BEGROOTINGSDEBATTEN
IN DEN LEIDSCHENRAAD
DONDEHDAG 24 JANUARI 1935
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD. - PAG. 6
DE LAATSTEN DER 28 SPREKERS. IN DE
AVONDZITTING IS HET COLLEGE VAN B. EN W.
AAN HET WOORD GEKOMEN.
Volkshuisvesting.
De heer Kooistra (S.D.A.P.) brengt
de volkshuisvesting ter sprake. Hy is net
met B. en W. oneens over de wijze van
bouwrijp maken van grond. De gemeente
dient op de eerste plaats zich toe te leggen
op het tijdig aankoopen van grond in de
richting van het Uitbreidingsplan, teneinde
goedkoope gronden ter beschikking te heb
ben voor huizenbouw. Verder moeten ty-
dig straten worden aangelegd om den bouw
van woningen te vergemakkelijken. Was
de gemeente daartoe reeds overgegaan,
dan zou het vertraagde saneeringsplan
van de Bouwelouwesteeg reeds zijn uitge
voerd. Wij zullen andere en snellere maat
regelen moeten nemen wil men de stad op
woninggebied vlug en doeltreffend sanee-
ren. Over de door de regeering toegestane
renteverlaging voor bouwvereenigingen
zegt spr., dat ook hier de wijze van uitvoe
ring niet zijn bewondering heeft. Huurver-
laging had vroeger ten uitvoer gelegd kun
nen zijn, wanneer B. en W. maar wat meer
spoed had betracht en zy hadden meer
spoed kunnen betrachten wanneer er hier
een woningbeurs was geweest, waardoor
men over betere statistische gegevens zou
hebben beschikt. Spr. verklaart ziah ac-
coord met het voorstel-v. Weizen inzake 25
pet. huurverlaging van gemeentewonin
gen, doch dient een amendement daarop
in, waarin gezegd wordt, dat deze verla
ging van 25 pet. niet zal worden toegepast
op gemeente woningen die meer dan 6.
per week doen.
De economische „status-quo".
De heer de Re ede (C.H.) zal in her
halingen moeten treden, omdat sommige
waarheden er in gehamerd moeten worden.
De vooruitzichten zyn nog slecht, wij hou
den den economischen ^status-quo". Wy
mogen niets nalaten om den werkelijken
toestand onder de oogen te zien en daarom
staat spr. sympathiek tegenover de beide
voorstellen-v. Stralen inzake juiste gege
vens omtrent den stand der werkloosheid,
want des te beter kunnen wij de werkloos
heid bestrijden. Wat betreft de opmerking
van mevr. Braggaar omtrent haar positie
in Maatsch. Hulpbetoon, kan spr. niet in
zien, dat haar positie daar zoo moeilijk is.
Haar positie is precies dezelfde als die van
de andere leden en haar werken daar is
precies gelijk aan dat van de burgerlijke
leden. Waarom is zy met haar wenschen
niet eerst in de commissie van M. H. ge
komen? Wat de gummistokken betreft,
meent spr., dat deze maatregel niet sym
pathiek is, maar dat men er nu niet meer
op terug moet komen.
Tegenover den heer Eek inzake den
weg tot opheffing der werkloosheid stelt
spr. den weg van herstel van het bedrijfs
leven. Overheidssteun bij het uitvoeren van
openbare werken kan niets anders zyn
dan een betrekkelijk gering hulpmiddel.
Verbetering der internationale verhoudin
gen ligt ook op dien weg, maar daaraan
kunnen wy niets doen.
Wering van vreemde arbeidskrachten is
in dit opzicht heelemaal dwaasheid. Wan
neer men werken wil uitvoeren, wyst spr.
op de plannen van stichting van een sport-
fondsenbad, een particuliere onderneming,
die evenwel de steun van de gemeente noo-
dig heeft. Wat is het college van plan met
de zweminrichting aan den Hooge Rijn
dijk? Hetzelfde systeem van het sportfond-
senbad beveelt spr. ook aan voor den aan
leg van sport- en speelvelden, die men
ook zichzelf zou kunnen laten bedruipen.
Inzake de vertraging van de Levendaal-
demping zegt spr., dat nu de Kroon de
baatbelasting heeft goedgekeurd de zaak
alleen nog maar stokt door de vraag van
het ministerie van onderwijs of er niet een
stukje stadsschoon verdwijnt.
De voorz.; Het is een stykje stadsvuil,
dat opgeruimd wordt.
De heer de Reed e (C.-H.)Men had
die vraag kunnen voorkomen door het mi
nisterie eerder in te lichten. Spr. maakt
daarna eenige opmerkingen omtrent de
technische opmaking der begrooting. Hy
wijst er op, dat de belastingopbrengst sinds
1930 gestegen is met ƒ250.000, en dat on
danks de vermindering van het volksin
komen. De gemeente is vrij volledig met
haar belastingheffing, er kan niet veel
meer by. Daarom is spr. blij, dat de zake
lijke belasting op het bedrijf niet opnieuw
is voorgesteld. Het college heeft inzake be
zuiniging het zyne gedaan en spr. keurt
het goed, dat op dien weg wordt voortge
gaan; het is onuitvoerbaar om de daar-
kort, maar men moet dat ook weer niet
overdrijven; want het rijk komt ons ook
weer hier en daar tegemoet. In ieder geval
wettigen de kortingen niet, dat wij bij het
rijk gaan aankloppen.
Vroeger heeft spr. den flnancieelen toe
stand van Leiden herhaaldelijk besproken.
Ook thans kan spr. nog zeggen, dat de fi-
nancieele positie van Leiden kerngezond is.
De allereerste eisch van dezen tijd is om
het bedrijfsleven weer op gang te brengen.
Daarom moet men de lasten van het be
drijf zooveel mogelijk verlichten en de be
lastingen en de tarieven der bedrijven ver
lagen zoodra dat maar eenigszins mogelijk
is. Zoover als de voorstellen van de heeren
v. Eek en v. Weizen gaan, wil spr. niet
gaan., het is onuitvoerbaar om de daar
in aangegeven grens te trekken. Een weg
zou zijn, te bezuinigen op de materieeele
uitgaven van de verschillende diensten en
op de telefoon-aansluitingen van ambtena
ren. Maar ook in de bedrijven zelf kan nog
veel bezuinigd worden. De kwestie van de
tarieven zou bezien kunnen worden door
een raadscommissie, die ook de financie
ring der bedrijven zou kunnen reorgani-
seeren. De heeren Wilmer, Wilbrink en
Verwey hebben verschillende financie-
nngs-methoden voorgesteld. Wat de heer
Wilmer wil, n.l. rente en aflossing betalen
uit de reserves, gebeurt feitelijk reeds
lang. Terugvallen op het rijk, zooals de
heer Verweij wil. moet worden afgewezen,
wegens de daarmee gepaard gaande ryks-
voogdy. Met het sluiten van leeningen
moeten wij zeer voorzichtig zijn; iedere lee
ning vermeerdert onze rente-last. In 1934
hebben wij geen enkele leening gesloten,
maar straks zullen wij belangrijk moeten
gaan leenen voor den Stadhuisbouw. WiJ
kunnen in dit opzicht best de leiding in han
den van het college van B. en W. laten.
De tarieven moeten omlaag.
De heer Tobé (R.K.) vraagt, of het be
leid van B. en W. ten aanzien van de be
drijven niet te veel gericht is op het ma
ken van winst? Steunen B. en W. niet te
veel op de winst-vooruitzichten. Z.i. is het
niet zoó zeker, dat de hooge winsten der
bedrijven zullen blijven. Spr. denkt daar
bij aan de huidige concurrentie voor het
gas en de electriciteit. Men zal op andere
wijze moeten bezuinigen en de tarieven
moeten verlagen, ook van het abattoir.
Wethouder G o s 1 i n g a A.R.)Dat
beetje winst, is dat ook al teveel?
De heer Tobé (R.K.): Het gevaar
dreigt, dat men vlak over de grens een
slachthuis gaat oprichten.
Wethouder Goslinga (AJl.): Laat ze
dat maar doen, dan heffen we compensee-
rende invoerrechten.
De heer Tobé geeft vérvolgens eeni
ge richtingen aan, waarin bezuinigd kan
worden, o.a. concentratie van de diensten
van M. H., Armenraad en Geneeskundige
Dienst. Zou er geen noodoffer gebracht
kunnen worden van bijv. 20 pet. door de
genen, die 5000 of meer salaris genieten.
Bezuinigd kan worden op gem een tery wie
len fen telefoonaansluitingen. Kan de ge
meente geen brandassurantie oprichten?
Dat brengt ook geld in 't laadje.
Spr. maakt nog enkele opmerkingen om
trent den tragen gang van zaken by Ge
meentewerken in verband met het snak
ken naar werk in den tegenwoordigen tyd
en bepaalt zijn houding t.o.v. verschillende
voorstellen. Het voorstel-v. Eek inzake een
tariefsverlaging voor de lagere inkomens is
onuitvoerbaar. Een levensmiddelenraad is
èn voor den middenstand èn voor de ove
rige burgerij overbodig. Wel acht spr. be
perking van het aantal winkels gewenscht.
Met mevr. Braggaar is spr. het in som
mige opzichten eens, maar men moet niet
vergeten, dat er van alles gebrek is en
dat men niet in alles kan voorzien, omdat
er geen voldoende geld aanwezig is. Het
zelfde geldt voor het kleine aantal for
mulieren, waarover de heer v. Stralen ge- i
klaagd heeft. Met het idee van goedkoope
s^hoenreparaties van gemeentewege kan
spr. niet meegaan, gezien de resultaten in
den Haag. f
Wat betreft het verwijt van teveel pra
ten, meent spr., dat de SJD.A.P. niet alleen
het monopolie van veelpratery heeft, maar
dat hy van de S.D.A.P. toch niets anders
gezien heeft dan leunen op de overheid,
in tegenstelling met de Katholieken, die
zelf ook iets doen voor de werkloozen,
zooals spr. in feiten en cyfers aantoont.
Uit middenstandsoogpunt.
De heer Bergers (R.K.) prijst het be
leid van B. en W., waardoor de belastingen
niet behoeven te worden opgevoerd. Spr.
Ziet iets onbillijks in het heffen van rae-
terhuur voor gas en electriciteit, vooral als
door het lange gebruik de meter al eenige
malen is afbetaald. De heer v. Eek heeft
het roerend voor den middenstand opge
nomen, maar zijn partij moest den mid
denstand meer be voord eel en door niet in
warenhuizen te koopen. Een levensmidde
lenraad geeft niets, zoolang "er geen ratio-
neele ordening van bovenaf heeft plaats
gehad. Wil de S.D.A.P. den middenstand
helpen, dan moet zij haar streven naar uit
voering in eigen beheer opgeven. Aan pnt-
spanning voor werkloozen is niet te be
ginnen. Wethouder Goslinga heeft geïnter
rumpeerd over het slachten buiten de ge
meente, maar hij was er naast. Want aan
een varken zit maar 1/3 vleesch en slechts
dit vleesch behoeft ingevoerd te worden
en het invoerrecht bedraagt dan veel min
der dan het slachtloon op het Leidsche
abattoir. Het abattoir is er voor de volks
gezondheid en mag geen winstobject zijn.
Tegenover den heer v. Es meent spr., dat
men aan de lustrumviering, ook op Zon
dag, niet te veel belemmeringen in den weg
moet leggen; het brengt nog wat leven in
de brouwerij. Land koopen op groote
schaal is niet in het voordeel van de ge
meente, als dat land langen tijd renteloos
moet blijven liggen.
Dreigende ondervoeding.
De heer Koole (S.D.A.P.) verdedigt
zyn voorstel om de subsidie aan de ver-
eenigingen voor uitzending van kinderen
niet te verlagen. De Centrale Vereeniging
moet verschillende kinderen afwijzen we
gens gebrek aan geld. Spr. kan zelf con-
stateeren, dat er menig geval van onder
voeding bij kinderen voorkomt. Moet daar
geen onderzoek naar ingesteld worden'
W erkloosheidsopmerkingen.
De heer Eikerbout (A.R.) merkt op,
dat het juist is, dat loonsverlaging geen
werk geeft, maar dat het ook een feit is,
dat werk wel loonsverlaging geeft Er is
een onderzoek gaande inzake de kwestie
der z.g. contraprestatie. Daar kleven veel
bezwaren aan, maar het gaat om arbeid in
welken vorm ook. Inzake de formulieren-
verstrekking, meent ook spr., dat het een
zware taak is voor de organisatie-besturen
om die te verdeelen. Men had ze beter
kunnen geven aan werkloozen met groote
gezinnen of aan hen, die reeds lang werk
loos zyn.
Spr. vraagt hoe het staat met het Werk
fonds; krijgen wij daar nog wat van mee;
zijn er al plannen gereed? Andere steden
hebben feeds hun plannen ingediend.
Heeft het gemeentebestuur al iets gedaan,
dan is de motie van de reohtsche fractie
leiders overbodig. Het voorstel-v. Eek in
zake tariefsverlaging acht ook spr. onuit
voerbaar. Hij is geen bewonderaar van de
gummistokken der armbezoekers, doch er
kunnen zich gevallen voordoen, waarin het
noodig kan zyn iets by zich te hebben.
Personeels-zaken.
De heer Kuipers (S.D.A.P.) bespreekt
het uitblijven van de promoties by de
Lichtfabrieken en het overgaan van los
personeel in vasten dienst, waarop hij
krachtig aandringt Eveneens dringt hy
aan op vaststelling van het ambtenaren
reglement voor de politie en op uitbreiding
van het politietoezicht in de buitenwijken.
Daarna verdedigt spr. het reeds meerma
len ingediende voorstel tot invoering van
een arbeidsreserve.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.)
brengt ook de kwestie van het gebruiken
van gemeente-auto's buiten dienst ter
sprake. Dat is onjuist. Het euvel is te voor
komen door alle gemeentelijke auto's te
kenmerken. Spr. klaagt verder over het
late verschijnen van de verschillende jaar
verslagen, de meeste verslagen over 1933
zyn pas dezer dagen verschenen. Hij
wenscht ook een eind gemaakt te zien aan
het uitoefenen van neven-functies door ge
meente-ambtenaren. Verder vestigt hy er
de aandacht op, dat de gemeente wat eer
der moet zorgen voor transformatorhuis
jes, urinoirs e.d. in de nieuwe wijken.
Daarna wordt de zitting geschorst tot
's avonds 8 uur.
AVONDZITTING.
Het werkvemiimingsvoorstel.
Na heropening der zitting is het woord
aan den heer Schüller (S.D.A.P.), die
nog eens terug komt op het gebruiken van
de gemeente-auto's buiten dienstver
band, vooral bij de Lichtfabrieken, wat
hy een publiek geheim noemt Er wor
den geregeld vacantie-reisjes mee ge
maakt en de olie en benzipe woMen
geschreven op rekening van de vracht
auto's. De auto's van de Lichtfabrieken
worden niet gerepareerd door de aanwezi
ge monteurs, die voor geringere werkzaam
heden worden gebruikt, doch door een an
dere firma. Spr. vraagt in dit opzicht een
serieus onderzoek. Het gemeente-personeel
moet haar plicht doen, maar dan moet ook
de gemeentelijke overheid haar plicht doen
tegenover het personeel en niet trachten
zoo weinig mogelijk salaris uit te keeren.
Spr. keert zich vervolgens tegen het ver
wijt, dat de S.D.A.P. slechts een praatcol
lege is en tracht dat op verschillende wij
zen te weerleggen. Hij becritiseert even
eens de brochure van den heer Bosman
en verdedigt het soc.-dem. werkverrui-
mingsvoorstel tegen het verwijt, dat dit
onuitvoerbaar zou zyn, waarop hy nader
ingaat. B. en W, hadden z.i. het voorstel in
praeadvies moeten nemen, doch men ver
genoegt zich met het gemakkelijke af-
maaksysteem. Hy bestrijdt hetgeen de te
genstanders van dit voorstel iri 't midden
hebben gebracht. Het is onwaar, dat er
alles wordt gedaan om den werkloozen ar
beid te versohaffen. In al de uitgevoerde
werken zijn slechts 79 van de 4500 werk
loozen te werk gesteld. Men heeft ons ver
weten, dat wij geen kostenberekening by
ons voorstel hebben gevoegd, doch dat kan
geen enkele raadsfractie zonder hulp van
Gemeentewerken.
De heer Wilmer (R.K.): Hadt u maar
eens een globale berekening er bij ge
voegd omtrent het aantal werkloozen, dat
te werk zou kunnen worden gesteld. U hebt
zelf gezegd, dat er bij de werken van 1 yt
millioen van B. en W. slechts 79 te werk
gesteld zijn. Zoudt u denken, dat er bij uw
voorstellen zooveel meer arbeid zouden
krijgen?
De heer Schüller (S.DA.P.) meent,
dat deze werken in ieder geval veel meer
arbeid in het leven zullen roepen, waarvan
misschien 2000 werkloozen kunnen profi
teered
De heer Lom bert (RJL): Ach kom,
nog geen 200.
De heer Schüller (S.D.A.P.): Wy
vragen in ons voorstel ook niets anders
dan een kostenberekening en andere cij
fers. Zou het niet gaan, dan zyn wij niet
onredelijk.
De heer Wilmer (R.K.): Dan zijn die
berekeningen nutteloos gemaakt
De heer Schüller (S.D.A.P.): Dan
zijn ze nog niet weggegooid, want te eeni-
ger tijd zullen die werken tooh uitgevoerd
moeten worden. Van hooger hand wordt
bijv. reeds sterk aangedrongen op een
spoedige voorziening van de zuiveringsin
richting van de rioleering.
De laatste spreker.
De heer v. d. R e ij d e n (C.-H.) wil een
ander geluid laten hooren, dan critiek op
het beleid van B. en W. Men zaait met die
critiek onrust en schaadt de gemeentebe
langen. B. en W. doen alles wat zij kun
nen om de werkloosheid te lenigen. De
Christelijke liefdadigheid is te Vèrkie2ën
boven het praten van de S.D.A.P.
De heer Schoneveld (A.-R.) zegt
van het betoog van den heer v. Eek, dat hij
dezen wel eens principieeler heeft hooren
spreken. Den heer v. Weizen antwoordt
hy, dat het in Sovjet-Rusland misschien
gelukt is, om vele menschen aan het werk
te zetten, maar dat de hoogere waarden
in Rusland niet veilig zyn.
De Christelijke arbeiders hebben daar
om een eigen organisatie. Zij werken niet
met petities en demonstraties, maar meer
binnenskamers en dat heeft veel meer ef
fect. Vervolgens verdedigt spr. zijn voor
stel om de 25.000 salarisverlaging voor-
loopig op te schorten en dit bedrag te put
ten uit de reserve, teneinde eerst het G.O.
te hooren. B. en W. zijn thans begonnen
met huurverlaging der gemeentewoningen,
maar met den heer Kooistra is hij het eens,
dat dit wat lang geduurd heeft, omdat er
te weinig statistische gegevens zijn. Een
woningbeurs is daarvoor niet noodig,
maar de woningdienst kan daarvoor zor
gen. Spr. stelt B. en W. vervolgens eenige
vragen op het gebied van de volkshuisves
ting.
De voorzitter aan het woord.
De voorzitter zegt, dat de algemee-
ne beschouwingen dikwijls zoo weinig ef
fect sorteeren. Sommigen zyn zelfs van
meening, dat ze geheel konden worden af
geschaft. Spr. is het daarmee niet eens, ze
kunnen van groot nut zijn, als ze maar
zakelijk zijn. Er hebben thans 26 spre
kers gesproken met ongeveer 15 uur en er
zijn groote woorden gesproken over aller
lei economische theorieën. Het debat zou
zeer aan beteekenis hebben gewonnen, als
alleen de fractieleiders hun zienswijze
over het algemeene beleid ten beste had
den gegeven. De heer v. Eek heeft ons ver
teld, dat de crisis een structuur-crisis is,
maar dan is het onmogelijk om diens ge
neesmiddelen toe te passen, want die pas
sen alleen in een anders geconstrueerde
maatschappij. De maatschappij is uitge
leefd, meent de heer v. Eek, maar dan
moet hij geen excessen van activiteit als
geneesmiddel voorschrijven. Van particu
liere liefdadigheid verwacht de S.D.A.P.
niets, doch alles van de regeering, doch de
regeering kan niet alles en heeft niet de
macht van bijv. een Roosevelt. In zake
de werkverruiming zegt spr., dat het soc.-
democratisch voorstel niets nieuws bevat,
de genoemde werken hebben alle de aan
dacht van het ooilege voortdurend. Spr.
twijfelt niet aan den ernst van het voor
stel, maar de S.D.A.P. mag ook niet twij
felen aan den ernst van het college om de
werkloosheid te beteugelen. De activiteit
van Gemeentewerken is in de laatste jaren
belangrijk uitgebreid, maar desondanks
blijft er in Leiden nog zeer veel te doen
over. Wy kunnen echter niet alles tegelijk
doen, er is geen geld genoeg voor. Aan den
anderen kant moet men de werkverrui
ming door de genoemde werken niet over
schatten. Slechts betrekkelijk weinig
werkloozen zou men tewerk kunnen stel
len. En al zouden het er 2000 zijn, dan zou
het nog maar voor een paar maanden zijn
en dan is èn het werk èn het geld op. De
heer Wilmer wil aflossing en rentebetaling
uit de reserve, maar daarmee kan men
geen groote werken financieren.
De heer Wilmer heeft de ordening der
maatschappij aan de orde gesteld, doch
hij had zich in het Sectieverslag niet dui
delijk uitgedrukt en daardoor hebben B.
en W. zich daarop niet kunnen voorberei
den. De grondgedachte is spr. zeer sympa
thiek, meer samenwerking met allerlei
deskundige instanties is zeker nuttig en
spr. noodigt den heer Wilmer uit om zijn
denkbeelden binnenkort eens nader uiteen
te zetten. Concentratie van diensten is ook
zeer nuttig en spr. houdt zich aanbevolen
voor suggesties in die richting.
Wering van vreemde arbeidskrachten,
zooals de heer v. Stralen wil, is niet wel
uitvoerbaar.
Omtrent de verlaging der subsidies
merkt spr. op, dat alle verleende subsi
dies volmaakt verantwoord waren, en dat
het zeer jammer is, dat deze verminderd
moeten worden. Geen enkele subsidie kan
zonder schade afgeschaft worden en daar
om moeten wy noodgedwongen een alge
meene regel treffen en ze alle procentsge-
wijze verlagen.
Spr. is het niet eens met het gezegde van
den heer Vos, dat raadsleden het college
niet behooren te verdedigen vóór B. en
W. gesproken hebben. Dan gaat men het
college beschouwen als een soort vijandige
macht.
Naar aanleiding van de motie van de
rechtsche raadsfractieleiders inzake de
slakkengang van de Levendaaldem^ing,
zet spr. dien gang van zaken nog eens uit
een. De baatbelasting is thans goedge
keurd. Van onmatige vertraging is z.i. geen
sprake, daar men rekening moet houden
met het feit, dat speciaal de provinciale
griffie met werk is overladen. Men be
reikt dus niets met het aannemen van de
motie en spr. geeft in overweging haar in
te trekken. Nu geeft de vraag van den mi
nister van onderwijs weer onverwachte
vertraging, maar spr. gelooft, dat dit wel
los zal loopen.
De heer Wilmer (RK.): Wij hebben
met onze motie niet alleen het oog op de
Levendaaldemping, maar ook op andere
plannen, uit te voeren met behulp van het
Werkfonds.
De voorzitter: Ik kom daar straks
op terug. De kwestie van de gummistokken
hoort niet in den raad thuis. De lustrum
viering van het L. St. C. zal niet op Zondag
plaats vinden. Er is aangedrongen op meer
politie-toezicht. Waarom doen de heeren
geen voorstel om meer agenten aan te stel
len? Ik kan ze best gebruiken.
Omtrent de jaarverslagen zegt spr., dat
maatregelen zyn genomen tot bespoedi
ging en tevens tot inkorting.
In zake het werkfonds wordt opgemerkt,
dat het langen tijd geduurd heeft, voordat
het ih werking trad. Wij hebben niet stil
gezeten en besprekingen zijn gevoerd. Het
zal niet lang duren of aangegeven zal kun
nen worden welke werken uit het werk
fonds gefinancierd zullen worden. Zes ton
zal het evenwel niet zijn. Spr. verklaart,
dat het college geen voorstander is van
een ventverbod. Meer toezicht op het be
zoeken van bioscopen door kinderen acht
spr. niet noodig. De commissie van toe
zicht en de politie houden zich daarmee
bezig en het toezicht van de politie is zeer
scherp.
De wethouder van onderwijs.
Wethouder Tepe (R.K.) zal zich be
zuinigen in zyn spreektijd. De heer v. Eek
wil de gemeente opschepen met medezeg
genschap, doch dit vraagstuk zal later van
zelf ter sprake komen by de regeling van
het georganiseerd overleg en dan in rui
mer verband worden bezien. Spr. acht me
dezeggenschap in de arbeidsvoorwaarden
en de commercieele leiding der bedrijven
e.d. een gevaarlijk experiment, waarbij hij
Amsterdam tot voorbeeld stelt, dat een
proef daarmee niet heeft aangedurfd. In
de Arbeiderspers is trouwens het mede-
zeggenschapsprobleem allerminst opgelost.
Het college ontraadt derhalve het desbe
treffende voorstel. Mevr. Braggaar heeft
aanstoot genomen aan de houding van B.
en W. t.o.v. de vrouw. B. en W. hebben
geen bezwaar tegen het aanstellen van
een ongehuwde vrouw, als de vrouw meer
geschikt is dan de man of wanneer sociale
aangelegenheden daartoe aanleiding ge
ven, of wanneer het speciale voor de vrouw
geschikte betrekkingen betreft. Den heer
Vos beantwoordend, zegt spr., dat hy ook
liever niet zou willen bezuinigen op on
derwijs. Maar van hooger belastingen is
geen baat te verwachten, zoodat men moet
bezuinigen. Er is echter niet zoodanig be
zuinigd, dat het onderwijs er ernstig door
geschaad wordt. Spr. ontkent, dat langer
dan noodig is personeel op arbeidscontract
wordt aangehouden. Inwilliging van den
wensch van den heer Vallentgoed is on
mogelijk. Het voorstel-Schoneveld ontraadt
spr. Het was onmogelijk de voorgestelde
bezuiniging op de salarissen eerst in het
G.O. te brengen, doch daarmee wil het
college niet vooruit loopen op een beslis
sing van het G.O., dat volgende week bij
een komt. Wil de raad een andersluidend
besluit van het G.O. goedkeuren, dan zal
een ander object van bezuiniging moeten
worden gevonden. Den heer Verweij ant
woordt spr., dat het college niet is blijven
staan op zijn oorspronkelijk standpunt in
zake de gemeentelijke marge van het bui
tengewoon lager onderwijs, doch ingegaan
is op de suggestie van den heer Wilmer en
de vermindering -thans geleidelijk wil in
voeren.
Rede van wethouders Splinter.
Wethouder Splinter (C.-H.) zal ook
kort zijn. Het soc.-dem. voorstel inzake
werkverruiming moet beschouwd worden
als steun aan het college, zeide de heer
v. Eek. Dat verheugt spr. Dat er aan Ge
meentewerken wel iets gebeurt, bewijst
spr. met te wijzen op een som van
1.421.125. die gestoken is in de op het
oogenblik in uitvoering zijnde werken.
Het is juist, dat daarbij slechts enkelen ar
beid hebben gevonden, maar daaruit blijkt
tevens, dat ook bij aanneming van het
soc.-dem. voorstel nauwelijks meer dan 135
werkloozen werk zouden vinden.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.): Dan
heeft de 1H millioen van B. en W. ook
weinig nut.
Wethouder Splinter (C.-H.)Dat
heeft ook weinig invloed op den stand der
werkloosheid. Wij hebben voor 6 werken
een bijdrage aangevraagd uit het Werk
fonds en de onderhandelingen zyn in vol
len gang. Dat geld krijgen wij niet a fonds
perdu, maar moet worden teruggegeven.
Spr. geeft globale cijfers van de kosten van
de door de S.D.A.P. vporgestelde werken,
en komt tot een totale som van 1.684.000.
Dat is een som, welke Leiden niet kan op
brengen. Het zou trouwens zeer gemakke
lijk zijn, om nog een paar millioen aan
wenschelyke werken aan te wijzen, maar
zelfs een soc.-dem. wethouder zou geen
kans zien dat geld bij elkaar te krygen.
Spr. behandelt vervolgens het voorstel
punt voor punt en constateert, dat er ver
scheidene werken bij zijn, die door B. en
W. reeds in voorbereiding zijn, terwijl an
dere voorloopig niet uitgevoerd kunnen
worden wegens moeilijkheden, welke de
S.D.A.P. bekend kunnen zijn. Al deze
voorstellen zijn ontijdig en de heer Schül
ler kan dat weten als lid van de Comm. v.
Fabricage.
De heer Schüller (S.D.A.P.) Ik ben
de fractie niet
Wethouder Splinter (C.-H.): U bent
in dit opzicht de adviseur van uw fractie
en als u zoo weinig invloed op uw fractie
hebt, moet uw fractie een ander aanwijzen
in de Comm. v. Fabricage, die meer het
vertrouwen geniet.
De heer Kooistra heeft aangedrongen op
vlugger saneering, maar hy vergeet, dat
ook dit geld kost. Er staan op het oogenblik
608 woningen leeg en de bouw van 260 wo
ningen is nog toegestaan; daaruit blijkt,
dat er geen woninggebrek meer is. Onder
die 608 woningen zijn meer dan 200 wo
ningen onder de 6.Onder die omstan
digheden moeten de huren zakken.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.): Wan
neer gaat dat gebeuren?
Wethouder Splinter (C.-H.): Dat is
al gebeurd, dat proces is in feilen gang.
Omtrent de voorgestelde premieregeling
staat spr. op hetzelfde standpunt als ver
leden jaar. Dat is een verkapte bouwtoe-
slag aan particuliere bouwers, waar spr.
niets voor voelt. Het voorstel-v. Weizen
om de gemeentewoningen 25 pet. in huur
te verlagen (geamendeerd door den heer
Kooistra) kan spr. niet aanvaarden. Die
huren zijn niet te hoog en wie het niet
betalen kan, heeft nog een h uurtoeslag.
Waar het mogelijk is, zal het collége zorgen
voor behoorlijke plaatsing van transfor
matorhuisjes e.d. in nieuwe wijken.
Daarna schorsing tot Donderdagmiddag
2 uur.
