3) £cicboh^0ou^<mt
26ste Jaargang
No. 7980
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
KATH. NEDERLAND
KATH. BELGIE
MAANDAG 3 DECEMBER 1934
DC ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roonritbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 1 per kwartaal
Bij onze Agenten 24 cent per week 2.64 per kwartaal
Iranco per poet 2^5 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
TftOftiitbt*?1'" g Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 N
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
G ad o n Advcrtrnticn 30 cent per
TELEFOONTJES ran ten hoogste 90 woorden, waarin ba-
betrekkinfan worden aangeboden at gevraagd, huur mm
verhuur, koop en va-koop: f 0A0
Een dringend beroep.
De tijden zijn zwaar: Wij weten, wij voelen
't allen....
Duizenden en nog eens duizenden zijn
slachtoffer van grooten nood. De oorzaken
daarvan, behoeven wij niet nader uiteen
te zetten.
Er wordt nog zoo veel geleden en gestre
den door zéér, zéér velen!
Men hoort hen niet, men ziet hen niet..
Vele strijden hun zwaren strijd voor zich
zelf, in het* verborgene, lijden hun sober
bestaan, zonder dat de groote „men" a iets
van merkt
't Is nu met de gedachte aan hén, dat de
Nederlandsche Dagbladpers het initiatief
neemt om te trachten den nood te lenigen
van deze categorie behoeftigen.
Gij allen, die het beter hebt dan anderen,
hoe weinig wellicht ook, doet daaraan
mee! Bezorgt Uw medemensoh, die 't op
het oogenblik moeilijk heeft, een blijden
dag. Draagt bij, om hem een Kerstgave te
sturen.
Bedenkt, hoeveel goeds Gij daarmee doen
kunt!
U moge dit op de volgende wijze verwe
zenlijken:
Brengt of zendt ons Uw geldelijke gift
hoe klein ook, alles is welkom!
Persoonlijk, per giro, per postwissel, on
der het opschrift: „Kerstinzameling
NederlandscheDagbladper s".
Uw bijdragen komen uitsluitend en al
leen ten goede aan Uw behoeftige plaats-
genooten, die van eiken steun ontbloot
zijn, tenzij U ons mededeelt dat Uw gift
voor een andere met name genoemde ge
meente bestemd is.
Let wel: weest er van overtuigd, dat Uw
gift in goede handen komt. Alles is zóó ge
regeld, dat twijfel daaraan absoluut over
bodig is. De Burgemeesters van alle ge
meenten zijn door den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken verzocht hun volledige
medewerking te verleenen.
Welaan dan: het parool luidt: „Met elkan
der voor een ander". De eerste plicht der
Christelijke naastenliefde.
WANNEER IEDERE ABONNé EEN
GULDEN GEEFT, KAN MET KERSTMIS
AAN AL ONZE ARMEN EN NOODLIJ
DENDEN KERSTVREUGDE WORDEN
BEREID.
Om het de blijde gevers zoo gemakkelijk
mogelijk te maken zij medegedeeld, dat
aan ons bureau een bus is geplaatst, waarin
men zijn gave kan deponeeren. Zoowel de
giften per brief toegezonden, als die in de
bus geworpen, zullen in de krant verant
woord worden.
Mogen wij een stroom van medeleven
verwachten? Uw plaatsgenoot te steünen,
een arm gezin te verblijden, dat in Uw on
middellijke nabijheid woont: kent Gij een
schoonere daad om het jaar 1934 mede te
besluiten?
Opent wijd de beurzen voor den mede-
mensch!
Warme aanbeveling van
Minister de Wilde.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft tot de burgemeesters der onderschei
dene gemeenten de volgende circulaire ge
richt betreffende een Kerstgave voor be
hoeftigen.
„De Vereeniging De Nederlandsche Dag
bladpers heeft het initiatief genomen voor
een inzameling van gelden bij de abonné's
van de bij haar aangesloten dagbladen, ten
einde daaruit aan de daarvoor in aanmer
king komende behoeftigen, een Kerstgave
te kunnen doen uitreiken. Het ligt in de be
doeling de opbrengst van deze inzameling
zoodanig te verdeelen, dat de giften var
abonné's in een bepaalde gemeente ten
goede komen aan de behoeftige in diezelf
de gemeente, tenzij een abonné een bij-
zonderen wensch te kennen geeft omtrent
de plaats van besteding.
De Vereeniging boven bedoeld neemt zich
voor de ingezamelde gelden, op deze wijze
verdeeld, aan de burgemeesters te doen toe
komen, met verzoek het bedrag te distribu-
eeren. Op hen rust derhalve de plicht te
zorgen, dat hulp verleend wordt, daar waar
deze het meest noodig is.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat de
gedachte, welke aan deze inzameling ten
grondslag ligt, de volle sympathie van de
regeering heeft. In dezen kommervollen
tijd is elke daad, welke verlichting kan
brengen in den grooten nood al aanstonds
toe te juichen; dat deze hulp zal worden ge
geven ter gelegenheid van het Kerstfeest en
aan velen het licht zal kunnen brengen,
zoo zeer passend bij deze herdenking, maakt
haar waarde des te grooter.
Ik doe dan ook een warm beroep op Uw
medewerking, welke noodzakelijk is om het
initiatief van de „Dagbladpers" te doen sla-
en
De Staatspartij op bezoek in Brussel
Brussel, 1 December.
Afgevaardigden van het hoofdbestuur
van de R. K. Staatspartij van Nederland
zijn heden te Brussel de gasten geweest
van de Katholieke Unie. Het waren prof.
Aalberse, voorzitter van de R. K. Tweede
Kamerfractie, mr. C. M. J. T. Goseling,
voorzitter der R. K. Staatspartij, Mr. Fr.
Teulings, secretaris en de heer A. C. de
Bruyn, voorzitter van het R. K. Werklie
denverbond.
De beide eersten hebben er het woord
gevoerd in de groote zaal van „Patria"
voor een uitgelezen auditorium van de
meest vooraanstaande persoonlijkheden uit
het katholieke politieke en sociale leven
van Vlaanderen en Wallonië terwijl des
avonds een banket ter hunner eere gege
ven werd in hotel Piazza aan de Adolf
Max Laan.
Geen geheime bedoelingen!
Dit bezoek der leiders van het katholieke
politieke leven in Nederland aan de ge-
loofs en denkgenooten in België heeft
wij hoorden daar in de afgeloopen dagen
zinspelingen op maken tot veronderstel
lingen geleid, die van concrete zeer spe
ciale bedoelingen gewaagden. Zeer ten on
rechte echter. De redenen van dit bezoek
liggen vrij dicht aan de oppervlakte en
zijn heelemaal niet van eenig „geheim"
karakter; de toenaderingspogingen, die
reeds voordien op touw gezet zijn om de
katholieke politici van de verschillende
landen weer tot persoonlijk contact met
elkander te brengen, heeft in België voor
al geleid tot den wensch, eens terdege op
de hoogte te komen van het werken der
katholieke politieke organisatie van Ne
derland. Zoo is tusschen de twee organis
men, die daarvoor geroepen zijn, de R. K.
Staatspartij en de Katholieke Unie reeds
geruimen tijd geleden een vruchtbaar con
tact gelegd, dat nu met dit optreden te
Brussel ten overstaan van de openbare
wereld duidelijk onderlijnd is.
Het belang springt wel duidelijk in het
oog, wanneer men bedenkt dat nog slechts
in Nederland en België een katholieke par
lementair-politieke partij bestaat. Nergens
ter wereld is verder nog zulk een partij
te vinden en wanneer men nagaat dat
nimmer met zulk een hardnekkigheid het
bestaan van zulk een partij is betwist, dan
is er toch wel alle reden dat men bij el
kander steun zoekt. Met eenige rechtma
tige trots mogen wij dan nog daarbij zeg
gen, dat wij met onze R. K. Staatspartij
de sterkste van beiden zijn, omdat bij ons
de katholieke politiek op uitstekende wijze
georganiseerd is tot in al de geledingen
van het katholieke volk. De Katholieke
Unie van België is echter zoover nog bij
lange niet. Daar kent men slechts politieke
bedrijvigheid van de sociale organisaties,
die zich in hun topleiding samenvoegen.
Dat een dergelijke samenkoppeling onvol
doende is en dan ook herhaaldelijk blijken
van onmacht heeft moeten geven, doordat
zij op verscheiden oogenblikken van poli
tieke crisis te kort schoot en moest schie
ten, is duidelijk. Nog slechts sinds Januari
van dit jaar is door de stichting van een
centraal secretariaat te Brussel onder lei
ding van den heer Jan Boon eenigen we
zenlijken inhoud gegeven aan het mooie
begrip „Katholieke Unie". Nu wil men
gaan doorbouwen, gaan doororganiseeren
onder het katholieke volk. Een zware taak,
zwaarder nog in België waar men te ma
ken heeft met geweldige tegenstellingen,
die zich accentueeren in de taalkwestie.
Wij weten den weg.
Er zijn tenslotte nog meer redenen, die
een innig contact van katholieke politici
noodig maken. De economische ontredde
ring is internationaal; de autarchische eco
nomie ais reactie op het in 't honderd loo-
pen van de liberale economie kan geen
blijvende oplossing zijn, ook het herstel
zal internationaal moeten worden aange
pakt. Kernachtig heeft prof. Aalberse dat
in zijn betoog aangeduid, toen hij zei: Het
zal niet meer zijn «fen onderling verkeer
van volkeren, doch van volkshuishoudin
gen. Welnu: Wij katholieken weten den
weg van herstel der economische even-
wichtsverhoudingen. Wij hebben on*e
richtlijnen voor ordening van bedrijven
enz. Dan is het toch ook van groot gewicht,
dat de katholieken van hier en van andere
landen innig samenwerkend aan de spits
van de internationale economische herstel
beweging loopen.
Minister van Cauwelaert heeft ir een
improvisatie aan de Nederlandsche I-alho-
lieken een bijzondere taak toegedacht. En
daarom achtte hij het voor de katholieken
van België van zoo'n groot belang dat zij
eindelijk eens leerden, wat Nederland is
en presteert op alle gebied, een gemis aan
kennis, dat hij ook de katholieken van
Vlaanderen aanwreef.
In 't Nederlandsch en 't Fransch.
Staatsminister burggraaf
P o u 11 e t presideerde de zitting, die des
middags om half drie in de zaal Patria in
de Broekstraat aanving. De Nederlandsche
heeren werden met langdurig applaus ont
vangen. Onder de aanwezigen waren de
Ministers van Cauwelaert, Rubbens, van
Isacker, de president van de Kamer van
Volksvertegenwoordigers Poncelet, de oud
ministers Sap, Heyman, Carton de Wiart,
v. d. Vijver, Berriger.
Voorts waren tal van kamerleden en se
natoren aanwezig. Z. Em. Kardinaal van
Roey deed zich vertegenwoordigen door
Mgr. Dr. v. d. Eynde, Groot-Vicaris van
het Aartsbisdom Mechelen.
De voorzitter verwelkomde de aanwe
zigen eerst in het Nederlandsch, vervol
gens in het Fransch. In zijn openingswoord
schetste hij in het kart den ontwikkelings
gang van de R. K. Staatspartij in Neder
land en stelde voorïl Schaepmans rol in
helder daglicht. Thans zijn de R. K. Staats
partij en hetgeen zij heeft weten te ver
werven, de pers en de radio en nog zoovele
andere zaken het beste bewijs van den
hoogen bloei van het katholieke openbare
leven in Nederland. Met een complimen
ten-woord aan ieder der vier Nederland
sche gasten afzonderlijk, verleende hij het
woord aan prof. mr. dr. Aalberse.
Prof. Aalberse herinnerde er aan
dat het 21 jaar geleden is dat hij in Brus
sel in dezelfde zaal
voor het laatst het
woord voerde. Sinds
dien is veel in Neder
land gebeurd, maar
meer nog in België.
En nu staan we we
derom voor moeilijk
heden die bijna niet
te overwinnen zijn,
-.v aarbij het econo
misch aspect wel het
sterkst overheerscht.
Het geheele begrootingsdebat in de
Tweede Kamer heeft voor 90 procent over
de economische politiek gehandeld, wel
een bewijs, hoe wij van zorgen om den
broode vervuld zijn.
Het kwetsbaar „plekje grond".
Nederland heeft steeds geput uit twee
belangrijke bronnen: de overzeesche ge
bieden en de scheepvaart. Jaarlijks brach
ten de eersten circa 400 millioen gulden
in allerlei vorm op, terwijl de opbrengst
van de scheepvaart 200 millioen bedroeg.
In den aanvang voelden we in Nederland
dan ook minder van de crisis dan elders.
Sceptici hebben toen echter voorspeld, dat
Nederland zwaarder door de crisis getrof
fen zou worden, wanneer de crisis lang
aanhield, juist omdat Nederland econo
misch zoo kwetsbaar is. Die voorspelling
is uitgekomen. Eerst werd de scheepvaart
het slachtoffer, vervolgens de landbouw en
tenslotte de industrie.
Hoe staat nu de R. K. Staatspartij te
genover deze groote moeilijkheden? Aan
vankelijk dachten velen, dat dit een een
voudige, regelmatig terugkeerende cycli
sche crisis was. Thans echter weet ieder
een dat het een structueele crisis is. Land
bouwgebieden zijn aan industrie gaan
doen, de landkaart is veranderd, nieuwe
staten zijn geschapen, 14.000 K.M. grenzen
zijn erbij gekomen, met dus weer zooveel
douanen e.d. Vanzelfsprekend heeft Ne
derland daarom sterk den weerslag moeten
gevoelen. Ook op Indië drukt de crisis,
wellicht nog scherper en zoo ziet de toe
stand er maar somber uit. Wij maken
daarom thans een aanpassingsproces door,
nationaal en internationaal, zoowel in de
handelspolitiek als in het leven binnens
lands. Daarbij is de psychologische fout
begaan, dat die aanpassing te zeer gezocht
is in verlaging van loonen en salarissen,
terwijl hypotheken, pachten en de vaste
lasten op bedrijven drukkend, evengoed
naar beneden gedrukt hadden moeten
worden.
De R. K. Staatspartij is geen partij van
demègogen en zegt daarom hoe de zaken
staan. Dit is practische en eerlijke politiek.
Is demagogie steeds een onding, zij is mis
dadig in dezen tijd, omdat men de getrof
fenen wijs maakt, dat ze het beter konden
DOOR ELECTRISCHEN STROOM
GETROFFEN.
Monteur op slag gedood.
Hedennacht te 3 uur heeft in de Ver-
eenigde Touwfabrieken aan den Zijlweg
onder de gemeente Leiderdorp een droe
vig ongeluk plaats gehad.
De electromonteur J. Sickman was op
een trap geklommen om de transformator
van de electrische stroom na te zien en de
isolatoren te reinigen. Bij deze werkzaam
heden is hij in contact gekomen met het
hoogspanningsnet. De ongelukkige viel van
de trap en was onmiddellijk dood. Twee
monteurs, die hem bij het wak behulp
zaam waren, waarschuwden onmiddellijk
de E.H.D., die het slachtoffer naar het St.
Elisabet'hgesticht te Leiden vervoerden. De
doktoren konden echter slechts de dood
constateeren.
De heer Sickman was 28 jaar oud, ge
huwd en vader van een kind. Hij was
woonachtig te Leiderdorp, Koningstraat.
hebben, terwijl dit niet het geval is. Prof.
Aalberse sloot met als zijn overtuiging uit
te drukken, dat het land de moeilijkheden
teboven zal komen en dat de eenheid der
partij ondanks alles ongerept zal blijven.
Luxe, die niet geoorloofd is.
Daarna sprak in 't Fransch Mr. Gose-
ling.
Mr. Goseling zocht zijn taak meer in een
uiteenzetting van den inhoud van het
werk der partij in Nederland.
Het program is in enkele woorden sa
men te vatten: herstel der maatschappe
lijke orde. Daarvoor geeft de Encycliek
duidelijke richtlijnen; onze taak is te wer
ken aan de concretiseering; aangepast aan
de verhoudingen in ons land. Daar vraagt
men thans naar; men eischt van ons thans
als het ware een concreet plan.
Waarin loopt nu ons beider taak paral
lel en hoe kunnen wij elkander helpen, en
aanvullen ook over de landsgrenzen heen.
Daar is vooreerst de ideeënvorming, de
verspreiding van de gezonde leer. Q. A.
beteekent geen uitvloeisel van katholieke
dogma's. De gedachten daarin ontwikkeld
berusten op de natuurlijke verhoudingen
tusschen de menschen die in gemeenschap
leven. Daarvan moeten wij profiteeren
ten bate van ons zelf van ons volk en van
de gemeenschap der volkeren. Vooral moe
ten wij strijden tegen de valsche leer,
tegen den individualistischen geest, die
onmiskenbaar uit het liberale denken
voortspruit.
Vervolgens is er de economische betee-
kenis van de ordening. Steeds duidelijk
wordt iiet dat het sociale en economische
in het maatschappelijke leven niet te
scheiden zijn. Prof. Aalberse heeft gezegd,
dat het verkeer tusschen de volkeren zich
beweegt in de richting van het verkeer
tusschen de volkshuishoudingen. Dit is
volkomen juist en hier ligt dus weer een
sterk contact voor een gemeenschappelijke
taak; voor aanvulling van wederzijdsche
activiteit.
Tenslotte is er de overbrugging tusschen
hetgeen op het gebied der ordening in de
eene en in de andere volksgemeenschap
tot stand kan worden gebracht.
Heusch Europa is niet zoo groot en Bel
gië en Nederland samen zeker niet, dan
dat wij ons de valsche luxe kunnen ver
oorloven om vermeend eigenbelang na te
streven. In het manifest van October 1933
heeft ons Partijbestuur nog eens duidelijk
de plaats bepaald, welke de R. K. Staats
partij in het staatkundig leven van Neder
land inneemt en de beginselen op den
voorgrond gesteld waarin zij onvoorwaar
delijk vasthouden wil. Het program heeft
eigen oorsprong, eigen kleur, eigen karak
ter. In dezen tijd is het niet alleen een tijd
van rustige waakzaamheid maar ook van
een nauwgezette verzorging van den gees
telijken grondslag van ons werk. Geeft
toch uwe overtuigende bezielende argu
menten waar het maar kan.
Tenslotte: er zijn nog twee groote voor
waarden voor het welslagen van ons werk:
onderling vertrouwen en eensgezinde sa
menwerking.
Slotwoord van Minister
van Cauwelaert.
Namens den voorzitter sprak minis
ter van Cauwelaert het slotwoord,
een verheerlijking van Nederland en het
werk der katholieken in Nederland, dat
de katholieken van België, ook de katho
lieken van Vlaanderen veelal nog te slecht
kennen. Hij wees vooral op het katholieke
onderwijs, dat een voorbeeld moet zijn voor
het katholieke België en van de grootste
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
1UITENLAND.
De Belgische „olie-commissarissen" ver
langen pensioen (4de blad).
Hitler's gevolmachtigde door Laval ont
vangen. (4de blad).
Politieke moord te Leningrad. (4de
blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de vleeschkeuringswet (1ste blad)
De misère met de Dieseltreinen. (1ste
blad).
De politie-commissaris van Schiedam is
Zaterdagmiddag op zijn bureau door ©en
gedegrad eerden hoofdagent van politie
vermoord. (Gem. Ber. 3de blad).
Dood el ijk e verkeersongelukken en roof
overvallen. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste
Ber.).
Moordaanslag op jongeman te Boekei.
(Gem. Ber. 3de blad).
Branden in melkfabriek te Bergen en in
stroo-voorraad te Stadskanaal. (Laatste
Ba.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
ZWEMMEN: Successen van Nederland
sche zwemsters te Parijs, Kopenhagen en
Antwerpen. (2de blad).
VOETBAL: De voetbalcompetitie ten
deele verregend. (2de blad).
OLYMPISCHE SPELEN: Voor de spe
len m 1936 te Berlijn hebben 42 landen in
geschreven. (2de blad).
Eerste verantwoording
van de
Kerstgave-inzameling.
Ingekomen bij het „Leidsch Dagblad en
bij de „Leidsche Courant":
Leidsch Dagblad N.V. f 100.Mr. A. v.
d. S. B. f 10.—; Uivertje f 1.—; d. 1. C.
f 1.B. W. M. f2.50; J. B. f2.50; Th.
J. H. f2.50, Oegstgeest; V. f2.—; A. P.
f2.50; K. B. f2.50; J. V. f2.50; W. v. O.
f 0.50; J. H. f5.— J. N. f 1.50; M. H. v. S.
f5.—; T. N. f 1.50; H. f2.50; E. V. f2.50;
H. f 1.N. N. f 1.Oegstgeest; L. f 1.
Th. f 1.P. f 1.—, Oegstgeest; B. f 1.—
Katwijk; W. K. f 1.—G. K. P. f 1.—J.
H. H. H. f 0.50; J. H. H. f 0.50; J. A. T.
f 0.50; A. v. V. f 0.50; M. J. D. f0.50;
W. K f050; N. N. f0.50; A. v. L.
f 0.50; M. W. v. Z. f0.50; A. M. f 1.
L. v. M. f 0.50; N. Br. f0.25; N. N. 0.50;
H. L. f 0.25; H. v. L. Jr. f0.25; W. V.
f 0.25; J. F. f 0.25; J. V. f 0.50; X. X. f 0.25;
S. V. f .25; J. en B. Z. f 1.50; J. v. L. f 0.50;
H. A. G. f 0.50; N. H. f 0.25; T. B. f0.25;
A. C. f 0.25; J. L. f 0.25; J. D. d. V. f 0.50;
L. E. f 0.25; d. W. f0.25; F. B. f 0.50; R. S.
f 1.Oegstgeest; Mr. B. M. A. P. v. P.
f 10.Oegstgeest; T. H. f 1.N. N. f 1;
V f2.50 Katwijk; S. f 1.50 Zoeterwoude; L.
f 1.25; V. f2.—; H. f5.— Oegstgeest; P. C.
f5.v. d. M. 2.50 Noordwijk; N. N.
f 1.75 Sassenheim; N. N. f 1.
Waar geen plaatsnaam is vermeld, is
de gift bestemd voor Leiden.
beteeken is is voor de geheele Nedaland-
sche volksgemeenschap.
Tenslotte wees hij op de positie der ka
tholieken in het politieke leven. Zij zijn in
waarheid de steunpilaren van het natio
nale leven om den nationalen opbouw. De
katholieke partij bestaat uit alle rangen en
standen. Dit bezorgt haar groote moeilijk
heden, doch daardoor is zij meer natio
naal dan welke partij ook.
Zoodoende is een toenadering tusschen
de katholieken van beide landen een toe
nadering van land tot land. En daarom is
deze dag een dag van verstrekkende be-
teekenis.