ZATERDAG 24 NOVEMBER 1934 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 WAAROM ZOODT 0 TOT HET VOORJAAR WACHTEN NEEM THANS OW KANS WAAR. MOOI, VQOilDEELIC EN AL OW ST. NICDLAAS CADEAUX GRATIS tot st.nicolaas o™ w.i b.ialüw^ [[N GRAT|S KODP-BIIN CADEAU deze bon kunt u in alle afdeelingen direct inwisselen voor goederen naar uw keuze. al uw inkoopen in alle afoeelincen worden tot éen bedra6 samengeteld bij aankoop van fl. 5.- of meer ontvangt u een gratis koopbon van fl. i.— 10.- n 2.— 25.- j) j) 5— j) 50.- B y) 10— - - 100.- 20.- jj 250.- j) jf f) v yi v 50.— 500.— v V V 100. haarlemmerstraat 130-136 leiden alleen strikt contant. bewaren voor latere levering gratis BAROMETER. naar waarnemingen verricht in den morgen van 24 Nov. 1934, medegedeeld door het Kon. Ned. Met. inst. te De Bilt. Hoogste barometerst.: 774.1 te le Havre. Laagste barometerst.: 727.3 te Janmayen. Verwachting tot den avond van 25 Nov.: Meest zwakke wind, aanvankelijk veran derlijk, later waar schijnlijk uit Ooste lijke richtingen. Ne velig tot licht of half bewolkt, weinig of geen neerslag. In het Westen temperatuur om het vriespunt des nachts, overdag weinig verandering in temperatuur. In het Oosten liohte vorst des nachts, overdag iets zachter. Het gebied van hoogen luchtdruk heeft zich in zijn kern weer iets versterkt. Het mistgebied is weer van grootere uitge strektheid geworden en overdekt thans ook Engeland, het midden van ons land, Noord en Midden-Frankrijk, West- en Midden- Du itschland. De vorst bleef over het cen trale bergenland van Frankrijk nog aan houden. Over de Beiersche hoogvlakte ver dween zij, terwijl in Midden- en Oost- Duitschland de temperaturen aanzienlijk daalden. De depressie-invloed verplaatste zich hoofdzakelijk naar IJsland. Aldaar, over de Faröer en Shetlands en langs de Noorsche kust waait het krachtig of storm achtig. Over IJsland stijgt de barometer weer, zoodat het waarschijnlijk is, dat de hooge drukking zich naar het Noorden zal uitbreiden. Aanvankelijk zal wellicht over Scandinavië de depressie zich nog even la ten voelen, doch daarna is ook hier stijging van luchtdruk te verwachten met sterke afkoeling in dit gebied aangezien hier en daar reeds een flinke sneeuwlaag aanwe zig is. De ontwikkeling van de drukver- deeling wijst op een geleidelijke daling van den temperatuur ten onzent vooral des nachts. Morgen overdag kan hij een opkla- renden weerstoestand in het Oosten van ons land nog een iets hoogere temperatuur optreden. LUCHTTEMPERATUUR: 9.5 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS «.a. Van Zaterdagnamiddag 4.27 uur tot Zondagmorgen 7.07 uur; van Zondagnamid dag 4.26 uur tot Maandagmorgen 7.09 uur. HOOG WATER. Te Katwijk: op Zondag 25 Nov. voorm. 4.38 uur en nam. 5.uur; op Maandag 26 Nov. voorm. 5.20 uur en nam. 5.42 uur. TWEEDE KAMER De Landsverdediging Zelfs de lijst van sprekers in de eerste in stantie over de Begrooting 'van Defensie kon in de avondvergadering van Donderdag niet geheel worden afgewerkt. Zoo is nog geen spreker van de Katholieken, noch ook van de vrijz. democraten aan het woord ge weest. Dat de Vrijheidsbond zich zou vereeni gen met alle voorstellen, welke strekten tot uitbreiding van het leger, was te voor zien. Het geschiedde bij monde van den heer Van Rappard. Afschaffing van het Vooroefeningsinstituut, van de burger- corveeërs, uitbreiding van het contingent met 2000 man, verlenging van den eersten oefen ingstijd voor de onbereden wapens van 51/. tot 6 maanden 't waren alle maal maatregelen naar het hart vein den liberalen spreker. Maar de verkorting van den tijd der herhalingsoefeningen van 17 tot 13 dagen, werd door hem bestreden. Even vanzelfsprekend als dit pleidooi voor legerversterking, dat de spr. van alle militaristische gevoelens vrij verklaarde, was het verzet van den heer J. ter Laan (S.D.A.P.) tegen alle maatregelen, welke naar een versterking of verbetering onzer weermacht wijzen. De tegenstelling is vol komen tusschen de liberalen en de socia listen op dit punt. De eersten zijn voor iedere bezuiniging behalve op het leger, de laatsten tegen vrijwel iedere bezuiniging behalve dan op leger en vloot. De socialis tische spr. wierp het dan ook over den be zuinigingsboeg; zijn hoofdbezwaar was, dat van de in uitzicht gestelde bezuiniging van 12 millioen op defensie ten slotte slechts 6 millioen werd verwezenlijkt en dat de geheele begrooting een militaristische ten- denz zou vertoonen. De socialistische partijleider zelf, de heer Albarda, kwam in het geweer, om de maatregelen van den Minister tegen de so- 1 cialistische organisaties te bespreken. Hij verlangde van den Minister een duidelijk antwoord op de vragen, of het lectuurver- bod en het verbod van lidmaatschap van socialistische organisaties voor ambtenaren van zijn Departement ook voor de vrou wen en kinderen der betrokkenen gold. Niet geheel ten onrechte merkte de heer Amelink (A.R.) op, dat de S.D.A.P. zichzelf al dergelijke verbodsbepalingen aandeed, omdat zij een tegen de landsver dediging gekanten geest aankweekt, ook in het leger zelf. Een andere anti-revolutionaire spreker, de heer Duymaer van Twist, hand haafde zijn verzet tegen de afschaffing van het vooroefeningsinstituut en de burger- corveeërs doch bleek tevens tegen verkor ting van den duur der herhalingsoefeningen gekant. Hij verlangde van de SD.A.P. een duidelijke uitspraak ten aanzien van hare houding tegenover de landsverdediging, die, zooals men weet de heer van Rappard had eraan herinnerd door de Zwitser- sche sociaal-democraten thans is aanvaard. Wie tot deze aanvaarding komt, moet ook de consequenties er van aanvaarden en de woorden van den socialistischen heer Duys indachtig zijn, dat men een leger nu eenmaal niet met proppenschieters be- wapens, naar de grens kan sturen. Men mag benieuwd zijn, hoelang het nog zal duren, voordat de Nederlandsche soci aal-democratie haar onhoudbaar standpunt in zake de landsverdediging zal prijsgeven. Oeconomische zaken Een wetsvoorstel, om aan een combina tie van Nederlandsche petroleummaat- schappijen een terrein op Nieuw-Guinea, ter grootte van niet minder dan tien mil lioen Hectaren in exploratie te geven, waarvan echter slechts 1 millioen h.a. be houden mogen worden voor eventueele ex ploitatie, lokte in de zitting van gistermid dag een vrij uitvoerige discussie uit. Van socialistische en communistische zijde rees daartegen verzet. Zoo was de heer Cramer (S.D.A.P.) van oordeel, dat het beter ware dit reusachtige terrein te reserveeren voor staatsexploitatie. De heer W ij n k o o p (C.P.) zocht achter dit voor stel geheel andere, politieke motieven en vond hierin steun bij den heer Sneevliet (Rev. Soc.), die als zijne meening te ken nen gaf, dat het er alleen omging „een leegen stoel te beleggen" en er van eenige exploratie vooralsnog wel niet veel zou komen. Bovendien zag deze heer als ge volg van de exploratie reeds conflicten met de inlandsche bevolking, gevolgd door ex pedities van het Indische leger. De heer zich bezorgd voor de kolonisatie op Nieuw- Guinea. Minister Col ij n verzekerde op het voetspoor van den heer Van Kempen (V.B.), dat de exploratie wèl krachtig zou worden aangepakt. Als er een onderneming is, welke voor staatsexploitatie ongeschikt is, dan wel de petroleum-exploratie en ex ploitatie, welke, zeker in dezen tijd een veel te groot risico medebrengen. De Mi nister ontkende, dat het ontwerp eenige politieke strekking had. Ook is het nog nooit in de geschiedenis der petroleum- exploratie voorgekomen, dat het tot con flicten met de bevolking kwam. Iets anders was de kwestie, dat er mo- reele schade zou kunnen ontstaan voor deze primitieve bevolking uit de aanraking met blanken. Daarop hadden de heeren Van Boetselaer (C.H.) en Feb er (R.K.) de aandacht van den Minister gevestigd. De eerste merkte op, dat de zending juist suc ces begon te krijgen met het opheffen de zer primitieve bevolking uit het animisme; en hij vreesde ten zeerste, dat de explora tie door blanken daarop een ongunstigen invloed zou uitoefenen. En de heer Feber vroeg waarborgen tegen moreele en hy giënische gevaren voor de bevolking. De Minister erkende, dat de eerste aanraking van dergelijke primitieven met blanken steeds een schok gaf aan zulke be volkingen; hij zou al het mogelijke doen, om ongunstige invloeden te voorkomen. Na een repetitie van het vaccinatie- debatje, dat steeds pleegt te worden ge voerd als verlenging wordt voorgesteld van de opschorting der zijdelingsche vac cinatieverplichting, kwam Minister Steenberghe aan het woord tot ver dediging van de afdeeling Handel en Nij verheid zijner begrooting. Het voornaamste punt was wel het cre- diet, dat voor den bouw eener nieuwe „Statendam" en van eenige nieuwe passa giersschepen voor de Hollandsche Lloyd zou moeten dienen. De Minister was niet I overtuigd, dat er economische mogelijk heden zaten in den bouw dezer schepen. In dien gemeend werd, dat dit wel het geval was, dan moesten de particulieren, die dit meenden, maar eens over de brug komen. Geschiedde zulks, dan, maar ook eerst dan, zou de Regeering bereid zijn nogeens de zaak te overwegen. Nadat nog verschillende detail-punten waren behandeld kwam de minister tot het geen over den Middenstand was gezegd. Hij voelde alles voor dien stand; maar het treffen van maatregelen is niet gemakke lijk. Aan eer? spertijd, zooals door den heer Stumpel, werd bepleit, zitten groote bezwa ren vast voor de geheele samenleving. Toen de heer Stumpel hierop vroeg of de Minister alsnog bereid zou zijn van z.i. zwaarder wegende argumenten ten gunste van een spertijd kennis te nemen, ant- woorde de Minister volmondig bevestigend. De afdeeling voor den Middenstand aan het departement des Ministers zal worden uitgebreid; en een voorstel tot regeling van het uitverkoopwezen zal de volgende week zijn departement verlaten. Het grens verkeer valt binnen de clearing en een re geling op dit gebied is derhalve uiterst moeilijk. Ook de afdeeling Landbouw werd nog af gewerkt. Daarbij kreeg de heer Van Koe- v orden (R.K.) de toezegging, dat de mi nister zijn voorstel, pm de voorgenomen aanstelling van assistenten bij den voor lichtingsdienst achterwege te laten, en deze taak aan de organisaties op te dragen, nader zou overwegen; er werd hierover nog onderhandeld met de organisaties. Eenstemmig was de aandrang op spoed bij de indiening eener nieuwe Pachtwet, nu de prijzen der landerijen en de pachtprij zen weer zoo stijgen. Ook de Minister was van deze wenschelijkheid volledig over tuigd; en daarom noemde hij een motie- Hiemstra (S.D.A.P.) om deze urgentie uit te spreken, terecht volkomen overbodig. De minister kon den heeren Van Voorst tot Voorst (R.K.) en E b e 1 s (V.D.), die aandrongen op steun aan den boschbouw geen gunstige vooruitzichten openen. Wel was deze zaak nog in overwe ging, maar tal van bedrijven, die reeds in groote moeilijkheden verkeeren, zouden door een verhooging der houtprijzen zoo danig worden getroffen, dat de Minister deze niet voor zijne verantwoording zou kunnen nemen. Om 6 uur werd de vregadering verdaagd tot Dinsdag. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN PROTEST VAN KATHOLIEKE VROUWEN. Het bestuur der R.-K. Staatspartij heeft een protest ontvangen van de vertegen woordigsters der Federatie van R.-K. Vrou wenbonden in den partijraad. Het protest is gericht tegen den door het partijbestuur aanbevolen maatregel: „waar mogelijk vervanging van vrouwelijke door mannelijke arbeidskrachten". Naar aanleiding hiervan schrijft D e Volkskrant: „Men moet dezen wensch zien in het ka der van de tijdsomstandigheden en ook in volledige kader van werkbehoud en werk verruiming door het bestuur getrokken. Er is een zekere ontoereikende werkgelegenheid, nu wenscht het partij bestuur ten behoeve van een redelijke werkverdeeling: 1. verbod van arbeid der gehuwde vrouw, niet-kostwinster, in beroep en be drijf; 2. waar mogelijk vervanging van oude re (b.v. boven 60 jaar) door jongere ar beidskrachten; 3. waar mogelijk vervanging van vrou welijke door mannelijk^ arbeidskrachten; 4. krachtige toepassing van de wet tot regeling van den arbeid door vreemdelin gen. Het zijn feitelijk alle crisismaatregelen. Denken wij er in normale tijden aan, den arbeid door vreemdelingen te belemmeren of den arbeid van zestigjaren stop te zet ten? Thans, nu de werkloosheid zoo groot is, is er reden voor, den landgenoot boven den vreemdeling te begunstigen, en nu de jon geren, terneergeslagen en vertwijfelend, wanhopen of zij nog wel ooit een week beurt zullen krijgen, valt er voor te zeg gen, de ouderen tot vroeger heengaan te nopen. In dit licht moet men ook de vervan ging van vrouwelijke door mannelijke ar beidskrachten bezien. Hetzij een werklooze jongeman, hetzij een werklooze huisvader een vrouwelijke arbeidskracht vervangt (de beperking „waar mogelijk" wijst er op dat de Staats partij geen onmogelijke of onredelijke ver schuivingen wil), sociaal bezien valt er winst te boeken. Voor den huisvader behoeft dit geen toe lichting; voor den jongeman deze, dat voor hem de arbeid in beroep of betrekking le venstaak is, voor het meisje, als regel, niet. In haar protest geven, zij het in vragen- den vormt, de vertegenwoordigsters der Fe deratie van R.-K. Vrouwenbonden te ver staan, dat bij het opnemen der gewraakte bepalingen „veel meer het groepsbelang der mannen dan wel de zorg voor het alge meen volksbelang" heeft gesproken. Dat is geen fraaie toelichting. Wel degelijk heeft hier het volksbelang gesproken; bij gedwongen keuze tus schen mannelijke en vrouwelijke arbeids krachten moet men .'n het belang der maat schappij de eerste laten voorgaan; er ha- part iets in de maatschappelijke structuur wanneer op groote schaal jonge mannen geen arbeid vinden en bijgevolg verhinderd worden een gezin te stichten. Bovendien moet men niet vergeten, dat niemand er aan denkt, op de vrouwelijke beroepen voor de mannen beslag te leggen, b.v. de onderwijzeressen uit de school te verwijderen. En het feit, dat nog altijd duizenden uitheemsche dienstboden hier in betrekking zijn is een aanwijzing, dat de inheemsche vrouwelijke werkkrachten plaatsen hebben opgegeven, die zij behoorden te bezetten. Is het billijk, in het verband van de ge wraakte passage in de beschouwing van het partijbestuur van „voorstanders van de verdrijving der vrouw van de arbeids markt" te gewagen? Zal iemand van vijandschap tegenover de bejaarden spreken omdat de omstandig heden nopen, op een vroeger plaats rui men voor de jongeren aan te dringen? Indien de vertegenwoordigsters der Fe deratie van R.-K. Vrouwenbonden zich wil den verwezenlijken welk een ramp de werkloosheid van zooveel jongemannen voor het oogenblik is en bij bestediging voor later zijn zal, zouden zij beseffen dat, om die ramp te lenigen, ee noffer van de zijde der vrouwen een sociale daad is, die ten slotte ook voor de vrouw zegen mee brengt." BINNENLAND VREEMDELINGEN IN NEDERLAND. Is Nederland te royaal met naturalisatie? De Eerste Kamer blijft, blijkens het af- deelingsonderzoek van een naturalisatie wetsontwerp, bezwaren koesteren tegen het groote aantal naturalisaties van den laatsten tijd. Zoolang de regeering, aldus betoogen en kele leden, als punt van uitgang aanvaardt niet dat door een bepaalde naturalisatie 's lands belang moet zijn gediend, doch slechts, dat daardoor geen Nederlandsch belang aanwijsbaar 'wordt geschaad, kun nen tegen geen der thans aanhangige voor drachten overwegende bezwaren worden geoperd. Deze leden betreurden, dat voldoende waarborgen ontbreken waaruit zou kun nen worden afgeleid, dat onder de ter na turalisatie voorgedragenen geen elementen schuilen die vreemde, voor ons land scha delijke belangen zullen blijven of gaan dienen. Resultaten van een razzia* Gisteren is te Amsterdam door den vreemdelingendienst in de omgeving van de Nieuwe Kerkstraat een controle gehou den. Bij het nader ondex*zoek naar de pa pieren- van de veertien aangehoudenen, waaronder zich Polen, Tjsechoslowaken en Roemenen bevonden, bleken de meesten geen toestemming te hebben om hier te verblijven. Elf of twaalf van deze lieden zullen vandaag reeds over de grens worden gezet. UITVOERING BEPERKING VAN DEN MELKSTEUN. Commissie van voorbereiding. De minister van oeconomische zaken heeft met het oog op de regeling van de beperking van den melksteun een commis sie ingesteld, bestaande uit is. S. L. Lou- wes, regeeringscommissaris voor den ak kerbouw en de veehouderij, voorzitter; L. Bückmann, regeeringscommissaris voor de steun ver leening aan de melkveehouderij; L. F. Britzei, vorzitter van de Nederland sche zuivel centrale, en ir. W. de Jong, voorzitter-directeur van de Nederlandsche, veehouderij centrale, leden; terwijl aan deze commissie is toegevoegd dr. ir. P. N. Boekei, als secretaris. Deze commissie zal voor het college van regeeringscommissarissen hebben voor te bereiden de voorstellen, welke den minis ter zullen worden gedaan inzake de uit voering van de beperking van den melk steun. De commissie is haar arbeid reeds aange vangen en heeft reeds eenige malen verga derd. REGELING VAN UITVERKOOPEN. In de gisteren gehouden vergadering van de Tweede Kamer heeft de minister van oeconomische zaken medegedeeld, dat de volgende week een wetsontwerp houdende regelen voor uitverkoopen zijn departement zal verlaten. AGENDA LEIDEN. Maandag. Derde abonnementsvoorstelling „Op het Nippertje". Hofstadtoo- neel. Schouwburg 8.15 uur. Maandag. R.K. Kiesvereeniging. Ledenver gadering. De Burcht, 8.15 uur. Dinsdag, Ledenvergadering Metaalbewer kers „St. Eloy", Bondsgebouw, 8 uur. Donderdag, Ledenvergadering Transport arbeiders, Bondsgebouw, 8 uur. Donderdag. Residentie-Orchest Jo Vin cent, Stadsgehoorzaal 20 uur. De Zondagsdienst der huisartsen te Lei den wordt waargenomen door de doktoren: Bruins Slot, De Bruijne, P. van Es, Niemer en Starck. De Zondagsdienst der doktoren te Oegstgeest wordt waargenomen door dr. BerteL tel. 3302. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Ma a n d a g 19 tot en met Zondag 25 Nov. a.s. waargeno men door de apotheken: M. Boekwijt, Vischmarkt 8, telef. 552 en C. van Zijp, Wilhelminapark 8, Oegstgeest, telef. 274. DE ONDERHANDELINGEN OVER DE CLEARING MET DUITSCHLAND. In de eerste plaats de afwikkeling van de oude vorderingen aan de orde gesteld. Naar wij vernemen, zijn de Nederland sche delegatie en de Duitsche vertegen woordigers, die te 's-Gravenhage over de afsluiting van een nieuw clearingverdrag tusschen beide landen onderhandelen, thans tweemaal in vergadering bijeen geweest. De Nederlandsche delegatie heeft gemeend daar allereerst aan de orde te moeten stel len de afwikkeling van de oude vorderin gen, die op het Sonderkonto van de Ned. Bank en op het Zwischenkonto zijn ge stort. Het blijkt echter, dat nog moeilijk heden moeten worden overwonnen, aleer overeenstemming mogelijk is. GEEN PRIJSVERHOOGING VAN STEENKOLEN. Minister Steenberghe betwist in zijn Me morie van Antwoord in zake de contin- genteering van steenkolen de meening der Tweede-Kamerleden, dat een prijsverhoo- ging van deze contingenteering het gevolg is geweest. Van opdrijving der prijzen is z.i. tot nu toe nog niet gebleken. Voor huis brandkolen liggen thans de detailprijzen nog 15 a 20% beneden de prijzen van Octo ber 1933, zoowel voor de Nederlandsche als voor de ingevoerde kolen. Ten aanzien van de vraag het bunker- kolenverkeer in deze contingenteering te betrekken, neemt de minister een afwijzend standpunt in. Het bunkerkolenverkeer is voor nagenoeg 90% te beschouwen als door voer op de Crisis Invoer wet niet van toe passing kan zijn. De bij dit verkeer betrok ken internationale belangen, en de positie der Nederlandsche havens verzetten zich hiertegen ten eenen male. HULDIGING VAN DE „UIVER"- BEMANNING TE ROTTERDAM. Groote geestdrift. Vandaag is de „Uiver"-bemanning te Rot terdam gehuldigd. Het terrein van de Waal haven is met vlaggen versierd en de be langstelling is groot. De luidsprekers verkonden te kwart voor twaalf, dat de „Uiver" van Schiphol is ge start en dus binnen zeer korten tijd boven de Maasstad kan worden verwacht. Om streeks haii één beginnen de sirenes en stoomfluiten van fabrieken en schepen te loeien. De „Uiver" is boven Rotterdam versche nen en draait zijn eere-ronden. Ongevaer kwart over één zet Parmen- tier met een keurige landing het groote verkeersvliegtuig op het vliegveld en on der luide toejuichingen van het enthou siaste publiek taxiet hij naar het platform, midden op het terrein, waarop het podium staat opgesteld, zoodat alle aanwezigen de vliegers en hun echtgenooten kunnen zien. Wanneer het gejuich eenigermate is be daard, neemt ir. L. W. H. van Dijk, di recteur van Gemeentewerken te Rotter dam het woord, voor het uitspreken van een begroetingsrede. Hierna verkrijgt een der leden van het K.L.M.-personeel, de schilder Van Velzen, het woord, die met eenige hartelijke woor den aan de bemanning een lauwerkrans overhandigd. De volgende spreker is de heer C. Kolff, voorzitter van de Rotterdamsche Aeroclub, die de bemanning namens de Aeroclub en de sportvliegers toespreekt. Waar gij de halve aardbol binnen vier dagen o.ver- vloogt en waar gij de pioniers zijt, die af standen tot een minimum reduceert, heb ben wij gemeend u geen beter present te kunnen geven, dan een globe in zakfor maat, die u tevens als schemerlamp kunt gebruiken en waarop uw route staat aan gegeven. Onder daverend applaus over handigt de heer Kolff de vadeaux. Parmentier spreekt dan een kort woord van dank. De vliegers en hun echtgenooten en ver loofde, nemen hierop onder luide toejui chingen van de menigte plaats in open auto's om hun triomftocht door de stad naar het stadhuis aan den Coolsingel aan te vangen. Overal was de belangstelling geweldig. De politie had de handen vol om de menschen, die rijen dik langs de trot toirs geschaard stonden, in bedwang te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 2