Leiden naar Alkmaar, Bergen, Den
Helder (autotocht naar den afsluitdijk),
op de Zondagen 21 Juli, 11 en 25 Augs. en
de Vrijdagen 2 en 16 Augs.
Naar Breda, Eindhoven, Vlissingen, Mid
delburg op alle Donderdagen van 25 Juli
t.m. 29 Augs.
Naar Arnhem en Nijmegen (autotocht
naar Kleef) op alle Zondagen van 14
Juli t.m. 8 Sept. en alle Woensdagen van
17 Juli tjn. 4 Sept.
Voorts zullen van 2 Juli t.m. 10
Sept. dagretours worden afgegeven tegen
enkele reisprijs (dus 50 pet. reductie, al
leen geldig in de treinen, die niet later
dan tien uur vertrekl^n en blijven geldig
in de treinen die ongeveer 16 uur en la
ter verterkken. Deze retours worden af
gegeven voor de tweede en derde kl.
Van Leiden naar Apeldoorn, Almelo,
Deventer, Enschedé, Hengelo en Olden-
zaal op eiken Zondag en Woensdag ged.
bovengenoemd tijdvak naar Groningen
eiken Vrijdag; naar Leeuwarden eiken
Donderdag; naar Maastricht en Valken
burg, via Delft eiken Zondag en Dinsdag.
DE UTVER-CORRESPONDENTIE.
In aansluiting op hetgeen door de politie
te Den Haag werd medegedeeld omtrent
het in beslag nemen van 84 omslagen van
„Uiver"-correspondentie, welke door een
onbevoegde in de Syrische woestijn werd
opgeraapt, teneinde deze tegen betaling aan
verzamelaars van de hand te doen, wordt
nader ter kennis van belanghebbenden ge
bracht, dat deze omslagen ter beschikking
van de afzenders worden gesteld, indien
hun naam en adres daarop voorkomt, ter
wijl verzending aan de geadresseerden ge
schiedt indien dat niet het geval is.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Flandin in een radio-rede over de resul
taten van Londen. Duitschland bereid tot
onderhandelen. (2de blad).
Volgens Portes Gil heerscht er geloofs
vrijheid in Mexico. (?de blad).
Lawines teisteren Oostenrijk (Buitenl.
Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
De bouw van zes motor-tankschepen in
ons land. (1ste blad).
Een nieuwe order voor onze industrie
uit Rusland. (1ste blad).
Aan onze Lezers.
Wij wMen onizen abonné's die zich door
de verandering van Ons Zondagsblad in
de niet-voorbzetting van het vervolgverhaal
teleurgesteld voelen, een schadevergoeding
aanbieden.
Wh leveren u, afgehaald van ons bureau
of besteld bij onzen agent, een of meer van
de volgende werken tegen den luttelen
prijs van 7 y? cent.
Alle boeken tellen pljm. 200 pagina's
en zijn gebrooheerd in kleurendruk omslag.
De titels zijn:
Het Aas van den Duivel.
Om de Vrijheid.
Koning Spar.
Een Vriendendienst.
Wilde Sheba.
De Weg tot het Hart.
Klatergoud.
De Stad der Gevaren.
Het Pad langs de Klip.
De Jacht naar een Geheim Staatsstuk.
De Erfgenaam van Chesney.
Het Geheim van Heath Hover.
De Gestolen Diadeem.
De Stempel der Stilte.
De Man in het Duister.
De Vierde Man.
De Lieveling der Fortuin.
De duistere Schaduw.
Onder den Glazen Koepel.
Ruischende Klanken.
Het Roer Reaht.
Vijanden der Gerechtigheid.
De Prinses van Rio Ghama.
Godenzoon.
Om 100.000 dollar.
De Man met den Horrelvoet.
Vermist.
De Morea Parel.
DE DIRECTIE. -
De opheffing van den passagiersdienst der
Kon. Holl. Lloyd bedreigt 500
menschen met werkloosheid
Wij hebben gisteren gemeld, dat het da-
gel ij ksch bestuur der Gemeente Amster
dam nader overleg met de regeering zal
plegen over het voortbestaan van den pas
sagiersdienst der Koninklijke Hollandsche
Lloyd.
B. en W. wenden zich spontaan eigener
beweging tot de regeering omdat de ophef
fing van dezen dienst en de inkrimping van
dit bedrijf der K. H. L. een ernstigen nieu
wen slag voor Amsterdam beteekent.
Er is o.a. gemeld, dat er 200 man perso
neel bij betrokken zou wezen. In werke
lijkheid is dit getal veel en veel grooter,
dat dan voor een groot gedeelte allicht op
kosten der gemeenschap zou komen. Dit
getal loopt over de 500. Op een passagiers
schip zijn 120 man, op een vrachtschip 38
man personeel noodig. Bij afschaffing van
den passagiersdienst is ook een groote in
krimping van het kantoorpersoneel, ophef
fing van den passagedienst enz. enz. het ge
volg.
Niet alleen een nationaal belang staat bij
het voortbestaan van den passagiersdienst
op Brazilië en Argentinië op het spel, maar
ook een groot belang der hoofdstad. Het is
daarom te hopen dat op eenigerlei wijze
deze nieuwe slag voor Amsterdam afge
wend worde en een oplossing kome waar
door voor de toekomst de mogelijkheid open
blijft dat we onze nationale passagiersvaart
op Zuid-Amerika behouden!
