NIEUWJAARSWENSCH
26ste Jaargang
WOENSDAG 19 DECEMBER 1934
No. 7994
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De vlucht van de
„Snip"
NIEUWJAARS
ADVERTENTIËN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER BLADEN.
Het Duitsch-Neder-
landsch clearingverdrag
Dit gevoel hebben ook wij, wanneer wij
het nieuwe Duitsch-Nederlandsche clea-
ring-verdrag bezien en ons afvragen, waar
heen zal dit alles leiden? Om het heden
goed te kurftien begrijpen, dienen wij het
geheele verloop nog even in het kort na te
gaan. Wij hebben in het begin van dit jaar
de regeling van het Sonderkonto gehad.
Deze regeling werkte langen tijd goed, tot
de saldi in Duitschland begonnen op te
loopen zonder dat het in ons land moge
lijk bleek de Sonderkonto-marken te ver-
koopen. Na talrijke onderhandelingen,
waarbij Zwischen-konto's werden inge
voegd, liep het geheel spaak en decreteer
de onze Regeering de gedwongen clearing.
Alles, wat op het handelsverkeer betrek
king had, moest via de clearing worden be
taald in de hoop, dat door onze passieve
handelsbalans met Duitschland de Sonder-
konto-Marken en de verdere Duitsche han
delsverplichtingen aan ons land worden
vereffend. Deze gedwongen clearing werd
gevolgd door een clearings-overeenkomst.
De doorvoerhandel werd buiten die clea
ring gehouden; ook de Duitsche uitvoer
naar Indië werd niet via de clearing ver
rekend, terwijl de Indische exporten naar
het Duitsche Rijk wèl via de clearing wer
den verrekend. Daarbij werd van de in
Nederland gestorte bedragen 10 pet. gere
serveerd voor liquidatie van de oude
handelsvorderingen van vóór 24 Septem
ber 1934 (de datum, waarop het nieuwe
clearingverdrag inging) 7 pet. voor
Duitschland als vrije deviezen.... een
deel voor de betaling van de rente op de
Young- en de Dawesleening, Nederland-
sche portie, terwijl de rest besteed werd
om op de normale wijze de in Duitschland
gestorte Marken te verrekenen. Doordat
de Duitsche Regeering op enkele punten
geen voldoende medewerking betoonde,
zegde de Nederlandsche Regeering het ver
drag op en herstelde de gedwongen clea
ring. Daarna kwam opnieuw een overeen
komst tot stand. De geheele Indische be
weging valt er nu. onder; niet 10 pet, maar
18 pet. zal worden terzijde gelegd voor del
ging van de vorige schulden, terwijl de
Duitsche Regeering slechts 4 pet. aan vrije
deviezen ontvangt. Het geheele doorvoer-
verkeer valt buiten de regeling, wat na
tuurlijk voor hen, die daarvan hun hoofd
metier maakten, een hard gelag is. Want
de doorvoerhandel wordt nu geheel -be-
heerscht door de Duitsche deviezen-poli
tiek.
Men moet zich goed realiseeren, dat de
clearing slechts slaat op de betaling, niet
op den in- en exporthandel zélf. Deze han
del is onderhevig aan de aparte bepalin
gen, welke de betrokken landen maken
met inachtneming van het bestaande han
delsverdrag, dat eind van dit jaar expi
reert.
Nu heeft men natuurlijk het gevaar, dat
de exporten naar Duitschland grooter
worden dan de importen uit Duitschland;
of dat het verschil tusschen deze twee fac
toren ten voordeele van Duitschland zoo
klein wordt, dat daaruit onvoldoende ter
betaling van den export zal overblijven,
nadat de 18 pet. voor de oude schulden,
de 4 pet. aan vrije deviezen er af getrok
ken zijn. Dan bevriest er opnieuw een sal
do in Duitschland. Momenteel is dit het
geval. Het saldo in guldens hier beschik
baar voor Nederlandsche exporteurs naar
Duitschland (dus het totaal bedrag ver
minderd met bovengenoemde percentages
en den rentedienst van de Dawes- en
Loungleening, benevens van de Stillhalte)
bedraagt 30.604.669 op 8 December j.l.,
terwijl in Duitschland ten behoeve van
Nederland gestort is ƒ42.105.526. Er is dus
op 8 dezer bevroren een bedrag van niet
minder dan 11.5 millioen buiten de oude
schulden!
Nu heeft onze Regeering het exportbu-
reau opgericht. Dit bureau geeft uitvoerli-
centies af en tevens in Indië via een aldaar
benoemden agent. Alleen zij, die over uit-
voerlicenties beschikken, hebben recht aan
de clearing deel te nemen en hebben dus
tevens een vrij groote zekerheid, dat zij
f.z.t. hun geld ontvangen. Wanneer deze li
centies voorloopig worden afgegeven tot
een geringer bedrag dan Duitschland aan
ons verkoopt, dan zal het in ons land ge
storte guldensbedrag sneller aangroeien
dan het saldo in Duitschland. Op die wijze
zullen dus de lichtbevroren nieuwe vorde
ringen vlug kunnen worden ontdooid. Maar
dit beteekent vermindering van onzen ex
port, tenzij wij groote hoeveelheden goede
ren uit Duitschland betrekken. Dit komt
ten nadeele van ons eigen bedrijfsleven.
Het probleem is dus wel ingewikkeld.
Wij moeten rekenen met een verminder
de handelsbeweging met de landen, waar
op wij hoofdzakelijk aangewezen zijn, n.l.
Duitschland en Engeland. Willen wij een
verdere inschrompeling van ons internatio
naal handelsverkeer voorkomen, dan moe
ten wij zoo spoedig mogelijk nieuwe afzet
gebieden verkennen, explodeeren en t.z.t.
exploiteeren. Anders rest ons niets anders
over dan ons productie-apparaat zoo snel
mogelijk verkleinen. Op agrarisch gebied
door beperking van uitzaai of teeltbeper
king, op industrieel gebied door stopzetting
van tal van industrieën. Gevolg toeneming
der werkloosheid met de daaraan verbon
den consequentie van verpauperiseering
van ons volk.
V Beleediging.
De toon maakt de muziek.
Deze waarheid heeft o.i. het O.M. van
de Alkmaarsche Rechtbank voor oogen ge
had, toen het gisteren tegen den propa
gandist van de N.S.B. ds. van Duyl een
maand gevangenisstraf eischte.
De kringleider van de N.S.B. had op
een vergadering te Alkmaar het volgende
„Ik zeg, en ik riskeer misschien een
veroordeeling, dat gij, Nederlandsche
Regeering, door het verbod der N.S.B.,
het recht hebt vertrapt en de Grond
wet verkracht, Gij Nederlandsche re
geering pleegt landverraad door uw
beste burgers en dat zijn de N.S.B.ers
uit uw dienst te weren".
Verandert het begin in: Ik ben persoon
lijk van meening, dat gij enz. en men
zal o.i. moeten constateeren, dat ten onzent
tientallen sprekers vóór ds. v. Duyl
soortgelijke critiek op een regeering
hebben uitgeoefend.
Het „Ik zeg" is echter heel positief, ter
wijl ook waarschijnlijk de persoon, die het
zeide, en de omgeving, waarin het werd
gezegd, door het O.M. te Alkmaar bij zijn
oordeel over het karakter van de daad in
aanmerking zullen zijn genomen.
De uitspraak van de Alkmaarsche recht
bank zal ook buiten de kringen der N.S.B.
met belangstelling worden tegemoet gezien.
UIT DEN LEIDSCHEN RAAD.
Om te beginnen bij de staart: Maandag
avond te rond middernacht heeft de Leid-
sche Raad het voorstel goedgekeurd om de
tarieven voor gas en electriciteit te verla
gen. Een besluit, dat de afnemers in en
buiten Leiden, ongetwijfeld aangenaam in
de ooren zal hebben geklonken. Voor het
gas was het voornamelijk de concurrentie
met de petroleum, welke tot verlaging
dwong; voor de electriciteit gaf het inzicht,
dat bij de tegenwoordige prijzen winke
liers, café-houders en kleine industrieelen
te veel zullen bezuinigen, aanleiding tot ta
riefsverlaging. Er valt weinig commentaar
aan toe te voegen. De Lichtfabrieken heb
ben tijdig ingezien, dat zij omlaag moesten,
om te probeeren de door de tijdsomstandig
heden veroorzaakte teruggang in de afname
van gas en electriciteit te stuiten. Er werd
een tweetal amendementen ingediend, n.l.
om het vast recht bij het winkeltarief af te
schaffen en het gewone tarief op 12 cent te
brengen (amendement van den heer Tobé),
en om den gewonen electriciteitsprijs voor
particulieren te brengen van 20 ct. op 18
18 ct. per K.W.U. (Schoneveld, Lombert en
Coster). De amendementen konden moei
lijk direct afgedaan worden, omdat de ge
volgen ervan niet a bout portant zijn te
overzien, en werden derhalve in praeadvies
genomen.
Deze tariefsverlaging was, zooals gezegd,
het staartstuk van de vergadering. De 25
andere agendapunten waren alle van min
der financieele importantie, wat evenwel
niet belette, dat er ampel en zwaar over
gepraat is. Zoo waren er verscheidene on
derwijszaken aan de orde, waarbij de Raad
het niet eens bleek met de daarin vervatte
bezuinigingen. Een voorstel van B. en W.
om de gemeentelijke marge, welke de leer-
i krachten bij het buitengewoon lager on-
derwijs genieten boven hun gewone on-
derwijzerssalaris en boven hun rijksmarge,
af te schaffen in twee étappes, vond een
zoodanigen weerstand, dat B. en W. het
beloofden te herzien. Een bezuiniging op
de toelagen voor de kweekelingen, die aan
o. 1. scholen te Leiden verbonden zijn, werd
evenmin aanvaard en definitief afgestemd.
Het gaat hier slechts om een bedrag van
270.— per jaar, terwijl de vorige bezui
niging ook om een betrekkelijk klein be
drag ging. B. en W. zien zich voor de taak
gesteld om de begrooting sluitend te maken
en de Raad kijkt meer naar de zijde van
de billijkheid. Wie teveel op zijn eigen
standpunt tuurt onderschat de moeilijkhe
den van den ander. Voor beide kanten is
wat te zeggen en tenslotte zal de stad er
niet om failleeren.
Een grappige geschiedenis was het met
het voorscel om 5 onderwijzeressen te ont
slaan. De aanvankelijk hoog opslaande gol
ven der critiek werden in een ommezien
bezworen door de mededeeling van den
wethouder, dat de betrokken onderwijze
ressen ondanks hun ontslag geen cent min
der zouden gaan verdienen. Het Rijk be
taalt het gelag in den vorm van wachtgel
den; de gemeente bezuinigt. Eén der raads
leden vroeg B. en W. of zij zich wel op
de hoogte hadden gesteld van de gevol
gen voor de gedupeerde slachtoffers. De
wethouder had op zijn beurt kunnen vra
gen of de opposanten zich daarvan niet
eens op de hoogte hadden kunnen stellen,
alvorens met hun critiek te komen.
In het begin van den middag is na veel
vijven en zessen de instelling van een ge
meentelijken inspecteur van het onderwijs
er door gekomen. Hierbij was heelemaal
geen financieel belang betrokken en der
halve waren de debatten extra zwaar. De
motieven der opposanten waren niet erg
duidelijk, terwijl daartegenover stond het
klaarblijkelijke voordeel van beter toezicht
en betere controle, waarmede de gemeente
niet den rijksinspecteur kan belasten. En
dat alles kost, zooals gezegd, de gemeente
niets.
Verder is nog wat bezuinigd door de sa
larissen van den burgemeester, den secreta
ris en den ontvanger te verlagen, doch aan
de toch al geringe jaarwedden van de Wet
houders wilde de raad niet tornen.
Tenslotte is nog wel merkwaardig een in
terpellatie van den heer Wilmer over de
vertraging van de Levendaal-demping.
Wethouder Splinter antwoordde, dat het
wachten is op de Kroon, die uitspraak moet
doen over een paar bezwaarschriften tegen
de baatbelasting. Deze baatbelasting is
men herinnert het zich misschien nog
zeer sterk verbonden aan het geheele plan.
Zelfs verklaarde de wethouder van finan
ciën, dat Ged. Staten het geheele dem
pingsplan niet zouden goedkeuren, wan
neer een gedeelte der kosten niet gehaald
zou worden uit een in te stellen baatbelas
ting. Het bestaan dezer belasting was dus
een levensvoorwaarde voor het dempings
plan, zoodat aldus B. en W. het niet
meer dan logisch is, dat men niet beginnen
kan, voordat het lot dezer baatbelasting
safe is. De interpellant was van meening,
dat de houding van B. en W. ongetwijfeld
formeel juist was in normale dagen, wan
neer het er niet op aan komt of een werk
een paar maanden eerder of later tot stand
komt, maar dat er in de gegeven omstan
digheden, nu er naar werk gesnakt wordt,
alle aanleiding was om van dien formeel
juisten weg af te wijken en maar in eens
te beginnen, zonder de beslissing van de
Kroon af te wachten. De interpellant meen
de. dat B. en W. dit zonder eenige risico
hadden kunnen doen.
Er is vanaf de tafel van het college ge
sproken over zulk een afwijking als over
een „revolutionaire daad". Dat is lichtelijk
overdreven. De wethouder van sociale za
ken liep bij de kolenverstrekking aan de
werkloozen ook vooruit op het raadsbesluit
en volkomen terecht. Neen revolutionair is
dat niet, het gaat slechts over het finan
cieele risico van zulk een daad.
Verwerpt de Kroon de baatbelasting, dan
rijst de vraag: zullen Ged. Staten het ge
heele werkverschaffingscomplex (Leven
daal en Oegstgeesterlaan) met bijkomende
werken weigeren goed te keuren omwille
van het gemis van de betrekkelijk geringe
opbrengst dezer belasting, nu het gemeen
tebestuur toch z'n goeden wil getoond
heeft. De interpellant achtte dit ondenkbaar.
Maar als B. en W. daar nog niet zoo zeker
van waren geweest, waarom hadden zij niet
eens informeel bij Ged. Staten kunnen vra
gen, wat dienaangaande hun gevoelens wa
ren? Vóór de behandeling van het dem-
pingsvoorstel in den raad is dat blijkbaar
ook gedaan.
Wij geven toe, dat B. en W. geen risico
mogen aanvaarden, doch meenen wel, dat
zij er zich van op de hoogte hadden kunnen
stellen, of er risico was.
Tenzyeen interruptie van den voor
zitter tot den heer Wilmer meer waarheid
bevat dan wij geneigd zijn toe te geven:
„Dan kent u Ged. Staten niet".
Mr. H. G.
VÓÓR DEN GROOTEN SPRONG
Motoren perfect in orde
De spanning voor de groote reis van de
Snip is even geluwd, nu de groote vogel
veilig en wel te Porto Praja is geland en
even rust nam vóór den jnrooten sprong
over den Oceaan. De 3600 K.M., de 18 a 20
uren vliegen over den wijden plas.
Het moeilijkste en het meest gevaarvolle
traject van de groote reis.
Toen de Snip zijn nest verliet in dien
donkeren somberen nacht vol regen en
wind, wisten we, dat hij op vele plaatsen
zou kunnen neerstrijken, en een schuil
plaats zou kunnen vinden, wanneer hem
de strijd te zwaar zou zijn, als er iets
mocht gaan haperen aan de tot het uiter
ste beproefde motoren.
Na het vertek uit Porto-Praja zal de
Snip moeten vliegen, zooals hij nog nooit
gevlogen heeft! Hij zal achttien a twintig
uur vooruit moeten, zonder zijn vlucht te
kunnen onderbreken.
Nog nooit is het in de roemruchte ge
schiedenis van de K.L.M. voorgekomen,
dat een machine van onze Koninklijke
luchtvloot zoo lang, aan één stuk door
moest vliegen eer zij rusten kon.
Nog nooit vergde de K.L.M. zooveel van
de motoren als thans gevraagd wordt van
de drie Prett en Whitney Wasp motoren,
waarmede de „Snip" is toegerust.
Het volste vertrouwen heeft de wakkere
bemannig, het volste vertouwen mag men
hebben in de drie motoren, die ieder bij
2100 toeren 525 P.K. kunnen ontwikkelen.
Er is niet de minste reden om aan hen
te twijfelen, verklaarde gistermorgen nog
de heer Van Osch, de chef van de motor-
afdeeling van Waalhaven.
Ze zijn sterk en hebben bewezen zonder
mankeeren uren lang te kunnen werken.
Ze zijn zelfs op 50 uren beproefd, terwijl
het traject van Porto-Praja naar Parama
ribo naar onze berekening 18 a 20 uur vlie
gen is. Achttien a negentien uur als onze
jongens den wind mee hebben, iets lan
ger wanneer het windstil is. Het is iets
meer dan 3600 K.M.
Maar al zouden zij wat tegenwind krij
gen, dan nog behoeven zij niet bevreesd
te zijn, dat b.v. hun benzinevoorraad niet
voldoende is om den overkant te halen.
Als ze uit Porto Prapa gaan, zullen ze
5500 Liter benzine aan boord hebben en
dat is meer dan ruim voldoende.
Wij hebben trouwens ook bij de voorbe
reidingen gezegd „Wat er ook gejseure,
nooit mogen zij een tekort aan brandstof
hebben. Met dien eisch hebben wij steeds
rekening gehouden!"
De Snip verbruikt onder normale om
standigheden 1.1 liter benzine per K.M.,
dat is dus over het geheele traject onge
veer 3600 maal 1.1 liter of 3960 liter. Bij
normaal verbruik moeten zij ius, als zij
over den Oceaan zijn, nog 1540 liter over
hebben. Die groote hoeveelheid kunnen ze
nog verbruiken als de Snip eens niet zoo
spoedig haar doel zou kunnen bereiken...
„Op de eerste gedeelten van de heis heb
ben we niets anders dan goede berichten
over de motoren gekregen", zoo deelde de
heer Van Osch mede, en we hebben dus
goede hoop, dat zij zullen doen wat wij
verwachten.
Een veilige overtocht Snip. Goede reis
Hondong!
WOUBRUGGE.
BURGEMEESTER BODDENS HOSANG.
Met 1 Jan. is benoemd tot burgemeester
van Naarden de heer J. E. Boddens Hosang,
met gelijktijdige toekenning van eervol ont
slag als burgemeester van Woubrug-
ge.
NAGEKOMEN KERSTGAVEN.
Hoewel de inschrijving reeds gesloten is
ontvingen wij nog een gift van een abonné
uit Spanje (verklaarbaar, dat deze laat is
binnengekomen) en een uit Noorden:
H. A. T. Laragoza (Spanje) 10 gld, W. H.
te Noorden (voor Nieuwkoop) 5 gld.
Wij hebben de giften nog kunnen door
zenden.
Vanaf heden tot en met 28 December
a.s, is de gelegenheid opengesteld,
aan ons Bureau, Bezorgers in de stad,
en bij onze Agenten, om in het
nummer van 31 December den ge-
bruikelijken Nieuwjaarsgroet te
plaatsen. De prijzen dezer Adverten
tiën zijn k contant:
1—4 regelsf 0.50
5-8 1.-
9-12 1.50
13-16 „2—
DE ADMINISTRATIE
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderstaanden NIEUWJAARSGROET
in het nummer van 31 December van „De Leidsche Courant", Papengracht 32, Leiden
S.v.p. duidelijk met potlood invullen
