26ste Jaargang
MAANDAG 12 NOVEMBER 1934
No. 7962
£eid&eh£(Bou/tti/rit
DAGBLAD VOO"* LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, FOSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
hetrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 6.50
DJT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
-
Rede van prof. Aalberse.
De voorzitter der Tweede Kamerfractie
van de R. K. Staatspartij, prof. Aalberse
heeft in zijn reeds in ons blad besproken,
j.l. Donderdag gehouden rede drie „hoofd
zaken" behandeld:
De aanpassingspolitiek; de werkloos
heid; het ingrijpen in de autonome sfeer
der lagere publiekrechtelijke organen.
De aanpassingspolitiek splitste spr. in
twee deelen: naar lager niveau, vooral
naar lager kostenpeil; naar ordening van
het bedrijfsleven. Ook de bespreking van
de werkloosheid had prof. Aalberse in
tweeën verdeeld: werkbehoud en werk
verruiming; werkloozensteun.
Over werkbehoud en werkverruiming
heeft de katholieke leider eenige opmer
kingen gemaakt, waarmede overeenstemt
het steunen van oeconomisch herstel, dat
dezer dagen de nieuwe voorzitter der al-
gemeene R. K. Werkgeversver. (ir. Guljé,
directeur der N.V. Holl. Constructiewerk
plaatsen) heeft gegeven in een interessant
interview in ,De Tijd".
Wij willen vandaag echter ons beper
ken tot wat prof. Aalberse gezegd heeft
over den werkloozensteun. Wij. hebben het
reeds in onze courant medegedeeld, doch
willen het gesprokene op deze plaats nog
wat uitvoeriger citeeren.
Prof. Aalberse zeide o.m.:
„De huren en lasten, die daarop onmid
dellijk inwerken, zullen moeten worden-
verlaagd.
Tegen sterk verminderden prijs zullen
levensmiddelen ter beschikking moeten
worden gesteld, zonder dat daarbij de mid
denstand onnoodig mag worden uitge
schakeld.
Extra hulp zal moeten worden verleend
voor kleeding, schoeisel en dekking. Hier
vooral zal onmiddellijke Overheidssteun
niet kunnen worden gemist.
Wij pleiten dus voor den komenden win
ter voor een extra steun, boven den reeds
toegekenden brandstoffentoeslag. Als men
weet, hoe het er in de gezinnen, waarvan
de kostwinner reeds geruimen tijd werk
loos is geweest, uitziet, dan kan men niet
ontkennen, dat deze extra steun dringend
noodzakelijk is.
De geheele Katholieke Kamerfractie is
het er over >«6115, dat dit een der punten is,
waarop wij met de meeste klem bij de
Regeering moeten aandringen. En ik spreek
het stellig vertrouwen uit, dat de Regee
ring bereid zal zijn vooral op dit punt een
gunstig antwoord te geven.
Voorts dienen de gemeenten verplicht
te worden een steunregeling in te voeren.
Deze maatregel ligt geheel in de lijn van
het op te richten Werkloosheidssubsidie-
fonds, waarvan de strekking is: nivelleee-
ring van lasten over de gemeenten.
Pensioenen e/i andere inkomsten van in
wonende familieleden dienen te worden
gelijkgesteld met" inkomsten uit arbeid.
Zooals thans de regeling is, werkt zij
schrijnend voor de betrokkenen, en uitga-
venverhoogend voor de publieke kas.
Het door spaarzin verworven eigen bezit
behoort binnen bepaalde grenzen niet door
de steunregeling te worden aangetast. Ook
dit is naar onze meening een der belang
rijkste punten. De uitvoering is vaak veel
harder dan de Regeering bedoelt.
Men kan het er niet van laten afhan
gen, dat de Minister van hier en daar eens
een brief krijgt, waarin hem op een zeer
hard geval wordt gewezen en dan dat
prijs ik in hem onmiddellijk ingrijpt en
zegt: hier is mijn bedoeling miskend, dat
moet niet zoo.
Dat zijn dan ook maar enkele gevallen
en dat is toch ook niet het werk voor een
Minister van Sociale Zaken in dezen moei
lijken tijd. dat hij zich met al die kleine
persoonlijke gevalletjes zou moeten be
moeien. Ik geloof, dat deze regeling op dit
punt wat soepeler is te maken dan zij op
het oogenblik luidt, zoodat de gemeenten
duidelijker weten wat de bedoeling van
den Minister is.
Ten slotte wil ik er nog bijvoegen, dat
het ons noodzakelijk voorkomt, dat de
maximum uitkeering voor de werkelijk
groote gezinnen niet alleen in een be
paald aantal, zijnde slechts een klein ge
deelte van de gemeenten, waar men heel
lage loonen heeft, maar overal kan stijgen
tot 90 pet. van het loon. Het is thans zóó,
dat dit alleen mogelijk is in een bepaald
gedeelte van de gemeenten, maar naar
mate de gemeenten grooter zijn en ook de
loonen daardoor iets hooger zijn, maar ook
het levensonderhoud duurder is, kan men
geen hooger steun krijgen dan 80 tot 70
pet. als maximum. Daar kunnen deze
groote gezinnen niet zonder totaal te ver
kommeren mee rondkomen. Laat de Re
geering dat maximum van 90, bij gezinnen
met veel kinderen, overal toelaten. Dat
eischt ook niet zulke onoverwinnelijk
groote uitgaven. Ik kan den Minister van
Financiën op dit punt wel geruststellen.
Het is nu eenmaal zoo, dat het aantal zeer
groote gezinnen in ons land niet zoo
groot is.
Wij houden ons overtuigd, dat deze
maatregelen, en dan misschien enkele an
dere voor speciale groepen, verlichting
kunnen brengen, dat de daaraan verbonden
kosten niet onoverkomelijk hoog zijn en in
elk geval met het oog op de werking op
het volksgeheel alleszins, zelfs in deze
moeilijke tijden, verantwoord zijn.
Maar dan zal men helaas nog niet kun-
nen zeggen, dat door de maatregelen van
I Overheidswege overal voldoende voorzie
ning is getroffen. Ik wil wel met nadruk
zeggen: dat kan ook niet en dat behoeft
ook niet; dat is ook niet de taak van de
Overheid. Ik acht de taak van de Overheid
in een algemeene calamiteit, als deze
groote en langdurige werkloosheid is, dat
er maatregelen worden getroffen, dat het
minimum, dat de menschen noodig 'heb
ben om te blijven bestaan, van Overheids
wege wordt verstrekt, maar dan is er ver
der de taak voor ons allen in de maat
schappij, om dengenen, die het noodig heb
ben, ook te hulp te komen en hen te steu
nen.
De burgers onderling moeten, zoolang
zij nog in redelijkheid iets hebben af te
staan, hun aanvullende taak met kracht
ter hand nemen en de vervulling daarvan
doelmatig organiseeren. Maar en daar
om zeg ik het hier aan deze particuliere
liefdadigheid mag van Overheidswege
door de bepalingen van de steunregeling
geen wezenlijke belemmering in den weg
worden gelegd.
Door de bestaande regeling wordt de
particuliere liefdadigheid verstikt. Als
men thans 3 geeft aan een gezin, dat het
noodig heeft, en men verneemt dan later,
dat 2 van den steun afgenomen zyn,
geeft men niets meer. Men geeft geen 3
als men weet, dat het gezin er eigenlijk
maar één van krijgt".
Aan dit citaat behoeven wij niet veel
toe te voegen. Alleen willen wij bijzon
dere aandacht vestigen op de noodzake
lijkheid, dat de overheidssteun aan de
werkloozen, hoe dan ook verbeterd, door
particuliere liefdadigheid wordt aangevuld.
„De burgers onderling moeten, zoolang zij
nog in redelijkheid iets hebben af te
staan, hun aanvullende taak met kracht
ter hand nemen en de vervulling daarvan
doelmatig organiseeren".
Mexicaansche verdwazing
DE VERVOLGING DER KERK.
De Katholieken vluchten naar Honduras.
Teneinde de maatregelen tegen de Ka
tholieke Kerk eenigszins te motiveeren,
tracht de Mexicaansche regeering den in
druk te wekken, dat de katholieken voor
nemens waren om een aanslag te plegen
op de veiligheid van den staat.
De Aartsbischop Mgr. Pascual Diaz heeft
deze beschuldiging zonder eenige schijn
van bewijs met verontwaardiging afge
wezen. De aartsbisschop heeft aan de ka
tholieken uitdrukelijk verboden om bij het
sluiten der kerken en bij het verjagen der
geestelijkheid zich met wapengeweld te
verzetten.
In officieele regeeringskringen heeft men
verklaard, dat het Mexicaansche Episco
paat onverschillig wat er moge gebeuren,
voor alles verantwoordelijk zal gesteld
I worden.
Een groot aantal Mexicaansche katholie-
ke leeken is de geestelijkheid in hun bal
lingschap gevolgd. Op het oogenblik heb-
I ben reeds meer dan 10.000 katholieken, die
l uit Mexico zijn gevlucht, een toevluchts
oord gevonden in de ontoegankelijke moe
rasgebieden van Britsch Honduras, ten
einde daar met de verhannen geestelijk
heid godsdienstoefeningen te houden. Dit
feit werd medegedeeld door mgr. Jos. Al.
Murphy S.J., Apostolisch Vicaris in Britsch
Honduras.
„De Bolsjewisten in Sovjet-Rusland kun
nen niet gemeener zijn als de Mexicaansche
burgerlijke ambtenaren bij de vervolging
der katholieken.
De gruwelijkheid der Mexicaansche ver
volging in naam van het algemeen welzijn
des volks is in één woord satanisch",
aldus mgr. Murphy.
Het eerste bloed in deze nieuwe kerk
vervolging werd thans vergoten door de
anti-katholieke weerbaarheidskorpsen. Po-
litietroepen en soldaten in Queretaro die
op bevel van den gouverneur met geweld
de kinken gingen sluiten zijn door een
misverstand met elkaar in botsing geko
men.
Ofschoon President Rodriguez het bevel
om de geestelijkheid uit te wijzen nog niet
heeft onderteekend, worden de anti-ka
tholieke elementen toch reeds opgehitst om
scherp op te treden tegen de katholieken,
daar oud-President Calles op een vergade
ring van senatoren en afgevaardigden te
Vuernavaca mededeeling deed, dat alle
katholieken staatsgevaarlijk zijn, zoodat
de regeering weet wat ze te doen heeft."
Nieuwe bar baarse he wetten.
De Spaansche bladen publiceeren een be
richt uit Mexico-Stad, volgens hetwelk de
Mexicaansche kamer van afgevaardigden
een wetsontwerp heeft goedgekeurd, waar
bij den boeren toestemming wordt ver
leend om zich te wapenen teneinde de
geestelijken en allen, die den geestelijken
gunstig gezind zijn, beter te kunnen be
strijden.
Na de aanneming van het wetsvoorstel
dat werd ingediend door de revolutionnaire
vakvereeniging van den staat Michocan,
heeft de kamer een commissie benoemd,
welke omtrent deze aangelegenheid moet
onderhandelen met president Rodriguez en
den nieuwgekozen, nog niet in functie ge
treden president Cardenas.
Zonder discussie werd verder een ander
voorstel, waarin de doodstraf geëischt
wordt tegen alle pastoors, „wijl zij moe
ten beschouwd worden als landverraders",
naar een speciale commissie verwezen. Het
laatste voorstel is onderteekend door de
onderwijzers van de bondsschool van Mata-
moros in den staat Tamaulipas.
Het parlement van den staat Morelos
heeft een nieuwe wet betreffende den eere-
dienst gepromulgeerd, volgens welke op
iedere 20.000 zielen een priester wordt toe
gelaten. Het oorspronkelijke wetsvoorstel
eischte, dat op iedere 75.000 zielen slechts
een priester zou wc. den toegelaten. Ter
wijl aanvankelijk in Morelos slechts twee
priesters de geestelijke bediening zouden
hebben mogen uitoefenen, is thans hun
aantal verhoogd tot zeven.
Het parlement van den staat Oaxaca
heeft de door het bondscongres goedge
keurde wet betreffende de invoering van
het socialistisch onderwijs op de scholen,
eveneens aangenomen.
Een groote doode
Naar zijn land teruggebracht.
j Een volk moet zijn groote mannen eeren.
Onder de grooten behooren op verre
weg de eerste plaats zij, die door hun ver
heven levensopvatting en hun voorname
levenspractijk naar de Christelijke wet hun
menseh-zijn hebben gevormd tot een schit
terende schoonheid en tot een onvolprezen
weldaad voor duizenden.
't Is daarom een goede daad, dat vanuit
Rome naar Nederland wordt overgebracht
het stoffelijk overschot van den vroegeren
generaal der paters Minderbroeders pater
B. Klumper.
Zaterdag is te Napels op het vrachtschip
„Vulcanus" der My. Nederland het stoffe
lijk overschot ingescheept van den in 1931
te Rome gestorven eersten en eenigsten
Nederlandschen minister-generalis der Min
derbroeders, den Amsterdammer pater Ber-
nardinus Klumper. De overblijfselen van
den, om zijn hoogstaand leven, zoo alge
meen geëerden, kloosterling, worden aller
eerst naar zijn vaderstad Amsterdam ge
bracht, waar hij 19 Maart 1864 geboren
werd, waar hij het St. Nicolaascollege van
den heer Raeskin bezocht, het einddiploma
H.B.S. behaalde om in 1879 naar het gym
nasium te Venray te vertrekken en in 1882
te Maastricht in het noviciaat der Minder
broeders te worden opgenomen. Het volgen
de jaar was hij naar Rome gezonden, om er
zijn filosofische en theologische studiën te
voltooien.
Drie steden hebben groote beteekenis in
zijn leven vol rechtvaardigheid en heilig
heid gehad: zijn geboortestad Amsterdam,
waar hij geboren en gevormd is, de Eeuwi
ge Stad, waar hij zich tot geleerde ontwik
kelde, waar hij geleefd en gewerkt heeft in
de hoogste ambten en ten slotte stierf, en
Weert, waar hij in het Kerkelijk recht do
ceerde, vanwaar hij door den toenmaligen
generaal P. Aloysius Lauer, die hem per
soonlijk waardeerde, in 1898 naar Rome
geroepen werd en waar thans zijn lijk zal
afwachten den dag der opstanding.
Vele functies heeft hij bekleed. Hij was
lid der commissie tot herzining van het
kerkelijk recht, hij was consultor van de
Congregatie van het Concilie, consultor der
Congregatie van den Oosterschen ritus.
Staatssecretaris Kardinaal Gasparri en
I Kardinaal Sincero hebben o.a. namens den
Paus, zijn bekwaamheden, met name zijn
kennis van het kerkelijk recht, geroemd. Hij
was een eenvoudig, diep-vroom, heldhaftig
priester, wiens nagedachtenis een gezegen
de blyft!
De Romeinsche correspondent van „De
Tyd" seint ons dd. 10 November:
„Het stoffelijk overschot van.pater Klum
per, dat bijgezet is in een grafkelder op het
groote Romeinsche kerkhof, is Woensdag
naar de inspectiezaal van dit kerkhof over
gebracht.
De houten kist was nog vrijwel gaaf.
In tegenwoordigheid van verschillende
Franciscanen, onder wie prof. J. v. d. Vel
den en twee Nederlandsche broeders, heeft
het geneeskundig personeel van den kerk-
hofdienst daar de zinken kist geopend.
Het lichaam van den overleden generaal
bleek nog betrekkelijk weinig door de ont
binding te zijn aangetast.
Het gelaat was goed herkenbaar.
Na de inspectie werd de kist gesloten en
in een nieuwe zinken kist geplaatst, die
weer met een grootere houten kist werd
omsloten.
Vrijdagochtend is het stoffelijk overschot
overgebracht naar de kapel van het kerk
hof, waar de tegenwoordige generaal der
Minderbroeders, de hoogeerw. pater Bello
een H. Mis opdroeg en de absoute verricht
te met assistentie van de definitoren der
Orde.
De herinnering aan de eenvoudige en
edele, waarlijk Franciscaansche figuur van
pater Klumper, is te Rome nog zeer leven
dig. Men herinnerde er dezer dagen dik
wijls aan, dat zijn directe opvolger als ge
neraal der Orde, pater Marani, in zijn ge
dachtenisrede na den dood van pater Klum
per de hoop uitsprak, het zaligverklarings
proces van zijn voorganger nog te mogen
beleven".
NIEUWE UITVINDING
RUWOLIE-VERGASSINGSMOTOR.
Nu de „uitvinding" van Wolvega heel
Nederland en misschien ook reeds het bui
tenland zoo deerlijk heeft teleurgesteld,
zou men bang gaan worden, wanneer men
van nieuwe vindingen en paten'en hoort
spreken.
Thans komt Breda met een uitvinding,
tenminste geheel Breda voelt zich één met
den uitvinder, zooals Wolvega zich één
voelde met Wardenier.
Het is de heer de Ceuster, die een patent
heeft verkregen voor zijn ruwolie-vergas-
sings-motor.
De heer de Ceuster vluchtte tijdens den
oorlog uit. België over de Nederlandsche
grens, waarna hij als auto-monteur in
dienst trad bij een autoreparateur in Steen
bergen.
Tien jaren experimenteerde de heer de
Ceuster, totdat hij ten slotte het ge-
wenschte resultaat bereikte.
Hij wist enkele personen te interessee
ren en zoo werd opgericht de Comm.
Venn. Industrieele onderneming „Prabo".
De werking van deze nieuwe vinding
berust ongeveer op het volgende sys\eem:
De nieuwe ruw-olie carburator verstuift
de olie in een voorverwarmingskamer.
Deze verstoven olie wordt dan naar de
meng- of vergassingskamer gezogen. Hier
wordt deze olie dan vergast en met de ge-
wenschte hoeveelheden lucht vermengd
Het mengsel gaat vervolgens naar de
droogkamer, waar de nadroging geschiedt
en de brandstof dus ruw-olie-gas-lucht-
mengsel wordt.
Op deze wijze is dus de plotselinge ver
gassing geheel komen te vervallen.
Hoe wordt nu de verstoven olie ver
warmd?
De uitlaatgassen worden door de droog
kamer gevoerd en via de mengkamer
naar de voorverwarmingskamer, vanwaar
deze via den nieuwen uitlaat afgevoerd
worden.
De v—-mte wordt geregeld door een
thermostaat. De aanzetting geschiedt op
de gewone wijze met benzine, waarna m?n
op de ruwolie kan overschakelen.
Op deze wijze heeft men dus den petro-
leumvergasser door een ruwolievergasser
vervangen. De besparing op benzine be
draagt aldus 70 tot 80 procent.
Voor dezen nieuwen motor heeft men
thans reeds in vijf landen patent verkre
gen.
Van twaalf landen wordt het nog tege
moet gezien. Het auto-transportwezen
wordt thans dus in een nieuwe phase ge
leid.
Het nieuwe beginsel is sedert eenigen tïid
toegepast in de autobussen van de lijn
Den BoschVughtVoorburg. Alle ge-
wenschte resultaten zijn hier bereikt.
Tenslotte nog enkele cijfers die de groo
te besparing van den nieuwen motor kun
nen illustreeren.
Een reis per auto van Breda naar Am
sterdam kost 35 cent aan ruw-olie.
Van Breda naar Groningen v.v. 2.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITL'NL. BERICHTEN.
Mexicaansche Katholieken vluchten on
der den druk der Kerkvervolging uit het
land. (1ste blad).
llerdenking van den wapenstilstandsdag.
(2e blad).
Onrust in Weenen. (2de blad).
Groote verwoestingen door een typhoon
langs de Koreaansche kust. (Buitenl. Ber.
2e blad).
BINNENLAND.
Botsing tusschen twee treinen in Lim
burg, waarbij twee personen gewond wer
den. (Gem. Ber., 3de blad).
Doodelijkc verkeersongelukken onder
Overschie en Kerkrade. (Gem. Ber., 3de
blad).
De inbraak bij Lissone. (Gem. Ber., 3de
blad).
Schandelijke oplichterspractijken van een
jongmensch te Oss. (Gem. Ber., 3de blad).
Op den weg van Werkendam naar Gou
da sloeg een autobus met 20 werklieden
om; enkele personen werden licht gewond.
(Laatste Ber).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: In de verschillende voetbal
competities zijn harde klappen uitgedeeld.
Zoo verloor H.B.C. voor den I. V. C. B. van
S.J.C., Feyenoord en Hermes D.V.S. in de
N.V.B.-competitie. Zwitserland door
Oostenrijk met 30 geklopt. (2de blad).
GYMNASTIEK: „Jong Leven" (Amster
dam) verovert de bondsvlag op de wed
strijden van den Dioc. Haarl. Gymnastiek-
bond. (2de blad).
ZWEMMEN. Overwinningen van de Rot-
terdamsche Dames Zwemclub in Munchen-
Gladbach. (2de blad).
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
JHR. DE GEER NAAST
DS. LINGBEEK
De redevoering van Jhr. de Geer in het
Begrootingsdebat, heeft op enkele punten
bepaald verbazing gewekt. Vooral een aan
val op Minister Marchant, omdat die bij de
opening der tentoonstelling van Egmondia-
na o.m. als volgt had gesproken:
Albertus kwam en beschaafde de Ne
derlanders. Hij deed haat verkeeren in
liefde. Maar wat hij in Goddelijke in
spiratie heeft opgebouwd, werd door
andere Nederlanders vernield. Alleen
de bron bleef haar helder water geven.
Hier is gebouwd en gezaaid, hier zijn
liefde en wijsheid gekweekt, hier is
vernield en hier zal straks weer wor
den opgebouwd.
Deze woorden, uit het verslag van „De
Tijd", waren Dinsdag al door dominee
Linkbeek aangehaald als uitganspunt voor
een reprimande aan den minister van On
derwijs. Dat was niets bijzonders. Deze
heer wordt nu eenmaal automatisch
schichtig, als hij in de nabijheid van Rome
en Roomsche instellingen komt.
Maar Jhr. de Geer, in wien niemand ooit
anti-papistische trekken ontdekte, heeft ook
den vrijzinnig-democratischen minister des
wege beticht van historische ketterijen.
Terecht zegt de overzichtschrijver van
De Maasbode:
„Nu zullen wij het beleid van dezen mi
nister van Onderwijs niet in alles verde
digen reeds bij zijn eerste begrootings-
rede hebben wij dezen minister gewaar
schuwd, dat zijn stijl te warm was voor ons
klimaat maar de aanval van Jhr. de
Geer op de ministcrieele rede bij de ope
ning van de tentoonstelling van de Abdij
van Egmond, leek ons beslist onrechtvaar
dig. Dat dominee Lingbeek daar rare din
gen over zegt, laten wij daar, maar als een
man van cultuur cis De Geer 1en minister
gebrek aan piëteit voor het verleden en in
correcte historische visie verwijt, wordt het
ons te kras. Wat heeft de Minister van On
derwijs gezegd? Dat Sint Adelbert hier het
Christendom bracht en zijn abdij bescha-
