26ste Jaargang
WOENSDAG 5 DECEMBER 1934
No. 7982
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE FINANCIËN DER PLATTELANDS
GEMEENTEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
£cldóclie6oii^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
franco 'per post S 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regJ
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop: f 0-50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
ÏLADEN.
Met elkander
voor een ander 1
Sombere korte dagen, donkere lange
nachten wintertijd, crisistijd, zorgen- en
ontberiragstijd! Nog nijpt geen snerpende
vrieswind de schamel gekleede sjofelen, nog
dringt diep binnen de spaarzaam verwarm
de woonholen niet bij dag en nacht de ijzi-
ige adem van het meedoogenloos koude ge
tij.
Maar ook ondanks de mildheid die de na
tuur hoe lang, misschien hoe kort nog?
den armen stakkers, den misdeelde en
hulpbehoevenden onder ons betoont, wordt
er openlijk en nog meer in 't verborgen
bitter geleden.
Iedereen, die niet ziende blind, die niet
hoorende doof is kan het weten en wie niet
versteend is door eigenbaat, wie niet door
cynisme tegen alle klachten en smeekbeden
gepantserd door het leven gaat, moet het
beseffen, dat thans op ieder, die nog iets
te missen heeft, een dure plicht rust, een
tot ver buiten eigen persoonlijk welzijn rei
kende verantwoordelijkheid.
Zorgt dat gij op de lijst in ons
blad niet ontbreekt!
Helpt mee naar vermogen en gelijk de
stem in uw hart het u ingeeft om in dezen
somberen, donkeren crisistijd een Kerst-
licht te ontsteken voor onze misdeelde broe
ders en zusters, een KerstLicht, dat zijn
voedsel zal puitten uit ons aller stoffelijke
gaven, maar dat het onvergankelijke schijn
sel zal verspreiden van de koesterende
Liefde en den heiligenden Geest van Hem,
in wiens Naam wij allen met elkander voor
een ander moeten zorgen.
Offert uw bijdrage en gij zult dieper be
seffen dan ooit, hoeveel zaliger het is te
geven, dan te ontvangen!
Geeft milde, gij die kersten zijt
en Kerstdag komt te vieren;
geeft milde, aizoo me in vroeger tijd
gaf milde aan mensche en dieren;
en Hij die mensche en dier bemint
die u, o mensch, verheven,
vergodiijkt heeft, Hij zal 't zijn kind,
o mensch, eens wedergeven!
(Guido Gezelle)
TWEEDE KAMER
Contingenteering van
Steenkool
Defensie - begrooting
aangenomen
De zooveelste socialistische motie, die
van den heer Ter Laan tot wijziging van
de wet tot steun aan de mobilisatie-slacht-
offerc werd gisteren na de opening der
vergadering verworpen met 64 tegen 24 st.
De daarna in stemming gebrachte be
grooting van Defensie werd aangenomen
met 56 tegen 32 stemmen. Behalve de re-
volutionnairen en socialisten stemden ook
de vrijz. democraten en de heer Arts (K.
V.) tegen.
Met eenige spanning werd in de Kamer
de behandeling tegemoet gezien van de be
grooting van Sociale Zaken; omdat de mi
nister van Sociale Zaken op de vraag om
vrijheid voor de particuliere armenzorg bij
den steun aan werkloozen een weinig be
vredigend antwoord had gegeven in de
schriftelijke stukken. Zooals het echter
meer gaat: alvorens er misschien werkelijk
eenige spanning zal komen, werden er in
de vergadering van gisteren een reeks an
dere zaken behandeld, waarbij ieder span
ning ten eenenmale ontbrak.
Op de eerste plaats kwam aan de orde
de contingenteering van steenkolen, die
door den heer Hermans (R.-K.) van
harte werd toegejuicht, al erkende hij ook,
dat de mijnindustrie er meer weinig mee
geholpen zal worden. De geheele contin
genteering zal slechts de productie van één
dag van de Nederlandsche mijnen uit ons
land weren. En dat het kan niet anders
wegens de handelsverdragen terwijl er
sedert 1930 niet minder dan ruim 5 dui
zend mijnwerkers zijn ontslagen en dit
aantal nog voortdurend toeneemt. Er wordt
sindsdien 10 millioen minder aan loon uit
gekeerd.
Men mag er zich wel over verbazen, dat
met zulke feiten voor oogen, de heeren
IJzerman (S.D.A.P.) en v. d.Waer-
de n (S. D. A. P.) toch nog bezwaren te
gen deze contingenteering deden hooren.
De eerste schrok terug voor de prijsverhoo-
gende werking; de tweede betoogde, dat
onze mijnen zoo goed geoutilleerd zijn en
daarom zoo prachtig zouden kunnen con-
curreeren, als er eens een vrije markt was.
Hij was ook van oordeel, dat dan de be
kende kolenconventie tot ongunstige ge
volgen van de contingenteering zou kunnen
leiden. Merkwaardigerwijze vroeg ook de
A.-R. heer v. D ij k e zich af, of er wel vol
doende overmatige invoer was, om deze
contingenteering te rechtvaardigen. Hij en
de heer Schilthuys (V.D.) pleitten ook
voor een afzonderlijke contingenteering van
huisbrand- en andere kolen, waarbij laatst
genoemde aandrong op ruimte voor de im
porteurs, welke door deze contingentee
ring worden getroffen in de verkooporga
nisaties der Nederlandsche mijnen, welke
tot nu toe vrijwel gesloten zijn. Dit laat
ste billijke verlangen kwam de minister v.
Economische Zaken tegemoet met
de verklaring, dat hij in dezen zin zijn in
vloed zou doen gelden; maar de heeren
IJzerman en v. d. Waerden werden nogal
onzacht onderhanden genomen. Wat heb
ik aan die ode van den heer v. Waer
den, op de voortreffelijke outillage onzer
mijnen en hunne concurrenzfahigkeit,
wanneer dezelfde spreker moet toegeven,
dat de poolsche kolen tegen irreëele prij
zen worden ingevoerd! Als de heer v. d.
Waerden een beter middel weet, om onze
mijnindustrie te helpen, laat hij het dan
zeggen, zoo niet, laat hij dan, wat de moei
lijkheid met de conventie aangaat, de re
geering eenige maanden tijd geven, om dit
in orde te brengen.
Het wetsontwerp werd daarna bij zitten
en opstaan met groote meerderheid aange
nomen.
Toen begon wel de behandeling van de
begrooting van sociale zaken; maar voor-
loopig ging het alleen maar over de afdee-
ling Arbeid, waarvoor 23 sprekers waren
ingeschreven en die gewoonlijk een staal
kaart brengt van de meest uiteenloopende
verlangens. Zoo ook nu!
De liberale heer L o u w e s (VR.)
wenschte, dat de Minister zou onderzoeken,
of onze loonen het wel mogelijk maakten
naar het buitenland te exporteeeren. De
heer Kupers (S. D. A. P.) wilde een
vlottere ratificatie van de te Genève tot
stand komende conventie; regeling van de
werktijden in het café en restaurant-be
drijf, waar werktijden voorkomen tot 96
uren en meer per week; verkorting van den
arbeidstijd; bescherming der bona fide mu
sici tegen de concurrentie van dilettanten
uit andere beroepen; verordenende be
voegdheid voor de bedrijfsraden; en ten
slotte geen verdere inkrimping, veeleer
uitbreiding der arbeidsinspectie, die nu
reeds niet in staat is voldoende fabrieken
te bezoeken. Mevr. Bakker Nort (V.
D.): geen arbeidsverbod voor de gehuw
de en ongehuwde vrouw, maar als het
komt, in ieder geval opleiding door ver
plicht vervolgonderwijs in de huishoudelij
ke vakken. De heer Loerakker (R.-K.)
bedrijfsraden in den landbouw; betere kin
dertoeslagregeling dan door den Minister
werd ontworpen; verplichte bijdragen aan
de pensioenfondsen; regeling van den kin
derarbeid in den landbouw en verbindend
verklaring van collectieve arbeidsovereen
komsten. De heer A m e 1 i n k A.R.)Zon
dagsrust in de kunstzijdefabrieken en
krachtiger optreder tegen den vrouwenar
beid. Mej. Katz (C.-H.): juist geen krach
tiger optreden tegen den vrouwenarbeid,
die niet of nog niet gemist kan worden;
huishoudkundige opleiding voor de vrouw.
Mevr. D e Vries Bruins (S. D. A. P.):
nog een beetje meer n.L in het geheel geen
wering van de werkende vrouw, ook niet
van de gehuwde, die het voor hare kinde
ren doet. De heer Weitkamp (C.-H.):
geen bedrijfsordening, omdat die verhaald
wordt op de plattelandsbevolking. De heer
v. Kempen (V.B.) productiebeperking
van het aantal arbeidsconventies; uitslui
ting van niet-koloniale landen bij de beslis
singen over koloniale aangelegenheden. De
heer v. d. Tempel (S.D.A.P.) krachtiger
uitvoering der Bedrijfsradenwet; aan de
bedrijfsraden ook een economische taak
geven; verordenende bevoegdheid. Ten slot
te de heer Sm een k (A.R):- geen 40-uri-
ge arbeidsweek vanwege de concurrentie,
met het Oosten; niet minder doch meer me
chanisatie. Heden zal de klomp voor Sin
terklaas nog wel verder worden gevuld
met vele wenschen.
Subsidie aan de werklozen
kassen, aanvullende steun
en goedkoope margarine
door
A. A. C. M. VAN EERSEL
Burgemeester
Noord wij kerhout.
XXXIX.
Buiten de financiering van den werk-
loozensteun en de kosten van werkverschaf
fing heeft de gemeente nog meerdere uit
gaven, die met de werkloosheid recht
streeks verband houden.
Ik wijs op art. 2 van het Werkloosheids
besluit 1917, luidende als volgt:
„Ten behoeve van werkloozenkassen,
„welker reglementen door onzen Minister
„zijn goedgekeurd, en die overigens vol-
„doen aan de door hem gestelde eischen,
„kunnen door het Rijk in samenwerking
„met de gemeenten subsidiën worden ver
leend aan daarvoor in aanmerking ko-
„mende vereenigingen, waarvan de werk
lozenkassen uitgaan."
Ter nadere toelichting van den lezer zij
medegedeeld, dat onder werkloozenkas
wordt verstaan: de kas een er vereeniging
van werklieden of bedienden, welke wordt
gevormd door bijdragen harer leden en ten
doel heeft, bij onvrijwillige werkloosheid
aan hare leden eene uitkeering te verzeke
ren.
De subsidie, die aan de werkloozenkas
sen wordt verleend, bedraagt als regel
100 pet. van hetgeen de leden der kas daar
aan contribueeren. Van deze 100 pet. komt
de helft voor rekening der gemeente, waar
de contribuanten wonèn.
Dat de bijdragen, die de gemeenten ter
zake hebben te betalen een beduidend be
drag vormen, leeren ons de volgende cijfers
uit de bloembollenstreek.
Hillegom geeft naar de begrooting van
1935 aan de werkloozenkassen een jaar-
lijksche bijdrage van 22.000.Noord-
wijk van 15.000.Lisse van 13.000.
Sassenheim van 9000.Noordwijker-
hout van 9000.en Voorhout van
5000.—.
Maar daarmede zijn de gemeenten er nog
niet, er zijn nog meer uitgaven, die de ge
meenten ten behoeve der werkloozen heb
ben te doen.
In een der vorige artikelen hebben wij
gezien, dat werkloozensteun (de z.g. Rijks-
steun) door de z.g. uitgetrokkenen in de
bloembollenstreek (tariefklasse 6) be
draagt 9.50 plus 1.per kind met een
maximum van f 16.of in den winter in
verband met den brandstoffen toelage 17.
De uitkeering der land- en tuinbouwarbei-
ders uit hun werkloozenkas bedraagt voor
kostwinners echter slechts 10.20. Een
overgroot deel der gezinnen trekt dus uit
de werkloozenkas beduidend minder dan
zij aan steun genoten. Dat zoude als er
geen maatregelen werden genomen tot
gevolg hebben, dat de leden eener werk
loozenkas, die zooveel mogelijk zich zelf
helpen en van hun wekelijksch inkomen
een gedeelte afstaan aan hun kas, er finan
cieel slechter zouden voorstaan, dan dege
nen, die zich nergens om bekommeren en
zooals de volksmond het wel eens uit
drukt Gods water over Gods land laten
loopen. Teneinde dit te voorkomen geven
de gemeenten op de uitkeeringen uit de
werkloozenkassen een toeslag. Die toeslag
bestaat uit het bedrag, dat het verschil
vormt tusschen hetgeen de werklooze als
werkloozenuitkeering uit zijn kas trekt en
hetgeen hij als steuntrekker aan werkloo
zensteun zoude genieten. Een enkel voor
beeld zal dit verduidelijken. Iemand trekt
van den Rijkssteun 15.50. Met ingang van
1 December (de datum, waarop de landar
beid erskassen hun uitkeeringen aanvan
gen) krijgt hij uit de werkloozenkas een
bedrag van 10.20 of 3.30 minder dan de
steun, die hij geniet. Zoolang hij uit de
werkloozenkas trekt krijgt hij dan van de
gemeente een toeslag van 3.30.
De landarbeiderskassen en de over-
groote meerderheid van de arbeidèrs op het
platteland vallen daaronder keeren uit
in de periode van 1 December tot en met
30 April en wel aan ieder werkloos lid
over een tijdvak van ten hoogste zeven we
ken, met dien verstande dat zij, dié bij den
aanvang eenér uitkeeringsperiode niet ten
volle 70 weken lid zijn in die periode voor
niet meer dan 6 weken uitkeering mogen
ontvangen.
Voorts heeft een lid, dat in een uitkee
ringsperiode over het voor hem geldende
maximum aantal dagen uitkeering heeft
genoten in de volgende uitkeeringsperiode
eerst dan weder recht op uitkeering, in
dien hij na den datum, waarop hij uitge
trokken geraakte, ten minste vier weken in
In dit artikel wordt uiteengezet, hoe
in sommige gevallen de steun meer
bedraagt dan het loon bij arbeid.
loondienst is werkzaam geweest.
Nu de gemeenten den voormelden toeslag
geven en zooals in een mijner vorige be
schouwingen werd uiteengezet, de z. g. uit
de werkloozenkas uitgetrokkenen hooger
steun krijgen dan de niet georganiseerden,
is het te begrijpen, dat iedereen zooveel
mogelijk tot de werkloozenkas wil toetre
den. Velen, die daar vroeger niets voor
voelden, omdat zij er voor zich zelf geen
direct voordeel in zagen, melden zich thans
nu zij werkloos zijn aan. In verband
hiermede is sinds October 1934 aan de re
glementen der werkloozenkassen van de
landarbeiders de bepaling toegevoegd, dat
recht op uitkeering eerst aanwezig is, nadat
men ten minste 39 weken bijgedragen heeft
en na de toetreding als lid gedurende ten
minste 13 weken in loondienst heeft ge
werkt. De bepaling, dat na de toetreding
als lid gedurende ten minste 13 weken in
loondienst gewerkt moet zyn, geldt even
wel alléén voor die leden, die op of na 1
Juli 1934 tot de werkloozenkas zijn toege
treden.
De bedragen, die de diverse gemeenten
als toeslag op de uitkeeringen uit de werk
loozenkas geven vormen een respectabel
cijfer. Volgens de begrooting dienst 1935
voteert Hillegom hiervoor jaarlijks 6000
Lisse f 10.000.Noordwijk 5000.
Noordwijkerhout 6000.en Voorhout
2000.Deze toeslagen komen uitsluitend
voor rekening der gemeentekas, het Rijk
draagt hierin niets bij, hoe onbegrijpelijk
dit ook moge klinken.
Ten slotte kog een enkel woord over de
verstrekking van goedkoope boter aan
werkloozen. Over de verstrekking van
goedkoop rundvleesch wil ik zwijgen. In de
afgeloopen periode lieten de desbetreffen
de voorschriften voldoende ruimte, om
vrijwel aan ieder, die financieel niet in
staat was versch vleesch bij den slager te
koopen, vleesch in blik te verstrekken. Bij
de nieuwe regeling is hierin weinig ver
andering gekomen, alleen is de prijs van
0.35 per kg. op 0.25 gebracht, wat voor
de consumenten een beduidend voordeel
beteekent.
Met de distributie van goedkoope boter
staat het evenwel anders. De goedkoope
boter of laten wij het kind bij zijn wa
ren naam noemen en spreken van goed
koope margarine wordt verstrekt aan
hoofden van gezinnen, die drie maanden
of langer werkloos of bedeeld zijn of bij de
werkverschaffing te werk zijn gesteld. Bo
vendien moeten in het gezin minstens 4
kinderen zijn. Het aantal wekelijks te ver
strekken half ponds pakjes hangt af van
het aantal gezinsleden. De prijs van de
goedkoope margarine bedraagt 0.11 per
half pond. Zij is van een kwaliteit, die door
winkeliers en verbruikers algemeen wordt
geroemd. Soortgelijke margarine kost in
den vrijen handel, naar een winkelier mij
mededeelde, minstens 0.30 per half pond.
Een werklooze, wiens gezin uit 10 leden
bestaat, kan 8 pakjes van een half pond
per week krijgen en heeft dus, aangeno
men, dat hij deze hoeveelheid ook afneemt,
een voordeel van 8 maal 0.19 is 1.52.
Zoo'n man krijgt aan steun (wij veronder
stellen. dat hij arbeider is in de bloembol
lenstreek en tot de categorie der uitgetrok
kenen behoort) 16.62. Zoude hij op het
oogenblik aan het werk gaan, dan zoude, als
hij zoo gelukkig is het contractloon te krij
gen 18.per week verdienen. Reken nu
eens na: 16.62 steun plus f 1.52 van goed
koope margarine is 18.14. Gaat onze
vriend dus aan het werk, dan heeft hij
18.14 18.is 0.14 minder inkomen,
dan voor het geval hij werkloos blijft.
Ieder zal mij toegeven, dat er aan die
verhouding wat hapert, ja, dat er groote
bezwaren aan kleven. Die bezwaren zouden
worden ondervangen, indien men er toe kon
besluiten om aan allen, die onder buiten
gewoon bezwarende financieele omstan
digheden leven, goedkoope margarine te
verstrekken. Bijv. aan allen, die beneden
een bepaalde inkomengrens vallen, waar
bij dan rekening kan worden gehouden
met de samenstelling van het gezin. Het :s
toch niet te verdedigen, dat een steuntrek
ker goedkoope margarine kan krijgen en
een werkende arbeider, die in gelijke gel
delijke omstandigheden verkeert, daarvan
is uitgesloten.
En dan, hoeveel kleine zelfstandigen zijn
er niét die gelukkig zouden zijn, als hun
wekelijksah inkomen gelijk was aan dat
BUITENLAND.
De bekende Duitsche dirigent Furtwang'
Ier legt zijn functie neer. (2de blad).
Vele arrestaties in Rusland. (2de blad).
Aardbeving in Honduras. (Buitenl, Berich
ten 2de blad).
BINNENLAND.
De Minister van Waterstaat over de ge
breken van de Diesel treinen. (2de blad).
Prof. Van Ginneken verzet zich tegen de
nieuwe spelling. (2de blad).
Tweede verantwoording
van de
Kerstgave-inzameling
Ingekomen bij het „Leidsch Dagblad" en
bij de „Leidsche Courant":
C. D. F. f 1.(Oegstgeest); Ds. J. E. T.
f5.A. A. J. M. v. V. f 1.(Oegstgeest);
V. f2.50; Prof. Dr. J. d. V. f 10.—; H. d. G.
f2.—; P. M. f2.50; H. B. f 1.— (Oegst
geest); W. C. H. v. S. f 1.25; V. R. f 1.—
N. N. f2 50; Mevr. Wed. Dr. C. M. H. B.
f5.—; Prof. Dr. L. v. I. f 10.—Dr. W P.
J f 10.T. v. M. Rz. f2.—; J. J. A. L.
f 5.—; P. v. R. f5.—; N. B. f 1.50; Mevr.
Wed. H. F. de H. v. d. H. f 1.—; A. R. B. G.
f 1.Fam. H. f5.—; B. J. K. f2.50; Da
mes B. en J. f 2.50; L. K. f 5.—; L. K. f 2.50;
(Oegstgeest); L. K. f2.50 (Bruten, Land
van Maas en Waal); Mevr. Wed. Mr. J. J.
N. d. L. f2.50; E. S. f0.25 (Oegstgeest);
W. S. f0.75 (Oegstgeest); Dr. A. J. S.
f3.50; Fam. O. f2.50 (Sassenheim);.Mevr.
A. M. G. C. f5.—; N. N. f2.50; I. V. f5.55;
J. H. van L. f 5.—; P. C. M. f 10.—; C. J. K.
f2.50; W. f 0.25; J. D. f 1.—Mej. v. B.
f 2.50; „Doch dyn plicht" f 3.N. N.
f 1.—N. N. f 1.Mevr. G. f2.60; N. N.
f 1—D. S. f2.50.
Waar geen plaatsnaam is vermeld, is
de gift bestemd voor Leiden.
van aan steuntrekkenden bloemistarbei
ders? Deze menschen krijgen geen goed
koope margarine, althans niet zoolang zij
niet door armoede en gebrek daartoe
genoopt aankloppen bij de openbare of
bijzondere armbesturen. Zij moeten dan
echter eerst flrie maanden tot de onder
steunde armen behooren, vooraleer de
goedkoope margarine wordt gegeven. Is het
wel juist, dat aan het kinderrijke gezin van
den kleinen middenstander, die met -een
minimum inkomen voor zijn bestaan vecht,
geen goedkoope margarine wordt gegeven,
terwijl onze van ouds beroemde boter voor
ongeveer 0.40 per kg. naar Engeland
gaat? Nu we het toch over die boter voor
Engeland hebben, zoude het geen aanbe
veling verdienen om de boter, die voor een
krats naar Engeland gaat, in plaats van
margarine onder de werkloozen en behoef-
tigen te distrubueeren. Dergelijke maatre
gel zoude het opgroeiend geslacht zeker
ten goede komen, want de medici beweren
algemeen, dat voor kinderen boter veel
gezonder is dan margarine. Wellicht zoude
dit ook een rem beteekenen voor de onder-
voedin" van een gedeelte van ons volk,
waarover men thans zoo hoort klagen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
GIFSLANGEN?
„Onze Vaan" het partijorgaan van de
groep-Veraart kondigt de verschijning
aan van een brochure tegen de katholieke
pers, die „onze voornaamste vijand" heet
en een „duizendkoppige gifslang".
Intusschen, zoo teekent hierop de
Opmarsch aan, is de redacteur van
dit brave blad, de heer Wesseling, heel
rustig lid van.de Katholieke Jour
nalisten vereeniging. Wat doet de man
in zulk gezelschap van gifslangen?
„Onze Vaan" gaat ook te keer tegen
cumulatie.
Maar professor Veraart is hoog
leeraar èn commissaris èn redacteur, en
spreekt en schrijft.
Natuurlijk niet gratis, evenmin als
de heer Wesseling, terwijl ook de heer
Pius Arts het Kamerlidmaatschap com
bineert met de advocatuur èn het raads
lidmaatschap èn het lidmaatschap van
de Prov. Staten van NJ3. èn 't secre
tariaat van den Voogdijraad te Tilburg.