26ste Jaargang ZATERDAC 22 DECEMBER I»J* No. 7997 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post S 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEiN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 'n - DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 DE DOODEN VAN DE „UIVER" GEVONDEN Stoffelijk overschot naar Bagdad. DE BLIKSEM DE VERMOEDELIJKE OORZAAK. Het laatste sprankje hoop, hetwelk gis teren nog eenige optimisten koesterden, dat de mogelijkheid niet geheel was uitgeslo ten, dat er nog een levende zou worden aangetroffen, die zich uit de brandende „Uiver" had kunnen redden, is thans de finitief gedoofd. Er is thans bij de K. L. M. een telegram ingekomen van haar vertegenwoordiger te Bagdad, den heer Peters. Deze meldt, dat hij om 11.45 plaatselijken tijd op de plaats van het ongeluk is aangekomen en gecon stateerd heeft, dat de leden van de beman ning en de passagiers omgekomen zijn. De stoffelijke overblijfselen zijn naar het fort te Rutbah-Wells overgebracht. Reuter meldt uit Amman, dat er een ver moeden bestaat, dat de „Uiver" door den bliksem is getroffen en dat het ongeluk niet te wijten is aan een slechte landing, omdat de grond waarop de resten liggen, goed is. Be' stoffelijk overschot der inzittenden is door een R.A.F.-vüegtuig, naar Bagdad overgebracht. DIRECTEUR PLESMAN GEEFT INLICHTINGEN. Waarschuwt tegen voorbarigheid. In een derde persconferentie binnen vier en twintig uur heeft <te directeur van de K. L. M., de heer A. Plesman, het volgende medegedeeld: Wij hebberi thans een bericht van onzen vertegenwoordiger Peters, die in Rutbah Wells geweest is, waarin hij bevestigt, dat de bemanning en passagiers allen zijn om gekomen. Het is dus een feit geworden, dat wij mo menteel door een zeer zware ramp getrof fen zijn. Voor de nabestaanden is dit iets verschrikkelijks, omdat een dergelijke ramp zoo buitengewoon plotseling komt. Ik heb hun mijn deelneming betuigd. Door het verlies van de bemanning zullen wij vier zeer bekwame menschen moeten missen. Beekman heeft, zoolang hij bij ons vloog, nooit een „schade" gehad. Hij was heel gezien en zijn collega's schatten hem hoog. Er is nooit eenige opdracht geweest, die hij niet goed heeft uitgevoerd. Van Steenbergen was zes jaar geleden bij ons in dienst gekomen. Hij was een zeer bescheiden en toegewijd vliegtuigbestuur der. Ook Waalewijn behoorde tot een onzer beste krachten. Hij had een zeer sympa thiek karakter. Nog zoo kort geleden was hij meegeweest naar Mildenhal en had zich daar zeer geestdriftig voor de Douglas ge toond. Van Zadelhof was de eenig-overlevende bij het ongeluk te Bangkok. Het is zeer tragisch, dat hij nu is omgekomen. Ik kan er niet genoeg den nadruk op leggen, dat het fout is op het oogenblik definitieve veronderstellingen betreffende de ramp te maken. Het is noodig het on derzoek van de vakmenschen af te wach ten. Behalve Engelsch onderzoek en het onderzoek, dat de K. L.. M. door haar vier menschen laat uitvoeren, zal zich, zooals u bekend is, ook dr. ir. van der Maa: van den Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart, derwaarts begeven. En wij moeten af wachten, welke resultaten dit alles zal op leveren. U hebt allen gehoord welke woor den van deelneming hedenmiddag in de Kamer aan het ongeval gewijd zijn. De tekst van het telegram, dat H.M. de Ko ningin onze maatschappij heeft willen doen toekomen is reeds bekend gemaakt. Telegram van prinses Juliana. Van H.K.H. Prinses Juliana ontving ik het volgende telegram: Diep onder den indruk van een groote ramp, welke uwe maatschappij getroffen heeft, draagt H.K.H. mij op U oprechte deelneming over te brengen. Beleefd ver zoek ik U, aan de nagelaten betrekkingen namens H.K.H. bijzondere gevoelens van deelneming te betuigen. Baud, Kamerheer H.K.H. Van den vertegenwoordiger van de K. L. M. te Paramaribo, den heer Bouman en van de bemanning van de „Snip" is ook een te legram binnengekomen. Voor die beman ning is het zeer verdrietig, dat zij op deze wijze hunne collega's moesten verliezen. Van de Imperial Airways ontving ik het volgende telegram: „President en Com missarissen van de Imperial Airways be tuigen hun diepste leedwezen met het droevig ongeval en zenden hun oprechte gevoelens van rouwbeklag aan de nabe staanden van hen, die hun leven verloren. Voor het oogenblik is niets verders te melden. Wij moeten nu afwachten wet het onder zoek zal opleveren. Daarbij zal het noo dig zijn alle seinboeken van de marconis ten op den grond nauwkeurig te raadple gen. Het is nu maar te hopen, dat de gang van zaken gereconstrueerd kan worden met dé mededeelingen van pompstation III. Het is ook niet uitgesloten, omdat de plaats des onheils zoo dicht bij Bagdad ge legen is, dat er getuigenverklaringen zijn van nomaden, die bij Ruthbah Wells hun tenten plegen op te slaan." DEELNEMING VAN H.M. DE KONINGIN De particulier secretaris van H.M. de Koningin, baron Sixma van Heemstra, he eft aan het bestuur en de directie der Kon. Luchtvaart-Maatschappij een tele gram doen toekomen van den volgenden inhoud: „H.M. de Koningin draagt mij op, Harer Majesteits oprechte deelneming te betuigen met het ontzettend ongeluk aan de „Uiver" overkomen en verzoekt u aan de nagelaten betrekkingen van de slachtoffers Harer Majesteis diepgevoelde deelneming te wil len overbrengen." BELGISCHE KONING BETUIGT ZIJN DEELNEMING. De Belgische minister van Buitenland- sche Zaken heeft den Belgischen gezant in Den Haag verzocht aan de Nederlandsche regeering de oprechte deelneming over te brengen van den Koning en van de Belgische regeering met het ontzettende ongeluk, dat de „Uiver" en zijn inzitten den overkomen is. DE INDRUK VAN PAR ME NT IER. Zoodra Parmentier de jobstijding gehoord had, was hij diep onder den indruk naar Schiphol gegaan. De pers was in de gelegen heid hem zijn indrukken te vragen over het ongeluk met de „Uiver", deze machine was tenslotte een stuk van zijn leven. Het is, zoo zeide de heer Parmentier, ont zettend jammer, dat het zoo geloopen is. Wij moeten onze beste vrienden missen en de machine, die zoo'n mooien indruk in de wereld heeft gemaakt, zijn wij kwijt. Daar mee is een deel van het werk, tot dusver verricht, verloren gegaan. Het is natuurlijk niet mogelijk zich voor te stellen, wat er eigenlijk gebeurd is, alvorens er een nauw gezet onderzoek heeft plaats gehad. Voor mij staat het evenwel vast, dat het niet aan de machine heeft gelegen, want deze heeft onder de zwaarste omstandigheden haar plicht gedaan. Het zal wel te wijten zijn aan den invloed der elementen, waartegen zelfs de sterkste machine en de beste pilo ten niet opgewassen zijn. GEEN VERGOEDING VOOR DE POST. Hoewel officieel nog niet bekend is, of de geheele post aan boord van de „Uiver" vernield is, mag, daar het toestel verbrand is, wel aangenomen worden, dat van de brieven niet veel meer over zal ztfn geble ven. De „Uiver" had de grootste postbezen- ding, welke ooit per vliegtuig is verzonden, namelijk 51.000 stuks, beplakt met een ka pitaal aan postzegels. Wij hebben nader geïnformeerd bij den directeur van het hoofdpostkantoor te de zer stede. Deze deelde ons mede, dat voor verdwenen brieven niets wordt terugge geven en voor aangéteekende brieven ook geen schadevergoeding kan worden ge vraagd. Per vliegmachine worden alleen aangeteekende brieven verzonden zonder aangegeven waarde. In het binnenlandsch verkeer wordt bij wegraken 25 uitbetaald voor dergelijke brieven. In het buitenlandsche verkeer ech ter wordt, als er overmacht in het spel is, volgens art. 143 van de Post- en Telegraaf- gids, geen vergoeding gegeven. De geheele post en ook de postpakketten moeten dus, als zij verbrand zijn, als een schadepost voor de afzenders worden beschouwd. ZUID-AFRIKAANSCHE STUDENTEN VOELEN MEDE. Zuid-Afrikaansche studenten op studie reis in Nederland deelen het volgende mede: „Die Eerste Dietse Studie reisgeselskap van die Afrikaans-Nasionale Studentebond wens om langs hierdie weg hul diepgevoel- i de meelij e uit te spreek aan die volk van die Nederlande, en veral aan die familie lede van de bemanning, met die groot ramp wat so onverwags die reeds wêreldbekende „Uiver" op sij vlug na Batavia getref het". GEDEMPTE FEESTVREUGDE TE PARAMARIBO. De feestvreugde over de veilige aankomst van de „Snip", welke gisteren op zoo en thousiaste wijze was in gezet, is thans ge heele gedempt door het treurig bericht om trent de ramp met de „Uiver". Alle ver dere feestelijkheden zijn afgelast. Zoowel de bemanning van de „Snip" als de bevolking is diep onder den indruk. Hedenmorgen vertrok de „Snip" naar Curagao met de dochter van den Gouver neur als passagiere. DE POST GEDEELTELIJK BEHOUDEN. VIRULY NEEMT HET OVERSCHOT MEE. De lijken worden overgebracht naar Bagdad De K.L.M. deelt vandaag mede, dat het stoffelijk overschot van passagiers en be manning der „Uiver" met een Britsch leger vliegtuig naar Bagdad zal worden overge bracht in afwachting van een nadere be spreking. Voorts kan worden bevestigd, dat een deelte van de post, welke de „Uiver" aan boord had, behouden is gebleven. De post, die behouden is gebleven en waarvan de hoeveelheid nog onbekend is, is overge bracht naar Rutbah. De „Rijstvogel", waarmee Viruly van daag het traject AtheneCaïro vliegt, zal te Rutbah landen en de behouden poststuk ken, voorzoover dit mogelijk is, inladen en via Bagdad naar Batavia meenemen. DE GESCHIEDENIS VAN DE „UIVER". Het verongelukken van de „Uiver", dat aan het leven van bemanning en passagiers op zoo noodlottige wijze een einde heeft gemaakt, beteekent ook technisch voor de K.L.M. een groot verlies. Met den aankoop van dit toestel heeft onze nationale lucht vaart-maatschappij een nieuwe periode in haar ontwikkeling willen inluiden. Het laatste jaar heeft de luchtvaart, in het bijzonder wat snelheid aangaat, zeer groote vorderingen gemaakt. Ten einde in de „running" te blijven, was het voor de K.L.M. een besliste noodzaak deze vorde ring van de techniek mede te maken. Zoo als men weet,*'heeft Fokker, die ook in deze richting zoekende was, toen zijn groote type ontworpen. De K.L.M. heeft echter ook naar andere snelle typen uitgezien. In Amerika heeft zij bij de Douglas-fabrieken een nieuwste type passagiersvliegtuig besteld, dat de K.L.M.-vlieger Parmentier, die in Ameri ka vertoefde om ervaring op te doen met het nachtvliegen, heeft afgehaald van de fabriek. Het toestel is vervolgens gedemon teerd en per Statendam naar Nederland overgebracht, waai- het op het vliegveld Waalhaven is gemonteerd voor den groo- ten vliegtocht naar Melbourne, waaraan de K.L.M. zou deelnemen. Ieder heeft de „Uiver", hetzij in werke lijkheid, hetzij op afbeeldingen gezien. Aan de passagiers-accomodatie is bij deze vliegtuigen de uiterste zorg besteed. „The customer is king". De cabine is zeer ruim. De 14 passagiers hebben gemakkelijke, verstelbare stoelen en ieder zit voor een afzonderlijk raampje. Boven elke zitplaats is een leeslampje aan gebracht. De vensters kunnen niet worden geopend, omdat dit alle moeite, welke men heeft gedaan, om het geluid van de moto ren te dempen, ongedaan zou maken. Voor de luchtverversching is een stel buizen aangebracht, welke van den neus van het toestel, via een geluid-demper naar de ca bine leiden. Boven elke zitplaats is een ver stelbare uitlaat en in het ton-ronde pla fond zijn roosters voor den afvoer van de lucht De geheele cabine is met leer be kleed. Achterin zijn een buffet en een toi let-inrichting. Vóór de cabine is de radio installatie met de zitplaats van den marco nist en daar voor, dus heelemaal in den neus, zijn de plaatsen voor de beide pilo ten. De machine heeft een dubbele bestu ring. Zooals men weet, is het landingstoestel intrekbaar. De wielen verdwijnen echter niet geheel in den romp, opdat, als de pi loot mocht vergeten het landingstoestel neer te laten, bij de landing groote ongeluk, ken zooveel mogelijk worden voorkomen. Bovendien is er nog een veiligheids-inrich ting aan verbonden. Als het landingstoe stel is ingetrokken en het gas-manet wordt gesloten, wat voor elke landing moet ge schieden, gaat in de cockpit een sirene loeien en bovendien begint een rood lampje te branden. Slechts door het landingstoestel DE „SNIP" VLIEGT UIT. GESTART NAAR LA GUAIRA. Aneta-Vaz Dias meldt, dat de „Snip" he denmorgen om 10 uur G. M. T. (10.20 A.T.) van Paramaribo is gestart voor de tocht naar La Guaira. neer te laten, kan de piloot de sirene weer tot zwijgen brengen. Men ziet het: aan de veiligheid is de uiterste zorg besteed. En tochtegen de natuurkrachten, die de mensch met zijn vliegtuigen tracht te overwinnen, is ten slotte geen vliegtuig bestand. Dat het nieuwe toestel van een alleszins betrouwbaar type was, heeft de geforceer de vlucht van Londen naar Melbourne be wezen. Ieder Nederlander heeft te zeer meegeleefd met de wederwaardigheden van het Nederlandsche toestel en zijn opvaren den, dan dat wij dezen vliegtocht nog eens in details zou moeten nagaan. In geen enkel opzicht heeft zich een technisch bezwaar op dezen moeilijken tocht geopenbaard. Ook de zeer moeilijke weersomstandigheden in Australië, die de radioverbinding zeer slecht maakte, en die tot de noodlading te Albury leidde, heeft de „Uiver" glansrijk doorstaan. Allen houden wij de herinnering leven dig aan den bangen nacht van Albury, waar Parmentier zich echter een meester in de vliegkunst heeft getoond. Ook toen echter werd hij gerugsteund door een tech nisch volkomen toestel, dat, ondanks zijn groote, op de smalle, drassige renbaan prachtig manoeuvreerbaar bleek. En thans was de „Uiver" zijn eersten tocht voor het gewone vervoer begonnen. Haar intrede in de vloot zou worden ge ïnaugureerd met de versnelde Kerstpost- vlucht, die de herinnering aan de eerste prestatie op dit gebied, die van de „Pe likaan", levendig zou houden. Het heeft niet mogen zijn.... Het groote vertrouwen van de K.L.M. in haar nieuwste aanwinst, is ook overduide lijk gebleken uit de bestelling van 14 toe stellen van het type-Douglas. Het spreekt vanzelf, dat het noodlottige ongeluk van de „Uiver" niet kan afdoen aan dit ver trouwen. Tegenslagen als deze zijn hard. De lucht vaart zal echter niet versagen. „N. R. Crt." „OOIEVAAR" EN „UIVER" In December 1931 verongelukte het K. L. M.-toestel „De Ooievaar". Op het vlieg veld bij Bangkok kwam het bij de start in botsing met een lagen kleidijk. Drie le den van de bemanning vonden den dood, twee passagiers. In December 1934 gaat de „Uiver" ten onder op de rotsen van den Syrischen woestijn: zeven dooden vallen, waaronder de marconist Van Zadelhoff, die op de „Ooievaar" dezelfde functie ver vulde, maar gered werd. De beide vliegtuigen, welke de K. L. M. op de Indië-route verloor, waren gedoopt naar denzelfden vogel de „Ooievaar" of Betuwsch-dialectisch de „Uiver", welke dus de Maatschappij geen geluk heeft gebracht Nog enkele merkwaardige elementen zijn aan te wijzen in den samenloop der ge beurtenissen. Juist toen de „Ooievaar" was verongelukt, verscheen de „Ekster" op het vliegveld van Bangkok. Aan den stuur- knuppel zat de man wiens naam thans op aller lippen is.... Hondong. Hij heeft vol bracht, wat de levensillusie was van één, die met de „Ooievaar" onderging, van Onlangs. Sint Clemensretraitenhuis te Noordwijkerhout 2831 Dec. Jonge Middenstander 8 25 Jan. Jonge Mannen 6.50 58 Jan. Mannen 6.50 811 Jan. Mannen 6.50 1215 Jan. Mannrn 6.50 1518 Jan. Jonge Mannen6.50 1922 Jan. Mannen6.50 2225 Jan. Jonge Mannen6.50 2629 Jan. Mannen6.50 29 Jan.1 Febr. Meisjes boven 17 j. 6.50 25 Febr. Mannen 6.50 5—8 Febr. Militieplichtigcn 6.50 2759 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN WAARONDER GE- ILLUSTREERD ZONDAGSBLAD. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Het stoffelijk overschot der omgekomen passagiers en bemanning van de „Uiver" gevonden. Overbrenging naffr Bagdad. (Ie blad). Rosenberg blijkt de groote hinderpaal voor verzoening van Duitschland en het Va- ticaan. (2e blad) De Russische pers doet felle aanvallen op Duitschland en Joegoslavië in verband met den moord op Kirof. (2e blad). Twee duizend dooden op Ceylon. (Bui ten!. Ber. 2e blad). BINNENLAND. Op den onbewaakten overweg onder Haarle heeft wederom 'n botsing met een vrachtauto plaats gehad, tengevolge waar van de bestuurder omkwam. (Gem, Ber. 2de blad). LEIDEN. AFSCHEID W. WALSTRA De heer W. Walstra, chef-machinist aan het Kamerlingh-Onnes Laboratorium en leeraar in het smeden, bankwerken en elec- trisch bedrijf aan de Leidsche instrument makersopleiding zal aan het einde van dit jaar wegens het bereiken van den pen sioengerechtigden leeftijd den dienst ver laten. Met het oog op de Kerstvacantie was het heden de laatste dienstdag van den heer Walstra; vandaag heeft hij van de di rectie, van zijne collega's en het overige personeel afscheid genomen, echter, vol gens zijn uitdrukkelijken wensch, zonder toespraken of eenig officieel vertoon. Voor toespraken en dankbetuigingen voor bewezen diensten ware overigens bij deze gelegenheid stof genoeg geweest. De heer Walstra toch heeft zich gedurende zijn 17H-jarige werkzaamheid aan het Kamer- lingh Onnes Laboratorium doen kennen en waardeeren niet alleen als een uiterst plichtsgetrouw ambtenaar, maar ook als een technicus van voortreffelijke bekwaam heid. Aan hem is te danken geweest, dat de zeer ingewikkelde electrische installa tie, de drijfkracht van het cryogeen labo ratorium en de. stroombron voor zoovele proeven, steeds zonder haperen functio neerde. Vele in aantal zijn de toevoegin gen aan deze installatie van zijn hand; het groote schakelbord van de Röntgeninstal- latie van afd. H, om maar één voorbeeld te noemen, is geheel het werk van den heer Walstra en van de onder zijn uitstekende leiding werkende leerlingen, want ook als leeraar heeft de heer Walstra uitgemunt. Bij dit deel van zijn werkzaamheid kwa men zijn uitnemende karaktereigenschap pen vooral tot uiting, ook en niet minder waar het gold eens anders wenschen te bevredige. Zijn dienst- en hulpvaardigheid werden hoog gewaardeerd. Gaarne wenschen wij den heer Walstra bij zijn afscheid van eene eervolle loopbaan nog vele jaren van welverdiende rust toe.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1