GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
DINSDAG 13 NOVEMBER 1934
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD. - PAG. 6
BRANDSTOFFEN-VERSTREKKING AAN WERKLOOZEN WEDEROM
GOEDGEKEURD. VERKE ERSVERORDENING AANGEVULD.
EEN VOORSTEL OM EEN NIEUW GYMNASIUM TE BOUWEN VER
WORPEN. HET GYMNASI UM ZAL VERBOUWD WORDEN.
30o. Voorstel in zake het verstrekken van
brandstoffen aan daarvoor in aanmerking
komende werklooze gehuwde en ongehuw
de kostwinners en op zich zelf wonende
personen gedurende het winterseizoen 1934
—1935.
Wethouder R o m ij n (V.B.) wil inzake
de uitbreiding geen beslissing nemen zon
der nadere bespreking.
Daarna z. h. st. aangenomen.
31o. Voorstel in zake den aankoop en de
onteigening van perceelen, begrepen in het
saneeringsplan Lange Bouwelouwensteeg-
Lange Paradijssteeg.
Goedgekeurd.
Woningbouw.
32o. Voorstel:
a. inzake het uitgeven in erfpacht van
grond ten Westen van de Da Costastraat
aan de Vereeniging tot Bevordering van
den Bouw van Werkmanswoningen, van
grond gelegen aan en nabij de Kanaalstraat
aan de Woningbouwvereniging „Ons Doel"
en van grond ten Westen van den Lammen-
schansweg aan de Woningbouwvereniging
,,de Tuinstad wijk", ten behoeve van den
bouw van resp. 71. 27 en 62 woningen en
inzake het verstrekken van bouwvoorschot-
ten aan genoemde vereenigingen;
b. tot wijziging van de voorwaarden
waaronder aan de Woningbouwverenigin
gen „Eensgezindheid"en de „de Eendracht"
bij besluit van 28 Augustus 1933 voorschot
ten werden verleend ten behoeve van den
bouw van woningen door die vereenigingen.
De heer Schüller (S.D.A.P.) vraagt
zich af. of de woningen, welke Tuinstai-
wijk wil bouwen, wel dienen kunnen voor
volkshuisvesting. Z.i. zijn de ontworpen
beneden-woningen veel te klein; het zijn
niets meer dan moderne krotwoningen.
Voor een paar centen per week meer kan
met betere en ruimer woningen krijgen.
Spr. verklaart zich daarom tegen het voor
stel van B. en W.
De heer Schoneveld (A.R.) vindt
dit type woningen van Tuinstadwijk ook
niet ideaal, maar dat is voor rekening van
de bouw vereeniging. Met tegenstemmen
bereikt men niets anders dan uitstel, mis
schien zelfs wel afstel. Spr. vraagt, waarom
de plannen van „Ons Belang" niet bij dit
voorstel ingesloten zijn. Vervolgens vindt
spr. de bedragen voor de waterleiding te
hoog. Kan de wethouder geen tariefver
laging overwegen?
De heer Kooistra (S.D.A.P.) is het
in tegenstelling met p.g. Schüller wel eens
met de voorstellen van B. en W. Spr. is wel
tegenstander van het bouwen van wonin
gen met één slaapkamer, zooals de Ver.
tot Bev. v. d. Bouw v. Werkmanswoningen
wil bouwen, maar hij zal daarom toch niet
tegen het geheele voorstel stemmen.
Wethouder Splinter (C.H.) erkent,
dat er kleine woningen bij zijn, maar dat
komt voor rekening van de bouwvereeni-
ging, die verondersteld wordt te weten,
waaraan behoefte is. Zou het voorstel ver
worpen worden, dan werpt men alle plan
nen van Tuinstadwijk omver. De goed
keuring van den minister op de bouwplan
nen van „Ons Belang" is te laat ingeko
men, om deze plannen thans te kunnen
behandelen. Spr. geeft toe. dat het water-
leidingsgeld hoog is, maar de tarieven staan
vast en daar kan op het oogenblik niet
aangetornd worden.
De heer Schoneveld A.R.) en
Schüller (S.D.A.P.) repliceeren.
De heer Bosman (V.B.) staat afwij
zend tegenover het voorstel omdat de hu
ren te hoog zijn.
Het voorstel van B. en W. wordt daarna
aangenomen met 29 tegen 3 stemmen. Te
gen de heeren: Schüller, Bosman en v.
Weizen.
Verkeersverordening.
33o. Voorstel tot wijziging van de veror
dening op het Verkeer te land.
Bij art. 11 (verbod van onbeheerd plaat
sen van rijwielen op aan te wijzen gedeel
ten) zegt de heer Groeneveld (S.D.A.
P.) dat het juist is, dat er soms op zeer
ongeschikte plaatsen en op hinderlijke
wijze rijwielen worden neergezet, maar hij
is er niet gerust op, of een dergelijk ver
bod niet willekeurig kan worden gehan
teerd en niet te diep ingrijpend is.
De v o o r z. antwoordt, dat het de bedoe
ling is, alleen in bijzonder lastige gevallen
in te grijpen, bijv. bij sommige laboratoria,
waar soms honderden rijwielen worden
neergezet tot groote belemmering van het
verkeer.
Vervolgens maakt de heer Groene
veld (S.D.A.P.) bezwaar tegen de voor
gestelde opheffing van het gebod om stil
staande auto's 's avonds te verlichten. Z.i.
is er geen enkel bezwaar om ze te doen
verlichten. Lang niet overal zijn de Stra
ten voldoende verlicht. Spr. wil alleen par
keerterreinen uitzonderen.
De heer Wilbrink (C.H.) meent, dat
de straatverlichting wel voldoende is, ze
ker in de binnenstad, waar men geen snel
verkeer heeft.
De heer M anders (R.K.) zegt, dat het
aanhouden van z'n lichten voor een auto
mobilist een groote last is, vooral als men
toch al weinig capaciteit heeft. Welk na
deel heeft men nu van het onverlicht la
ten der auto's? Geen enkel.
De heer v. E c k (S.D.A.P.) gevoelt over
't algemeen wel voor de opheffing van het
verlichtingsgebod. B. en W. moeten niet
te vrijgevig zijn, maar het is overdreven
om verlichting te eischen waar de straat
zwemt in lantarenlicht.
De v o o r z. ziet van verdere verdediging
van het voorstel af. Z.i. zijn de bezwaren
reeds door andere sprekers voldoende
wéerlegd.
De verordening wordt daarna z. h. st.
goedgekeurd.
Verbouwing gymnasium.
34o. Voorstel inzake verbouwing van het
Gymnasium aan de Doezastraat en het in
verband daarmede huren van het gebou
wencomplex van de voormalige Kweek
school voor Zeevaart ten behoeve van de
tijdelijke huisvesting van het Gymnasium
en tot beschikbaar stelling van de voor een
en ander benoodigde gelden.
De heer Schüller (S.D.A.P.) gaat na,
dat in 1929 ƒ6500, in 1931 11.200 aan ver
bouwing is uitgegeven, terwijl als extra
onderhoudskosten in de laatste 4 jaren
4020, aan normaal onderhoud 5800 is
uitgegeven. Al die kosten zijn tevergeefsch
geweest; nu gaat men weer verbouwen.
Waar blijft de zoo noodzakelijke bezuini
ging? De nieuwe verbouwing zal weer een
ton kosten, zoodat het gymnasium dan de
gemeente de laatste 5 jaren 128.000 zal
hebben gekost. Spr. meent, dat een heele
nieuwbouw beter zal zijn. Bovendien is de
toestemming van de regeering tot over
dracht van een stukje grond nog niet afge
komen, zoodat het mogelijk is, dat de ver
bouwing niet door zal kunnen gaan. Spr.
stelt voor, dit voorstel niet aan te nemen,
doch B. en W. te vragen plannen in te die
nen voor den bouwvan een nieuw gym
nasium.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.)
meent, dat voorloopige oplossingen zoeken
een speciale Leidsche methode is. Ook deze
verbouwing noemt spr. duur prutswerk.
Tien jaar geleden is ook al ongeveer een
ton aan dat gymnasium verbouwd. Spr.
sluit zich aan bij het voorstel-Schüller.
Volgens den wethouder kost een nieuw
gymnasium een half millioen, maar daar
gaat nog wel wat af.
De heer M anders (R.K.) is over 't
algemeen geen voorstander van verbou
wing, maar deze zaak is in de Comm. v.
Fabricage aan alle kanten bekeken. De
heer Groeneveld noemt dat zoo maar
prutswerk, hetgeen niet getuigt van waar
deering voor deze commissie. Z.i. zal hier
een zeer goede verbetering worden be
reikt, waarbij rekening is gehouden met
eventueel toekomstige uitbreiding. De heer
Groeneveld wil een nieuw gymnasium,
maar uit de rente van het geld, dat met
de verbouwing gespaard kan worden, kun
nen wij een oplossing van minstens 10 jaar
verkrijgen.
De heer M e ij n e n (C.H.) meent, dat
met dit „gepruts" een zeer goede verbe
tering kan worden bereikt. Een zoo groo
te uitgave, als een nieuw gymnasium zou
kosten, is in dezen tijd niet verantwoord.
De heer Bosman (V.B.) vindt de uit
gave voor de verbouwing toch een groot
bedrag. Is de Zeevaartschool niet blijvend
in te richten voor gymnasium?
De heer Schoneveld (A.R.) meent,
dat verbouwing in dezen tijd nog de beste
oplossing is.
Wethouder T e p e (R.K.) is verrast over
de vitaliteit van den pas herstelden heer
Schüller, want hij komt direct met een
voorstel, dat zeker 4 ton zal kosten, en hij
is er in geslaagd om den heer Groeneveld
over te halen, die in de Comm. v. Onder
wijs zich vóór het voorstel van B. en W.
heeft verklaard.
Spr. geeft toe, dat er onder andere om
standigheden, met meer intensiteit zou
zijn uitgezien naar een andere oplossing.
De nood maakt echter vindingrijk; niette
genstaande de wereldmalaise is Leiden er
in geslaagd om door verbouwing oude
scholen om te tooveren in schoolgebouwen,
die aan alle moderne eischen voldoen. Spr.
wijst o.a. op de school voor het 7e leer
jaar en de Meisjes H.B.S. Zoo is het ook
hier mogelijk om door verbouwing iets
goeds te bereiken. Door zijn ervaring met
den arbeid van Gemeentewerken is spr.
teruggekomen op zijn aanvankelijke mee
ning, dat het steeds beter zou zijn nieuw
te bouwen dan te verbouwen. Het college
verwacht niet direct uitbreiding doch heeft
er rekening mee gehouden. Spr. gelooft
niet, dat het mogelijk is de beschikking te
krijgen over de Zeevaartschool, terwijl
deze bovendien toch ook weer aanzienlijk
verbouwd zou moeten worden. Het is in
derdaad juist, dat het college nog geen ze
kerheid heeft omtrent de toestemming van
de regeering, maar dat kan geen beletsel
zijn, om alvast de toestemming van den
raad te vragen.
De heer Schüller (S.D.A.P.) bestrijdt
den heer Mennen. Bij verbouwing is bet
daarvóór uitgegeven geld weggesmeten.
De heer Lom bert (R.K.): Bij nieuw
bouw toch ook?
De heer Schüller (S.D.A.P.): Neen,
wij kunnen het gebouw dan voor wat an
ders gebruiken of verkoopen. Volgens spr.
zit de bezuiniging niet in het bedrag, dat
men uitgeeft.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.) ont
kent, dat hij zich in de Comm. v. Onder
wijs vóór dit voorstel heeft verklaard. Hij
heeft er zich ten slotte bij neergelegd. Spr.
is ervan geschrokken, dat de wethouder
dergelijke verbouwingen zoo prachtig
vindt, zoodat het een systeem gaat worden.
Wethouder Tepe (R.K.): Ja, het Leid
sche systeem.
De heer Groeneveld (S.D.A.P.) ont
kent niet, dat de Meisjes H.B.S. verbeterd
is, maar dat heeft ook meer dan een ton
gekost. Daar kan men twee complete nieu
we bewaarscholen voor bouwen.
Wethouder Tepe (R.K.): Maar geen
nieuw gymnasium.
De heer V e r w e ij (S.D.A.P.) is door het
betoog van den wethouder allerminst be
keerd. Hij ontkent, dat een nieuw gymna
sium zooveel moet kosten als de wethou
der opgeeft.
De heer de Re ede (C.H.): Op welken
grond?
De heer V e r w e ij (S.D.A.P.): Die gron
den kunnen wij krijgen, als wij het voor
stel van den heer Schüller aannemen.
Wethouder Tepe (R.K.) heeft zijn cij
fers gebaseerd op de kosten van het pas
voltooide gymnasium te Utrecht.
Met voorstel-S c h 11 e r wordt verwor
pen met 21 tegen 12 stemmen.
Voor: de S.D.A.P. en de heer v. Weizen.
Het voorstel van B. en W. wordt daar
na aangenomen met 25 tegen 8 stemmen.
Tegen: de S.D.A.P. (behalve de heeren
v. Stralen, Groeneveld en Koole).
a. Voorstel tot verkoop van een gedeel
te bouwterrein aan de Timorstraat, hoek
Sumatrastraat, kad. bekend gemeente Lei
den, Sectie N. Nis 283 (ged.) en 841 (ged.)
aan M. Bink en A. P. Valk q.q.
Goedgekeurd.
b. Voorstel in zake het verleenen van
vergunning aan den eigenaar van het per
ceel Langegracht No. 111 tot het leggen en
tot wederopzeggens hebben van binten in
den muur van den westelijken zijgevel van
het aan de gemeente toebehoorende per
ceel Langegracht No. 113.
Goedgekeurd.
Werkverschaffing.
c. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden ten behoeve van den aanleg van
een drietal voetbalvelden op de perceelen
in den Stadspolder, kad. bekend gemeep-
te Leiden, Sectie K. Nis 2862 en 3939, bij
wijze van werkverschaffing door jeugdige
werkloozen.
De heer Kuipers (S.D.A.P.) heeft be
zwaar tegen de vergoeding van ƒ0.10 per
uur voor slijtage aankleeding. Hij stelt
voor een vergoeding van 2.40 per week,
wat geldelijk op hetzelfde neerkomt.
De heer Wilbrink (C.H.) vindt het
onjuist om een pas aangelegd voetbalveld
nu weer voor andere doeleinden ter be
schikking te stellen. Hij vraagt of er kans
bestaat, dat deze aan te leggen velden
soms binnenkort ook weer voor wat anders
gebruikt zullen worden.
De heer v. Weizen (C.P.) heeft prin-
cipieele bezwaren tegen de werkverschaf
fing. Het is een poging tot loondruk.
De heer v. E c k (S.D.A.P.) is het daar
mee volkomen eens, maar er is geen kans
om het anders gedaan te krijgen. Wat het
zwaarste is moet het zwaarst wegen. Voor
spr. weegt de arbeid der jeugdige werkloo
zen het zwaarst. Een keuze is er niet.
Wethouder Rom ij n (V.B.) ontraadt het
voorstel-Kuipers. Het voorstel van 0.10
per uur is gedaan op advies van de sub
commissie voor ontwikkeling en ontspan
ning, waarvan de heer Kuipers secretaris is.
De sub-commissie zal daarvoor wel haar
reden gehad hebben. De wijziging van be
stemming van het verleden jaar aangelegde
voetbalveld is een gevolg van onvoorziene
omstandigheden geweest.
Het voorstel-K u i p e r s wordt verwor
pen met 22 tegen 10 stemmen.
Voor: De S.D.A.P. en de heer v. ToL
d. Voorstel tot wijziging van de veror
dening regelende de heffing van belastin
gen voor het gebruik van het Openbaar
Slachthuis te Leiden.
Goedgekeurd.
Een urgente zaak die toch
werd uitgesteld.
Thans wordt aan de orde gesteld het
verzoek van den Leidschen Bestuurders-
bond om te adresseeren aan de Regeering
inzake de verbetering van den werkloozen-
steun.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.) vraagt,
of de voorzitter de stellige toezegging kan
doen, dat er de volgende week Maandag
weer vergaderd zal worden. Het is nu geen
tijd meer om zulk een belangrijk voorstel
te behandelen (het is reeds 6 uur) en de
zaak is te urgent om te wachten tot over
drie of vier weken.
De voorz. kan die toezegging niet doen.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.) wil dan
genoegen nemen met een vergadering over
14 dagen. Anders zou de S.D.A.P. een
spoedeischende vergadering moeten aan
vragen.
De heer Wilmer (R.K.) vraagt, waar
om de S.D.A.P., wanneer zij zoozeer prijs
stelt op spoedige behandeling van een h.i.
zoo urgente zaak, zich niet wat meer be
perkt heeft bij de bespreking van voor
stellen, waarvan zij vooruit wist, dat zij
toch verworpen, zouden worden.
De voorz. zegt zeer voorzichtig, dat de
mogelijkheid niet is uitgesloten, dat de raad
over 14 dagen weer bijeen zal komen.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.) wil dat
afwachten.
De heer Wilmer (R.K.): Waarom
meent de heer v. Stralen, dat deze kwestie
zóó urgbnt is. Verwacht hij eenige veran
dering in den feitelijken toestand van een
adres aan de Regeering door den Leid
schen gemeenteraad inzake den werkloo-
zensteun.
De heer v. Stralen (S.D.A.P.): Op
het oogenblik is in de Tweede Kamer de
rijksbegrooting aan de orde. Over eenigen
tijd komt ook de begrooting van sociale za
ken ter tafel. Nu zal er een verzoek aan
de gemeentebesturen worden gericht, om
aandrang uit te oefenen op de regeering
teneinde bepaalde verslechteringen in de
steunregeling te voorkomen. Daartoe is het
noodzakelijk, dat ook de Leidsche raad zich
uitspreekt.
De voorz. zegt toe, de datum van de
eerstvolgende vergadering in de eerstvol-
BUITENLAND
VAN HET VATICAAN.
HET VATICAAN EN DE NAZI'S.
Verbeterde betrekkingen?
Mgr. Enrico Pucci, die goede betrekkin
gen met het Vaticaan onderhoudt, heeft een
onderhoud gehad met den vertegenwoordi
ger van het Hongaarsche nationale dagblad
„Uj Magyarorszag, waarbij hij uitvoerig in
ging op de tegenwoordige houding van het
Vaticaan tegenover het nat.-soc. Duitsch-
land.
Hij verklaarde o.a.: Het Vaticaan voert
nooit politiek in den gewonen zin van het
woord. Zijn taak is niet politiek, maar gods
dienst. Het Vaticaan houdt zich met poli
tieke problemen slechts bezig, wanneer deze
de religieuze taak van het Vaticaan betref
fen. Het Vaticaan is noch voor noch tegen
het nationaal socialisme, op dezélfde wijze,
als het indertijd een standpunt innam ten
opzichte van politieke bewegingen in an
dere landen.
Het Vaticaan keurt den vastbesloten
strijd van het nationaal socialisme tegen
het atheïsme en de onzedelijkheid goed,
terwijl andere punten van het nationaal
socialistische program, gelijk de opvattin
gen omtrent het rassenvraagstuk en de
sterilisatie, volgens de verklaring van den
paus niet kunnen worden goedgekeurd. Dit
standpunt van het Vaticaan heeft echter
het afsluiten van een concordaat met het
tegenwoordige Duitschland niet verhinderd.
In het concordaat zijn op dezelfde wijze het
standpunt van het Vaticaan als ook de ge
rechtvaardigde belangen van den Duitschen
staat onder oogen gezien. Helaas zijn ech
ter in Duitschland niet alle afspraken van
het concordaat ten uitvoer gelegd. Op eeni
ge gebieden zijn zelfs bepalingen uitgevaar
digd, die in strijd zijn met het concordaat.
Thans echter is de toestand verbeterd. Er
bestaat kans op overeenstemming betref
fende vele problemen, waarover nog voor
enkele maanden overeenstemming onmo
gelijk scheen. Tusschen het nationaal so
cialisme en het fascisme bestaat op vele
punten ver-gaande overeenstemming. Zoo
wel in Duitschland als in Italië moesten de
vroegere katholieke politieke partijen ver
dwijnen. Men kan natuurlijk niet van
Duitschland, waar slechts een kwart der
bevolking katholiek is, een katholiek ge
oriënteerde politiek verwachten. De toè-
stand is echter in den laatsten tijd essen
tieel verbeterd en er bestaat thans volstrekt
kans op een overeenstemming tusschen het
Vaticaan en de nationaal socialistische Duit-
sche regeering.
Wanneer de Kerk en de rechten van de
katholieken door de regeeringen worden
erkend, zullen de katholieken steeds trouwe
burgers van den staat blijken en consciën
tieus volgens hun christelijke gezindheid de
wetten van den staat nakomen.
EX-KONING ALFONS BIJ DEN PAUS.
Ex-koning Alfons en de leden van zijn
gezin zijn door den Paus in audiëntie ont
vangen.
BELGIE.
DE REGEERING TREEDT AF.
Teveel beloofd, te weinig gedaan.
Tijdens een kabinetszitting, die gisteren
gehouden is onder voorzitterschap van mi
nister-president Broqueville en welke
volgde op een vergadering van het be
perkte ministerieele comité, dat zich bezig
had gehouden met de nieuwe maatregelen
van economisclven aard, die in het voor
uitzicht waren gesteld, werd medege
deeld, dat de regeering heden Dinsdag voor
de Kamer een verklaring zou afleggen no
pens het genomen besluit. Dit besluit houdt
in, dat graaf de Broqueville Dinsdagmiddag
het gezamenlijk ontslag van de regeering
aan de kamer zal bekend maken.
De aanleiding van dit ontslag is oneenig-
heid in de regeering voornamelijk aangaan
de kwesties in verband met de contingen-
teeringen, de landbouwpolitiek, de werk-
loozensteun, enz.
De plotselinge dreiging van het uiteen
spatten van de regeering-de Broqueville,
die er van door wil gaan op het oogen
blik, dat zij aan het parlement rekenschap
zal moeten geven van haar maandenlange
volmachtpolitiek, heeft alleen maar de
massa verrast, schrijft de „Msb.", want de
ingewijden wisten reeds sedert vrij langen
tijd, dat de regeering niet lang meer de teu
gels in houden zou kunnen houden. Zij
heeft teveel beloften gedaan en geen enkele
gende vergadering van B. en W. ter sprake
te brengen. Na afloop zal spr. den heer v.
Stralen berichten.
RONDVRAAG.
De heer Schoneveld (A.R.) stelt B.
en W. twee vragen:
le. Achten B. en W. het mogelijk om
voor 1934 een bedrag ter beschikking te
stellen als* aanvullende steun voor de werk
loozen, die zijn ondergebracht bij het Cri
sis-comité afd. B.
2e. Zoo ja, willen B. en W. een bedrag
daartoe aanvragen bij den gemeenteraad?
Wethouder R o m ij n (V.B.) beantwoord
de eerste vraag ontkennend, zoodat beant
woording van de tweede vraag overbo
dig is.
De heer Coster (R.K.) vraagt, of de
onderhandelingen met de Studentensocië
teit, inzake het afstaan van de stoep, nog
loopende zijn, waarop de voorzitter
bevestigend antwoord.
Daarna sluiting.
daarvan in werkelijkheid kunnen omzetten.
Nu is het een feit dat men zoo maar niet
in een handomdraaien moeilijke situaties
kan wijzigeij, doch het staat anderzijds óók
vast, dat tot heden zelfs niet de kleinste
aanwijzing uit de regeeringspolitiek is
voortgevloeid, die eenige tastbare verbete
ring in den algemeenen toestand in he*
vooruitzicht stelt.
DUITSCHLAND.
WERKVERSCHAFFING.
De Keulsche vlieghaven, een belangrijk
centrum van het Europeesche luchtverkeer
is gedeeltelijk verouderd, en zal verbouwd
worden.
Het landingsterrein, de loodsen, repara-
tiewerkplaatsen en aanverwante bedrijven
zullen in één complex worden vereenigd.
De oude en gedeeltelijk in hout opgetrok
ken barakken worden afgebroken en door
steenen gebouwen worden vervangen. Met
de werkzaamheden zal reeds in de eerst
volgende weken een aanvang worden ge
maakt. Het plan dient tevens voor werk
verschaffing daar het mogelijk is 1100 ar
beiders voor den duur van één jaar aan het
werk te stellen.
ROMEREI.
De Schaffhauser Zeitung (nr. 243) meldt,
dat nu pas bekend is geworden, dat sinds
5 Juli 1934 bij de Duitsohe regeering een
memorandum ligt over een zoogenaamde
„nationale" Kerk. Het stuk is opgesteld
door den pas afgetreden dr. Jager.
Dr Jager verklaart erin, dat de stichting
van een nationale Kerk heusch niet lang
behoeft te duren.
Zonder veel tegenstand kan men de op
positie van ongeveer 4 millioen katholie
ken en een paar honderdduizend protes
tanten wel overwinnen. De „völkische"
idee moet den voorrang op de christelijke
idee hebben. Dit doel zou men met een
„nationale" Kerk kunnen bereiken.
In dit licht wordt Müller's „één volk, één
staat, één kerk" pas begrijpelijk.
SAARGEBIED.
DE STRIJD OM DE SAAR.
De „Journal Officiel" van de regeerings-
commissie van het Saargebied heeft een op
roep tot de bevolking gericht, waarin deze
tot kalmte wordt gemaand, in verband met
de nadering van het plesbisciet.
„De commissie voor de volksstemming",
aldus in dezen oproep, „ziet met leedwezen,
hoe de voorstanders van deze of gene partij
zich aan heftigheden te buiten gaan in hun
verklaringen en persartikelen en zelfs niet
voor dreigementen terugschrikken, om de
tegenpartij tot hun zienswijze over te halen.
Een dergelijk optreden is niets minder
dan politiek terrorisme.
De commissie zal zich dan ook genood
zaakt zien, voortaan strenger in te grijpen,
dan zij tot dusverre deed.
Intusschen doet de commissie nogmaals
een dringend beroep op de politieke leiders,
zoowel als op de bevolking, om zich te door
dringen van de noodzakelijkheid, om zich
te matigen bij het voeren van propaganda
in het openbaar zoowel als in het geheim".
JGEGO-SLAVIE.
KROATISCH MANIFEST.
Bevrijding van alle politieke gevangenen
der boerenpartij geëischt.
Een groot aantal vooraanstaande Kroaten
te Zagreb heeft een manifest opgesteld, dat
den regentschapsraad zal worden voorge
legd, en waarin het volgende wordt ver
zocht:
Bevrijding van alle politieke gevangenen
der Kroatische boerenpartij, inclusief den
partijleider, dr. Matsjek.
Vrijheid van beweging voor alle onder
bewaking staande politici. Het leger en de
politie zijn voldoende waarborgen voor de
nationale veiligheid.
Krachtens een nieuwe wet, welke voor
ziet in geheim kiesrecht, moeten vrije ver
kiezingen voor de gemeenteraden worden
gehouden, om de werkelijke gevoelens van
het volk aan te toonen.
Het is nog te vroeg voor parlementsver
kiezingen.
AMERIKA.
EEN STATENTWIST IN HET
VERRE WESTEN.
Gouverneur van Arizona kondigt
staat van beleg af.
De gouverneur van den staat Arizona,
Moeur, heeft den staat van beleg afgekon
digd voor het gebied langs de Colorado,
dat grenst aan de plaats, waar Californië
een stuwdam wil bouwen. Reeds is een
hulpbrug over de rivier geslagen, hetgeen
naar de meening van den gouverneur een
schending der rechten van Arizona betee-
kent. De gouverneur heeft de nationale
garde opdracht gegeven, het geheele in
aanmerking komende gebied te bezetten.
De aanleg van den stuwdam in de Colo
rado vormt een deel van het program van
Californië in zake de toekomstige aftak
king van de rivier, iets waartegen Arizona
zich sinds vele jaren verzet.
