DE FINANCIËN DER PLATTELANDS
GEMEENTEN.
26ste Jaargang
VRIJDAG 26 OCTOBER 1934
No. 7949
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco 'per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, FOSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De uitgaven der gemeente
De kosten van verpleging voor
behoeftige krankzinnigen,
door
A. A. C. M. VAN IERSEL
Burgemeester van Noordwijkerhout.
XXXV.
De kosten, voortvloeiende uit de over
brenging van arme krankzinnigen naar en
hunne verpleging in gestichten voor krank
zinnigen worden, indien daarin niet op an
dere wijze wordt voorzien, voldaan uit de
kassen der gemeenten, waar de verpleeg
den wettige woonplaats hebben ten tijde,
dat de rechterlijke machtiging om hen in
een gesticht te plaatsen wordt aange
vraagd, zegt o.m. art. 39 der Armenwet.
Daarmede zijn de gemeenten aanspra
kelijk gesteld vow de verplegingskosten
van behoeftige krankzinnigen.
Indien iemand krankzinnig wordt en te
vens gevaarlijk is voor z>ch zeLve of voor
zijn omgeving, dan wordt hij op last van
den burgemeester onmiddellijk naar een
krankzinnigengesticht overgebracht. De
burgemeester geeft hiervan binen 24 uren
kennis aan den Officier van Justitie. Gaat
deze laatste met de beslissing van den bur
gemeester accoord, dan vraagt hij aan den
President der betrokken Arrondissements
rechtbank de noodige rechterlij*ke machti
ging aan.
Is iemand geestesziek, zonder onmiddel
lijk gevaar voor zich zelve of voor zijn
omgeving op te leveren, dan beslist de
kantonrechter omtrent de plaatsing in een
krankzinnigengesticht en wel op> verzoek
van de nabestaanden van den païiënt. Ook
kan een krankzinnige zelve aan den kan
tonrechter vragen om in een gesticht ge
plaatst te worden.
De financieele zijde dezer kwestie be
hoeft niet vooraf geregeld te worden. Als
de plaatsing geschied is en de patiënt zelve
of zij, die tot zijn onderhoud verplicht
zijn, zijn niet in staat de verplegingskos
ten te betalen, dan is de gemeente zonder
meer aansprakelijk.
De uitgaven voor krankzinnigenverple
ging vorderen van de meeste gemeenten
een zeer belangrijk bedrag, want de ver
pleging dier patiënten is in ons lieve va
derland allesbehalve goedkoop.
Om de verpleegprijs van enkele ge
stichten uit de omgeving te noemen:
Het gesticht Endegeest te Oegstgeest
vraagt 765.per patiënt, benevens 30.
kleedgeld.
Het Sint Bavogesticht te Noordwijker-
De uitgaven voor krankzinnigen-ver-
pleging vorderen van de gemeenten
een zeer belangrijk bedrag.
hout (voor mannelijke patiënten) 722.
(inclusief Meeding).
Het Sancta Mariagesticht te Noord wijk
(voor vrouwelijke patiënten) 800.(klee
ding inbegrepen).
De Mr. Dr. v. d. Bergstichting te Noord-
wijk ƒ725.(kleeding inbegrepen).
Het is geen wonder, dat de budgetten
van sommige gemeenten door de kosten
van krankzinnigenverpleging buitenge
woon worden bezwaard. Ik zag van som
mige gemeenten, want het is een eigen
aardig verschijnsel, dat relatief in de eene
gemeente veel meer krankzinnigen voor
komen dan in de andere. Om daarvan een
sprekend voorbeeld te noemen. In 1929
kwamen op rekening van het eiland Texel
62 krankzinnigen op een bevolking van
7486 zielen, terwijl Marken met 1401 inwo
ners geen enkele krankzinnige telde. (Rap
port der Centrale Vereeniging ter behar
tiging van Maatschappelijke belangen van
zenuw- en zielsziekten). Het gemiddelde
aantal krankzinnigen over alle gemeenten
kan men stellen op 3 a 4 per 1000 inwoners.
Sommige gemeenten komen hier ver bo
ven, andere blijven er stukken onder.
Daarom ware het beter, dat het Rijk de
verplegingskosten betaalde. Zij werden
dan meer gelijkelijk verdeeld. Bovendien
het Rijk stelt eischen omtrent de krankzin
nigengestichten, het bepaalt het aantal art
sen, dat aan een gesticht verbonden moe
ten zijn. Ook op dien grond was het billij
ker en redelijker, dat het Rijk de kosten
der krankzinnigenverpleging betaalde dan
dat deze op de schouders der gemeente
worden afgewenteld.
Een aantal jaren geleden betaalde het
Rijk ƒ40.in de verplegingskosten van
iederen armlastigen patiënt. Toen evenwel
tijdens en kort na den oorlog de verpleeg-
prijzen met sprongen de hoogte ingingen
(ik herinner mij nog uit mijn Brabantsche
praktijk, dat de verpleegprijs van een
krankzinnige in het gesticht „Voorburg"
te Vught ƒ240.per jaar bedroeg) en de
rijkssubsidie van 40.in verhouding van
de kosten, die de gemeente had te betalen
niet veel meer beteekende, heeft het Rijk
in plaats van de bijdrage te verhoogcn,
deze geheel ingetrokken.
Wèl dragen de Provinciën sommige
zelfs in aanmerkelijke mate bij in de
verpleegkosten.
Zuid-Holland restitueert 1/3 van de ver
pleegkosten aan de gemeenten, Noord-Bra
bant draagt 30 pet. bij.
Noord-Holland houdt er een zeer eigen-
DE BONNENREGEN ALS RESULTAAT DER LEIDSCHE WINKELWEEK
Sedert eenige dagen heerscht in het ge
bouw van de Middenstandsbank aan de
Turfmarkt een buitengewone drukte. Gis
teren was de uiterste termijn verstreken
waarop nog bonnen van gedurende de win
kelweek gekochte artikelen konden wor
den ingeleverd. Duizenden brieven waren
en worden geopend en gesorteerd. Op bo
venstaande foto zien we het personeel der
Middenstandsbank daarmee bezig onder
toezicht van secretaris en penningmeester
der winkelweekcommissie. Vandaag is de
heele commissie druk in de weer om de
hoogste inschrijvingen op de diverse ge
schenken uit te zoeken, een onmogelijk
werk, waarmee zeker een gedeelte van
den nacht zal zijn gemoeid. Vanaf morgen
middag 2 uur zal het publiek in de etalages
kunnen zien of het tot de gelukkige prijs
winnaars behoort. Dat belooft dus morgen
middag en -avond op straat weer een ge
zellige drukte te worden.
aardige regeling op na. Deze provincie be
taalt aan de gemeenten het bedrag terug,
dat de verpleegprijs meer dan ƒ850.
heeft bedragen.
Noor.d-Holland exploiteert een drietal
provinciale krankzinnigengestichten, waar
de verpleegprijs, inclusief kleeding,
1150.— per jaar bedraagt. Dit zal wel de
oorzaak zijn van de ietwat vreemde
Noord-Hollandsche subsidieregeling. Ten
gevolge dier regeling hebben de gemeenten
er niet zoo veel interesse by om voor de
patiënten een- zoo voordeelig mogelijk ge
sticht op te zoeken. Anders zouden de pro
vinciale gestichten wel eens leeg kunnen
loopen!
De Noord-Hollandsche regeling heeft ver
der practisch tot gevolg, dat deze provin
cie voor hare katholieke ingezetenen niets
betaalt. Immers de voor Noord-Hollandsche
katholieke patiënten in aanmerking ko
mende gestichten zijn de Sint Willebrör-
dusstichting te Heilo, het Sint Bavoge
sticht te Noordwijkerhout, het Sancta Ma
riagesticht te Noordwijk en het gesticht
„Huize Assisië" te Udenhout, waarvan de
verpleegprijs, inclusief kleeding, respec
tievelijk 750.—, 721.—, 800.— en
600.—bedraagt.
•Verder zijn de provinciale Noord-Hol
landsche gestichten en de daarmede ver
band houdende provinciale subsidierege
ling oorzaak, dat het budget der Noord-
Hollandsche gemeenten ter zake van
krankzinnigenverpleging pl.m. 30 a 35 pro
cent zwaarder is belast dan dat van hare
zustergemeenten in Noord-Brabant en
Zuid-Holland.
Overigens doet het min of meer vreemd
aan, dat de Overheid ƒ22.per week be
taalt voor de verpleging van een krankzin
nige in de provinciale ziekenhuizen, ter
wijl een werkelooze met een groot gezin
ten plattelande van Noord-Holland met
15.of minder moet zien rond te schar
relen!
Voor de verpleegkosten is die gemeente
aansprakelijk, waar de patiënt op het
oogenblik, dat de rechterlijke machtiging
tot plaatsing ui een krankzinnigengesticht
wordt gevraagd, wettige woonplaats
heeft. Waar op dat moment het feitelijk
verblijf van den patiënt is, doet niets ter
zake. Dat is dus geheel iets anders, dan bij
de armenzorg.
Om dit met een concreet voorbeeld te
verduidelijken:
A., wonende te X.,. leeft, hoewel wette
lijke scheiding niet heeft plaats gehad, sinds
jaren gescheiden van. zijn vrouw, die te
IJ. bij hare familie, verblijft. De vrouw
wordt ziek en moet naar een ziekenhuis.
Dan moet de gemeente U. daarvoor zor
gen. In het ziekenhuis wordt de vrouw
krankzinnig, zoodat..overbrenging naar en
verpleging in een. krankzinnigengesticht
noodzakelijk is. De .kosten van die over
brenging en verpleging komen voor reke
ning der gemeente Z.
Altijd natuurlijk- verondersteld, dat de
vrouw behoeftig is en er geen andere mid
delen zijn, waaruit..hare verpleegkosten
worden voldaan.
Al moet de gemeente de kosten van be
hoeftige krankzinnigen betalen, dat wil
nog niet zeggen, dat zij voor de door haar
betaalde kosten op.^ anderen geen verhaal
kan zoeken.
De gemeente kan en dit geldt ook
voor de uitgaven voor gewone armenzorg
de door haar betaalde kosten verhalen:
le. op den ondersteunde zelf, indien
hij daartoe in staat.is;
2e. na zyn overlijden op zijn nalaten
schap;
3e. tot de grens van hun wettelijken
ouderdomsplicht op hen, die ingevolge de
wet tot onderhoud van den ondersteunde
verplicht zijn, onder dezen de echtgenoot
en de echtgenoote inbegrepen.
In gevolge de bepalingen van het Bur
gerlijk Wetboek zijn de kinderen verplicht
hunne ouders en ?ijn kleinkinderen ver
plicht hunne grootouders te onderhouden.
Omgekeerd zijn de ouders aansprakelijk
voor het onderhoud hunner kinderen, en
de grootouders voor dat hunner kleinkin
deren.
Dit zelfde geldt voor schoonzoons en
schoondochters ten opzichte hunner schoon
ouders en omgekeerd.
Bij geschillen omtrent den onderhouds
plicht doet de kantonrechter en in hooger
beroep de Rechtbank uitspraak. Bij deze
uitspraak wordt het bedrag, dat als bijdra
ge in den verleenden onderstand aan de
gemeente moet worden betaald, bepaald.
Daar de verplegingskosten der krank
zinnigen hoog zijn is het gewoonlijk maar
een bitter beetje, dat de geemente van de
tot onderstand verplichten terug krijgt. Dit
geldt vooral voor den tegenwoordigen tijd,
waarin de' inkomens van de groote massa
der menschen zoo laag zijn geworden, dat
zij voor andere doeleinden dan het nood
zakelijk onderhoud van het eigen gezin
niets meer missen kunnen.
VAN DE MELBOURNE-
RACE
TELEGRAM VAN H. M. DE KONINGIN.
Gistermiddag heeft de K.L.M. van Het
Loo, waar H. M. de Koningin thans ver
blijft, het volgende telegram ontvangen:
„Met waardeering vernam ik de bij
zondere wijze, waarop de bemanning van
de .Uiver" de eer van onze, ons allen zoo
dierbare driekleur heeft hooggehouden.
Wilholmina".
LORD-MAYOR VAN MELBOURNE
ONTVANGT DE VLIEGERS.
Een ongedwongen bijeenkomst.
De lord-mayor heeft de bemanning van
de drie eerst aankomende vliegtuigen, n.l.
Scott en Campbell Black, Parmentier met
de zijnen, alsmede Kol. Roscoe Turner en
Pangborn de leidende piloten van de
drie op luchtvaartgebied grootste landen
ter wereld in zijn privé-ver trekken op
volkomen ongedwongen wijze, dus zonder
er een officieel karakter aan te geven, ont
vangen.
Daar, in de deftige entourage van de
burgemeesterskamer werden handen ge
drukt en grapjes gemaakt. Lach en vroo-
lijkheid waren niet van de lucht.
De eersten, die op uitnoodiging van den
lord-mayor diens kamer binnenstapten,
waren Turner en Pangborn. Turner keek
de kamer eens rond, bemerkte, dat hij met
zijn collega de eersten waren en schertste:
„Men heeft ons gezegd, dat we nummer
drie waren, maar hier ga ik gelooven, dat
we nummer één zijn!"
Parmentier en Mol waren de eersten
om Scott. en Black met hun overwinning
geluk te wenschen en vervolgens drukte
Turner de bemanning van de „Cornet" ste
vig de hand. „Mr. Scott", zei de kunstvlie
ger-leeuwentemmer, die nog een hoofd
boven den langen Scott uitstak, met krach
tige stem, ,,'t spreekt vanzelf, dat ook ik
u gclukwensch. 't Was mij waarlijk een
eer 'n beetje vuur van u te krijgen, al was
't dan door middel van de uitlaatklep van
uw machine",
i De lord-mayor bood verfrisschingen aan.
j De Engelschen namen een glas bier, de
j Nederlanders hielden zich bij schuimende
champagne, Turner nam van allebei een
beetje....
Daarop stelde de lord-mayor een toast
in op Koningin Wilhelmina en den Presi-
dent der Vereenigde Staten. Parmentier
j toaste op het Engelsche vorstenpaar,
j Vervolgens nam de lord-mayor weer het
woord om een dronk te wijden aan zijn
gasten.
Dit was, zeide hij, een van de speeches
OIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Hitier heeft de Evangelische bisschop
pen niet ontvangen, waardoor de oppositie
in de Evangelische kerk versterkt is. (2de
blad).
Bloedige oogst van den opstand in Astu-
rië. (2de blad).
Nederlandsche, Amerikaansohe en Brit-
sche protesten tegen voorgenomen olie
monopolie in Mandsjoekwo. (2de blad).
De Kerkvervolging in Mexico. (2de blad).
BINNENLAND.
Het ongeluk op den onbewaakten over
weg bij Rijssen heeft een tweeden slacht
offer gevraagd (Gem. Ber., 4de blad).
Doodelijke aanrijding op onbewaakten
overweg onder Aalsmeer. (Gem. Ber., 4de
blad).
Bij een brand te Landsmeer zijn een tim
merfabriek, twee woonhuizen en een boer
derij afgebrand. (Gem. Ber., 4de blad en
lste blad).
LEIDEN.
Ambtsaanvaarding van prof. dr. A. E.
van Ar kei (3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Ook het Ned. B.-elftal versloeg de Hon-
gaarsche amateurs (3de blad).
Het Ned. elftal voor den wedstrijd tegen
Zwitserland samengesteld. (3de blad).
die hij het liefste hield. In geestige be
woordingen prees hij de verrichtingen van
deze winnaars. In 't bijzonder complimen
teerde hij Parmentier met den dienst, aan
het Australische toeristenverkeer bewezen,
door een omwegje te maken, eerst in Al-
bury een kijkje te gaan nemen en in den
storm, bij maanlicht, te gaan zien wat de
Australische beukenwouden waard zijn
(gelacht).
„Maar alle gekheid op 'n stokje", ver-
PASTOOR IGN. SMEETS.
Bij zijn 70sten verjaardag.
Slechts ingewijden wisten, dat de zoo
levenslustige pastoor der St. Leonardus-
kerk aan den Haag weg de zeven kruisjes
naderde, totdat Woensdagavond onze cou
rant dit nieuws tot gemeengoed maakte.
Men de belanghebbenden dan
noemt de courant wel 'ns ondeugend, wan
neer een of ander geheim verklapt wordt.
Maar zelfs de 70-jarige pastor van den
Haagweg zal het ons niet euvel duiden als
we ditmaal zijn bescheidenheid geweld
hebben aangedaan.
't Is wel eens goed, wanneer iemands
leeftijd genoemd wordt. Zeker wanneer het
iemand geldt van eerbiedwaardigen leef
tijd, wanneer daarmede samengaat 'n le
vensernst en levenslust, als pastor Smeets
aan den dag legt. Wij zijn er van overtuigd,
dat het verraden van dit geheim slechts
ertoe zal bijdragen den eerbied, de achting
en liefde voor dezen beminnelijken herder
te doen toenemen, zoo zulks tenminste nog
mogelijk is.
Immers, de wijze, waarop zoo talrijk ve
len vandaag van hun aanhankelijkheid en
hoogachting jegens dezen zeventig-jarigen
priester hebben blijk gegeven, levert vol
doende het bewijs dat hij 'n algemeene
achting ondervindt.
De talrijke bewijzen van belangstelling
voegden zich aaneen tot één, welgemeende
hartelijke hulde zoowel van geestelijken
als leeken.
De eerste bewijzen daarvan ondervond de
grijze herder reeds den avond te voren, toen
het zangkoor zijn voorzitter op de repetitie-
bijeenkomst huldigde om zijn vele verdien
sten voor parochie en koor. Wegens ontsten
tenis van den directeur, den heer Th. Brou
wers, werd pastoor Smeets toegesproken
door den heer C. P. de Heiden, die onder
hartelijke geluk wenschen een mand met
fruit aanbood.
Vanmorgen getuigden vele parochianen
van hun liefde voor den jubileerenden her
der door het bijwonen der H. Mis, welke de
pastoor te half acht aan het versierde
hoofdaltaar opdroeg.
Gedurende den geheelen dag stroomden
de gelukwenschen binnen. Talrijke bloem
stukken en andere geschenken zetten
kracht bij aan die wenschen en zeer velen
kwamen persoonlijk bewijzen van belang
stelling toonen.
In het middaguur merkten we o. m. op
den hoogeerw. heer deken A. H. J. M. Ho-
mulle, pastoor Beukers, rector Reijnen, de
kapelaans Gudde en Dorbeck, de paters v.
d. Snoek, Huihoven, Zonderland, v. Ge-
nuchten en Geise.
Voots kwamen de leden van het Kerk
bestuur hun gelukwenschen aanbieden, dr.
Simons, huisarts der Leonardus-pastorie,
het college van collectanten gaf blijk van
belangstelling, de Naaikrans Sancta Clara
en de Paramentenvereeniging, terwijl we
van de vele anderen nog wel mogen noe
men mevr. Schrader, bijzondere weldoen
ster van „Rozenhof".
Morgen zal de pastoor gehuldigd worden
door personeel en leerlingen der parochiee-
le school en de bewaarschool.
Alles bijeen zooals we hierboven reeds
schreven een welverdiende hulde, die
door den zeventig-jarige op bijzonderen
prijs werd gesteld.